Państwo polskie za Bolesława Chrobrego
Okres rządów Bolesława Chrobrego (992-1025) to czasy centralizacji państwa polskiego, jego rozwoju gospodarczego i demograficznego oraz aktywnej polityki zagranicznej. Najwyższą władzę w państwie sprawował król, który posiadał nieograniczone uprawnienia w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej. Doradczy charakter posiadały rada, składająca się z najważniejszych urzędników państwowych, oraz wiec, będący pozostałością wieców plemiennych. Państwo miało charakter patrymonialny....
Państwo polskie za Mieszka I
Pierwszym historycznym władcą państwa polskiego był Mieszko I (ok. 960-992) wywodzący się z dynastii piastowskiej. Według kronikarza Galla Anonima (XII wiek) poprzednikami Mieszka I byli: Siemowit, Leszek i Siemomysł. Pierwszą wzmianką o istnieniu państwa Mieszka I jest informacja przekazana przez Widukinda z Korbei (Kronika saska) z roku 963. Państwo Mieszka I obejmowało: Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze, Pomorze Gdańskie, Pomorze Zachodnie (przyłączone w latach 967-972), Śląsk (990),...
Państwo polskie za ostatnich Jagiellonów
Okres rządów dwóch ostatnich Jagiellonów na tronie Polski – Zygmunta Starego (1505-1548) i Zygmunta Augusta (1548-1572) – to czasy ostatecznego ukształtowania się Rzeczypospolitej szlacheckiej. Do najważniejszych wydarzeń wewnętrznych tego okresu należy zaliczyć: 1) rozwój ruchu egzekucyjnego, czyli ruchu średniej szlachty dążącej do uporządkowania ustroju państwa oraz zwrotu rozdanych dóbr królewskich; program ruchu egzekucyjnego: – uporządkowanie praw, – wprowadzenie tolerancji...
Partie polityczne na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku
Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich funkcjonować zaczęły nowoczesne partie polityczne, formowane na wzór działających w Europie Zachodniej. Najlepsze warunki do zakładania partii politycznych były w zaborze austriackim ze względu na prawa narodowe, jakimi dysponowali tam Polacy. Ze względu na rolniczy głównie charakter Galicji pierwsze partie, jakie powstawały na tym terenie, gromadziły chłopów. Już w 1875 roku ks. Stanisław Stojałowski zaczął wydawać pisma „Wieniec” i „Pszczółka”,...
Partie polityczne Polski międzywojennej
Ustrój demokracji parlamentarnej, jaki obowiązywał w Polsce na podstawie Konstytucji marcowej, spowodował uaktywnienie się całej gamy partii politycznych reprezentujących różne grupy społeczne i narodowe. Zastosujmy, znany jeszcze od czasów rewolucji francuskiej, podział na ugrupowania prawicowe, centrowe i lewicowe. Do partii prawicowych zaliczyć należy: a) Narodową Demokrację (endecję), która od 1919 roku funkcjonowała pod nazwą Związek Ludowo-Narodowy, a od 1930 roku – Stronnictwo...
Pierwsze ośrodki władzy polskiej u schyłku I wojny światowej
W 1918 roku, gdy klęska państw centralnych była już przesądzona, a co za tym idzie pewne było utworzenie niepodległej Polski, aktualna stała się kwestia ukształtowania władzy, która rządziłaby krajem w pierwszych miesiącach jego samodzielnego bytu. W tym okresie funkcjonowało już na ziemiach polskich kilka różnych ośrodków władzy, z których niektóre aspirowały do rządzenia całą Polską, inne zaś koncentrowały się na kontrolowaniu niewielkiego obszaru, zwykle spornego z sąsiednim państwem....
Pierwsze państwa słowiańskie
W VII i VIII wieku pierwsze samodzielne organizmy państwowe zaczęli tworzyć Chorwaci i Słoweńcy. Wśród Słowian zachodnich w VIII wieku tendencje państwowotwórcze występowały wśród plemion Wieletów i Obodrzyców. Ostatnim ludem, który przybył na tereny Europy Środkowej i tu stworzył swe państwo, nie byli Słowianie, lecz lud pochodzenia ugrofińskiego – Madziarzy. Przywędrowali oni z zachodniej Syberii i około roku 896 wkroczyli na równiny nad Dunajem. Nazwa Czas powstania...
Pierwsze wolne elekcje w Polsce
Zasada elekcyjności tronu kształtowała się w państwie polskim od XIV wieku. W XV i XVI wieku była to elekcja w łonie dynastii Jagiellonów. Po śmierci ostatniego jej przedstawiciela, Zygmunta Augusta, w czasie tzw. wielkiego bezkrólewia ustalono zasady wyboru króla w formie elekcji viritim. Prawo wyboru króla przysługiwało każdemu szlachcicowi, który przybył na elekcję. W czasie bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta określono także zasady ustroju państwa, obowiązujące do 1791 roku, m.in....
Pierwsze wybory prezydenckie w Polsce w 1922 roku
<Konstytucja marcowa> z 17 III 1921 roku przesądziła m.in. o istnieniu urzędu prezydenta jako głównego organu władzy wykonawczej. Równocześnie ów akt prawny dawał prezydentowi bardzo małe kompetencje. W ten sposób prawica starała się ograniczyć znaczenie polityczne Józefa Piłsudskiego, gdyż wydawało się,że właśnie ten polityk wybrany zostanie prezydentem (do tej pory sprawował urząd Naczelnika Państwa, który miał przestać istnieć po elekcji prezydenta). Tymczasem Piłsudski nie...
Plan „Burza” i Powstanie Warszawskie
Od początku 1944 roku Armia Krajowa realizowała tzw. plan „Burza”, którym objęto ziemie przed II wojną światową należące do Polski, a które 17 IX 1939 roku zajął Związek Radziecki i nawet w czasie, gdy utrzymywał stosunki dyplomatyczne z rządem londyńskim, nie chciał się ich zrzec. W ramach planu „Burza” oddziały Armii Krajowej miały wypierać Niemców z poszczególnych miast tuż przed wkroczeniem tam wojsk radzieckich. W ten sposób rząd londyński starał się pokazać opinii publicznej, że...
Plemiona italskie
Pierwotni mieszkańcy Italii nie należeli do ludów indoeuropejskich. Ich przodkami byli Ligurowie. W II tysiącleciu p.n.e. w Italii osiedlili się Indoeuropejczycy. Wśród nich najważniejsze plemiona to: Italikowie, Umbrowie, Samnici, Sabinowie, Ekwowie i Wolskowie. W VIII wieku p.n.e. część terenów została zajęta przez Greków w wyniku prowadzonej przez nich kolonizacji. W V wieku p.n.e. w północnej Italii osiedlili się Gallowie. Jedną z najbardziej rozwiniętych cywilizacji w Italii...
Plemiona polskie
Plemiona powstały w wyniku jednoczenia się wspólnot nazywanych opolami, czyli kilku rodów zamieszkujących wspólny teren. W połowie IX wieku na terenie ziem polskich zamieszkiwało kilkanaście plemion. W X wieku były to plemiona: Wolinianie (ujście Odry), Pyrzyczanie (na prawym brzegu Odry), Ślężanie (rejon Sobótki i Wrocławia), Dziadoszanie (Głogów), Opolanie (Opole), Gołęszyce (na lewym brzegu Odry), Wiślanie (górna Wisła), Lędzianie (tereny pomiędzy górnym Bugiem a środkową Wisłą),...
Początki chrześcijaństwa
Okres przełomu er na terenie Palestyny to czasy ożywienia ruchów społeczno-religijnych. Działały w tym okresie trzy duże stronnictwa polityczno-religijne: saduceusze (konserwatyści, zwolennicy ugody z Rzymianami), faryzeusze (konserwatyści, podkreślali rolę ustnej tradycji w przekazywaniu prawd wiary) oraz esseńczycy (sekta znana głównie z rękopisów znalezionych na pustyni nad Morzem Martwym; wiele z poglądów zawartych w pismach esseńczyków jest podobnych do idei głoszonych przez Jezusa)....
Początki chrześcijaństwa w Polsce
W 966 roku Mieszko I wraz ze swoim dworem przyjął chrzest. Wydarzenie to zostało poprzedzone w 965 roku zaślubinami Mieszka I z czeską księżniczką Dobrawą, córką księcia czeskiego Bolesława I. Przyczyny przyjęcia nowej religii przez Mieszka I to: dążenie do umocnienia pozycji państwa polskiego na arenie międzynarodowej, chęć zapobieżenia izolacji pogańskiej Polski, ugruntowanie pozycji księcia jako pomazańca bożego, umocnienie jedności kraju i walka z tendencjami decentralistycznymi,...
Początki państwa zakonu krzyżackiego na ziemiach polskich
Zakon krzyżacki, którego pełna nazwa brzmiała – Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego– powstał w 1190 roku w Palestynie jako jeden z zakonów rycerskich, których zadaniem była m.in. opieka nad pielgrzymami udającymi się do Ziemi Świętej. Po upadku państw łacińskich i załamaniu się ruchu krucjat zakony rycerskie przeniosły swe siedziby do Europy. Zakon krzyżacki początkowo ulokował swą siedzibę na Węgrzech, a w 1226 roku został sprowadzony przez księcia Konrada...
Podboje Aleksandra Macedońskiego
W IV wieku p.n.e. hegemonię wśród państw greckich zdobyła Macedonia, którą rządził król Filip II. Symbolem podporządkowania państw greckich Macedonii stała się bitwa pod Cheroneą w 338 roku p.n.e., w której wojska koalicji państw greckich na czele z Atenami zostały pokonane przez armię macedońską. Następcą Filipa II został Aleksander zwany Wielkim. W 334 roku p.n.e. rozpoczął on wojnę z Persją. W wyniku trzech wielkich bitew – nad rzeką Granik (334 rok p.n.e.), pod Issos (333 rok p.n.e.)...
Podboje Arabów
Mahomet rozpoczął dzieło jednoczenia Arabii. Jego następcy, tytułujący się kalifami (Abu Bekr, Omar, Osman, Ali), zjednoczywszy plemiona arabskie, rozpoczęli okres podbojów. W ich wyniku Arabowie zajęli Syrię i Palestynę, Egipt, północną Afrykę, Hiszpanię, Sycylię i Sardynię, Mezopotamię, Turkiestan oraz tereny nad środkowym i dolnym Indusem. Podstawą rządów arabskich była tolerancja wobec podbitych ludów oraz ich religii. Od VIII wieku, głównie na skutek walk wewnętrznych oraz konfliktów...
Podboje rzymskie w okresie republiki
W okresie republiki Rzym rozpoczął podboje terytorialne, których ostatecznym skutkiem było opanowanie całego basenu Morza Śródziemnego. Do 264 roku p.n.e. Rzymianie pokonali swych wrogów na Półwyspie Apenińskim – Etrusków, Latynów, Samnitów (I, II i IIIwojna samnicka), Sabinów, Gallów i Greków. Ostatnim punktem oporu przeciwko władzy Rzymian było etruskie miasto Volsinii. Okres największych zdobyczy terytorialnych w czasach republiki rzymskiej to lata 264-133 p.n.e. W wyniku trzech wojen...
Podział cesarstwa rzymskiego
Pod koniec III wieku na skutek stałego zagrożenia imperium rzymskiego ze strony najeźdźców zewnętrznych doszło do podziału cesarstwa rzymskiego na dwie części: wschodnią i zachodnią. Podział polityczny zapoczątkował cesarz Dioklecjan, który w latach 286-293 ustanowił formę rządów zwaną tetrarchią. Tetrarchia polegała na współrządach czterech cesarzy: dwóch Augustów oraz dwóch ich pomocników i następców – Cezarów. Prawnie każdy z tetrarchów miał władzę nad całym imperium, jednak każdemu...
Polacy na soborze w Konstancji
Ponieważ wojna polsko-krzyżacka w latach 1409-1411 nie rozstrzygnęła podstawowych sporów, a już w 1414 pomiędzy państwem zakonnym a państwem polsko-litewskim wybuchł nowy konflikt zbrojny, obie strony zgodziły się na rozsądzenie sporu przez sobór, który w latach 1414-1418 obradował w Konstancji. W skład polskiej delegacji na sobór weszli: arcybiskup Mikołaj Trąba, biskup Jakub z Korzkwi, biskup Andrzej Łaskarz, rektor uniwersytetu krakowskiego Paweł Włodkowic, Zawisza Czarny, Jan z...
Polityka dynastyczna Jagiellonów w II połowie XV wieku
W drugiej połowie XV wieku zaistniała możliwość opanowania przez dynastię Jagiellonów tronów Czech i Węgier. W 1457 roku zmarł król Czech i Węgier Władysław. Jego siostrą była Elżbieta, żona Kazimierza Jagiellończyka. W obu krajach wybrano jednak władców narodowych: w Czechach Jerzego z Podiebradu, zaś na Węgrzech Macieja Korwina. W 1462 roku Kazimierz Jagiellończyk zawarł z Jerzym z Podiebradu układ, na mocy którego po śmierci Jerzego tron w Czechach przypadnie Jagiellonom. W 1471 roku...
Polityka wewnętrzna i zagraniczna Bolesława Krzywoustego
Śmierć Władysława Hermana (1102) spowodowała likwidację jego dzielnicy, którą włączył do swego państwa Zbigniew. W wyniku walk toczonych w latach 1106-1107 Bolesław Krzywousty zjednoczył pod swą władzą wszystkie ziemie polskie. Zbigniew został pojmany i oślepiony, w wyniku czego zmarł. W celu uniezależnienia się od cesarstwa niemieckiego Bolesław Krzywousty zawarł sojusze z Węgrami i Rusią. Cesarz Henryk V jako pretekst wyprawy przeciwko Polsce wykorzystał prośbę o pomoc wygnanego...
Polityka wewnętrzna Kazimierza Wielkiego
Głównym celem polityki wewnętrznej następcy Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego, było umocnienie i konsolidacja zjednoczonego państwa, czemu służyć miało umocnienie władzy królewskiej oraz rozwój gospodarczy kraju. Umocnieniu wewnętrznemu kraju służyła przede wszystkim reforma administracji (ziemia jako nowa jednostka administracyjna), reformy wojska (chorągiew jako podstawowa jednostka wojskowa, która skupia rycerstwo z poszczególnych ziem; budowa zamków i murów obronnych),...
Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego
Głównymi celami polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego było odzyskanie na drodze pokojowej utraconych w czasie rozbicia dzielnicowego ziem oraz ekspansja na ziemie wschodnie (Ruś Halicka). Spór z zakonem krzyżackim Kazimierz Wielki usiłował rozwiązać na drodze mediacji monarchów Czech i Węgier (1335 – zjazd w Wyszehradzie: Polska odzyska ziemię dobrzyńską i Kujawy pod warunkiem zrzeczenia się praw do Pomorza i ziemi chełmińskiej), a następnie poprzez sąd papieski (1339 – sąd w...
Polityka zagraniczna Polski międzywojennej
W latach 1918-1939 Polska graniczyła z sześcioma państwami: Niemcami, Czechosłowacją, Rumunią, ZSRR, Litwą i Łotwą. Przez krótki okres po zajęciu Zaolzia – także z Węgrami. Spośród tych państw jedynie z Rumunią i Łotwą, a także z Węgrami łączyły Polskę przyjazne kontakty. Z pozostałymi sąsiadami wzajemne stosunki układały się źle, na co wpływ miały pretensje dotyczące przebiegu granic, a także oskarżenia o dyskryminację mniejszości narodowych. W efekcie, poszukując potencjalnych...
Polska wobec konfliktu papiestwa z cesarstwem w XI w.
Rządy w państwie po śmierci Kazimierza Odnowiciela objął jego syn Bolesław Śmiały (1058-1079). Głównymi celami rządów tego władcy było umocnienie pozycji państwa polskiego na arenie międzynarodowej, w tym głównie uniezależnienie się od cesarstwa niemieckiego, a także wzmocnienie wewnętrzne państwa. W celu realizacji owych planów Bolesław wykorzystał konflikt papiestwa z cesarstwem, wspierając w owym konflikcie papiestwo np. poprzez udzielanie pomocy opozycji antycesarskiej w Niemczech....
Polskie Państwo Podziemne
17 IX 1939 roku władze polskie wyjechały do Rumunii. Nie była to, jak sugerowali krytycy rządów sanacyjnych, ucieczka przed wojskami okupacyjnymi, lecz działanie mające na celu doprowadzenie do powstania rządu emigracyjnego, co zapewniało ciągłość państwa polskiego. Prezydent i rząd nie dotarli do Francji. Zostali internowani w Rumunii, oficjalnie za złamanie obietnicy niepodejmowania żadnej działalności politycznej na terenie tego neutralnego przecież państwa. W rzeczywistości decyzję o...
Porządek wersalski w Europie
Po zakończeniu I wojny światowej wśród przywódców państw, które odniosły zwycięstwo w tym konflikcie, przeważała opinia o konieczności ustalenia nowego porządku politycznego w Europie. Miał on brać pod uwagę fakt rozpadu Austro-Węgier, powstania szeregu nowych państw, zmian ustrojowych w Niemczech itp. Zadanie to podjęto na konferencji odbywającej się w Paryżu od 18 I 1919 roku. Skupiała ona przedstawicieli 27 państw, zwycięzców w I wojnie światowej. Różne znaczenie międzynarodowe tych...
Potop szwedzki
Wojna polsko-szwedzka została wznowiona w II połowie XVII wieku. Trwała ona od 1655 do 1660 roku i potocznie nosi nazwę „potop szwedzki”. Przyczyny wojny: – konflikt polsko-szwedzki o dominację w rejonie Bałtyku, – próba podporządkowania Rzeczpospolitej Szwecji i powstrzymanie ekspansji państwa rosyjskiego, które zwyciężało w wojnie z Rzeczpospolitą, – pretensje polskich Wazów do korony Szwecji. Przebieg wojny: 1655 rok – wkroczenie wojsk szwedzkich na tereny Rzeczpospolitej, –...
Powstania śląskie 1919-1921 i plebiscyt na Górnym Śląsku
Traktat wersalski z 28 VI 1919 roku podjął decyzję dotyczącą przyszłości państwowej Górnego Śląska. Zgodnie z art. 88 tego dokumentu o przynależności Górnego Śląska decydować miał plebiscyt, czyli głosowanie miejscowej ludności, która w ten sposób miała określić, czy życzy sobie pozostać w Niemczech, czy też należeć do Polski. Wprawdzie przedwojenne spisy ludności wykazywały większość polską na tym obszarze, ale mimo to decyzja o plebiscycie nie została przyjęta przez Polaków z...
Powstanie Chmielnickiego
Problem kozacki był jednym z największych problemów wewnętrznych Rzeczpospolitej w I połowie XVII wieku.W latach 1591-1638 na Ukrainie doszło do 6 dużych powstań kozackich. Największe powstanie Kozaków wybuchło w 1648 roku. Od nazwiska przywódcy Kozaków nazywane jest ono powstaniem Bohdana Chmielnickiego. Przyczyny powstań kozackich: – polityczne – nieudolna polityka Rzeczpospolitej wobec Kozaków, – społeczne – próby przekształcenia Kozaków w chłopów pańszczyźnianych, – religijne –...
Powstanie i rozwój terytorialny Królestwa Prus
Etapy powstawania Królestwa Pruskiego: 1525 rok – wielki mistrz krzyżacki składa hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi Staremu – państwo zakonne zostaje przekształcone w świeckie księstwo; 1618 rok – władzę w księstwie pruskim obejmują za zgodą Zygmunta III Wazy elektorowie brandenburscy; 1657 rok – na mocy traktatów welawsko-bydgoskich księstwo pruskie przestaje być lennem Polski; 1701 rok – elektor Fryderyk III Hohenzollern koronował się na króla Prus. Rozwój terytorialny państwa...
Powstanie krakowskie 1846 roku
Przygotowywane na 1846 rok powstanie, które w zamierzeniu miało objąć wszystkie zabory, nie doszło do skutku. Wybrany na jego przywódcę Ludwik Mierosławski, po przyjeździe na ziemie polskie został aresztowany. Spowodowało to rozbicie ruchu powstańczego w zaborze pruskim i prawie całej Galicji. Jedynie w Krakowie walki trwały dłuższy czas. W nocy z 20 na 21 II 1846 roku spiskowcy zaatakowali stacjonujący w mieście oddział austriacki i mimo że zostali odparci, spowodowali wycofanie się...
Powstanie listopadowe 1830-1831
Powstanie listopadowe rozpoczęło się nocą z 29 na 30 XI 1830 roku. Sygnałem do walki miał być pożar browaru na Solcu. Ogień szybko jednak ugaszono; powstanie rozpoczęło się więc nierównocześnie w różnych dzielnicach. Nie udała się również przeprowadzona wówczas akcja cywilnych spiskowców z Ludwikiem Nabielakiem i Sewerynem Goszczyńskim na czele. Zaatakowali oni Belweder, siedzibę wielkiego księcia Konstantego. Fiaskiem zakończyła się próba schwytania wielkiego księcia. Podczas pierwszej...
Powstanie monarchii stanowych
Monarchia stanowa – forma ustroju państwa feudalnego, w którym władza króla została ograniczona przez stany (szlachecki, mieszczański, duchowny). Monarchia stanowa w Anglii ukształtowała się w czasie panowania Jana bez Ziemi (1199-1216). Nieudolna polityka wewnętrzna i zagraniczna tego króla doprowadziła do sprzeciwu baronów, rycerzy i miast. Buntownicy wymusili na królu wydanie w 1215 roku Wielkiej Karty Swobód, której postanowienia ograniczały władzę króla na rzecz stanów. Zarządów...
Powstanie państwa egipskiego
Państwo egipskie powstało około 3000 roku p.n.e. w wyniku podboju Egiptu Dolnego przez mieszkańców Egiptu Górnego. Miał tego dokonać założyciel pierszej dynastii władców egipskich – Narmer (Menes). Powstanie jednego dużego państwa egipskiego było skutkiem warunków naturalnych Egiptu. Uprawa ziemi oraz hodowla były możliwe tylko dzięki zbudowaniu systemu kanałów i tam, które zapewniały dostateczną ilość wody w czasie pory suchej. Aby zbudować i utrzymać w użytkowaniu ten system, trzeba...
Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej
Aktywna kolonizacja wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej przez Europejczyków (głównie Brytyjczyków i Francuzów) rozpoczęła się na początku XVII wieku. W jej wyniku na początku XVIII wieku istniało w Ameryce Północnej 13 kolonii angielskich (New Hampshire, Massachusetts, Connecticut, New York, New Jersey, Pennsylvania, Delaware, Maryland, Virginia, North Carolina, South Carolina, Georgia, Rhode Island). Polityka metropolii, która polegała na ograniczaniu rozwoju gospodarki kolonii oraz...
Powstanie styczniowe 1863 roku
Od początku lat 60. XIX wieku zauważalny był w Królestwie Polskim wyraźny wzrost nastrojów patriotycznych. Przejawiał się on m.in. w organizowanych coraz częściej manifestacjach upamiętniających ważne dla Polaków wydarzenia (np. 30. rocznica powstania listopadowego, pogrzeb wdowy po gen. J. Sowińskim w czerwcu 1860 roku). Sprzyjało temu złagodzenie polityki narodowej przez nowego cara Aleksandra II (od 1855 roku), co było efektem tzw. odwilży posewastopolskiej ogarniającej Rosję po jej...
Powstanie wielkopolskie
O kształcie polskiej granicy zachodniej (z Niemcami) decydować miały mocarstwa zwycięskie w I wojnie światowej. Dla Polski oznaczało to, iż przyszłość spornych terenów Wielkopolski, Górnego Śląska, Warmii, Mazur i Gdańska zależna będzie od postanowień Francji i Anglii, gdyż państwa te decydowały w praktyce o kształcie politycznym Europy. O ile Polacy mogli spodziewać się, że decyzja Francji będzie dla nich korzystna, bowiem kraj ten zmierzał do jak największego osłabienia Niemiec,...
Próby zjednoczenia ziem polskich w XIII i XIV wieku
Pomimo postępującej w drugiej połowie XII wieku decentralizacji państwa polskiego, wyrażającej się głównie w rosnącej liczbie księstw dzielnicowych, istniały czynniki, które jednoczyły podzielone ziemie. Do najważniejszych z nich zaliczyć można: istnienie wspólnego zagrożenia ze strony wrogów zewnętrznych (Krzyżacy, Mongołowie), panowanie książąt z jednej dynastii piastowskiej, podporządkowanie całego kraju jednemu arcybiskupstwu w Gnieźnie, wspólną kulturę (język, tradycja, kult świętych...
Przemiany gospodarcze na ziemiach polskich w okresie rozbicia dzielnicowego
W wyniku wzrastającej roli możnych w okresie upadku władzy książęcej nastąpił w XII i XIII wieku gwałtowny rozwój wielkiej własności ziemskiej poprzez uzyskiwanie majątków w formie nadań monarchów oraz zagospodarowywania nieużytków. Proces ten był możliwy także dzięki zastosowaniu nowych metod uprawy ziemi (początki nawożenia, zastosowanie trójpolówki) i produkcji rolnej (np. wykorzystanie siły wodnej w młynach) oraz napływu osadników z terenów Europy Zachodniej. Część terenów należących...
Przewrót majowy
Po rezygnacji Józefa Piłsudskiego z ubiegania się o fotel prezydencki zaczął narastać konflikt między Marszałkiem a parlamentem polskim. Piłsudski nie identyfikował się z żadną partią, krytykował polityków w nich działających za to, że interes własnego ugrupowania przedkładają nad dobro państwa. Ton jego wypowiedzi stał się ostrzejszy po wycofaniu się w 1923 roku z aktywnego życia politycznego i zamieszkaniu w Sulejówku. Był tam często odwiedzany przez popierających go oficerów (m.in....
Przyczyny i skutki powstania listopadowego
Powstanie listopadowe było kolejną w XIX wieku próbą odzyskania niepodległości przez Polaków. Zastanawiając się nad przyczynami tego zrywu narodowego, przede wszystkim wymienić trzeba brak niepodległości. Do wybuchu tego powstania przyczyniło się także permanentne łamanie konstytucji przez cara Aleksandra I i jego następcę. Spore znaczenie miało wreszcie niezadowolenie panujące wśród polskich podchorążych wynikające z polityki wojskowej wielkiego księcia Konstantego. Warto przyjrzeć się...
Przyczyny wybuchu wojny polsko-niemieckiej w 1939 roku
Dojście Hitlera do władzy w Niemczech w 1933 roku nie zapowiadało pogorszenia wzajemnych stosunków polsko-niemieckich. Przeciwnie – nawet początkowe wypowiedzi kanclerza sugerowały zrozumienie dla interesów naszego kraju znacznie przewyższające to, z którym do tej pory spotykali się polscy politycy ze strony urzędników tzw. republiki weimarskiej. Polskie MSZ tłumaczyło to sobie tym, że dotychczasowi niemieccy decydenci z pochodzenia byli Prusakami, którzy wychowywali się w antypolskiej...