Wesele - gatunek literacki
Dramat młodopolski. Znane są dziś słowa samego Wyspiańskiego: Teatr mój widzę ogromny, Wielkie powietrzne przestrzenie. Wyspiański wyobrażał sobie dramat jako połączenie wielu elementów różnorakich dziedzin sztuki, teatr wizyjny, który...
Józef Mackiewicz - Droga donikąd - opracowanie
Geneza utworu Akcja powieści Droga donikąd rozgrywa się w podwileńskiej wsi, a także w samym Wilnie (choć nazwa ta nie pojawia się na kartach utworu). Józef Mackiewicz przeprowadził się z rodziną (ojcem – Antonim i matką – Marią z...
Ryszard Kapuściński - Podróże z Herodotem - opracowanie
Geneza utworu Podróże z Herodotem zostały wydane w 2004 r., a więc trzy lata przed śmiercią Ryszarda Kapuścińskiego, który do dziś uznawany jest za „cesarza reportażu”, czyli najwybitniejszego i najbardziej cenionego zagranicą polskiego...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Na trupa (I) - opracowanie
Typ liryki Początkowo wydaje się, że wiersz Rymkiewicza jest przykładem liryki pośredniej, jednak ostatni wers brzmi: „Mnie czyniący co uczynisz teraz Panie”, a więc podmiot liryczny ujawnia się i jest to człowiek modlący się do Boga. Koncept...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Róża oddana Danielowi Naborowskiemu - opracowanie
Typ liryki Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza jest przykładem liryki bezpośredniej, choć widać to dopiero od siódmego dystychu, kiedy pojawiają się zaimki: „mnie”, „nasze”. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym jest poeta...
Wojciech Wencel - Perła - opracowanie
Typ liryki Rymowany wiersz Perła napisany w 1994 r. w Somonino stanowi przykład liryki pośredniej, lecz także opisowej. Kobieta charakteryzowana jest przez czynność, którą wykonuje. W utworze ukazana została tajemnicza (nienazwana po imieniu)...
Marek Nowakowski - Raport o stanie wojennym - opracowanie
Geneza utworu Urodzony w 1935 r. Marek Nowakowski to pisarz, który początkowo znany był z wielu opowiadań kierowanych do zwykłych ludzi. Ich bohaterami byli najczęściej ludzie z tak zwanego marginesu społecznego. Do takich utworów zaliczyć...
Marek Nowakowski - Górą „Edek” - opracowanie
Geneza utworu Opowiadanie Górą „Edeki ” należy do tomu Prawo prerii , zbioru czterdziestu sześciu miniatur, opowiadań Marka Nowakowskiego, które po raz pierwszy wydane zostały w 1999 r. Jest to poniekąd data symboliczna. To dziesięć lat po...
Andrzej Stasiuk - Miejsce z tomu Opowieści galicyjskie - opracowanie
Geneza utworu Utwór Miejsce (wraz z 14 innymi opowiadaniami) należy do zbioru Opowieści galicyjskie . Teksty Stasiuka były początkowo publikowane w „Tygodniku Powszechnym”. W 1995 r. autor wydał tom z tekstami prozatorskimi, w których ukazał...
Marcin Świetlicki - Olifant - opracowanie
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego Olifant należy do liryki bezpośredniej. Świadczą o tym czasowniki w 1 os. l.p., np.: „przyszedłem”, „zobaczyłem”, mam”. Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, który przychodzi do kobiety, by się kochać....
Marcin Świetlicki - Dla Jana Polkowskiego - opracowanie
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego jest przykładem liryki bezpośredniej, choć wiemy o tym dopiero z ostatniej strofy, w której pojawiają się czasowniki w 1 os. l.p.: „Patrzę w oko smoka / i wzruszam ramionami”. Sensy utworu Tytuł...
Halina Poświatowska - Tutaj leży Izold jasnowłosa - opracowanie
Typ liryki Początkowe wersy sprawiają wrażenie, że wiersz Haliny Poświatowskiej jest przykładem liryki pośredniej („tutaj leży Izold jasnowłosa”), jednak w ostatniej strofie ujawnia się podmiot liryczny: „i wiem że się nieodwołalnie stanie”....
Halina Poświatowska *** (Jestem Julią) - opracowanie
Typ liryki Już pierwszy wers utworu Haliny Poświatowskiej – „Jestem Julią” – wskazuje drogę interpretacyjną. Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią, w której dwudziestotrzyletnia Julia, w formie monologu lirycznego, mówi o swej, dość...
Tadeusz Gajcy - O nas - opracowanie
Typ liryki Już sam tytuł tekstu Tadeusza Gajcego wskazuje na typ liryki bezpośredniej („na ciebie i na mnie czeka”), w której podmiot liryczny to człowiek czasu wojny, czasu apokalipsy spełnionej, wypowiadający się trochę w swoim, a trochę w...
Kazimierz Wierzyński - Zielono mam w głowie - opracowanie
Typ liryki Wiersz Wierzyńskiego Zielono mam w głowie to typ liryki bezpośredniej, której podmiotem lirycznym jest najprawdopodobniej poeta. O typie liryki świadczą przede wszystkim czasowniki w 1 os. l.p., np. „mam”, „rozdają”, ale też...
Kazimierz Wierzyński - Kufer - opracowanie
Typ liryki Wiersz Kazimierza Wierzyńskiego Kufer jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot liryczny już w pierwszym wersie używa zaimka „mój powrót”, potem również pojawiają się zaimki: „moja ojczyzna”, „mój wielki majątek” i czasowniki w...
Jan Lechoń - Pieśń o Stefanie Starzyńskim - opracowanie
Typ liryki Utwór jest przykładem liryki bezpośredniej i zwrotu do adresata (podmiot w pierwszym wersie odnosi się do Warszawy, a w ostatnich – do pieśni i czytelników, przyszłych pokoleń Polaków oraz Warszawiaków). Postać mówiąca używa...
Jan Lechoń - Mochnacki - opracowanie
Typ liryki Powstały w 1918 r. (opublikowany w zbiorze Karmazynowy poemat wydanym w 1920 r.) rymowany wiersz Leszka Serafinowicza, który pisał pod pseudonimem Jan Lechoń, jest przykładem liryki pośredniej, fabularnej. Podmiot w utworze nie...
Zbigniew Herbert - Pan Cogito - opracowanie
Geneza utworu i znaczenie tytułu Pan Cogito to piąty tom poetycki Zbigniewa Herberta wydany w roku 1974. Zbigniew Herbert wydał go dokładnie w wieku 50 lat, już jako poeta dojrzały. Przygotowywał ten tom w latach 1962-1973, a późniejsza...
Tadeusz Gajcy - Wczorajszemu - opracowanie
Typ liryki Wiersz Tadeusza Gajcego Wczorajszemu jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Świadczą o tym chociażby anaforyczne wersy rozpoczynające pierwszą i drugą strofę od słowa „ufałeś”. Wiesz przybiera charakter monologu lirycznego...
Kazimierz Wierzyński - Ojczyzna chochołów - opracowanie
Typ liryki Ojczyzna Chochołów to wiersz pochodzący z tomu Wolność tragiczna z 1936 r. Jest to przykład liryki bezpośredniej, na co wskazują zaimki np. „nas”. Utwór to również przykład liryki zwrotu do adresata, gdyż druga i trzecia strofa...
Jacek Dukaj - Katedra - opracowanie
Geneza utworu Dukaj, pisząc opowiadanie Katedra , które zostało opublikowane w 2000 r., w zbiorze W kraju niewiernych , nawiązywał do twórczości katalońskiego architekta, Antoniego Gaudiego, który w 1883 r. podjął się budowy Świątyni Pokutnej...
Jacek Kaczmarski - Mury
Typ liryki Utwór Mury jest przykładem liryki pośredniej fabularnej. W hymnie Solidarności mowa jest o bardzie, który, poprzez swoją twórczość, porusza tłumy, jednak ludzie po pewnym czasie przekształcają znaczenie pieśni. Biorąc pod uwagę...
Józef Czechowicz - Żal
Typ liryki Nieregularny, wolny wiersz o kompozycji klamrowej (na początku i na końcu utworu pojawiają się podobne motywy) Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Na podstawie wiedzy o życiu i twórczości Czechowicza można...
Józef Czechowicz - Przedświt
Typ liryki Czechowicz w utworze Przedświt połączył dwa rodzaje liryki – pośrednią fabularną oraz zwrotu do adresata. W wierszu występuje opis jeźdźców na koniach i przyrody, który posiada symboliczne znaczenie związane z historią Polski....
Józef Czechowicz - Na wsi
Typ liryki Wiersz Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej, która jednak dopiero w ostatnim wersie okazuje się taką być: „tuli do mnie dziecięce policzki / chroni przed złem”. Cztery wcześniejsze strofy przywodzą na myśl typ liryki...
Olga Tokarczuk - Profesor Andrews w Warszawie - opracowanie
Geneza utworu i znaczenie tytułu Profesor Andrews w Warszawie to jedenaste opowiadanie Olgi Tokarczuk pochodzące z tomu Gra na wielu bębenkach . Tom został wydany po raz pierwszy w 2001 r. i zdobył nominację do Nagrody Nike i nagrodę...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Nike - opracowanie
Typ liryki Utwór Nike jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Nieujawniająca się wprost osoba mówiąca zwraca się do miłości, którą porównuje do starożytnej bogini (a w zasadzie do jej posągu w Paryżu w Luwrze). Ze względu na temat utwór...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Miłość - opracowanie
Typ liryki Rymowany, czterowersowy utwór Miłość jest przykładem liryki miłosnej, a także zwrotu do adresata i liryki bezpośredniej, ponieważ podmiot liryczny używa czasowników w 1 os. l. poj. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Kto chce, bym go kochała - opracowanie
Typ liryki Rymowany, stroficzny (podzielony na sześć dystychów) wiersz Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ze względu na temat można zaklasyfikować do liryki miłosnej. Bohaterka wiersza – młoda kobieta wypowiada się, używając czasowników w 1 os. l....
Józef Czechowicz - O matce - opracowanie
Typ liryki Wiersz wolny Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot ujawnia się w utworze i używa czasowników w 1 os. l. poj. Ze względu na temat tekst przynależy do liryki wyznania oraz refleksyjnej. Osoba mówiąca wyjawia...
Pieśń nad Pieśniami - opracowanie
Geneza utworu Pieśń nad Pieśniami , jak wskazuje tytuł, to pieśń najwybitniejsza, najdoskonalsza, górująca ponad wszystkimi innymi. Ma więc ona także szczególne miejsce w Starym Testamencie i w całym Piśmie Świętym . Nie istnieją żadne...
Jan Lechoń Herostrates - opracowanie
Typ liryki Utwór Jana Lechonia Herostrates jest przykładem liryki bezpośredniej i równocześnie liryki podmiotu zbiorowego, a także zwrotu do adresata. Osoba mówiąca w utworze używa naprzemiennie zaimków i czasowników w 1 os. l. poj. oraz...
Księga Psalmów - opracowanie
Geneza Psalmy powstawały na przestrzeni kilku wieków, tj. prawdopodobnie między XI a III w. p.n.e. Łączy się je przede wszystkim z osobą izraelskiego króla Dawida o wybitnym talencie muzycznym (żyjącego między 1040 p.n.e a 970 p.n.e). Był on...
Tren 6
Tren VI jest wyrazem bólu i żalu poety. Składa się z dwóch kontrastowo zestawionych części. Część pierwsza to apostrofa do Urszulki, pełna pasji i dramatyzmu, a potem coraz bardziej zrezygnowane wezwania do zmarłej córki. Panuje tu atmosfera...
Realizm/naturalizm -napisz kilkunastozdaniowy tekst w konwencji realistycznej i ten sam w konwencji naturalistycznej. wyjaśnij, jakie środki zostały przez Ciebie zastosowane.
Realizm Józefina Dębska stała w kolejce i kurczowo macała się po kieszeniach marynarki. Marynarka była cała w łatach, bynajmniej z przyczyny mody. „Czy to czyy to... Niemożliwe! Zapomniałam portfela i to w takiej chwili kiedy stoję przy kasie!”...
Streszczenie "Lilije"
Kobieta zabiła swojego męża bo bala sie jego reakcji po dowiedzeniu sie ze go zdradzila (wtf) Postanawia isc do starego dziada pustelnika ale przed tym go tam pogrzebala gdzies i lilie zasadzila na tym grobie No i dziad mowi jej Zabilas meza? I co...
Definicja postmodernizmu na podstawie Imienia Róży
Umberto Eco w posłowiu do „Imienia Róży” definiuje założenia literatury postmodernistycznej – jeśli wszystko zostało już powiedziane, każde słowo napisane, wszystkie emocje i uczucia wyrażone, to jedyny sposób na przedstawienie dręczących nas...
Na przykładzie Ucieczki Adama Mickiewicza, a także innych jego utworów, omów cechy ballady jako gatunku literackiego.Odwołaj się do wiedzy o synkretyzmie rodzajowym.
Ballada jest gatunkiem mieszanym, synkretycznym. Stoi na pograniczu epiki, liryki, i dramatu. Występują w niej elementy świata realistycznego jak i fantastycznego, różnorodność stylistyczna - sąsiadowanie ze sobą elementów humorystycznych i...
„Aleksander Fredro- Śluby Panieńskie jako najwybitniejsza polska komedia”
„Aleksander Fredro- Śluby Panieńskie jako najwybitniejsza polska komedia” Jest to jedna z najlepszych komedii Aleksandra Fredry urodzonego 1793 roku, zmarłego 1876, który był jednym z najwybitniejszych polskich komediopisarzy epoki romantyzmu,...
Hiszpańska komedia barokowa - charakterystyka
Wczesne komedie hiszpańskie tego okresu można podzielić na: comedia a noticia (komedia prawdziwa i comedia a fantasia (komedia fantastyczna). Następnie miał miejsce rozwój prowadzący do wykształcenia comedii nueva- ten nowy typ komedii wyłonił się...
Charakterystyka gatunków: dramat liturgiczny, misterium, mirakl
1)Dramat liturgiczny – w pełni podporządkowany Kościołowi, -z jednej strony mieści się już w konwencji dramatu, z drugiej zaś był jeszcze całkowicie podporządkowany obowiązującej liturgii -inscenizacja wybranych wydarzeń ze Starego i Nowego...
Dramat sanskrycki (staroindyjski).
-Najstarszy indyjski tekst o estetyce ( i jednocześnie o sztuce teatru) to Natjaśastra (Nauka o teatrze) – III w. po Chr. B. istotna teoria smaków (rasa) w przeżyciu estetycznym- dzieło sztuki w kontakcie z odbiorcą nabiera smaku. - Struktura...
Klasycyzm charakterystyczne gatunki.
KLASYCYZM - odwołania do antyku (Arystoteles, Horacy) - racjonalizm; rozum - natura podporządkowana rozumowi - dystans - obiektywizm - zwięzłość, precyzja - eliminacja indywidualizmu - mit przodków poczciwych, „złotego wieku” - harmonia,...
Styl Homerowy
Styl epicki odpowiada tematowi:wielkie czyny potrzebują wielkich słów.Dzieło Homera przenika więc patos.Homer opisuje świat bez pośpiechu,chcąc zarejstrować wszytsko:pochodzenie i historię życia bohaterów,urodę przyrody,piękno przedmiotów,powagę...
Heksametr.
Heksametr (z gr.heks"sześć") to w starożytnej poezji greckiej wiersz składający się z sześciu stóp, czyli najmniejszych, powtarzających się regularnie cząstek wersu. Ośrodkiem stopy była długa samogłoska. W grece (a także w łacinie)...
Odwołując się do załączonego fragmentu "Granicy" Zofii Nałkowskiej i znanej Ci sceny zakończenia "Przedwiośnia" scharakteryzuj postawy życiowe głównych bohaterów tych powieści.
Nałkowska w ?Granicy? przedstawia rozważania na temat istoty człowieczeństwa. Pierwsze z nasuwających się pytań to zagadnienie dotyczące poszukiwania odpowiedzi na pytanie: kim jest człowiek i jak kształtuje się jego osobowość. Problemy...
Budowa tragedii antycznej.
Twórcą tragedii antycznej jest Tespis,żył w VI w.p.n.e. Najwybitniejsze tragedie pisarze tworzyli jednak w V w.p.n.e. Byli to:Sofokles,Ajschylos i Eurypides. Cechy tragedii antycznej to: *istotą każdej tragedii antycznej jest konflikt...
Nowela - podstawowe informacje.
Najwazniejsze nowele Tematy: * niedola ubogich, szczegółnie dzieci: "Nasza szkapa" M.Konopnicka "Janko muzykant" H.Sienkiewicz "Anielka" B.Prus "Katarynka" B.Prus * walki narodowo wyzwoleńcze...
Czym jest epos antyczny?
Epos jest najstarszym gatunkiem literackim powstałym w antycznej kulturze grecko-rzymskiej. Za ojca tego gatunku uznaję się Homera, legendarnego aojda, który przy dźwiękach instrumentu strunowego wygłaszał swoje teksty. Epos to inaczej poemat...