Kandyd, czyli optymizm – oświeceniowa satyryczna powiastka filozoficzna francuskiego filozofa Vertera, po raz pierwszy wydana w 1759 r. Pełen tytuł powiastki brzmi Candide, ou L'Optimisme, traduit de l'Allemand de M. Le Docteur Ralph, avec les...
Oświecenie, określane często jako wiek rozumu – nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. (koniec wieku XVII-wiek XVIII.) Nazwa epoki: wiek filozofów, wiek rozumu racjonalizm-pogląd, uznający rozum za najlepsze...
1. Rozmowa Jakuba i Agatki – wprowadzenie bohaterów utworu 2. Przyrzeczenie miłości Agatki do Jakuba 3. Wieść o powrocie syna do domu 4. Poglądy polityczne Starosty, sprzeczka z Podkomorzym 5. Niezrozumiały Bilecik Starościny 6. Zaloty...
Wśród utworów Ignacego Krasickiego ogłoszonych w latach 1775 -1779 "Monachomachia, czyli wojna mnichów" jest zjawiskiem wyjątkowym i niespodziewanym. Ukazanie się bowiem utworu drukiem nastąpiło prawdopodobnie bez zgody i wiedzy autora i...
Franciszek Karpiński to jeden z najbardziej nam znanych twórców polskiego sentymentalizmu- prądu literackiego, który wyrósł w opozycji do klasycyzmu i charakteryzował się postrzeganiem świata przez pryzmat uczuć. Sentymentaliści uważali, iż należy...
„ Z jednej bowiem strony widzimy człowieka spętanego więzami pospolitej rzeczywistości i ziemskiej doczesności, przyciśniętego potrzebami i niedostatkiem, nękanego siłą potęg przyrody, uwikłanego w materię, zmysłowe cele i zmysłowe przyjemności,...
Patrioci polscy boleli nad upadkiem życia gospodarczego, kulturalnego i politycznego państwa. Jasne dla nich było, że Polska wkroczyła na zgubną dla siebie drogę. Niebezpieczeństwa tego nie dostrzegała jednak szlachta konserwatywna, której...
Stanisław Staszic ur. się w Pile w 1755r, a zmarł w 1826. Pochodził z mieszczańskiej, średniozamożnej rodziny. Został dobrze wykształcony. Po zakończeniu nauki przyjął święcenia kapłańskie. Bardzo jednak interesowały go sprawy kraju. Dał temu...
Termin wywodzi się z kultury niemieckiej, jest nazwą epoki w dziejach historii kultury, której rozwój przypada na wiek XVIII (Europa Zachodnia). Jej koniec wiąże się z wybuchem rewolucji francuskiej w roku 1789. Traktowany jest jako pierwsza epoka...
Wystawiona na kilka miesięcy przed ogłoszeniem Konstytucji 3 maja. Zawarł w niej Niemcewicz ważką treść polityczną, ściśle związaną z nowatorskimi pracami stronnictwa patriotycznego. Konfrontując program reform z poglądami konserwatystów,...
Ignacy Krasicki nazywany był "księciem poetów" i niewątpliwie był najwybitniejszym poetą polskiego oświecenia. Urodził się w Dubiecku nad Sanem, w rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu kolegium jezuickiego we Lwowie wstąpił do seminarium,...
Mianem pierwszej polskiej powieści nowożytnej określa się "Przypadki Mikołaja Doświadczyńskiego", której autorem był Ignacy Krasicki. Można powiedzieć, iż od powyższego utworu rozpoczyna się w Polsce rozwój tego gatunku. Nowa powieść...
W mojej pracy postaram się zobrazować obraz Polaków z fragmentu "Palinodii" Krasickiego. Autor napisał wiele satyr m.in. "Do króla", "Pijaństwo" czy chociażby epos heroikomiczny "Monachomachia". Zastanawiając się nad umiejscowieniem ich w czasie,...
1.Racjonalizm- postawa filozoficzna zakładająca, że jedynym źródłem poznania świata jest posługiwanie się rozumem. 2.Empiryzm- dotyczy on teorii poznania i jest ono możliwe tylko na drodze doświadczenia i obserwacji. 3.Krytycyzm- postawa...
Ignacy Krasicki to bez wątpienia najwybitniejszy pisarz polskiego oświecenia. Książe biskup warmiński jest polskim przykładem umysłu oświeconego, twórcy utalentowanego i wykształconego, obdarzonego wyrafinowanym smakiem i talentem. Zwano go...
Hugo Kołłątaj ukończył studia na Akademii Krakowskiej. Mając 18lat, uzyskał doktorat filozofii. Studiował za granicą teologię i prawo. W 1777 powierzono mu misję zreformowania Akademii Krakowskiej. Napisał m in. dzieło pt.: "Do Stanisława...
Sławne dzieło, „Kandyd” Woltera, uznawane jest za najlepszy przykład powiastki filozoficznej. Gatunek ten rozpowszechnił się w pełnym Oświeceniu. O jego niezwykłości świadczy fakt, iż pod przykrywką trochę zmyślonych i śmiesznych zdarzeń odnaleźć...
Należał do bliskich współpracowników króla. Wykładał poetykę i wymowę w Akademii Wileńskiej, a potem w Collegium Nobilium, był redaktorem "Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych". Pisał ody, sielanki, wiersze liryczne i satyry. Jest autorem...
Tak bogaty rozwój twórczości satyrycznej jaki zaobserwowano w epoce oświecenia -był niewątpliwie efektem wiary w dominujące w tym okresie wartości. Przypomnę, że umowne ramy czasowe otwierające i zamykające lata trwania tej epoki literackiej w...
Sentymentalizm. Jest to drugi obok klasycyzmu, prąd literacki w polskim oświeceniu. Rozwinął się na Puławach, a główni jego przedstawiciele to Franciszek Karpiński, Kniaźnin. Nazwa prądu powstała od utworu Sterne’a „Podróż sentymentalna”, obok...
Oświecenie Informacje wstępne Ramy czasowe Periodyzacja epoki oświecenia, podobnie jak wielu innych okresów dziejów, możliwa jest dzięki analizie przemian gospodarczych, kulturowych i społecznych zachodzących w Europie. Jedną z ważniejszych...
Jak co dzień rano obudziłem się o godzinie dziewiątej. Dzień zapowiadał się wspaniale. Byłem w świetnym humorze, a kiedy ulubiony zegar kurantowy - który odziedziczyłem po dziadku Władysławie – odśpiewał „Polonez trzeciego maja”, do pokoju jak...
Na podstawie „Powrotu posła” Niemcewicza, „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków” i satyr Krasickiego napisz fragmenty pamiętnika kawalera modnego. 17 grudzień 1789 Cóż to była za zabawa, jeszcze dzisiaj w głowie szumi! Panny w kolejce się do...
Komedia ta była z założenia komedią krytykującą postawy, tak polityczne jak i obyczajowe; powstała na zmówienie obozu patriotycznego w czasie Sejmu Czteroletniego (przerwa w obradach); jej celem było wpłynięcie na postawę posłów, aby przyjęli...
Wiersz jest listem księcia biskupa warmińskiego Ignacego Krasickiego do Stanisława Drożyłowskiego, kanonika kolegiaty w Dobrym mieście- plebana, stąd tytuł tego wiersza „Do księdza plebana”. Jednak można wątpić w to, że liryk adresowany jest tylko...
Chciałbym na początek przybliżyć postać samego autora. Molier to imię, jakiego używał Jan Baptiste Paquelin. Urodził się on w roku 1622. Znany jest na całym świecie jako najwybitniejszy komediopisarz francuski. Molier pochodził z mieszczańskiej...
Oświecenie - wiek filozofów, wiek rozumu, wiek ludzi światłych, mądrych, wykształconych. Kolebką nowego prądu umysłowego była Europa zachodnia Anglia, Francja i Holandia. Podstawe idei oświeceniowej tworzyły podlądy XVII w. uczonych filozofów....
Julian Ursyn Niemcewicz jest autorem dramatu pod tytułem Powrót posła. Pisarz ten żył w XVIII wieku. W latach 1788-92 był przedstawicielem Partii Patriotycznej na Sejmie Wielkim. W Powrocie posła przedstawiał swój punkt widzenia (i poglądy swojej...
Pieśń Pierwsza Rozpoczyna się przestrogą, iż to, co widzimy, nie zawsze musi być takie, jakie nam się wydaje ("Zewnętrzna postać nie czyni natury"). Następuje zapowiedź historii wojny dwóch zakonów. Akcja toczy się w niewielkim...
Sarmatyzm to pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej. Opierając się na XVI - wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od Sarmatów, starożytnego plemienia, zamieszkującego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom...
Komedia Juliana Ursyna Niemcewicza „Powrót posła”, pisarza, działacza politycznego oraz publicysty, będacego również posłem inflanckim oraz zwolennikiem reform na SejmieWielkim, jest utworem, w którym autor posłużył się znanym w komediach...
Czy w XXI w filozofia epoki oświecenia może być nadal aktualna? Który z poglądów oświeceniowych najbardziej ci odpowiada: libertynizm, deizm, ateizm, empiryzm, racjonalizm? Uzasadnij odp. Uważam, że w dzisiejszym świecie...
Egzystencja człowieka jest złożonym procesem, w którym wyznacza on sobie cele i podąża wybraną drogą ku ich wykowaniu. Przeżycia i doświadczenia z jego życia uczą go i są podstawą do unikania popełnionych wcześniej błędów, jak i...
Oświecenie- epoka myślenia, zasadnicza role odgrywa rozum, drugą wartością jest natura. Oświecenie tworzy ideologia skierowana przeciwko feudalizmowi, panuje ideał encyklopedności wiedzy- erudyta-człowiek wszechstronnie wykształcony. Trzecia...
Epoka oświecenia w Polsce przypada na lata 1740-1822. Był to trudny czas dla kultury i oświaty. Przez złą politykę upada Uniwersytet Krakowski. Bogaci gromadzą książki dla siebie. Szlachta staje się coraz bardziej zacofana i zamknięta na wszelkie...
Zagadnienia z Oświecenia filozofia Oświecenia poglądy epistemologiczne: - racjonalizm - empiryzm David Hume John Looke "Listy o wychowaniu" , "Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego" - człowiek - tabula raza -...
Droga redakcjo W zeszłym miesiącu na łamach Waszej gazety przeczytałem artykuł pt. „Od Ezopa do Krasickiego”. Autor stwierdził tam, że treści bajek napisanych w epoce antyku były również aktualne wiele wieków później – w epoce oświecenia. Ja...
,,I śmiech niekiedy może być nauką, kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa". (,,Monachomachia") Te słowa Ignacego Krasickiego nie pochodzą wprawdzie z ,,Bajek", lecz świetnie ukazują siłę broni, jaką jest...
Literatura oswieceniowa rozwijala sie w dramatycznym okresie dziejowym Polski . Trwajacy ponad osiemdziesiat lat okres przemian w literaturze doprowadzil do zasadni-czych i trwalych przeobrazen swiadomosci Polakow . Rzeczpospolita stala sie krajem...
Życie umysłowe i kulturalne w Polsce epoki oświecenia - szkolnictwo, teatr, mecenat króla, czasopiśmiennictwo. MECENAT - Stanisław August jako polityk nie odniósł większych sukcesów, ale jako mecenas kultury przyczynił się do jej znakomitego...
Karykaturalne, satyryczne sylwetki prezentowane są w utworach oświeceniowych głównie w celach dydaktycznych, mają ośmieszyć i wytknąć wszelkie wady pewnych postaw, które uważano za staroświeckie, sarmackie, szkodliwe dla narodu i integralności...
Franciszek Ksawery Mikołaj Zabłocki urodził się 2stycznia 1752 roku. Nie udało się dotąd ustalić ani miejsca urodzenia Franciszka, ani nawet dzielnicy Rzeczy pospolitej, z której wywodziła się rodzina przyszłego komedio-pisarza. Powodowany...
Jednym z nałogów, który od wieków towarzyszy ludzkości jest pijaństwo. Ludzie, w większości uważają alkohol za coś dobrego, coś co pozwala oderwać się od przygnębiającej codzienności i kłopotów. Nie myślą o skutkach picia trunków. Tak jak i w...
Szlachta polska szukała wiele lat swoich korzeni. Gdy w końcu znaleźli pradawny lud cechujący się umiłowaniem wolności, gościnności, dobroduszności, męstwa oraz odwagi zwący się Sarmatami, od razu przyjęli, że pochodzą właśnie od...
Ziemianin-szlachcic najwyżej cenił życie osiadłe, najchętniej w wiejskim ustroniu. "Serce roście patrząc na te czasy" - to główna formuła poetycka rozpoczynająca pieśń drugą z ksiąg pierwszych. Pieśni Jana Kochanowskiego uważane są za...
„Kandyd” Powiastka filozoficzna Pisana prozą powieść narracyjna Forma przypowieści: akcja podporządkowana tezie, kontrast, absurd, przejaskrawienie fabuły, typy bohaterów, prosty język Akcja często fantastyczna Broni/ośmiesza poglądy...
Społeczeństwo polskie w krzywym zwierciadle. Co i w jaki sposób krytykuje Ignacy Krasicki w „Palinodii”? Obraz Polaków wyłaniający się z podanych fragmentów utworu skonfrontuj z ich wizerunkiem zawartym w innych znanych Ci satyrach tego poety....
Jaki wpływ na współczesny świat miała historia? W jaki sposób ukształtowało się rozumowanie człowieka? Czy oświeceniowe idee mogą mieć wpływ na poznawanie świata? „Oświecenie to wyjście z niepełnoletności, w którą człowiek popadł z własnej...
Ignacy Krasicki, poza tym że przyjął święcenia kapłańskie, był również wielkim poetą, prozaikiem, publicystą i komediopisarzem; potem jako wybitny twórca związał się dworem Stanisława Augusta Poniatowskiego; ważna cecha jego twórczości: pisał...
Jest to pytanie bardzo ogólne, które może byc rozpatrywane na wiele sposobów. Patrząc jednak przez pryzmat utworów epoki oświecenia na człowieka XVIII-wiecznego oraz obserwujac postepowanie tego żyjacego w XXI wieku, nie widac znaczacych różnic....