Historia

Powstanie listopadowe 1830-1831

Powstanie listopadowe rozpoczęło się nocą z 29 na 30 XI 1830 roku. Sygnałem do walki miał być pożar browaru na Solcu. Ogień szybko jednak ugaszono; powstanie rozpoczęło się więc nierównocześnie w różnych dzielnicach. Nie udała się również przeprowadzona wówczas akcja cywilnych spiskowców z Ludwikiem Nabielakiem i Sewerynem Goszczyńskim na czele. Zaatakowali oni Belweder, siedzibę wielkiego księcia Konstantego. Fiaskiem zakończyła się próba schwytania wielkiego księcia. Podczas pierwszej...

Kultura średniowiecznej Europy

Kultura Europy średniowiecznej ukształtowała się w wyniku wzajemnego przeplatania się idei antycznych, chrześcijańskich i germańskich. Mówiąc o kulturze Europy średniowiecznej, należy pamiętać, że mamy na myśli przede wszystkim kulturę łacińską chrześcijańskiej Europy Zachodniej, poza obrębem której przez długie wieki pozostawała Hiszpania pod rządami Arabów, Bizancjum oraz kraje takie jak Ruś czy Bułgaria, przejmujące właśnie z Bizancjum wzorce kulturowe. Kultura Europy Zachodniej nie...

Partie polityczne na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku

Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich funkcjonować zaczęły nowoczesne partie polityczne, formowane na wzór działających w Europie Zachodniej. Najlepsze warunki do zakładania partii politycznych były w zaborze austriackim ze względu na prawa narodowe, jakimi dysponowali tam Polacy. Ze względu na rolniczy głównie charakter Galicji pierwsze partie, jakie powstawały na tym terenie, gromadziły chłopów. Już w 1875 roku ks. Stanisław Stojałowski zaczął wydawać pisma „Wieniec” i „Pszczółka”,...

Oświecenie

Oświecenie to prąd intelektualny i kulturowy, który rozwinął się w Europie w XVII i XVIII wieku. Podstawę myśli oświeceniowej stanowiły racjonalizm, deizm oraz empiryzm. Twórcą przełomu w filozofii był Kartezjusz (Myślę, więc jestem). Filozofowie i uczeni epoki oświecenia krytykowali Kościół i religię, potępiali fanatyzm, ciemnotę, przywileje szlachty i kleru, głosili hasła równości wszystkich ludzi. Do najwybitniejszych przedstawicieli filozofii i nauki epoki oświecenia należeli: Wolter,...

Kryzys państwa polskiego za Mieszka II

W latach 30. XI wieku państwo polskie przeżyło gwałtowny i głęboki kryzys, którego przyczynami były głównie niezadowolenie różnych grup społeczeństwa spowodowane wzrostem ciężarów feudalnych oraz zagrożenie zewnętrzne ze strony sąsiadów Polski. W 1031 roku nastąpił jednoczesny najazd na ziemie polskie ze strony Niemiec i Rusi. Mieszko II został pozbawiony tronu i musiał uchodzić z kraju. Od państwa polskiego odpadły: Milsko i Łużyce (Niemcy), Morawy (Czechy), Grody Czerwieńskie (Ruś) i...

Państwo polskie za Bolesława Chrobrego

Okres rządów Bolesława Chrobrego (992-1025) to czasy centralizacji państwa polskiego, jego rozwoju gospodarczego i demograficznego oraz aktywnej polityki zagranicznej. Najwyższą władzę w państwie sprawował król, który posiadał nieograniczone uprawnienia w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej. Doradczy charakter posiadały rada, składająca się z najważniejszych urzędników państwowych, oraz wiec, będący pozostałością wieców plemiennych. Państwo miało charakter patrymonialny....

Wojna polsko-radziecka 1920 roku

Zawarcie sojuszu polsko-ukraińskiego w kwietniu 1920 roku przesądzało o wybuchu wojny polsko-radzieckiej, której stawką było powołanie niepodległego państwa ukraińskiego i zrealizowanie w ten sposób, przynajmniej częściowo, planów federacyjnych Piłsudskiego. Początkowo walki toczyły się przy dużej przewadze wojsk polskich. 25 IV 1920 roku rozpoczęto ofensywę na Kijów, który zdobyty został przez gen. Edwarda Rydza Śmigłego 7 V 1920 roku. Zajęcie miasta nie oznaczało zwycięstwa w całej...

Sprawa polska podczas I wojny światowej

Wybuch I wojny światowej oznaczał dla ludności polskiej szansę na zmianę dotychczasowej sytuacji politycznej. Po raz pierwszy w poważnym konflikcie zaborcy rozpoczęli walkę przeciw sobie. Rosja wraz z Anglią i Francją utworzyła tzw. Trójporozumienie, zaś Austro-Węgry, Niemcy i Włochy tzw. Trójprzymierze. Można więc było przypuszczać, że niektórzy zaborcy przegrają tę wojnę i będą zmuszeni do opuszczenia ziem polskich. Oczywiste wydawało się jednak i to, że któryś z zaborców wygra wojnę i...

II wojna światowa w Europie po ataku Niemiec na Związek Radziecki

Dnia 22 VI 1941 roku wojska niemieckie, realizując plan „Barbarossa”, zaatakowały Związek Radziecki. Trudno znaleźć rozsądne wytłumaczenie dla tego kroku Hitlera, ponieważ do tego czasu ZSRR był lojalnym sojusznikiem Niemców (wywiązywał się m.in. z wszelkich umów gospodarczych). Józef Stalin pewny, że nie grozi mu najazd z zachodu, skoncentrował trzon swych wojsk na wschodzie, obawiając się zaczepnych działań ze strony Japonii. Dla niego wybuch wojny z Niemcami był zupełnym zaskoczeniem....

Mity Greków

Grecy, tak jak i inne narody w starożytności, stworzyli wiele opowieści o swych bogach i bohaterach, czyli mitów. Mity miały za zadanie wyjaśnić początki istnienia bogów, ludzi oraz całego świata. Stanowiły one część literatury, gdyż tworzyli je poeci. Mity przekazywały również wiedzę Greków o ich przeszłości, a także miały wartość dydaktyczną, tzn. ukazywały ludziom wzorce postępowań. Spowodowało to, że mity stały się ponadczasowymi opowieściami o ludziach i ich życiu. Ajaks i...

Wielkie odkrycia geograficzne

Przyczyny wielkich odkryć geograficznych: – poszukiwania nowych złóż metali szlachetnych ze względu na wyczerpanie się złóż w Europie, – poszukiwanie morskiej drogi do Indii w celu rozwinięcia handlu przyprawami korzennymi bez pośrednictwa Arabów i Turków, – dążenie państw europejskich do budowy imperiów, – ciekawość świata związana z poszerzeniem horyzontów myślowych ludzi w okresie odrodzenia. Wielkie odkrycie geograficzne na przełomie XV i XVI wieku były możliwe dzięki: – udoskonaleniu...

Polskie Państwo Podziemne

17 IX 1939 roku władze polskie wyjechały do Rumunii. Nie była to, jak sugerowali krytycy rządów sanacyjnych, ucieczka przed wojskami okupacyjnymi, lecz działanie mające na celu doprowadzenie do powstania rządu emigracyjnego, co zapewniało ciągłość państwa polskiego. Prezydent i rząd nie dotarli do Francji. Zostali internowani w Rumunii, oficjalnie za złamanie obietnicy niepodejmowania żadnej działalności politycznej na terenie tego neutralnego przecież państwa. W rzeczywistości decyzję o...

Dzieło Kazimierza Odnowiciela

Po śmierci Mieszka II w 1034 roku władzę w Polsce objął Kazimierz Odnowiciel, pozostający pod opieką matki Rychezy. Szybko został on jednak pozbawiony tronu przez możnych, którzy sami zagarnęli władzę w poszczególnych dzielnicach kraju. Bunt ten wybuchł około 1036 roku. Kazimierz zbiegł na Węgry, skąd dotarł do swej matki przebywającej w Niemczech. Dzięki pomocy cesarza Henryka II pomiędzy rokiem 1039 a 1041 Kazimierz powrócił do kraju i odzyskał władzę w Wielkopolsce i...

Sejm walny

Sejm walny był ogólnopaństwowym przedstawicielstwem szlachty. Za datę ostatecznego ukształtowania się sejmu walnego uważany jest rok 1493, kiedy to Jan Olbracht zwołał sejm składający się z trzech stanów sejmujących – izby poselskiej (posłowie wybierani przez sejmiki ziemskie), senatu (senatorowie będący najwyższymi urzędnikami w państwie) i króla. Do kompetencji sejmu należało nakładanie podatków, zwoływanie pospolitego ruszenia, zawieranie traktatów międzynarodowych. Pozycja sejmu...

Wikingowie

Wikingowie (nazywani inaczej: Normanami, na Rusi zaś – Waregami) wywodzili się z południowej Skandynawii i Półwyspu Jutlandzkiego. W VIII i IX wieku na skutek walk wewnętrznych oraz przeludnienia tych terenów rozpoczęli oni wyprawy łupieżcze, które przerodziły się w ruchy migracyjne. W efekcie Normanowie podbili rozległe tereny w Europie, a także założyli kilka państw. Pierwsze najazdy Normanów na Europę miały miejscew II połowie VIII wieku. Atakowali oni i łupili tereny Francji, Niemiec,...

Polityka dynastyczna Jagiellonów w II połowie XV wieku

W drugiej połowie XV wieku zaistniała możliwość opanowania przez dynastię Jagiellonów tronów Czech i Węgier. W 1457 roku zmarł król Czech i Węgier Władysław. Jego siostrą była Elżbieta, żona Kazimierza Jagiellończyka. W obu krajach wybrano jednak władców narodowych: w Czechach Jerzego z Podiebradu, zaś na Węgrzech Macieja Korwina. W 1462 roku Kazimierz Jagiellończyk zawarł z Jerzym z Podiebradu układ, na mocy którego po śmierci Jerzego tron w Czechach przypadnie Jagiellonom. W 1471 roku...

Powstanie monarchii stanowych

Monarchia stanowa – forma ustroju państwa feudalnego, w którym władza króla została ograniczona przez stany (szlachecki, mieszczański, duchowny). Monarchia stanowa w Anglii ukształtowała się w czasie panowania Jana bez Ziemi (1199-1216). Nieudolna polityka wewnętrzna i zagraniczna tego króla doprowadziła do sprzeciwu baronów, rycerzy i miast. Buntownicy wymusili na królu wydanie w 1215 roku Wielkiej Karty Swobód, której postanowienia ograniczały władzę króla na rzecz stanów. Zarządów...

Kultura starożytnych Greków

Kultura duchowa i materialna starożytnych Greków uchodzi do dnia dzisiejszego za jedno z największych osiągnięć człowieka. W połączeniu z kulturą starożytnego Rzymu stała się ona w wielu dziedzinach podstawą kultury europejskiej. Do największych osiągnięć kulturalnych starożytnych Greków możemy zaliczyć: – zapoczątkowanie badań naukowych poprzez odejście od bezkrytycznej wiary w mity, – rozwój nauk szczegółowych, np. medycyny (Hipokrates zwany jest ojcem medycyny), – rozwój filozofii...

Bizancjum – ustrój i dzieje polityczne

Cesarstwo wschodniorzymskie w wyniku przemian w okresie V-VIII wieku umocniło swą gospodarkę oraz ustrój polityczny. Pozwoliło to odeprzeć liczne najazdy (Słowianie, Awarowie, Persowie, Arabowie) i obronić jego istnienie. Okres największej świetności Bizancjum to lata 867--1081, czyli okres rządów tzw. dynastii macedońskiej. W okresie tym państwo to stanowiło potęgę militarną i polityczną, odnosząc zwycięstwa w walkach z Arabami oraz podporządkowując sobie tereny Półwyspu Bałkańskiego....

Powstanie krakowskie 1846 roku

Przygotowywane na 1846 rok powstanie, które w zamierzeniu miało objąć wszystkie zabory, nie doszło do skutku. Wybrany na jego przywódcę Ludwik Mierosławski, po przyjeździe na ziemie polskie został aresztowany. Spowodowało to rozbicie ruchu powstańczego w zaborze pruskim i prawie całej Galicji. Jedynie w Krakowie walki trwały dłuższy czas. W nocy z 20 na 21 II 1846 roku spiskowcy zaatakowali stacjonujący w mieście oddział austriacki i mimo że zostali odparci, spowodowali wycofanie się...

Straty terytorialne Polski w okresie rozbicia dzielnicowego

Teren Czas odpadnięcia od państwa polskiego Sposób odpadnięcia od państwa polskiego Pomorze Zachodnie koniec XII wieku Pomorze Zachodnie zostało podporządkowane kolejno: państwu niemieckiemu, Danii i Brandenburgii Ziemia chełmińska 1226 Konrad Mazowiecki nadaje ziemię chełmińską zakonowi krzyżackiemu Ziemia lubuska 1249-1252 książę Bolesław Rogatka sprzedał ziemię lubuską margrabiom brandenburskim Grody Santok i Drezdenko...

Kultura późnego średniowiecza w Polsce

W XV wieku doszło w Polsce do pełnego rozkwitu kultury średniowiecznej. W zakresie kultury duchowej należy odnotować rozwój szkolnictwa. Liczbę szkół parafialnych w owym okresie można szacować na 300. Po krótkotrwałej przerwie w 1400 roku wznowił działalność uniwersytet w Krakowie. W 1397 roku papież wydał zgodę na utworzenie wydziału teologii na tym uniwersytecie. Do najwybitniejszych uczonych wykładających na owej uczelni należeli: prawnik Stanisław ze Skalbmierza, Paweł Włodkowic,...

Autonomia Galicji w II połowie XIX wieku

Sytuacja ludności polskiej w zaborze austriackim w II połowie XIX wieku przedstawiała się zupełnie inaczej niż w pozostałych dwóch zaborach. Główna różnica uwidaczniała się w znacznie większych prawach narodowych, jakie posiadali Polacy w Galicji. Już wydarzenia <Wiosny Ludów> skłaniały nowego cesarza Austrii Franciszka Józefa I do złagodzenia polityki narodowej. Wtedy jednak nie nastąpiły jeszcze istotne zmiany. Zmusiły do nich cesarza dopiero klęski w wojnie z Francją i Włochami w...

Podboje rzymskie w okresie republiki

W okresie republiki Rzym rozpoczął podboje terytorialne, których ostatecznym skutkiem było opanowanie całego basenu Morza Śródziemnego. Do 264 roku p.n.e. Rzymianie pokonali swych wrogów na Półwyspie Apenińskim – Etrusków, Latynów, Samnitów (I, II i IIIwojna samnicka), Sabinów, Gallów i Greków. Ostatnim punktem oporu przeciwko władzy Rzymian było etruskie miasto Volsinii. Okres największych zdobyczy terytorialnych w czasach republiki rzymskiej to lata 264-133 p.n.e. W wyniku trzech wojen...

Polska wobec konfliktu papiestwa z cesarstwem w XI w.

Rządy w państwie po śmierci Kazimierza Odnowiciela objął jego syn Bolesław Śmiały (1058-1079). Głównymi celami rządów tego władcy było umocnienie pozycji państwa polskiego na arenie międzynarodowej, w tym głównie uniezależnienie się od cesarstwa niemieckiego, a także wzmocnienie wewnętrzne państwa. W celu realizacji owych planów Bolesław wykorzystał konflikt papiestwa z cesarstwem, wspierając w owym konflikcie papiestwo np. poprzez udzielanie pomocy opozycji antycesarskiej w Niemczech....

Andegawenowie w Polsce

W 1338 roku w czasie zjazdu w Wyszehradzie Kazimierz Wielki zawarł układ sukcesyjny z królem Węgier Ludwikiem, na mocy którego po bezdzietnej śmierci króla władzę w Polsce mieli objąć Andegawenowie. Wobec braku męskiego potomka, w 1368 roku Kazimierz przelał prawa synowskie na wnuka – Kaźka Słupskiego. Decyzję swą król potwierdził w testamencie, zapisując Kaźkowi ziemię dobrzyńską, sieradzką i łęczycką oraz część Kujaw. Zapis ten został jednak unieważniony przez zwolenników Ludwika...

Sprawa polska na Kongresie Wiedeńskim, utworzenie Królestwa Polskiego

Po zakończonej klęską <wyprawie Napoleona na Rosję> od września 1814 roku do czerwca 1815 roku obradował <Kongres Wiedeński>. Wśród wielu podejmowanych tam decyzji, kilka dotyczyło ziem polskich. Z departamentów: poznańskiego, bydgoskiego oraz z miasta Gdańska (3 V 1815 roku) utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie, które przekazano Prusom. Miało ono znikomą autonomię. Król pruski Fryderyk Wilhelm III ogłosił, dnia15 V 1815 roku patent okupacyjny dotyczący tego terenu. Z kolei...

Kalendarium 1945-2006

KALENDARIUM 1945-2006 ŚWIAT 1945 – 26 VI – powstanie ONZ na konferencji w San Francisco – 25 VIII – proklamowanie Demokratycznej Republiki Wietnamu – 14 XI – początek procesu zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze 1946 – 5 III – Winston Churchill podczas przemówienia w Fulton po raz pierwszy używa terminu „żelazna kurtyna” – 2 XII – utworzenie Bizonii po połączeniu stref brytyjskiej i amerykańskiej 1947 – 25 I – śmierć Ala Capone, najbardziej znanego gangstera amerykańskiego...

Słowianie

Praojczyzną Słowian były tereny pomiędzy Wisłą i Dnieprem. Od IV wieku rozpoczęli oni ekspansję, co doprowadziło do podziału jednej grupy etnicznej na Słowian wschodnich, zachodnich i południowych. Najintensywniejsza ekspansja plemion słowiańskich przypadała na VI wiek. W tym okresie m.in. opanowali oni duże obszary Półwyspu Bałkańskiego. Podstawową jednostką społeczną Słowian był początkowo ród. W okresie ekspansji terytorialnej stracił on jednak na znaczeniu, a podstawą stosunków...

Pierwsze wybory prezydenckie w Polsce w 1922 roku

<Konstytucja marcowa> z 17 III 1921 roku przesądziła m.in. o istnieniu urzędu prezydenta jako głównego organu władzy wykonawczej. Równocześnie ów akt prawny dawał prezydentowi bardzo małe kompetencje. W ten sposób prawica starała się ograniczyć znaczenie polityczne Józefa Piłsudskiego, gdyż wydawało się,że właśnie ten polityk wybrany zostanie prezydentem (do tej pory sprawował urząd Naczelnika Państwa, który miał przestać istnieć po elekcji prezydenta). Tymczasem Piłsudski nie...

Powstanie styczniowe 1863 roku

Od początku lat 60. XIX wieku zauważalny był w Królestwie Polskim wyraźny wzrost nastrojów patriotycznych. Przejawiał się on m.in. w organizowanych coraz częściej manifestacjach upamiętniających ważne dla Polaków wydarzenia (np. 30. rocznica powstania listopadowego, pogrzeb wdowy po gen. J. Sowińskim w czerwcu 1860 roku). Sprzyjało temu złagodzenie polityki narodowej przez nowego cara Aleksandra II (od 1855 roku), co było efektem tzw. odwilży posewastopolskiej ogarniającej Rosję po jej...

Wybory do Sejmu Ustawodawczego w 1919 roku

Mimo niekorzystnych warunków politycznych, nie w pełni ukształtowanych granic (patrz: poprzednie tematy), już 26 I 1919 roku przeprowadzono pierwsze po odzyskaniu niepodległości wybory parlamentarne. Ich podstawą była ordynacja wyborcza określona 28 XI 1918 roku. Głosowanie można było przeprowadzić tylko tam, gdzie nie toczyły się już działania zbrojne (byłe Królestwo Polskie, zachodnia Małopolska), co obniżało wprawdzie wiarygodność wyników, ale umożliwiało powołanie pierwszych organów...

Przemiany gospodarcze na ziemiach polskich w okresie rozbicia dzielnicowego

W wyniku wzrastającej roli możnych w okresie upadku władzy książęcej nastąpił w XII i XIII wieku gwałtowny rozwój wielkiej własności ziemskiej poprzez uzyskiwanie majątków w formie nadań monarchów oraz zagospodarowywania nieużytków. Proces ten był możliwy także dzięki zastosowaniu nowych metod uprawy ziemi (początki nawożenia, zastosowanie trójpolówki) i produkcji rolnej (np. wykorzystanie siły wodnej w młynach) oraz napływu osadników z terenów Europy Zachodniej. Część terenów należących...

Hellenizm

Imperium stworzone przez Aleksandra Wielkiego po jego śmierci rozpadło się i zostało podzielone pomiędzy wodzów jego armii. W wyniku długotrwałych wojen powstały trzy główne monarchie hellenistyczne (IV/III wiek p.n.e.): Egipt rządzony przez dynastię Ptolemeuszy, Mezopotamia i Syria rządzone przez Seleucydów oraz Macedonia, w której władali Antygonidzi. Istniały także inne państwa hellenistyczne, np. państwo pergamońskie. Wszystkie one toczyły ze sobą zacięte wojny. Ostatecznie państwa...

Plemiona polskie

Plemiona powstały w wyniku jednoczenia się wspólnot nazywanych opolami, czyli kilku rodów zamieszkujących wspólny teren. W połowie IX wieku na terenie ziem polskich zamieszkiwało kilkanaście plemion. W X wieku były to plemiona: Wolinianie (ujście Odry), Pyrzyczanie (na prawym brzegu Odry), Ślężanie (rejon Sobótki i Wrocławia), Dziadoszanie (Głogów), Opolanie (Opole), Gołęszyce (na lewym brzegu Odry), Wiślanie (górna Wisła), Lędzianie (tereny pomiędzy górnym Bugiem a środkową Wisłą),...

Sport w starożytnej Grecji

Starożytni Grecy przywiązywali wielką wagę do sprawności fizycznej. Miejscami, gdzie mogli uprawiać sporty,a zarazem oddawać się rozrywkom intelektualnym, były budynki zwane palestrami lub gimnazjonami. W gimnazjonie były miejsca dla uprawiania różnych dziedzin sportu, osobne dla sportowców zaawansowanych i osobne dla amatorów. Znajdowały się tam również pomieszczenia, w których można było prowadzić naukowe dyskusje lub wykłady. Gimnazjon był również wyposażony w łazienki z zimną oraz...

Rozwój kultury polskiej za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego

W II połowie XVIII wieku nastąpił w Rzeczpospolitej rozkwit oświecenia. Czołowymi jego przedstawicielami byli: Stanisław Konarski, Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic, Jan i Jędrzej Śniadeccy, Adam Naruszewicz, Ignacy Krasicki, Wojciech Bogusławski (ojciec teatru polskiego), Ignacy Potocki. Rozwój szkolnictwa przejawiał się w powstaniu i działalności Szkoły Rycerskiej (zał. 1765) oraz Komisji Edukacji Narodowej (powołanej w 1773). Nastąpił rozwój czasopiśmiennictwa („Monitor”, „Zabawy...

XIX wiek

Podboje Arabów

Mahomet rozpoczął dzieło jednoczenia Arabii. Jego następcy, tytułujący się kalifami (Abu Bekr, Omar, Osman, Ali), zjednoczywszy plemiona arabskie, rozpoczęli okres podbojów. W ich wyniku Arabowie zajęli Syrię i Palestynę, Egipt, północną Afrykę, Hiszpanię, Sycylię i Sardynię, Mezopotamię, Turkiestan oraz tereny nad środkowym i dolnym Indusem. Podstawą rządów arabskich była tolerancja wobec podbitych ludów oraz ich religii. Od VIII wieku, głównie na skutek walk wewnętrznych oraz konfliktów...

Wojna trzynastoletnia

Żadna ze stron konfliktu krzyżackiego nie była zadowolona z postanowień pierwszego pokoju toruńskiego oraz zawartych później traktatów. Jednocześnie pogarszająca się sytuacja gospodarcza państwa zakonnego (wysokie podatki i cła) powodowały wzrost nastrojów niezadowolenia wobec rządów zakonu krzyżackiego. W 1440 roku miasta pruskie oraz szlachta Prus i Pomorza zawiązały Związek Pruski. W 1454 roku wobec rozwiązania Związku przez Zakon doszło do wybuchu antykrzyżackiego powstania....

Porządek wersalski w Europie

Po zakończeniu I wojny światowej wśród przywódców państw, które odniosły zwycięstwo w tym konflikcie, przeważała opinia o konieczności ustalenia nowego porządku politycznego w Europie. Miał on brać pod uwagę fakt rozpadu Austro-Węgier, powstania szeregu nowych państw, zmian ustrojowych w Niemczech itp. Zadanie to podjęto na konferencji odbywającej się w Paryżu od 18 I 1919 roku. Skupiała ona przedstawicieli 27 państw, zwycięzców w I wojnie światowej. Różne znaczenie międzynarodowe tych...

Początki chrześcijaństwa

Okres przełomu er na terenie Palestyny to czasy ożywienia ruchów społeczno-religijnych. Działały w tym okresie trzy duże stronnictwa polityczno-religijne: saduceusze (konserwatyści, zwolennicy ugody z Rzymianami), faryzeusze (konserwatyści, podkreślali rolę ustnej tradycji w przekazywaniu prawd wiary) oraz esseńczycy (sekta znana głównie z rękopisów znalezionych na pustyni nad Morzem Martwym; wiele z poglądów zawartych w pismach esseńczyków jest podobnych do idei głoszonych przez Jezusa)....

Podział cesarstwa rzymskiego

Pod koniec III wieku na skutek stałego zagrożenia imperium rzymskiego ze strony najeźdźców zewnętrznych doszło do podziału cesarstwa rzymskiego na dwie części: wschodnią i zachodnią. Podział polityczny zapoczątkował cesarz Dioklecjan, który w latach 286-293 ustanowił formę rządów zwaną tetrarchią. Tetrarchia polegała na współrządach czterech cesarzy: dwóch Augustów oraz dwóch ich pomocników i następców – Cezarów. Prawnie każdy z tetrarchów miał władzę nad całym imperium, jednak każdemu...

Idee pozytywistyczne w zaborze rosyjskim po upadku powstania styczniowego

Upadek kolejnego w XIX wieku powstania narodowego i represje carskie, jakie spadły na byłe Królestwo Polskie, potęgowały pogląd, jaki rozpowszechnił się w latach 70., iż tego typu zrywy narodowe (1866 rok) bardziej szkodzą Polakom niż im służą. Wskazywano, że siła zbrojna nawet jednego tylko zaborcy jest zbyt duża, by można było snuć plany odzyskania niepodległości. Trzeba odrzucić więc nierealne plany powstańcze, natomiast intensywnie zająć się podniesieniem poziomu oświaty wśród...

Starożytna Grecja i jej mieszkańcy

Cywilizacja stworzona przez starożytnych Greków jest jednym z największych osiągnięć człowieka. Centrum tej cywilizacji stanowiła południowa część Półwyspu Bałkańskiego, wyspy na Morzu Egejskim oraz zachodnie wybrzeża Azji Mniejszej. Warunki naturalne (wysokie góry, mało urodzajne gleby, dobrze rozwinięta linia brzegowa, duża liczba wysp) wpłynęły na zajęcia i sposób życia starożytnych Greków. Wielu z nich musiało szukać zajęć poza rolnictwem. Zajmowali się więc handlem, rzemiosłem oraz...

Odrodzenie w Polsce

W wieku XVI nastąpił w Polsce rozwój szkolnictwa, co było częścią procesu zachodzącego w całej Europie (nowy typ szkół – gimnazja humanistyczne). Wzrost liczby osób wykształconych powodował m.in. wzrost liczby drukowanych w Polsce książek nie tylko w języku łacińskim, ale i polskim. Najwybitniejszymi pisarzami tego okresu w Polsce byli: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzewski. Od początku XVI wieku niezwykle chętnie czerpano w Polsce z wzorów włoskich w dziedzinie...

Feudalizm

Feudalizm jako ustrój społeczno-polityczny oraz gospodarczy zaczął kształtować się w VI-VII wieku w państwie Franków. Geneza powstania feudalizmu tkwi w aktach nadawania beneficjum oraz komendacji. W IX i X wieku doszło do ukształtowania się systemu feudalnego, który opierał się na zależnościach pomiędzy seniorami a wasalami. Od początku X wieku wykształciła się terminologia i zwyczaje lenne. Aktem nadania lenna był hołd. Wasalowie jednego seniora nazywani byli parami. Wasalowie byli...

Tajne związki w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania listopadowego

Przypadki łamania przepisów konstytucji przez administrację carską powodowały, że zaczęto zakładać tajne związki, w bliższej lub dalszej perspektywie przewidujące konieczność walki o pełną suwerenność Polski. Najczęściej powoływano je w środowisku uczniowskimi studenckim, a także wśród wojskowych. W pierwszej z tych grup przeważały organizacje, których głównym celem była praca oświatowa, dokształcanie się, poznawanie własnej historii, co w odległej dopiero przyszłości miało dać podstawę...

Mity i fakty o powstaniu Rzymu

Według tradycji miasto Rzym zostało założone przez potomków uciekiniera z Troi – Eneasza. Założycielem Rzymu miał być Romulus, potomek Marsa, pierwszy król Rzymu panujący w latach 753-715 p.n.e. Jak głosi legenda, Romulus wraz ze swym bratem Remusem w dzieciństwie został wykarmiony przez wilczycę. Po Romulusie w Rzymie według mitów panowało jeszcze sześciu królów. Początki Rzymu jako miasta i państwa do dzisiejszego dnia są przedmiotem sporów wśród historyków. Według jednej z teorii w...

Przyczyny wybuchu wojny polsko-niemieckiej w 1939 roku

Dojście Hitlera do władzy w Niemczech w 1933 roku nie zapowiadało pogorszenia wzajemnych stosunków polsko-niemieckich. Przeciwnie – nawet początkowe wypowiedzi kanclerza sugerowały zrozumienie dla interesów naszego kraju znacznie przewyższające to, z którym do tej pory spotykali się polscy politycy ze strony urzędników tzw. republiki weimarskiej. Polskie MSZ tłumaczyło to sobie tym, że dotychczasowi niemieccy decydenci z pochodzenia byli Prusakami, którzy wychowywali się w antypolskiej...