Historia

Sejm walny

Sejm walny był ogólnopaństwowym przedstawicielstwem szlachty. Za datę ostatecznego ukształtowania się sejmu walnego uważany jest rok 1493, kiedy to Jan Olbracht zwołał sejm składający się z trzech stanów sejmujących – izby poselskiej (posłowie wybierani przez sejmiki ziemskie), senatu (senatorowie będący najwyższymi urzędnikami w państwie) i króla. Do kompetencji sejmu należało nakładanie podatków, zwoływanie pospolitego ruszenia, zawieranie traktatów międzynarodowych. Pozycja sejmu...

Sejm Wielki

Sejm Wielki, zwany również Czteroletnim (1788-1792), został zwołany za pozwoleniem Rosji w celu przeprowadzenia ograniczonych reform Rzeczpospolitej. Na forum Sejmu ukształtowały się trzy stronnictwa polityczne: patriotyczne (Adam Czartoryski, Stanisław i Ignacy Potoccy, Hugo Kołłątaj; program – reforma państwa), dworskie (Stanisław August Poniatowski, prymas Michał Poniatowski; program – umiarkowane reformy w oparciu o Rosję) i hetmańskie (K. Branicki, S. Rzewuski, Sz. Potocki; program –...

Skutki wielkich odkryć geograficznych w XV wieku

Wielkie odkrycia geograficzne w XV i XVI wieku oraz związana z nimi ekspansja Europejczyków na tereny Ameryki, Afryki i Azji spowodowały różnorakie skutki o charakterze politycznym, społecznym, kulturalnym i gospodarczym. Skutki Przykłady polityczne – powstanie imperiów kolonialnych (Hiszpania, Portugalia) – upadek państw Azteków i Inków społeczne – odpływ ludności z Europy – zmniejszenie liczebności ludności tubylczej na terenach zajmowanych przez...

Słowianie

Praojczyzną Słowian były tereny pomiędzy Wisłą i Dnieprem. Od IV wieku rozpoczęli oni ekspansję, co doprowadziło do podziału jednej grupy etnicznej na Słowian wschodnich, zachodnich i południowych. Najintensywniejsza ekspansja plemion słowiańskich przypadała na VI wiek. W tym okresie m.in. opanowali oni duże obszary Półwyspu Bałkańskiego. Podstawową jednostką społeczną Słowian był początkowo ród. W okresie ekspansji terytorialnej stracił on jednak na znaczeniu, a podstawą stosunków...

Społeczeństwo starożytnego Egiptu

Władcę Egiptu nazywano faraonem. Sprawował on władzę despotyczną, tzn. władzę nieograniczoną nad swym krajem i swymi poddanymi. Faraon był nie tylko dowódcą wojskowym, ale także pełnił funkcje religijne, uchodząc początkowo za boga, a następnie za syna boga Re. Bezpośrednimi wykonawcami rozkazów faraona byli urzędnicy. Oni właśnie nadzorowali prace przy nawadnianiu pól i budowie kanałów irygacyjnych, a także organizowali zagraniczne wyprawy handlowe i określali wysokość plonów....

Sport w starożytnej Grecji

Starożytni Grecy przywiązywali wielką wagę do sprawności fizycznej. Miejscami, gdzie mogli uprawiać sporty,a zarazem oddawać się rozrywkom intelektualnym, były budynki zwane palestrami lub gimnazjonami. W gimnazjonie były miejsca dla uprawiania różnych dziedzin sportu, osobne dla sportowców zaawansowanych i osobne dla amatorów. Znajdowały się tam również pomieszczenia, w których można było prowadzić naukowe dyskusje lub wykłady. Gimnazjon był również wyposażony w łazienki z zimną oraz...

Sprawa polska na Kongresie Wiedeńskim, utworzenie Królestwa Polskiego

Po zakończonej klęską <wyprawie Napoleona na Rosję> od września 1814 roku do czerwca 1815 roku obradował <Kongres Wiedeński>. Wśród wielu podejmowanych tam decyzji, kilka dotyczyło ziem polskich. Z departamentów: poznańskiego, bydgoskiego oraz z miasta Gdańska (3 V 1815 roku) utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie, które przekazano Prusom. Miało ono znikomą autonomię. Król pruski Fryderyk Wilhelm III ogłosił, dnia15 V 1815 roku patent okupacyjny dotyczący tego terenu. Z kolei...

Sprawa polska podczas I wojny światowej

Wybuch I wojny światowej oznaczał dla ludności polskiej szansę na zmianę dotychczasowej sytuacji politycznej. Po raz pierwszy w poważnym konflikcie zaborcy rozpoczęli walkę przeciw sobie. Rosja wraz z Anglią i Francją utworzyła tzw. Trójporozumienie, zaś Austro-Węgry, Niemcy i Włochy tzw. Trójprzymierze. Można więc było przypuszczać, że niektórzy zaborcy przegrają tę wojnę i będą zmuszeni do opuszczenia ziem polskich. Oczywiste wydawało się jednak i to, że któryś z zaborców wygra wojnę i...

Starożytna Grecja i jej mieszkańcy

Cywilizacja stworzona przez starożytnych Greków jest jednym z największych osiągnięć człowieka. Centrum tej cywilizacji stanowiła południowa część Półwyspu Bałkańskiego, wyspy na Morzu Egejskim oraz zachodnie wybrzeża Azji Mniejszej. Warunki naturalne (wysokie góry, mało urodzajne gleby, dobrze rozwinięta linia brzegowa, duża liczba wysp) wpłynęły na zajęcia i sposób życia starożytnych Greków. Wielu z nich musiało szukać zajęć poza rolnictwem. Zajmowali się więc handlem, rzemiosłem oraz...

Starożytna Mezopotamia

Tereny położone nad dwoma rzekami, Tygrysem i Eufratem, stanowią ośrodek tworzenia się jednych z pierwszych cywilizacji ludzkich. Łatwy dostęp do obszarów Mezopotamii powodował, że na terenie tym ścierały się wpływy różnych kultur i bardzo często dochodziło do najazdów plemion koczowniczych na ludność osiadłą. W IV tysiącleciu p.n.e. na południu Mezopotamii osiedlili się Sumerowie. Oni to uchodzą za twórców kultury ludzkiej na tym terenie. Przypisuje się im m.in. wynalezienie pisma...

Starożytna Palestyna

Pierwsze informacje o plemionach izraelskich, które jako koczownicze wędrowały po terenach Bliskiego Wschodu, pochodzą z połowy II tysiąclecia p.n.e. Jedna z tych grup zawędrowała zapewne w XIV wieku p.n.e. do Egiptu. Państwo palestyńskie powstało w XIII wieku p.n.e. na skutek podboju terenów Kannaanu przez 12 plemion izraelskich pod wodzą Mojżesza. Na skutek zagrożenia zewnętrznego ze strony wrogich plemion około 1020 roku p.n.e. doszło do powstania królestwa palestyńskiego. Największymi...

Starożytna Sparta

Sparta była największym terytorialnie greckim państwem– polis, które powstało z połączenia pięciu osad położonych w dolinie rzeki Eurotas. Ustrój społeczny i polityczny Sparty, tak odmienny od występującego w innych państwach greckich, ukształtował się w VI wieku p.n.e. w wyniku prowadzonych od VIII wieku p.n.e. wojen z Meseńczykami. Pełnoprawnymi obywatelami państwa spartańskiego byli jedynie potomkowie mieszkańców owych pięciu osad. Praw politycznych pozbawieni byli inni mieszkańcy...

Starożytne Indie

Najstarsze cywilizacje Indii powstały w III tysiącleciu p.n.e. Do dnia dzisiejszego znamy dwa miasta tej kultury: Harappa i Mohendżo-Daro. Były to na owe czasy potężne metropolie zbudowane z wypalonej cegły,posiadające kanalizację oraz wodociągi. Nie udało się jednak wyjaśnić, w jaki sposób powstały owe kultury oraz kim byli ich twórcy. Około 1500 roku p.n.e. tereny Indii zostały zajęte przez plemiona, które nazywały siebie Ariami, czyli szlachetnymi. Cechą charakterystyczną stosunków...

Starożytność

Statut Bolesława Krzywoustego (geneza, postanowienia)

W 1138 roku Bolesław Krzywousty wydał statut zwany popularnie testamentem, w którym regulował on sprawy następstwa tronu po swej śmierci. Zgodnie z postanowieniami statutu państwo polskie miało zostać podzielone na dzielnice, w których panować mieli poszczególni synowie Bolesława Krzywoustego oraz ich potomkowie. Władzę nad całym państwem miał sprawować najstarszy przedstawiciel dynastii piastowskiej (zasada pryncypatu i zasada senioratu), do którego uprawnień należało: prowadzenie...

Stosunki polsko-radzieckie podczas II wojny światowej

Utworzony we Francji rząd emigracyjny kierowany przez gen. Władysława Sikorskiego w pierwszym okresie swego istnienia w ten sam sposób ukształtował swój stosunek do Niemiec i do ZSRR. Oba państwa uznane zostały za agresorów i okupantów Polski. Sytuacja pod tym względem stała się bardziej skomplikowana po ataku Niemiec na Związek Radziecki 22 VI 1941 roku. Dotychczasowi sojusznicy stali się stronami konfliktu wojennego, a dla Józefa Stalina było oczywiste, że pomocy w wojnie przeciw...

Straty terytorialne Polski w okresie rozbicia dzielnicowego

Teren Czas odpadnięcia od państwa polskiego Sposób odpadnięcia od państwa polskiego Pomorze Zachodnie koniec XII wieku Pomorze Zachodnie zostało podporządkowane kolejno: państwu niemieckiemu, Danii i Brandenburgii Ziemia chełmińska 1226 Konrad Mazowiecki nadaje ziemię chełmińską zakonowi krzyżackiemu Ziemia lubuska 1249-1252 książę Bolesław Rogatka sprzedał ziemię lubuską margrabiom brandenburskim Grody Santok i Drezdenko...

Sztuka i kultura odrodzenia

W XIV wieku na terenie Włoch nastąpił przełom w kulturze, który rozpoczął epokę zwaną renesansem lub odrodzeniem. Przemiany owe dotarły do krajów Europy Zachodniej w II połowie XV wieku, do Polski zaś na przełomie XV i XVI wieku. Jednym z pierwszych ośrodków odrodzenia we Włoszech była Florencja rządzona przez dynastię Medyceuszy. Główne cechy odrodzenia to: nawrót do kultury antycznej i naśladownictwo jej wzorów zwłaszcza w sztukach plastycznych, przeciwstawienie się średniowiecznym...

Średniowiecze

Średniowiecze

Świat