jakbym czy jak bym - razem czy osobno?
Zasada : cząstkę “bym” piszmemy łącznie w wyrazie który jest spójnikiem i wprowadza zdanie podrzędne, które informuje o warunkach, jakie muszą zostać spełnione. Uwaga : “bym” z przysłówkiem “jak” zapiszemy rozdzielnie jeśli dotyczy zaimka...
najlepszego czy naj lepszego - razem czy osobno?
Zasada : przedrostek “naj”, który tworzy stopień najwyższy przymiotników piszemy łącznie z resztą wyrazu. Pochodzenie : najlepszego - jest to przymiotnik w dopełniaczu, lub bierniku l.p. w stopniu najwyższym. Pochodzi od przymiotnika “dobry”...
na szyi czy na szyji - jak piszemy?
Zasada : forma “szyi” pochodzi od rzeczownika rodzaju żeńskiego “szyja”. Bez względu na wymowę piszemy po samogłosce “y” końcówkę “i” w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku - “szyi” szyi szyji Przykłady : - Na jej szyi pojawiły...
z tamtąd czy stamtąd - jak piszemy?
Zasada : “stamtąd” piszemy zawsze łącznie Pochodzenie : jest to zaimek przysłowny - występujący w formie przysłówka i odpowiadający na jego pytania stamtąd z tamtąd Przykłady : - Idź gdzie chcesz, byle daleko i stamtąd nie...
równierz czy również - jak piszemy?
Zasada : “również” to nieodmienna, niesamodzielna część mowy, piszemy ją przez “ó” i “ż” - należy do partykuł zakończonych na “aż”, “eż”, “iż”,”yż” które zawsze piszemy przez “ż” (też, gdyż, jakże, czyż) Podobne wyrażenia : też, także,...
mój czy muj - jak piszemy?
Zasada : zaimek dzierżawczy “mój” piszemy przez “ó”, bo wymienia się na “o”: mój - moje. mój muj Przykłady : - Mój brat chodzi już do liceum. - To jest mój telefon, nie twój. - Mój pies jest najmądrzejszy na świecie.
bąbel czy bombel - jak piszemy?
Zasada : przed spółgłoskami takimi jak: p, b, t, d, c, dz, cz, ć, dź, dż, k, g, zawsze zapisujemy “ą” Podobne wyrażenia : pęcherz, bańka, wybrzuszenie, pot. małe dziecko bąbel bombel Przykłady : - Ty się zrelaksuj, a ja ci...
każdy czy karzdy - jak piszemy?
Znaczenie : wszelki Zasada : “każdy” piszemy przez “ż” Pochodzenie : “każdy” to zaimek nieokreślony zastępujący rzeczownik każdy karzdy Przykłady : - Każdy ucieszyłby się z takiego prezentu, tylko nie ty. - Każdy z was...
mnóstwo czy mnustwo - jak piszemy?
Zasada : mnóstwo piszemy przez “ó” bo wymienia się na “o”: mnóstwo - mnogo Podobne wyrażenia : mnogość, wielość, dużo, wiele, pełno mnóstwo mnustwo Przykłady : - Mnóstwo ludzi było na pikniku. - Tomek dostał na urodziny...
byłoby czy było by - razem czy osobno?
Znaczenie : znajdowałoby się, miałoby miejsce, przebywałoby Zasada : cząstkę “by” piszemy łącznie z osobowymi formami czasownika Pochodzenie : 3 os. l.p w trybie przypuszczającym od bezokolicznika “być” Wyjątek : cząstkę “by” piszemy...
dobry wieczór czy dobrywieczór - razem czy osobno?
Znaczenie : zwrot grzecznościowy, który stosujemy na powitanie Zasada : zwrot ten piszemy rozdzielnie, tak jak: “dzień dobry” dobry wieczór dobrywieczór Przykłady : - Dobry wieczór Państwu! Za chwilę zacznie się...
z poważaniem czy z powarzaniem - jak piszemy?
Znaczenie : zwrot grzecznościowy używany na końcu oficjalnego pisma. Zapisujemy go w oddzielnym akapicie wielką literą - “Z poważaniem” (“Z wyrazami szacunku”) Zasada : wyraz “poważaniem” użyty w zwrocie pochodzi od “poważanie” a ten zaś od...
po co czy poco - razem czy osobno?
Znaczenie : wyrażenie “po co” to pytanie o cel jakiegoś działania Zasada : wyrażenie “po co” zawsze piszemy rozłącznie Podobne wyrażenia : w jakim celu po co poco Przykłady : - Po co idziesz do sklepu? - Nie wiem, po co ci...
przecież czy przeciesz/przecierz - jak piszemy?
Zasada : jeśli w zakończeniach wyrazów pojawia się samogłoska przed “ż”, wówczas piszemy “ż” (-aż, -eż, -iż, - oż) Pochodzenie : przecież to partykuła lub spójnik przeciwstawny Podobne wyrażenia : wszak, wszakże, toż przecież...
międzyinnymi czy między innymi - razem czy osobno?
Zasada : “między innymi” piszemy rozdzielnie Pochodzenie : wyrażenia przyimkowe piszemy rozdzielnie Podobne wyrażenia : również Uwaga : skrót zapisujemy: “m.in.” lub “m. in.:” Nie stawia się na ogół dwukropka przed wyliczeniem o...
wziąć czy wziąść - jak piszemy?
Znaczenie : chwycić, zabrać, zażyć Zasada : zawsze piszemy “wziąć”; dlaczego nie piszemy “wziąść”? - tutaj można zapamiętać powiedzenie: “Skoro można wziąść, to można też braść” - co oczywiście jest błędem. Pochodzenie : aspekt dokonany...
wokół czy w okół - jak piszemy?
Znaczenie : przyimek miejsca informujący, że coś jest otoczone ze wszystkich stron, zajmuje centralne miejsce, skupia uwagę 1. ze wszystkich stron 2. zajmujący centralne miejsce 3. w otoczeniu, w środowisku Zasada : przyimek “wokół”...
wedłóg czy według - jak piszemy?
Zasada : “według” zawsze piszemy przez “u” Podobne wyrażenia : stosownie do czegoś, zgodnie z, na podstawie czegoś, wedle Uwaga - skrót słowa “według” zapisujemy “wg” i nie stawiamy kropki. według wedłóg Przykłady : -...
możnaby czy można by - razem czy osobno?
Zasada : cząstki “by”, “bym”, “byś” piszemy rozdzielnie po wyrazach pełniących funkcję czasownika, np; można by, trzeba by, warto by, wolno by można by możnaby Przykłady : - Można by pójść na spacer. - Można by odnieść...
kłótnia czy kłutnia - jak piszemy?
Zasada : wyraz “kłótnia” piszemy przez “ó” Podobne wyrażenia : zatarg, sprzeczka, awantura, spór, konflikt, niezgoda; Pochodzenie : pisownię możemy uzasadnić etymologią (pochodzeniem) - wyraz pochodzi z języka...
nacodzień czy "na co dzień" czy "na codzień" - jak piszemy?
Znaczenie : codziennie, każdego dnia Zasada : to wyrażenie piszemy rozdzielnie Pochodzenie : wyrażenie składa się z przyimka “na”, zaimka “co” i rzeczownika “dzień”. Wyrażenia zaimkowe i przyimkowe piszemy osobno. Podobne wyrażenia :...
z powrotem czy spowrotem - razem czy osobno?
Znaczenie : w kierunku powrotnym lub na nowo Zasada : to wyrażenie przyimkowe zawsze piszemy oddzielnie. Pochodzenie : to wyrażenie przyimkowe składa się z przyimka “z” i rzeczownika w Narzędniku l.p “powrotem”, Podobne wyrażenia :...
dzięki czy dzienki - jak piszemy?
Znaczenie : 1. podziękowania, wyrazy wdzięczności, 2. za sprawą czyjegoś działania, coś się miało/ma/będzie miało pomyślny finał 3. potocznie “dziękuję” Zasada : zawsze piszemy z “ę” - dzięki Pochodzenie : rzeczownik w l.mn., rodzaj...
żołędź czy żołądź - jak piszemy?
Znaczenie : 1. owoc dębu (r. męski) 2. zakończenie prącia (r. żeński) 3. kolor w kartach (r. żeński) Zasada : poprawna forma w l.p. to “żołądź” ale w l.mn. przybiera formę “żołędzie”, a przymiotnik to “żołędny” lub “żołędziowy” Podobne...
niewiadomo czy nie wiadomo - razem czy osobno?
Znaczenie : zwrotu używamy, gdy mówimy o czymś co nie jest pewne, sprawdzone Zasada : “nie wiadomo” piszemy zawsze rozdzielnie. Partykułę “nie” z wyrazami mającymi znaczenie czasownikowe, np: wolno, warto UWAGA : nie z przymiotnikami...
nie tak czy nietak - razem czy osobno?
Zasada : partykułę nie z przeciwstawnymi jej częściami mowy piszemy rozdzielnie Podobne wyrażenia : inaczej nie tak nietak Przykłady : - Nie tak szybko, bo się przewrócisz. - Przykro mi, ale nie tak sobie wyobrażałam nasze...
niedobrze czy nie dobrze - razem czy osobno?
Znaczenie : 1. źle, nieprawidłowo 2. źle pod względem fizycznym, niezdrowo 3. niepomyślnie, z nieszczęśliwym zakończeniem 4. nieprzychylnie, antypatycznie, chamsko 5. nieswojo, nieprzyjemnie, bez komfortu psychicznego Zasada : partykułę...
chojny czy hojny - jak piszemy?
Znaczenie : szczodry Zasada : “hojny” piszemy przez “h” Pochodzenie : wyraz pochodzi z j. czeskiego i oznacza bogaty, obfity, liczny Podobne wyrażenia : szczodry, wielkoduszny, wspaniałomyślny, bogaty, swoity hojny chojny...
nie ma czy niema - razem czy osobno?
Znaczenie : nie posiada, nie istnieje Zasada : “nie” z czasownikami piszemy rozdzielnie. Pochodzenie : “nie” to partykuła, “ma” czasownik w 3 os. lp. pochodzi od czasownika “mieć” Wyjątki : niepokoić się, niedomagać, niedosłyszeć...
niestety czy nie stety - razem czy osobno?
Zasada : partykułę “niestety” piszemy łącznie Pochodzenie : “niestety” to partykuła wyrażająca żal Podobne wyrażenia : żałuję że, przykro mi, szkoda że niestety nie stety Przykłady : - Niestety, nie pojedziemy w tym roku...
codzienny czy co dzienny - razem czy osobno?
Znaczenie : wykonywany każdego dnia, regularny, rutynowy, powszedni Zasada : “codzienny” piszemy łącznie, tak jak “coroczny”, “cotygodniowy”, “comiesięczny” codzienny co dzienny Przykłady : - Do moich codziennych obowiązków...
coraz czy co raz - razem czy osobno?
Znaczenie : - “coraz” wyraz komunikujący o stopniowym nasilaniu się czegoś - “co raz” wyraz komunikujący o częstym powtarzaniu się czegoś w krótkich odstępach czasu co raz coraz Przykłady : - Co raz było słychać stukanie...
badminton czy badmington/babington - jak piszemy?
Znaczenie : gra dla(dwóch lub czterech graczy polegająca na przebijaniu rakietkami nad siatką lotki; inaczej kometka. Zasada : poprawna pisownia to “badminton” Pochodzenie : nazwa gry pochodzi od angielskiej miejscowości Badminton, gdzie...
rzecz czy żecz - jak piszemy?
Zasada : nie ma dla wyrazu “rzecz” reguły ortograficznej. Piszemy przez “rz” Pochodzenie : wyraz pochodzi z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, gdzie wyraz “rzecz” wymawiamy jak [riecz] stąd “rz” Podobne wyrażenia : przedmiot, obiekt,...
wkrótce czy w krótce - razem czy osobno?
Znaczenie : niedługo Zasada : ten przysłówek piszemy łącznie - “wkrótce” Podobne wyrażenia : niebawem, rychło, w niedalekiej przyszłości wkrótce w krótce Przykłady : - Wkrótce nadejdzie wiosna i dni będą dłuższe. -...
póki co czy puki co - jak piszemy?
Zasada : “póki co” piszemy rozdzielnie i przez “ó”. Pochodzenie : To wyrażenie jest zapożyczeniem z języka rosyjskiego пока что [paka szto] zapis które tłumaczymy “dopóki”, ó wymienia się na “o”, więc zachowujemy oryginalną pisownię....
chociaż czy chociarz - jak piszemy?
Znaczenie : 1. chociaż to spójnik rozpoczynające zdania podrzędne okolicznikowe przyzwolenia (inne spójniki: choć, mimo, mimo że, aczkolwiek) 2. partykuła oznaczające minimalny zakres (bodaj, tylko, choćby) Zasada : “chociaż” to...
spod czy z pod - jak piszemy?
Zasada : zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami przyimek “spod” piszemy przez “s” i łącznie, chociaż do 1936 roku obowiązywała pisownia “z pod”. Tak samo piszemy przyimki: spoza, sponad, spomiędzy spod z pod Przykłady : -...
co najmniej czy conajmniej - razem czy osobno?
Znaczenie : przynajmniej Zasada : wyrażenia zaimkowe piszemy rozdzielnie Pochodzenie : “co najmniej” składa się z zaimka “co” i przysłówka w stopniu najwyższym “najmniej” od “mało” Podobne wyrażenia : nie mniej, niż Wyjątek :...
gorzej czy gożej - jak piszemy?
Znaczenie : stopień wyższy przysłówka “źle” Zasada : “gorzej” piszemy przez “rz”, bo wymienia się na “r” - gorzej - gorszy (przymiotnik “zły” w stopniu wyższym). Pochodzenie : Przysłówek “źle” pochodzi od przymiotnika “zły”....
historii czy histori - jak piszemy?
Zasada : Jeśli końcówka “ia” rzeczownika w mianowniku występuje po spółgłoskach t, d, r, l, k, g, ch (zazwyczaj w wyrazach zapożyczonych) to pisze się je w dopełniaczu, celowniku lub miejscowniku z końcówką “ii”. Pochodzenie : “historii” to...
tęcza czy tencza - jak piszemy?
Zasada : wyraz zapisujemy przez “ę” - wyjaśnia to zasada ortograficzna, która mówi, że “ę” wstawiamy, gdy występuje przed: c, ć, cz, dz, dź, dż. Podobne wyrażenia : feeria, bogactwo kolorów tęcza tencza Przykłady : -...
Wesołych Świąt czy wesołych świąt - małą czy dużą literą?
Zasada : jeżeli wysyłamy świąteczne życzenia z okazji świąt Bożego Narodzenia lub Wielkanocy, to zapisujemy życzenia dużą literą, gdyż wyrażenie “Wesołych Świąt” zastępuje pełną nazwę. Możemy zapisać również tak: “Wesołych Świąt Bożego...
bieżący czy bierzący - jak piszemy?
Znaczenie : 1. przypadający na chwilę obecną 2. płynący, posuwający się naprzód Zasada : bieżący piszemy przez “ż” Pochodzenie : “bieżący” - przymiotnik nie podlegający stopniowaniu. Wyraz pochodzi od czasownika “bieżyć” czyli...
kworum czy kforum - jak piszemy?
Znaczenie : liczba członków jakiegoś zgromadzenia niezbędna do przeprowadzenia obrad, wyborów lub ustanowienia uchwał Zasada : wyraz “kworum” pochodzi z łaciny, a wg zasady w polszczyźnie wyrazy przejęte z łaciny zawierające głoski qu...
pobódka czy pobudka - jak piszemy?
Znaczenie : 1. budzenie poranne 2/ coś, co pobudza do działania Zasada : “pobudka” piszemy przez “u” Pochodzenie : wyraz “pobudka” pochodzi od czasownika “budzić” Podobne wyrażenia : budzenie, poranne wstawanie, bodziec, impuls,...
nietylko czy nie tylko - razem czy osobno?
Zasada : partykułę “nie” piszemy rozłącznie z przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników nie tylko nietylko Przykłady : - Nie tylko cię lubię, ale kocham! - Nie tylko niedźwiedzie zapadają w sen zimowy. - Z posiadaniem...
co najmniej czy conajmniej - razem czy osobno?
Znaczenie : nie mniej niż Zasada : “co najmniej” piszemy rozdzielnie, mimo iż “przynajmniej”, “bynajmniej” piszemy razem. Cząstka “co” “nie lepi” się do następujących po niej słów. co najmniej conajmniej Przykłady : -...
przede wszystkim czy przedewszystkim - razem czy osobno?
Znaczenie : wyrażenie podkreśla wagę przedstawianej informacji Zasada : ”przede wszystkim” to wyrażenie przyimkowe, które zawsze piszemy rozdzielnie. Podobne wyrażenia : zasadniczo, zwłaszcza, szczególnie Wyjątek : ósemka, ósmy, ów...
kontynuuj czy kontynułuj - jak piszemy?
Zasada : Czasowniki które zawierają połączenie samogłosek “uo”, w formach osobowych zawierają połączenie “uu”. Pochodzenie : “kontynuuj” to czasownik w trybie rozkazującym w 2 os. l.p., pochodzi od czasownika kontynuować. Podobne...