Hierarchia aktów prawnych
Najważniejszym aktem prawnym w każdym państwie jest konstytucja. Posiada ona szczególną moc prawną. Wszystkie inne akty prawne muszą pozostawać z nią w zgodzie i na niej opierać swoją moc. Konstytucja powinna być stabilnym i dobrze skonstruowanym aktem prawnym, aby mogła obowiązywać przez wiele lat. Stanowi ona szkielet prawny całego systemu, zapewniając ciągłość państwa i pewność obowiązującego prawa. Zgodne z konstytucją muszą być umowy międzynarodowe ratyfikowane za zgodą Sejmu ,...
Proces karny i cywilny
Celem procesu sądowego jest orzeczenie o stanie faktycznym oraz dokonanie czynności, które mogą zmniejszyć wyrządzoną krzywdę. W toku przeprowadzenia postępowania procesowego stosuje się następujące zasady. Zasada procesowa Założenia Zasada obiektywizmu Bezstronność sądu wobec osób, uczestniczących w procesie i wydarzeń, które im towarzyszyły. Zasada domniemania niewinności Oskarżony uznawany jest za niewinnego do chwili, kiedy jego wina nie...
Zasada trójpodziału władzy
Według Konstytucji RP organizacja naczelnych władz w państwie podlega zasadzie podziału władzy. Zasada ta, wywodząca się z monteskiuszowskiego trójpodziału władzy, określa stosunek pomiędzy naczelnymi władzami w państwie ze wskazaniem, że powinna je cechować równowaga. W ramach trzech najważniejszych władz w państwie istnieje szczególnego rodzaju podział wewnętrzny. Można mówić tutaj o zasadniczym podziale władzy, gdyż np. władzę sądowniczą sprawują:sądy z Sądem Najwyższym na czele wraz z...
Organizacja władzy sądowniczej
Władza sądownicza pod względem złożoności struktur, które ją tworzą, jest najbardziej skomplikowanym organem państwowym. Najważniejszym jej elementem są organy wymiaru sprawiedliwości, ochrony prawnej i kontroli władzy. Art. 173 Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Art. 174 Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] Organami wymiaru sprawiedliwości w Rzeczypospolitej są: Sąd Najwyższy,...
Najważniejsze cele Unii Europejskiej
Główne cele, jakie stawia sobie Unia Europejska, można podzielić na kilka najważniejszych grup. Należą do nich: Wspieranie i przyczynianie się do rozwoju gospodarczego i społecznego - jednolity rynek wewnętrzny - wspólna waluta Zapewnienie jednolitej tożsamości UE - programy pomocy humanitarnej - wspólna polityka zagraniczna - wspólne stanowiska wobec organizacji międzynarodowych Stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i...
Prawo naturalne
Jest to prawo przyrodzone, które posiadamy ze względu na sam fakt bycia człowiekiem. Prawa naturalnego nikt nam nie nadał, więc jest ono prawem niezbywalnym. Istnieje w świadomości człowieka. Wydaje się słusznym stwierdzenie, że prawo istnieje wtedy, gdy ludzie uznają, iż coś jest prawem. Prawo naturalne człowieka istniało zawsze, jednak po raz pierwszy zostało sformułowane w aktach stanowiących prawo w XVIII wieku. Uczyniono to niemal równocześnie w Ameryce w Deklaracji Niepodległości i we...
Najważniejsze problemy polskiego społeczeństwa
Człowiek jako jednostka staje się częścią zbiorowości wtedy, gdy żyje na określonym obszarze wraz z innymi ludźmi i łączą go z nimi wspólne relacje, a także problemy. Zróżnicowanie społeczne opisuje cechy członków społeczeństwa, może powodować poczucie krzywdy i niesprawiedliwości. Wśród wielu problemów społeczeństwa polskiego dominują właśnie te, które są związane z poczuciem sprawiedliwości i różnymi społecznymi oczekiwaniami. Bezrobocie i poszukiwanie pracy Jest to z...
Łamanie praw człowieka
Przykładów łamania praw człowieka jest wiele; nie istnieje chyba państwo,w którym te prawa nigdy nie były lub nie są łamane. Wśród przyczyn takiego stanu wymienia się czynniki: ekonomiczne, kulturowe, prawne i polityczne. Niestety, nadal są kraje, które nie podpisały podstawowych paktów czy konwencji dotyczących praw człowieka. Rządy autorytarne w wielu krajach nie respektują praw człowieka, zasłaniając się wewnętrzną polityką czy dobrem ogółu. Nie oznacza to jednocześnie, że w krajach...
Gmina
Jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, a zarazem wspólnotą zamieszkujących ją ludzi. Mieszkańcy gminy w różny sposób mogą realizować swoje prawo do podejmowania decyzji w sprawach dotyczących ich najbliższego otoczenia. Najważniejszym z nich jest możliwość uczestniczenia w powoływaniu władz gminy. Ze względu na wykonywane zadania władze gminy można podzielić na uchwałodawcze i wykonawcze. Władzą uchwałodawczą w gminie jest rada gminy (w miastach rada miejska), rolę zaś organu...
Sejm Rzeczypospolitej
Sejm, pierwsza izba polskiego parlamentu, jest powoływany w wyborach powszechnych, bezpośrednich, równych, proporcjonalnych, w tajnym głosowaniu. W wyborach mogą brać udział osoby posiadające czynne prawo wyborcze,czyli prawo wybierania. Czynne prawo wyborcze posiadają osoby pełnoletnie(powyżej 18. roku życia), które nie zostały pozbawione takiego prawa wyrokiem sądu lub Trybunału Stanu oraz nie są ubezwłasnowolnione z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego....
Obraz społeczeństwa polskiego początków XXI wieku
Analiza współczesnego życia Polaków może być dobrym punktem wyjścia do podjęcia rozważań dotyczących zmian, jakie zaszły w społeczeństwie polskim, oraz tych, jakie z pewnością w najbliższym czasie nastąpią. Położenie geograficzne Polski nie uległo w ostatnich dziesięcioleciach zmianie, jednak przemiany sytuacji społeczno-ekonomicznej dają się zauważyć na każdym kroku. Wy starczy porównać zdjęcia Warszawy czy innych dużych miast sprzed1989 roku i obecne: rozwój budownictwa, infrastruktura,...
Sądy powszechne
Pod nadzorem Sądu Najwyższego działają sądy powszechne, które rozpatrują sprawy z zakresu karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych z wyłączeniem spraw ustawowo przewidzianych dla innych sądów. Na sądownictwo powszechne składają się sądy rejonowe, sądy wojewódzkie i sądy apelacyjne. Rodzaje sądów Sądy apelacyjne Są sądami odwoławczymi od orzeczeń wydanych przez sądy okręgowe w pierwszej instancji. Sądy apelacyjne...
Prawa i obowiązki wynikające z konstytucji
Społeczeństwo, organizując państwo, zawarło umowę – przekazało część swoich uprawnień, a w zamian otrzymało ochronę fundamentalnych praw.Zawierając taki kontrakt, obywatele nie zrezygnowali ze swoich praw naturalnych, ale otrzymali formalne gwarancje ich przestrzegania zapisane w różnych dokumentach i aktach prawnych. Twórcy nowożytnych konstytucji umieszczali spis praw obywatelskich jako jeden z ważniejszych elementów struktury ustawy zasadniczej. Ślady praw obywatelskich odnajdujemy...
Najważniejsze zasady demokracji
Współcześnie istniejące systemy demokratyczne opierają swoje działania na czterech fundamentalnych zasadach: suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, trójpodziału władzy oraz nadrzędności prawa w państwie. Założenia systemu demokratycznego zostały przedstawione na poniższym schemacie. Współcześnie wiele zasad wywodzących się ze starożytnej formy demokracji jest w praktyce niemożliwych do zastosowania. Demokracja grecka powstała jako system odpowiedni dla kilkunastotysięcznej...
Premier i Rada Ministrów
Rada Ministrów, czyli rząd, jest drugim organem władzy wykonawczej w Rzeczypospolitej. Jest naczelnym organem administracji państwowej. Radę Ministrów tworzą: Prezes Rady Ministrów (premier), który jest jej przewodniczącym, wiceprezesi (wicepremierzy), ministrowie oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów działających jako organy opiniodawczo-doradcze. Komitetom przewodniczą z reguły wiceministrowie, a w ich skład wchodzą także wskazani ministrowie. Niezwykle ważnymi...
Katalog praw człowieka
Przeciętny obywatel nie znając Konstytucji RP, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, nie słysząc nigdy o Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności czy też o Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych nie wie, jakie prawa mu przysługują ani gdzie może złożyć skargę, jeśli poczuje, że zostały złamane. Nie chodzi bynajmniej o znajomość prawa na poziomie profesjonalnym, ale jedynie o wiedzę praktyczną, czyli pozwalającą funkcjonować we...
Mała ojczyzna
Każdy z nas żyje i porusza się w obrębie różnych grup społecznych. Jedną z najważniejszych jest rodzina, która daje nam poczucie tożsamości, a dom rodzinny zapewnia nam bezpieczeństwo. Z drugiej strony każdy z nas należy do wielkiej grupy, jaką jest naród, a zarazem czuje się związany z ojczyzną, w której żyje. Właśnie pomiędzy rodziną i domem a narodem i ojczyzną jest miejsce na przestrzeń, którą nazywa się małą ojczyzną.
Amnesty International
Amnesty International to światowy ruch na rzecz zapobiegania naruszeniom praw człowieka. Obecnie organizacja liczy około milion członków i sympatyków. Zarejestrowano ponad 4000 grup działających w 89 krajach świata oraz kilka tysięcy grup funkcjonujących w szkołach i na uniwersytetach. Aby ich praca była bezstronna, zajmują się przypadkami pochodzącymi z innych krajów niż własny. Działalność finansowana jest ze składek członków i dotacji, przy czym organizacja tanie przyjmuje pieniędzy od...
Potencjał gospodarczy
Polska jest krajem przemysłowo-rolniczym o średnim stopniu rozwoju gospodarczego. Struktura zatrudnienia w najważniejszych działach gospodarki wygląda następująco: 36% ludności znajduje zatrudnienie w przemyśle i handlu, 26,7% w rolnictwie, 21% w usługach. Wskaźnik konkurencyjności polskiej gospodarki umieszcza ją na 40 miejscu w świecie, co jest potwierdzeniem jej średniego stopnia rozwoju. Dość dużo o potencjale gospodarczym mówią także wskaźniki makroekonomiczne, a...
Dzieje integracji europejskiej
Zjednoczenie Europy zostało zapoczątkowane w 1946 roku, kiedy to Winston Churchill przedstawił w Zurychu program utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. W 1947 roku powstała Europejska Organizacja Współpracy Gospodarczej . W jej skład wchodziły: Austria, Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Islandia,Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania, Włochy, a w 1949 roku przyłączyła się RFN (Republika Federalna Niemiec). Wśród znaczących wydarzeń w...
Osobowość człowieka i jego cechy
Człowiek – jako jednostka oraz jako część grupy – stanowi przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin naukowych. Rozważania dotyczące natury człowieka były i są prowadzone m.in. przez filozofów, psychologów, socjologów. Każda z tych dyscyplin przyjmuje inną perspektywę. Człowiek jako organizm – to podstawa rozważań biologów, człowiek jako jednostka – psychologów, a człowiek jako istota społeczna – socjologów. Te obszary poznawania wyrosły ze starożytnych nauko człowieku. Nikt obecnie nie...
Różne formy kontroli społecznej
Społeczeństwo wprowadza pewien rodzaj nadzoru nad każdym członkiem społeczności – nadzór ten nazywany jest kontrolą społeczną. Jeżeli ktoś jawnie ignoruje zasady obowiązujące w społeczności, oznacza to, że stara się wyjść poza uznany układ władzy i poza funkcjonujące prawo. Zespół czynników kształtujących zachowanie jednostki to kontrola społeczna.Siła kontroli społecznej odnosi się do używania rozmaitych środków, które mają zachęcić lub wręcz zmusić człowieka do poddania się regułom....
Powiat
Powiat jest wspólnotą terytorialną powstałą na mocy prawa i obejmującą kilka gmin. Powiat posiada własne, niezależne władze. Jego organem ustawodawczymi kontrolnym jest rada powiatu . Składa się ona z radnych powiatowych wybieranych w wyborach powszechnych co cztery lata. Rada obraduje na sesjach, gdzie stanowi o miejscowym prawie, uchwala budżet oraz wybiera zarząd powiatu. Władzę wykonawczą powiatu stanowi zarząd składający się ze starosty, wicestarosty i członków zarządu....
Organizacja organów wymiaru sprawiedliwości
Najważniejszym organem wymiaru sprawiedliwości jest Sąd Najwyższy. W jego skład wchodzą: pierwszy prezes, jego zastępca oraz sędziowie. Art. 175 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] Pierwszy prezes Sądu Najwyższego powoływany jest przez Prezydenta RP na 6-letnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu...
Organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka
Człowiekowi przynależne są pewne prawa, wynikające z jego natury. Prawo do życia jest niepodważalnym prawem każdego człowieka, podobnie jak prawo do wolności czy własności. Organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka kierują się w swoim działaniu zasadami, które można sformułować w następujący sposób: w każdej sytuacji dobro człowieka powinno być zawsze na pierwszym planie, każda jednostka powinna posiadać sferę wolności i autonomii, do której nie powinna wkraczać żadna władza. I...