Osobowość człowieka i jego cechy
Człowiek – jako jednostka oraz jako część grupy – stanowi przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin naukowych. Rozważania dotyczące natury człowieka były i są prowadzone m.in. przez filozofów, psychologów, socjologów. Każda z tych dyscyplin przyjmuje inną perspektywę. Człowiek jako organizm – to podstawa rozważań biologów, człowiek jako jednostka – psychologów, a człowiek jako istota społeczna – socjologów. Te obszary poznawania wyrosły ze starożytnych nauko człowieku. Nikt obecnie nie...
Hierarchia aktów prawnych
Najważniejszym aktem prawnym w każdym państwie jest konstytucja. Posiada ona szczególną moc prawną. Wszystkie inne akty prawne muszą pozostawać z nią w zgodzie i na niej opierać swoją moc. Konstytucja powinna być stabilnym i dobrze skonstruowanym aktem prawnym, aby mogła obowiązywać przez wiele lat. Stanowi ona szkielet prawny całego systemu, zapewniając ciągłość państwa i pewność obowiązującego prawa. Zgodne z konstytucją muszą być umowy międzynarodowe ratyfikowane za zgodą Sejmu ,...
Zasada trójpodziału władzy
Według Konstytucji RP organizacja naczelnych władz w państwie podlega zasadzie podziału władzy. Zasada ta, wywodząca się z monteskiuszowskiego trójpodziału władzy, określa stosunek pomiędzy naczelnymi władzami w państwie ze wskazaniem, że powinna je cechować równowaga. W ramach trzech najważniejszych władz w państwie istnieje szczególnego rodzaju podział wewnętrzny. Można mówić tutaj o zasadniczym podziale władzy, gdyż np. władzę sądowniczą sprawują:sądy z Sądem Najwyższym na czele wraz z...
Proces karny i cywilny
Celem procesu sądowego jest orzeczenie o stanie faktycznym oraz dokonanie czynności, które mogą zmniejszyć wyrządzoną krzywdę. W toku przeprowadzenia postępowania procesowego stosuje się następujące zasady. Zasada procesowa Założenia Zasada obiektywizmu Bezstronność sądu wobec osób, uczestniczących w procesie i wydarzeń, które im towarzyszyły. Zasada domniemania niewinności Oskarżony uznawany jest za niewinnego do chwili, kiedy jego wina nie...
Najważniejsze cele Unii Europejskiej
Główne cele, jakie stawia sobie Unia Europejska, można podzielić na kilka najważniejszych grup. Należą do nich: Wspieranie i przyczynianie się do rozwoju gospodarczego i społecznego - jednolity rynek wewnętrzny - wspólna waluta Zapewnienie jednolitej tożsamości UE - programy pomocy humanitarnej - wspólna polityka zagraniczna - wspólne stanowiska wobec organizacji międzynarodowych Stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i...
Prawo naturalne
Jest to prawo przyrodzone, które posiadamy ze względu na sam fakt bycia człowiekiem. Prawa naturalnego nikt nam nie nadał, więc jest ono prawem niezbywalnym. Istnieje w świadomości człowieka. Wydaje się słusznym stwierdzenie, że prawo istnieje wtedy, gdy ludzie uznają, iż coś jest prawem. Prawo naturalne człowieka istniało zawsze, jednak po raz pierwszy zostało sformułowane w aktach stanowiących prawo w XVIII wieku. Uczyniono to niemal równocześnie w Ameryce w Deklaracji Niepodległości i we...
Gmina
Jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, a zarazem wspólnotą zamieszkujących ją ludzi. Mieszkańcy gminy w różny sposób mogą realizować swoje prawo do podejmowania decyzji w sprawach dotyczących ich najbliższego otoczenia. Najważniejszym z nich jest możliwość uczestniczenia w powoływaniu władz gminy. Ze względu na wykonywane zadania władze gminy można podzielić na uchwałodawcze i wykonawcze. Władzą uchwałodawczą w gminie jest rada gminy (w miastach rada miejska), rolę zaś organu...
Organizacja władzy sądowniczej
Władza sądownicza pod względem złożoności struktur, które ją tworzą, jest najbardziej skomplikowanym organem państwowym. Najważniejszym jej elementem są organy wymiaru sprawiedliwości, ochrony prawnej i kontroli władzy. Art. 173 Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Art. 174 Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej] Organami wymiaru sprawiedliwości w Rzeczypospolitej są: Sąd Najwyższy,...
Doktryna liberalna
Polityczna doktryna liberalizmu ukształtowała się w zwarty i spójny system w czasach oświecenia. Określenie liberalizm wywodzi się od łacińskiego przymiotnika liber – wolny. Po raz pierwszy w takim znaczeniu wyraz ten został użyty na początku XIX wieku przez parlament hiszpański – kortezy. Pojawianie się doktryny liberalizmu łączono z wysokim poziomem rozwoju gospodarczego oraz z wystąpieniami rewolucyjnymi we Francji i na kontynencie amerykańskim. W praktyce w XVIII wieku...
Społeczność lokalna a samorządność
Społeczność lokalna najczęściej realizuje swoje cele poprzez organizacje działające najbliżej niej, na poziomie gminy, powiatu i województwa. Nawet najlepszy rząd centralny nie jest w stanie zrealizować wszystkich zadań wynikających ze specyfiki funkcjonowania społeczności lokalnej, zaś jego organizacja czasami uniemożliwia wywiązanie się z większości funkcji. Dlatego też ważne jest dobre współdziałanie rządu centralnego ze społecznościami lokalnymi. Najczęstszą formą organizowania się...
Prawo rzymskie a prawo współczesne
Niezaprzeczalnie największy wpływ na kształtowanie się idei prawa wywarli Rzymianie. Źródłem prawa w Rzymie nie byli władcy ani bogowie –prawo tworzyli obywatele i obywatelom miało ono służyć. Wynikało to z powszechnego przekonania, że człowiek dzięki rozumowi może rozpoznawać i dobro, i zło, i oddzielać jedno od drugiego. Wobec tego to on powinien tworzyć zasady, którymi będzie się kierować w życiu. Najstarszy spis zasad prawa rzymskiego wyryto na dwunastu brązowych tablicach, które...
Powiat
Powiat jest wspólnotą terytorialną powstałą na mocy prawa i obejmującą kilka gmin. Powiat posiada własne, niezależne władze. Jego organem ustawodawczymi kontrolnym jest rada powiatu . Składa się ona z radnych powiatowych wybieranych w wyborach powszechnych co cztery lata. Rada obraduje na sesjach, gdzie stanowi o miejscowym prawie, uchwala budżet oraz wybiera zarząd powiatu. Władzę wykonawczą powiatu stanowi zarząd składający się ze starosty, wicestarosty i członków zarządu....
Sposób prezentacji i ogłaszania aktów prawnych
Prezentacja i ogłaszanie odbywa się poprzez publikacje urzędowe, w których zamieszczone są akty prawne. Są nimi Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz Monitor Polski. W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej znajdują się opublikowane ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia Prezydenta RP, Rady Ministrów i poszczególnych ministrów. Z kolei w Monitorze Polskim znajdujemy uchwały Sejmu i wszystkie inne (poza rozporządzeniami) akty prawotwórcze naczelnych...
Najważniejsze problemy polskiego społeczeństwa
Człowiek jako jednostka staje się częścią zbiorowości wtedy, gdy żyje na określonym obszarze wraz z innymi ludźmi i łączą go z nimi wspólne relacje, a także problemy. Zróżnicowanie społeczne opisuje cechy członków społeczeństwa, może powodować poczucie krzywdy i niesprawiedliwości. Wśród wielu problemów społeczeństwa polskiego dominują właśnie te, które są związane z poczuciem sprawiedliwości i różnymi społecznymi oczekiwaniami. Bezrobocie i poszukiwanie pracy Jest to z...
Regiony
Region to obszar ukształtowany w wyniku wielu wydarzeń historycznych, wyróżniający się określonymi cechami, np. geograficznymi, gospodarczymi. Mieszkańcy regionu mają poczucie własnej odrębności, ale nie uważają się za odrębny naród. Regiony sięgają swoimi korzeniami czasów najdawniejszych i często są świadectwem różnorodnych wydarzeń historycznych. Istnieją regiony, które są pozostałością po plemionach słowiańskich zjednoczonych przez dynastię Piastów (Śląsk, Mazowsze). Pojawiające się w...
Współczesne formy społeczeństwa
Innym zjawiskiem związanym ze strukturami społeczeństwa jest ruchliwość społeczna, określana jako zjawisko przemieszczania się jednostek w przestrzeni społecznej. Może to być zmiana pozycji społecznej, na przykład awans lub zmiana zawodu, ale może też dotyczyć zmiany miejsca zamieszkania czy pobytu (migracja społeczna). Ważną rzeczą w procesie ruchliwości społecznej jest miejsce i rola jednostki w strukturze społecznej. Ze względu na pozycję jednostki w strukturze społecznej możemy...
Przyczyny konfliktów
Źródła konfliktów grupowych mogą być bardzo zróżnicowane. Ludzkie nastawienia i wierzenia z jednej strony oraz istniejące cele, materialne czy niematerialne z drugiej, przekonania i nawyki – w każdym aspekcie życia człowieka czy istniejącej grupy można znaleźć czynniki, które staną się zarzewiem przyszłego konfliktu. Najczęstszymi przyczynami powstawania konfliktów społecznych są: walka o kontrolę nad zasobami – zasobami mogą być dobra materialne i niematerialne.Konflikty mogą...
Grupy społeczne, społeczność a społeczeństwo
Terminami społeczność i społeczeństwo posługujemy się bardzo często. Zanim powiemy o zróżnicowaniach i strukturze polskiego społeczeństwa, musimy wyjaśnić te pojęcia. Człowiek jako jednostka staje się częścią zbiorowości wtedy, gdy żyje na obszarze wraz z innymi ludźmi i łączą go z nimi określone stosunki i więź społeczna. Więź społeczna łączy ludzi w różnego rodzaju zbiorowości. Jeśli stosunki łączące ich są trwałe i uporządkowane, mówimy o istnieniu społeczności . Mówiąc o więzi...
Mała ojczyzna
Każdy z nas żyje i porusza się w obrębie różnych grup społecznych. Jedną z najważniejszych jest rodzina, która daje nam poczucie tożsamości, a dom rodzinny zapewnia nam bezpieczeństwo. Z drugiej strony każdy z nas należy do wielkiej grupy, jaką jest naród, a zarazem czuje się związany z ojczyzną, w której żyje. Właśnie pomiędzy rodziną i domem a narodem i ojczyzną jest miejsce na przestrzeń, którą nazywa się małą ojczyzną.
Jak rozwiązywać konflikty społeczne?
Ludzie różnie sobie radzą w sytuacjach konfliktu. Jedni będą się starali za wszelką cenę postawić na swoim. Nie będą się przejmowali dążeniami czy potrzebami innych. Ich cel będzie najważniejszy. Stojąc na stanowisku, że cel uświęca środki, nie poddadzą się i nie będą w stanie lub nie zechcą zrezygnować z własnych potrzeb. W takim wypadku osiągnięcie celu jest priorytetem. Ludzie ci nie ustąpią, będą walczyć do momentu, aż wygrają, a jeśli nie wygrają, to po pewnym czasie spróbują znowu...
Województwo
Mieszkańcy województwa z mocy prawa tworzą wspólnotę regionalną. Ludzie mieszkający na tym samym terytorium wypracowują uznawane przez ogół wartości i normy postępowania. Obecnie tradycyjne społeczności lokalne (wsie, małe miasteczka) ulegają zmianom w związku z dużą ruchliwością społeczną (np. wyjazdy do pracy, w celu dalszego kształcenia się). Dla ich integracji powołuje się różnego rodzaju instytucje, organizacje i stowarzyszenia. Jedną z nich jest województwo. Uważa się, że połączenie...
Łamanie praw człowieka
Przykładów łamania praw człowieka jest wiele; nie istnieje chyba państwo,w którym te prawa nigdy nie były lub nie są łamane. Wśród przyczyn takiego stanu wymienia się czynniki: ekonomiczne, kulturowe, prawne i polityczne. Niestety, nadal są kraje, które nie podpisały podstawowych paktów czy konwencji dotyczących praw człowieka. Rządy autorytarne w wielu krajach nie respektują praw człowieka, zasłaniając się wewnętrzną polityką czy dobrem ogółu. Nie oznacza to jednocześnie, że w krajach...
Rzecznik Praw Obywatelskich
Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich została powołana w 1987 roku. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży praw i wolności człowieka i obywatela zapisanych w Konstytucji RP i innych ustawach. Rzecznik bada, czy działalność różnych organów państwa, organizacji czy instytucji nie doprowadza do łamania praw i wolności obywatelskich. Rzecznik nie rozstrzyga, lecz jedynie zwraca się do właściwych instytucji o podjęcie odpowiednich działań, by zmienić niekorzystną dla obywatela sytuację....
Najważniejsze zasady demokracji
Współcześnie istniejące systemy demokratyczne opierają swoje działania na czterech fundamentalnych zasadach: suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, trójpodziału władzy oraz nadrzędności prawa w państwie. Założenia systemu demokratycznego zostały przedstawione na poniższym schemacie. Współcześnie wiele zasad wywodzących się ze starożytnej formy demokracji jest w praktyce niemożliwych do zastosowania. Demokracja grecka powstała jako system odpowiedni dla kilkunastotysięcznej...
Czym jest grupa społeczna? Struktura i odrębność grupy
Grupa składa się z co najmniej dwóch osób, między którymi zachodzą bezpośrednie interakcje. Osoby te mają wspólny cel oraz świadomość odrębności własnej grupy od innych. Grupa ma poza tym swoją strukturę i normy. Grupa społeczna to zbiorowość, która realizuje własne cele. Ludzie łączą sięw grupy, aby realizować swoje potrzeby, najczęściej poprzez osiąganie określonych celów. Cele, jakie stawia sobie grupa, mogą być bardzo różne: od wykonania określonych prostych zadań po wieloletnie,...