Cechy dramatu szekspirowskiego
Wyznaczniki dramatu szekspirowskiego 1. Załamanie zasady decorum - wprowadzenie śmiesznych, rubasznych scen. 2. Załamanie zasady mimesis na rzecz kreacji poprzez tworzenie fantastycznych rzeczywistości oraz dbałość o język wypowiedzi. 3....
Cechy gatunkowe tragedii antycznej - greckiej.
tragedia- pieśń kozła (tłum. tragos- kozioł, ode- pieśń) - charakter podniosły, dytyramb- szczególnie uroczysta, podniosła pieśń, wątki fabularna zaczęły wzbogacać ich treść dopiero w późniejszym okresie, deus ex machina- bóg z maszyny...
Cechy tragedii antycznej - omów na przykładzie "Antygony" Sofoklesa.
Zasada trzech jedności - czasu – wydarzenia rozgrywają się w ciągu jednej doby - miejsca – akcja toczy się w Tebach - akcji – jeden wątek: spór Antygony i Kreona wraz z konsekwencjami tego sporu Budowa utworu i rozwój wydarzeń Utwór...
Mit i jego funkcja w tradycji
Definicja mitu, podział i rodzaje mitów. I) Definicja mitu Mity przekazywane były z pokolenia na pokolenie od czasów najdawniejszych. Są to opowieści dotyczące powstania świata, zjawisk przyrodniczych, bogów i legendarnych bohaterów. Mity...
Cechy powieści poetyckiej.
- Łączy epikę i lirykę - synkretyzm, czyli wzajemne przenikanie się w utworze różnych tendencji rodzajowych i gatunkowych (ballada, pieśń, powieść, partie liryczne i opisowe, dialog) - fabuła nasycona dramatyzmem - fragmentaryczność...
Cechy rodzajowe dramatu
Dramat - jeden z trzech głównych rodzajów literackich. Strukturę dramatu, charakteryzuje centralne znaczenie akcji. Tekst dramatu, zorientowany przede wszystkim na osiągnięcie maksymalnej wyrazistości scenicznej, skoordynowany jest z możliwościami...
Gatunki typowe dla literatury Pozytywizmu
Pozytywizm to domena prozy. To proza była najważniejsza i miała najwybitniejsze osiągnięcia. Poezja zeszła na drugi plan. Powieść Powieść - ogólne cechy: utwór pisany prozą, dużych rozmiarów, o swobodnej kompozycji, często wielowątkowej,...
Cechy eposu na przykładzie "Iliady"
Epos to główny gatunek epiki do czasu powstania powieści. Jest to rozbudowany utwór wierszowany, który ukazuje dzieje legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności. W przypadku "Iliady" tłem jest...
Psalm jako gatunek literacki
Psalm to liryczna pieśń modlitewna podobna do hymnu i ody. Psalmy wykonywane są przy akompaniamencie instrumentów strunowych. W Starym Testamencie psalm wyraża oddanie czci Bogu, odbiorcy próśb, dawcy prawa i mądrości. Psalmy były pisane w...
Cechy III części "Dziadów" jako dramatu romantycznego
1. Brak akcji w tradycyjnym pojęciu 2. Luźna budowa dramatu złożonego z odrębnych scen, połączonych tylko wspólną ideą. 3. Połączenie dramatu z liryką i epiką (liryczno - epicki charakter ma Wstęp, epicki charakter mają opowiadania Kaprala...
Cechy stylu biblijnego
Cechy stylu biblijnego - paralelizm składniowy, - patos - wzniosłość wypowiedzi, - obecność zdań oceniających, - inicjacja zdań od spójników, - przejrzysta konstrukcja fabuły, - rezygnacja ze szczegółowych detali dotyczących opisów na...
Cechy gatunkowe ballady na przykładzie kilku ballad Adama Mickiewicza
W roku 1822 Mickiewicz opublikował swój pierwszy tom ballad i romansów, a data ta jest również uważana jako przełom romantyczny w Polsce. Zawierały one znacznie odmienną wizję literatury od dotąd panującej - klasycznej. Szukała ona bowiem źródeł...
Cechy ballady na podstawie dowolnej ballady Adama Mickiewicza.
Ballada jest gatunkiem wywodzącym się z literatury ludowej. Swoją treść w dużej mierze czerpie z podań, opowieści, wierzeń ludu. Ballada zawsze zawiera dramatyczną fabułę, opowiada o wydarzeniach tajemniczych, niezwykłych i o fantastycznych...
Cechy teatru szekspirowskiego na podstawie Makbeta, porównanie dramatu szekspirowskiego i antycznego.
Cechy tragedii antycznej Cechy dramatu szekspirowskiego Przekłady z „Makbeta” Zasada trzech jedności -czasu -miejsca -akcji Zerwanie z zasadą trzech jedności,akcja toczy się w ciągu jednego roku,jedność akcji nie...
Teatr antyczny.
Tragizm i tragedia, wyjaśnij pojęcia, podaj przykłady Tragedia - gatunek dramatu wywodzący się ze starożytności, przedstawia konflikt jednostki wybitnej, dążącej do wzniosłego celu z przeważającymi przeciwnościami, które prowadzą do katastrofy....
Cechy noweli
1. Nie ma wątków pobocznych. 2. Zredukowana ilość bohaterów. 3. Zwięzłość, brak opisów przyrody oraz charakterystyki. 4. Mocno zarysowany punkt kulminacyjny, stanowiący zarazem moment przełomowy w życiu bohatera. 5. Wyraźne zakończenie...
Księga Psalmów - opracowanie
Geneza Psalmy powstawały na przestrzeni kilku wieków, tj. prawdopodobnie między XI a III w. p.n.e. Łączy się je przede wszystkim z osobą izraelskiego króla Dawida o wybitnym talencie muzycznym (żyjącego między 1040 p.n.e a 970 p.n.e). Był on...
Jacek Dukaj - Katedra - opracowanie
Geneza utworu Dukaj, pisząc opowiadanie Katedra , które zostało opublikowane w 2000 r., w zbiorze W kraju niewiernych , nawiązywał do twórczości katalońskiego architekta, Antoniego Gaudiego, który w 1883 r. podjął się budowy Świątyni Pokutnej...
Iliada - Gatunek literacki
Epos – obydwa wielkie dzieła Homera – Iliada i Odyseja to eposy. Epos (greckie słowo epos oznacza tyle, co opowieść) to najwcześniejszy gatunek literacki, który wykształcił się w antycznej Grecji. Stanowi on tym samym zaczątek literatury w...
Ballada
Gatunek pierwotnie związany z muzyką, śpiewem, o charakterze synkretycznym, łączący elementy liryczne (subiektywność narracji) z epickimi (fabuła) i dramatycznymi (elementy dialogowe). Tematem utworów tego gatunku są wydarzenia niezwykłe związane...
Pieśń nad Pieśniami - opracowanie
Geneza utworu Pieśń nad Pieśniami , jak wskazuje tytuł, to pieśń najwybitniejsza, najdoskonalsza, górująca ponad wszystkimi innymi. Ma więc ona także szczególne miejsce w Starym Testamencie i w całym Piśmie Świętym . Nie istnieją żadne...
Cechy dramatu szekspirowskiego na przykładzie Makbeta
Kompozycja - Szekspir nie przestrzega zasady 3 jedności: a) miejsca - wydarzenia dzieją się w różnych miejscach (Szkocja, Anglia) b) czasu - czas w dramacie nie jest dokładnie określony, ale trwa kilka lat c) akcji - dramat jest...
Epika romantyczna.
W romantyzmie europejskim (zwłaszcza niemieckim) niejako programowym gatunkiem jest powieść. Jest to wszakże powieść o charakterze metafizyczno--cudownym, powieść inicjacyjna. Z kolei w romantyzmie francuskim, jak już wspomniano, karierę robi...
Marek Nowakowski - Górą „Edek” - opracowanie
Geneza utworu Opowiadanie Górą „Edeki ” należy do tomu Prawo prerii , zbioru czterdziestu sześciu miniatur, opowiadań Marka Nowakowskiego, które po raz pierwszy wydane zostały w 1999 r. Jest to poniekąd data symboliczna. To dziesięć lat po...
Andrzej Stasiuk - Miejsce z tomu Opowieści galicyjskie - opracowanie
Geneza utworu Utwór Miejsce (wraz z 14 innymi opowiadaniami) należy do zbioru Opowieści galicyjskie . Teksty Stasiuka były początkowo publikowane w „Tygodniku Powszechnym”. W 1995 r. autor wydał tom z tekstami prozatorskimi, w których ukazał...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Róża oddana Danielowi Naborowskiemu - opracowanie
Typ liryki Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza jest przykładem liryki bezpośredniej, choć widać to dopiero od siódmego dystychu, kiedy pojawiają się zaimki: „mnie”, „nasze”. Podmiot liryczny i jego kreacja Podmiotem lirycznym jest poeta...
Olga Tokarczuk - Profesor Andrews w Warszawie - opracowanie
Geneza utworu i znaczenie tytułu Profesor Andrews w Warszawie to jedenaste opowiadanie Olgi Tokarczuk pochodzące z tomu Gra na wielu bębenkach . Tom został wydany po raz pierwszy w 2001 r. i zdobył nominację do Nagrody Nike i nagrodę...
Osiągnięcia polskiej nowelistyki pozytywistycznej w zakresie kompozycji
Nowela – gatunek o rodowodzie antycznym. Najstarszym ze znanych zbiorów nowelistyki greckiej były Opowieści mileckie Arystydesa z Miletu, tworzącego na przełomie II i I w. p.n.e. Nowela to krótki prozatorski utwór, pozbawiony komentarzy i...
Dżuma - Gatunek literacki
Powieść – jak podaje Słownik terminów literackich , powieść jest podstawowym gatunkiem narracyjnym prozy nowożytnej, mający swoje korzenie w literaturze dawniejszej (starogrecki romans, relacja z podróży, opowieści potoczne). Podstawowym...
Budowa i funkcje tragedii greckiej
1. Bohater tragiczny - konflikt tragiczny – sytuacja, w której dochodzi do zderzenia się dwóch równorzędnych, wysokich wartości (np. moralnych) w wyniku czego porażkę ponosi osoba szlachetna, nienagannie moralna. Działania podejmowane przez...
Marek Nowakowski - Raport o stanie wojennym - opracowanie
Geneza utworu Urodzony w 1935 r. Marek Nowakowski to pisarz, który początkowo znany był z wielu opowiadań kierowanych do zwykłych ludzi. Ich bohaterami byli najczęściej ludzie z tak zwanego marginesu społecznego. Do takich utworów zaliczyć...
Cechy epopei na podstawie "Pana Tadeusza"
Epopeja - obszerny - epicki - utwór wierszowany - przedstawiający wybitnych bohaterów - na tle ważnych, przełomowych dla danej społeczności wydarzeń historycznych Cechy gatunkowe epopei Charakterystyczna kompozycja: - jest to...
Gatunki - tragedia antyczna, epos bohaterski; pojęcia: tragizm, katharsis.
Tragedia antyczna- gatunek dramatyczny powstały w starożytnej Grecji, obejmuje utwory, których ośrodkiem i motorem akcji jest nieprzezwyciężony konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, czyli tragizm. Bohaterowie tragedii są...
Józef Mackiewicz - Droga donikąd - opracowanie
Geneza utworu Akcja powieści Droga donikąd rozgrywa się w podwileńskiej wsi, a także w samym Wilnie (choć nazwa ta nie pojawia się na kartach utworu). Józef Mackiewicz przeprowadził się z rodziną (ojcem – Antonim i matką – Marią z...
Pan Tadeusz - Gatunek literacki
Pan Tadeusz jest epopeją . Gatunek ten wywodzi się ze starożytności. Epos homerycki charakteryzował się dużymi rozmiarami, wielowątkowością, był napisany wierszem, prezentował losy wybitnej jednostki na tle ważnych, przełomowych dziejów....
Józef Czechowicz - Przedświt
Typ liryki Czechowicz w utworze Przedświt połączył dwa rodzaje liryki – pośrednią fabularną oraz zwrotu do adresata. W wierszu występuje opis jeźdźców na koniach i przyrody, który posiada symboliczne znaczenie związane z historią Polski....
Podział strukturalny tragedii wg Arystotelesa.
Arystoteles wyodrębnia dwie kategorie istnienia utworu poetyckiego. Są nimi jakość i ilość. Spośród nich najważniejsza jest jakość. Składniki ilościowe, czyli kompozycyjne stanowią o formie tragedii, jej strukturze. Tragedię tworzą partie...
Cechy gatunkowe eposu antycznego.
- Dzieło rozpoczyna się inwokazją ( rozbudowana apostrofa= zwrot bezpośredni), - Epos podzielony jest na pieśni, - Wersyfikacja : epos- utwor pisany hektorytmem, czyli rytm wiersza wyznaczony jest przez 6 stóp - zestrojów akcentowych, -...
Epos homerycki.
GŁÓWNE CECHY EPOSU HOMERYCKIEGO NA PRZYKŁADZIE „ILIADY”. 1. Utwór bardzo obszerny, ale precyzyjnie skomponowany, obejmujący niewielki okres czasu Duża objętość Zwarta treść Akcja Iliady trwa 40 dni z ostatniego roku (nie kończy się z...
Gatunki literackie typowe dla Biblii
W Biblii spotykamy niemal wszystkie gatunki literackie, znane z literatury pozabiblijnej: PRZYPOWIEŚĆ Utwór narracyjny, w którym przedstawione postacie i wydarzenia nie są ważne ze względu na nie same, lecz jako przykłady uniwersalnych...
Tren - najważniejsze informacje
Tren jako gatunek Wg. Słownika Terminów Literackich S. Jaworskiego – Utwór poetycki o tonie elegijnym i żałobnym charakterze, poświęcony wspomnieniu osoby zmarłej, rozpamiętywaniu jej zalet i uczynków. Gatunek ten powstał już w antyku,...
Budowa tragedii antycznej.
Twórcą tragedii antycznej jest Tespis,żył w VI w.p.n.e. Najwybitniejsze tragedie pisarze tworzyli jednak w V w.p.n.e. Byli to:Sofokles,Ajschylos i Eurypides. Cechy tragedii antycznej to: *istotą każdej tragedii antycznej jest konflikt...
Cechy powieści poetyckiej.
1. Inwersja czasowa. 2. Fragmentaryczność fabuły i wynikające stąd niedomówienia. 3. Tajemniczość przenikająca utwór. 4. Obecność epizodów nie związanych z fabułą utworu. 5. Połączenie epiki z liryką, a także obecność pierwiastków...
Cechy eposu homeryckiego
Epos to główny gatunek epicki ukształtowany w starożytności. Jego twórcą jest Homer. Epos to rozbudowany utwór wierszowany przedstawiający dzieje bohaterów mitologicznych lub historycznych na tle wydarzeń przełomowych dla danego narodu. Cechy...
Publicystyka epoki Oświecenia.
W okresie oświecenia rozwija się publicystyka. Powstają pierwsze czasopisma: "Monitor" (1765r.), "Zabawy przyjemne i pożyteczne", "Gazeta Narodowa i Obca". Na łamach "Monitora" redagował m.in. I. Krasicki. W...
Księga Hioba - Gatunek literacki
Księga Hioba nie jest tekstem jednorodnym, dlatego nie można tu mówić o jednym rodzaju literackim, a tym bardziej gatunku. Utwór ten rozpoczyna i kończy część prozatorska (rozdziały 1-2 i 42, 7-17), środkowe fragmenty zaś mają charakter...
Zbrodnia i kara - Gatunek literacki
Zbrodnia i kara była w swojej formie nowatorska w stosunku do dotychczasowej twórczości powieściopisarskiej w Europie. Mimo że ogólnie określa się ją często jako powieść psychologiczną , tak naprawdę jest w znacznym stopniu synkretyczna ....
Heksametr.
Heksametr (z gr.heks"sześć") to w starożytnej poezji greckiej wiersz składający się z sześciu stóp, czyli najmniejszych, powtarzających się regularnie cząstek wersu. Ośrodkiem stopy była długa samogłoska. W grece (a także w łacinie)...
Synkretyzm w literaturze romantycznej
Synkretyzm w literaturze romantycznej jest często spotykanym zjawiskiem; polega on na łączeniu w utworze cech różnych rodzajów bądź (lub również) gatunków literackich, co umożliwia autorowi stworzenie dzieła charakterystycznego dla niego nie tylko...
Pierwsze epopeje greckie i ich cechy gatunkowe – omów na przykładzie wybranego eposu homeryckiego
Pierwszy opisał epos Arystoteles. Wyróżnił on: - dramatyczne ułożenie fabuły - wiersz bohaterski (heksametr) - naśladownictwo świata rzeczywistego - zaskoczenie - swoboda doboru motywów - obiektywizm narracji (dystans wobec postaw i zdarzeń...