Zasady pisowni małej i wielkiej litery
Wielką literą piszemy: 1. Imiona własne, ludzi i zwierząt np.: Barbara, Adam Mickiewicz, Maks. 2. Przydomki, pseudonimy i przezwiska ludzi np.: Bolesław Chrobry, Sokole Oko, Huba 3. Nazwy świąt, dni, okresów świątecznych np.: Narodowe...
Środki stylistyczne
TROPY: 1. EPITET – to tyle co określenie; określa cechę przedmiotu albo stosunek wypowiadającego do przedmiotu; występuje najczęściej w postaci przymiotników, rzadziej zaś w postaci imiesłowów, np.: „szklana...
Części mowy
Rzeczownik odpowiada na pytania kto? co? Odmienia się przez przypadki, liczby. Mianownik kto? co? Liczba pojedyncza i mnoga. Dopełniacz kogo? czego? Rodzaj męski, żeński,...
Środki artystyczne
Epitety - określają rzeczowniki - przymiotnika; działają na wyobraźnię Przykład : drewniana szafa, biały ptak Porównanie - udowadnia pewne właściwości rzeczy, zjawisk itp. na podstawie jakiegoś podobieństwa; łączniki jak, jakby, niby,...
Części zdania
ORZECZENIE Czasownikowe – forma osobowa czasownika lub nieosobowa zakończona na –no lub -to. Zrobisz to jutro rano. Zebranie zakończono o czwartej. Imienne – składa się z łącznika (być, stać się, zostać) oraz orzecznika (rzeczownik,...
Rodzaje i gatunki literackie
EPIKA świat przedstawiony epiki zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów, narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym) lub pierwszoosobowa...
Zdania złożone współrzędnie
1. Łączne Treści obu zdań łączą się np. Wanda jest zdolna i uczy się dobrze. Spójniki: i, oraz, ani, jak również. Wykres: ____...____ 2. Przeciwstawne --||-||- przeciwstawiają się sobie. np. Turyści byli już zmęczeni, ale nie chcieli...
Imiesłowy - ściąga
Imiesłów to nieosobowa forma czasownika. Wyróżniamy dwa rodzaje imiesłowów: przymiotnikowe i przysłówkowe. Imiesłowy przymiotnikowe Odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. - czynne -> zakończone na: -ący, -ąca, -ące np. chwalący...
Środki językowe
1. Synonimy - wyrazy o podobnym znaczeniu. pieniądze - forsa, kasa, bilon, monety, kapucha. 2. Homonimy - wyrazy o jednakowym brzmieniu, lecz o różnym znaczeniu. Zamek, służba, lód. 3. Antonimy - wyrazy o przeciwnym znaczeniu. czarny -...
Odmienne i nieodmienne części mowy
ODMIENNE CZĘŚCI MOWY: I. Czasownik 1. Odmiana czasowników to koniugacja. 2. Odpowiada na pytania: co robi? co się dzieje? 3. Odmienia się przez: - osoby (ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one) - liczby (pojedyncza i mnoga) - czasy...
Środki artystyczne i stylistyczne
1. ALITERACJA – rozpoczynanie sąsiednich wyrazów tymi samymi głoskami - przykład: „(…)moreny, mureny i morza i zorze(…)”(W. Szymborska „Urodziny”) - funkcje: * uwypuklenie danego fragmentu tekstu; * podkreślenie melodyjności wiersza...
Zdania złożone współrzędnie
Zdania złożone współrzędnie - zdanie, w którym poszczególne zdania składowe można łatwo rodzielić. Żadne ze zdań składowych nie określa drugiego, stanowią gramatyczną całość. Rodzaje zdań współrzędnie złożonych 1) łączne - spójniki: i, oraz,...
Funkcje tekstów językowych
Każda wypowiedź (także analizowany tekst) służy porozumieniu między nadawcą a odbiorcą, czyli pełni funkcję komunikatywną. Tak więc podstawową funkcją wypowiedzi pisanej lub mówionej jest funkcja komunikatywna. Ma ona różne odmiany w zależności...
Środki stylistyczne z przykładami
ŚRODKI STYLISTYCZNE (INACZEJ JĘZYKOWE BĄDŹ POETYCKIE) Środki poetyckie są podstawową jednostką stylu artystycznego utworu lirycznego. Wyróżniamy: fonetyczne (dźwiękowe), morfologiczne, słowotwórcze, składniowe, leksykalne oraz figury...
Imiesłowy - podział, tworzenie, końcówki imiesłowów
Imiesłowy dzielimy na: - przymiotnikowe : czynne np. fruwające bierne np. pisany - przysłówkowe : współczesne np. słuchając uprzednie np. zrobiwszy 1. Imiesłów przymiotnikowy jest nieosobową formą czasownika. Ma znaczenie zbliżone do...
Rodzaje i gatunki literackie
Rodzaje literackie: Liryka, Epika, Dramat. Liryka: - osoba mówiąca to podmiot liryczny, - treść: osobiste uczucia, nastroje i refleksje autora, - forma wypowiedzi- monolog liryczny, - podział na zwrotki, - występowanie rymów i...
Zaimek
Zaimek - to część mowy zastępująca inne części mowy. Zaimki wskazują na osoby, przedmioty, cechy itd.bez dokładnego ich nazywania. Zaimkami są również wyrazy, którymi pytamy o części mowy. Podział Zaimków: ZAIMKI RZECZOWNE (zastapują...
Zdania złożone
Zdania współrzędne Zdania współrzędne łączne (spójniki: i, oraz, a, ani, to - to, tudzież) _______ _ _ _ _ _______ Zdania współrzędne rozłączne (spójniki: albo, czy, lub, bądź) ______ ______ Zdania współrzędnie przeciwstawne...
Rodzaje podmiotów
Podmiot to wykonawca czynności w zdaniu Rodzaje podmiotów: - Gramatyczny (wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem w mianowniku). - Logiczny (wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem w dopełniaczu). - Domyślny (nie ma go w zdaniu, ale można się...
Konkurs gramatyczny - składnia
Pytania 1. Ile jest części zdania? Wymień je. 2. Które z nich tworzą tzw. związek główny (związek zgody) w zdaniu? 3. Jakie znasz rodzaje orzeczeń? 4. Wymień rodzaje podmiotu. 5. Określ rodzaj podmiotu lub wskaż jego brak w podanych niżej...
Zagadnienia - gramatyka
5. ZDROBNIENIA I ZGRUBIENIA Zdrobnieniami okreslamy z wyrazy nacehcowane emocjonalnie, budzące w odbiorcy pozytywne skoarzenia np. kotek, kiciuś, koteczek Zgrubienie to wyrazy z reguły nacehcowane emocjonalnie ujemnie np. kocur, kocisko W...
Rodzaje błędów
BŁĄD JĘZYKOWY - nieświadome odstępstwo od obowiązującej normy językowej. INNOWACJA - błąd językowy nieuzasadniony funkcjonalnie (nowy element w języku), który niczemu nie służy. PLEONAZM - NP. COFNĄŁ SIĘ DO TYŁU, KONTUNUUJ DALEJ...
Rodzaje użytecznych słowników.
1. Słownik wyrazów obcych 2. Słownik synonimów 3. Słownik wyrazów bliskoznacznych 4. Słownik wymowy polskiej Prawidłowa wymowa wyrazów polskich w standardzie międzynarodowym (wymagana znajomość fonetyki. 5. Słownik polskich wyrazów...
Zróżnicowanie stylistyczne współczesnej polszczyzny.
Styl - zespół środków językowych, wybieranych przez autora tekstu ze względu na ich przydatność do realizacji wypowiedzi. Według Doroszewskiego styl ma kilka znaczeń: w mowie i piśmiennictwie jest to indywidualny sposób ekspresji,...
Gramatyka
Rola tytułu literackiego na wybranych przykładach Tytuł (wg "Słownika terminów literackich") to nazwa nadana dziełu przez jego autora, stanowiąca integralną część tekstu dzieła i będąca pierwszym wyodrębnionym w nim odcinkiem. Jest jednym z...
Style językowe
Styl to ogół środków językowych charakterystycznych dla konkretnego autora, epoki, utworu literackiego, stosowanych w ścisłych okolicznościach. Styl naukowy – charakterystyczny dla dzieł specjalistycznych – podręczników, encyklopedii,...
Środki stylistyczne.
ŚRODKI STYLISTYCZNE APOSTROFA-bezpośredni zwrot do kogoś lub czegoś, szczególnym rodzajem apostrofy jest inwokacja (uroczysty zwrot do Boga, bóstwa z prośbą o natchnienie) ANAFORA- poszczególne wersy rozpoczynają się tym samym wyrazem, zwrotem...
Zmiany w znaczeniach wyrazów "czelny" i "ciekawy" na przestrzeni wieków
W ciągu wieków wszystko się zmienia. W miarę rozwoju cywilizacyjnego pojawiają się nowe wynalazki, którym trzeba przydzielić odpowiednią nazwę. Mogą to być wynalazki przydatne ludziom, które ułatwiają nam życie, ale też takie, które przynoszą...
Części mowy + odmiany + itp.
Odmiany Rzeczownik - przypadki - liczby Czasownik - osoby - liczby - rodzaje - tryby - strony - aspekty Przymiotnik - przypadki - liczby - rodzaje (+stopniowanie) Przysłówek - nieodmienna część mowy Liczebnik:...
Części mowy - przymiotnik i czasownik
Przymiotniki - odpowiadają na pytania: JAKI? JAKA? JAKIE? - oznaczają cechy osób, przedmiotów, zjawisk - w zdaniu łączy się z rzeczownikiem - odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. W liczbie pojedynczej: - rodzaj męski (ten)...
Wypracowanie z użyciem związków frazeologicznych
Ostatnio nasza klasa miała dzień pełen przygód. Żadna pani, która wtedy nas uczyła nas nie miała świętych nerwów. Na pierwszej lekcji sławni bliźniacy z 1c, którzy są podobni do siebie jak dzień do nocy przyszli, aby przekazać hiobową wieść o...
Interpunkcja
Kropka – kończy zdanie. Po kropce każdy wyraz piszemy wielką literą. Przecinek : - oddzielamy nim zdania współrzędne nie połączone spójnikiem - poprzedzamy spójniki: a, ale, lecz, więc, aby, żeby, że, ponieważ; oraz zaimki: który, kto, co,...
Styl i stylizacja, styl potoczny, naukowy, urzędowy, archaizacja
Styl – językowe ukształtowanie wypowiedzi Stylizacja – zabieg językowy, którego celem jest upodobnienie tekstu do określonej formy wypowiedzi, np. archaizacja, dialektyzacja Styl potoczny: • Wypowiedzenia często błędne, tzw. anakoluty,...
Opracownie językoznawstwa na egzamin u dr Zabrockiego.
Językoznawstwo typologiczne – twierdzenia formułowane w ramach lingwistyki typologicznej związane są z klasyfikacją poszczególnych języków naturalnych. Podstawą tej klasyfikacji jest podobieństwo ze względu na cechy sekundarne: nieuniwersalne....
Gwara - dialekt
Odmiany terytorialne współczesnej polszczyzny Język polski nie jest jednolity. Występują w nim różne odmiany terytorialne. Podstawową odmianę języka polskiego stanowią gwary ludowe, czyli mowa mieszkańców wsi, osad lub miasteczek skupionych...
Derywacje i jej rodzaje
W polskim językoznawstwie termin derywacja stosowany był w różnych znaczeniach m.in. w przeszłości był rozumiany jak synonim terminu słowotwórstwo. W miarę upływu lat zaczęto stosować ten termin w odniesieniu do innych płaszczyzn języka....
Środki stylistyczne A-Z i ich znaczenie
Środki stylistyczne – środki używane w literaturze (czasem również w filmie), mające na celu wywołanie u czytelnika (lub u widza) określonych emocji, pobudzenie jego wyobraźni. anakolut błąd składniowy zniekształcający budowę zdania,...
Części mowy (jako ściąga)
Zaimki-odpowiadają na pytania tych częsci mowy które zastępują rzecz-ja ty on ona ktoś coć nikt nic przymiot-mój swój nasz wasz który ten inny ta ci te liczeb- ile tyle przysłowny- występuje w funkcii przysłówka i odpowiada na jego pytania tak tu...
Dyktando
Przy akompaniamencie połyskujących w słońcu trąb grzmiących niczym spiżowe dzwony, znienacka ruszyły zbrojne hufce króla błystka. Dźwięki trąbiących heroldów mieszały się z ogłuszającym hukiem ciężkich dział które bombardowały osłupionych...
Części zdania - ściąga
Okolicznik miejsca - dokąd?, którędy?, gdzie?, skąd? Okolicznik czasu - kiedy?, jak długo? Okolicznik sposoby - jak?, w jaki sposób? Okolicznik przyczyny - dlaczego, z jakiej przyczyny? Okolicznik celu - po co?, w jakim celu?...
Figury retoryczne
Animizacja, ożywienie, rodzaj metafory przypisującej przedmiotom martwym, zjawiskom przyrody oraz pojęciom abstrakcyjnym cechy i właściwości istot żywych, np. ślepy kamień, gniewne morze, czuła noc. Antropomorfizacja, rodzaj...
Zdania złożone
- Zdania złożone współrzędne: Zdanie złożone współrzędnie składa się z dwu wypowiedzeń pojedynczych pozostających w stosunku współrzędnym, czyli wzajemnie się określających (cała treść jednego wypowiedzenia nabiera właściwego znaczenia i staje...
Rodzaje błędów językowych
Podstawowy wymóg kultury języka to jego poprawność, czyli zgodność mówienia i pisania z pewnymi prawami, czyli zasadami, regułami i wskazówkami, określającymi, co jest dobre, a co złe. Takie prawo nosi nazwę normy. O normie językowej mówi się w...
Źródła i typy homonimii wyrazów.
Źródła i typy homonimii wyrazów. Przenośne użycie wyrazów jest główną przyczyną ich wieloznaczności. W języku polskim podobnie jak w innych językach, dużo wyrazów, poza wyspecjalizowanymi terminami naukowymi lub technicznymi ma więcej niż jedno...
Zdania złożone podrzędnie i współrzędnie
RODZAJE ZDAŃ PODRZĘDNYCH 1. PODMIOTOWE - kto? Co? 2. ORZECZNIKOWE - jaki jest? Jaki był? Kim był? Kim został? 3. PRZYDAWKOWE - jaki? Który? Czyj? 4. DOPEŁNIENIOWE - pytania przypadków oprócz M. i W. D. Kogo? czego?...
Środki artystyczne
- oksymoron (epitet sprzeczny) – najprostsza forma paradoksu, będąca zespoleniem dwóch wyrazów o znaczeniach przeciwstawnych i wzajemnie się wykluczających, którym zostaje nadane znaczenie przenośne (np. „śpiesz się powoli”, „blask ciemnieje”,...
Imiesłowy - ściaga
1.IMIESŁOWY PRZYMIOTNIKOWE – wyrazy utworzone od czasowników, ale będące określeniami rzeczowników to imiesłowy przymiotnikowe. Jest to nieosobowa forma czasownika która podobnie jak przymiotnik, odmienia się przez przypadki liczby i rodzaje.W...
Omawianie podanych wypowiedzeń pod względem poprawności.
Używanie języka (wyrazów i form gramatycznych) zgodnie z obowiązującą w danym okresie i w danym środowisku normą językową; unikanie błędów językowych. Norma językowa - zasób środków językowych (wyrazów, form gramatycznych, konstrukcji...
Czasownik - gramatyka
Czasownik odpowiada na pytania Co robi? Co się z nim dzieje? np. pisze, śpiewa, tańczy, umie. Odmienia się przez - osoby i liczby: w liczbie pojedynczej i w liczbie mnogiej - rodzaje: liczba pojedyncza - męski, żeński, nijaki ; liczba...
Zbadaj i przedstaw pochodzenie i zmiany nazw ulic Brodnicy z rejonu Starego Miasta oraz pochodzenie i zmiany miejscowości okolicy Brodnicy na przykładzie Zbiczna i Górzna
Na przykładzie nazw brodnickich ulic możemy prześledzić historię i rozwój miasta oraz regionu. Przynależność do Państwa Krzyżackiego, a potem Cesarstwa Prus, odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918r., hitlerowska okupacja i losy kraju po...