Teatr Oświecenia i jego rola. Omów na znanych Ci przykładach
Teatr powstał w Warszawie z inicjatywy króla w 1765 roku. Był to pierwszy publiczny teatr, który zapoczątkował działalność sceny narodowej. Pierwszym dyrektorem został Wojciech BOGUSŁAWSKI. Mieścił się on w Operalni. Występowały zespoły:...
Ideały człowieka oświecenia we współczesnym świecie na podstawie reinterpretacji toposu „cogito ergo sum”
Ideały oświeceniowe w pełni zawarte w kartezjańskiej maksymie mają wiele wspólnego ze współczesnym światem, lecz nie zapominajmy o sprawach naprawdę ważnych... o uczuciach i wierze. Myślą przewodnią w oświeceniu są słowa słynnego francuskiego...
Dydaktyczny charakter literatury Oświecenia. Jakie były przyczyny takiej funkcji literatury?
Dydaktyzm jest jedną z najważniejszych zadań literatury oświeceniowej i najwięcej na to zużyto papieru; przyczyny tego stanu były proste: Zagrożenie dla integralności Polski płynące z zewnątrz, nasiliło się zwłaszcza po I rozbiorze; to...
Jan Nepomucen Potocki
Jan Nepomucen Potocki -arystokrata z tytułem hrabiowskim (herbu Pilawa) -urodził się 8 marca 1761 roku śmiercią samobójczą w Uładówce koło Winnicy (Ukraina) [zgiął od strzału w usta jako kulę użył srebrną gałkę od cukiernicy którą...
Bawić ucząc w Oświeceniu.
Czy rzeczywiście w dobie oświecenie uczono bawiąc? Uważam, że tak. Posługując się kilkoma przykładami postaram się to udowodnić. Ignacy Krasicki jest autorem 22 satyr i 3 poematów heroikomicznych, posługuje się w nich komizmem by uwydatnić...
Teatr za Stanisława Augusta
Dzieje teatru Bardzo ważny jest fakt, że w oświeceniu zaistniała scena Teatru Narodowego - odgórną decyzją króla. Zaczęła w Polsce działać pierwsza zawodowa scena, teatr publiczny - na wzór ośrodków zagranicznych. Otwarcie nastąpiło dokładnie...
Charakterystyka i funkcje gatunków typowych dla literatury oświeceniowej.
W drugiej połowie XVII wieku we Francji ukształtowała się konwencja literacka klasycyzmu. Stworzyli ją pisarze, poeci i dramaturdzy, którzy nawiązywali do teorii literatury klasycznej, ustalonej w dobie odrodzenia. Twórcy kładli nacisk na jasność...
Ignacy Krasicki.
Krasicki Ignacy (1735-1801), polski poeta, prozaik, dramatopisarz, publicysta. Uważa się go za najwybitniejszego pisarza polskiego. Uczył się w kolegium jezuickim we Lwowie i w seminarium duchownym w Warszawie 1751-1754. Studia uzupełniające w...
Główne pojęcia okresu Oświecenia.
Biblioteka Załuskich- 1747-95. Collegium Nobilium- 1740, pierwsza nowoczesna szkoła, ks. Stanisław Konarski. Diderot- od 1745 kierował pracami nad WEF, twórca dramatu mieszczańskiego. Empiryzm- doświadczenie podstawą wiedzy (Locke)....
Wolter i Krasicki - pisarze podobni czy różni.
Krasicki i Wolter, przedstawiciele oświecenia, pisarze, publicyści i filozofowie. W dużym stopniu przyczynili się do wzrostu znaczenia literatury w swojej epoce. Krasicki i Wolter piętnowali wady, złe przywary oraz niechęć do zmian społeczeństwa...
Dlaczego ludzie tworzą utopie? Twoje uwagi na ten temat po lekturze książki „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” Ignacego Krasickiego.
Utopia z greckiego miejsce, którego nie ma. Jest to wizja idealnego społeczeństwa, w którym nie ma miejsca na zło i niesprawiedliwość społeczną; nie liczy się ona z obiektywną rzeczywistością i dlatego nie ma szans realizacji. Zasady...
Rozważania o stanie państwa Franciszka Salezego Jezierskiego.
F. S. Jezierski był człowiekiem Kuźnicy Kołłątajowskiej i uważany był za najdzielniejszego spośród całej dwunastki. Żył 1740-91. Nazywano go "wulkanem gromów kuźnicy". Jednym z największych jego dzieł jest "Katechizm o tajemnicach...
Polacy we własnym domu – między sarmatyzmem i oświeceniem. Przedstaw Polaków i Polskę w czasie trwania prac Sejmu Wielkiego, ukazanych we fragmencie „Powrotu Posła” J. U. Niemcewicza.
„Powrót Posła” napisany został w październiku i listopadzie w 1790 roku, w okresie szczególnego napięcia politycznego. Utwór zaliczany jest do komedii politycznej i powstał w ciągu kilkunastu dni, w czasie przerwy w obradach Sejmu Wielkiego....
Walka z sarmatyzmem w literaturze XVIII w.
Temat: Walka z sarmatyzmem w literaturze XVIII w. Oświecenie przypada na wiek XVIII ; na zachodzie Europy było walką z absolutyzmem , w Polsce zaś odwrotnie - ludzie dążyli do umocnienia władzy królewskiej. Epokę oświecenia nazywa się...
Fircyk oświeceniowy i współczesny – próba porównania.
Przyjmując, że do oświeceniowego fircyka można porównać niektórych przedstawicieli dzisiejszej młodzieży nastoletniej (oczywiście nie tylko), spróbuję wykazać cechy wspólne oraz przeciwieństwa tychże typów. Fircyk to oświeceniowe uosobienie...
Człowiek sentymentalny ... Omów na znanych Ci przykładach polskich i obcych.
Czołowym twórcą sentymentalizmu był Jean Jaques Rousseau (1712-1778). Głosił on powrót do natury oznaczający aprobatę podstawowych uczuć ludzkich nie skażonych cywilizacyjnym zepsuciem. Jego utworem, który zyskał największą popularność jest "Nowa...
"Fircyk w zalotach".
Franciszek Ksawery Mikołaj Zabłocki urodził się 2stycznia 1752 roku. Nie udało się dotąd ustalić ani miejsca urodzenia Franciszka, ani nawet dzielnicy Rzeczy pospolitej, z której wywodziła się rodzina przyszłego komedio-pisarza. Powodowany...
Julian Ursyn Niemcewicz "Powrót posła" - streszczenie
Akt I Scena I Rozpoczyna się od porannej rozmowy Agaty i Jakuba (służby) o gościach ich państwa. Mówią o kolacji z dnia poprzedniego i nudnych przemowach Starosty, wiecznie narzekającej Starościnie i bezczelnym Szarmanckim, który próbował...
Filozofie oświeceniowe
Filozofie oświeceniowe Immanuel Kant „Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie” Poznanie nie jest bezpośrednie i swobodne, postrzeganie przez kategorie (np. czasu) „Nie rób drugiemu, co tobie nie miłe” jako wyznacznik etyczny...
Teatr narodowy.
W czasach renesansu i baroku powstają sceny magnackie. Ich zalążkiem były przedstawienia prezentowane na rynkach miejskich w średniowieczu. Teatr zaczyna jednak rozwijać się dopiero w czasach oświecenia. 19 listopada 1765 r. powstaje pierwszy...
Czego oczekujesz od satyry? By wyśmiewała, uczyła, czy napominała?
Satyra jest dosyć nietypowym gatunkiem literackim, gdyż w obecnym rozumieniu nie podpada pod żadne ograniczenia gatunkowe, ani nawet rodzajowe. A skoro cieszy się taką swobodą, to mamy też prawo mieć wobec niej duże wymagania. Zatem odpowiem...
Św. Aleksy, Matka Teresa, ojciec Kolbe i Diana (...). Jakie są twoje przemyślenia związane ze wzorcami osobowymi dawnymi i współczesnymi.
Matka Teresa, ojciec Kolbe oraz Diana to z pewnością osoby znane nawet przeciętnemu człowiekowi. Są to ludzie,którzy pośiwęcili swoje życie,aby nieść pomoc innym. Mniej znaną postacią może być św. Aleksy,ale to przecież on pierwszy zostawił...
Oświeceniowy dydaktyzm.
Oświeceniowy dydaktyzm przejawiał się w twórczości wielu znanych i cenionych pisarzy i poetów tej epoki, by wymienić takich twórców, jak Krasicki, Naruszewicz, Trembecki czy Niemcewicz. Ignacy Krasicki starał się wpływać na moralność i...
Dydaktyczny charakter literatury polskiego Oświecenia.
Znakomity filozof niemiecki Immanuel Kant określił oświecenie jako "wyjście człowieka z niepełnoletności, w którą popadł z własnej winy", przy czym niepełnoletność rozumiał jako "niezdolność człowieka do posługiwania się własnym...
Czego Ignacy Krasiński uczył współczesnych sobie Polaków?
Polska potrzebowała pisarza, który zwróciłby uwagę szlachty na to, że stan w jakim znalazło się państwo, grozi upadkowi Polski. Tym artystą okazał się Ignacy Krasicki, najwybitniejszy poeta polskiego oświecenia. Był on człowiekiem instytucją,...
Ściąga z oświecenia.
oświecenie 1740-1822 fazy: wczesna (1740-1764), dojrzala (1764-1795),schylkowa (1795-1822) Filozofowie: Rene Descartes, Kartezjusz, F.Bacon, J.Locke, Wolter, Jan Jakub Rosseau (ojciec sentymentalizmu) * racjonalizm - rozumowe podejscie do...
Fanatyzm w utworach Woltera.
Wolter w swoich pismach dowodził, że fanatyzm czyni ludzi bardziej nieszczesliwymi niz to jest konieczne. W rozwazaniach na temat fanatyzmu i nietolerancji wykorzystaj wnioski z interpretacji utworów. „Fanatyzm niszczy…” śpiewał wokalista...
Czy współcześni nam ludzie powinni czytać satyry Ignacego Krasickiego? Oceń aktualność nauk moralnych, jakie z nich wynikają.
Moim zdaniem współcześni nam ludzie powinni czytać satyry Ignacego Krasickiego. Są one pouczające, zawierają wiele treści dydaktycznych, ale również mają charakter rozrywkowy. Dzięki tym utworom można w przyjemny sposób odpocząć oraz przemyśleć...
Uczuciowość sentymentalna Karpińskiego.
Franciszek Karpiński to główny przedstawiciel sentymentalizmu polskiego, nazywany był poetą serca. W swoim dorobku poetyckim ma sielanki w stylu rokokowym, wiele wierszy miłosnych w tym „ Do Justyny. Tęskność na wiosnę”, lirykę obywatelską, do...
Kierunki literackie w oświeceniu.
Klasycyzm - (od lac. clasicus) czyli wzorowy, doskonały, a za taki uważano kanon sztuki starożytnej. Klasycyzm polegal na nawrocie do wzorow kultury antycznej z pewnymi modyfikacjami. W dziełach klasycystycznych obowiazywala harmonia estetyczne,...
Narodziny nowożytnej propagandy politycznej w dobie Oświecenia.
Wiek XVIII to fatalne stulecie, w którym rodzą się rozmaite instytucje dręczące nas po dziś dzień. Burzliwe przemiany polityczne uwarunkowały powstanie zjawisk propagandy - kształtuje się ona głównie we Francji i Anglii. Narzędziem masowego...
"Kandyd" opis Eldorado.
Miejscem przeze mnie opisywanym jest legendarne Eldorado, do którego dotarł Kandyd, tytułowy bohater powiastki filozoficznej Woltera. Kraina ta leży na granicy terytorium Uszaków, prawdopodobnie w Peru (mieszkańcy mówili po peruwiańsku). Obszar...
Krasicki "Do króla" - program królewskich reform w krzywym zwierciadle.
Program królewskiego obozu reform w krzywym zwierciadle satyry Ignacego Krasickiego "Do króla". Satyra "Do króla" jest poświęcona racjom obozu królewskiego, do którego przyznawał się I. Krasicki. Autor pozornie zgadza się z...
Kultura oświecenia w Polsce za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego
1. Stanisław August Poniatowski - ostatni król Polski, jest oceniany bardzo różnie: od bohatera narodowego do rosyjskiej marionetki. Jednak niewątpliwie przyczynił się do rozwoju polskiej kultury i sztuki. 2. Obiady czwartkowe – były...
Oświecenie "progiem nowoczesności".
Czy zgadzasz się z tezą badaczy, że Oświecenie jest „progiem nowoczesności”? Które idee oświeceniowe są wg Ciebie żywe i współczesne? Oświecenie zostało nazwane przez Anglików „wiekiem rozumu”. Miało ono jako pierwsza epoka zasięg...
Karpiński - poeta sentymentalny.
Był to polski twórca sentymentalny. Pisywał utwory miłosne, religijne, refleksyjne, patriotyczne. Zasłynął jako twórca pieśni erotycznych i sentymentalnych. "O wymowie w prozie albo w wierszu" Postuluje tam aby pisano jak najprościej...
Moralizatorskie utwory Ignacego Krasickiego.
Autorów sądzą ich dzieła Rozwinięcie myśli C.K. Norwida na podstawie literatury polskiego oświecenia. "Autorów sądzą ich dzieła". Oto hasło dzisiejszej rozprawy przed Sądem Dziejowym. Na ławie oskarżonych zasiądą m.in. I. Krasicki,...
Filozofia Oświecenia.
Bunt przeciw autorytetom, Racjonalizm, Idea oświecenia, Optymizm, Powrót do natury, Zhumanizowane chrześcijaństwo, Prawa człowieka, Empiryzm, Krytycyzm, Sensualizm, Deizm, Naturalizm, Klasycyzm, Rokoko. HUME Dawid – empirysta, agnostyk...
Naprawa Rzeczypospolitej w dobie staropolskiej.
Od czasów renesansu w Polsce zaczęły zachodzić polityczne, gospodarcze i kulturalne zmiany. Czas ten to okres panowania ostatnich Jagiellonów – Zygmunta Starego i Augusta. Królowie ci prowadzili pokojową politykę, gdyż przez 150 lat nie było...
Lektury oświecenia - krótkie opracowania
"Kandyd" Woltera - krytyczny obraz "najlepszego ze światów" "Kandyd" jest jedną z najgłośniejszych powiastek filozoficznych Woltera, wydaną w 1759 roku. Opowiastka filozoficzna to taka, w której autor ustosunkowuje się do pewnych filozofii....
Swoiste cechy oświeceniowej poezji religijnej
Druga połowa wieku XVIII stanowi w dziejach Polski okres obfitujący w wydarzenia niezwykle dramatyczne. Były to bowiem czasy wielkich przeobrażeń gospodarczych, społecznych, politycznych i kulturalnych, które jednak nie uchroniły kraju przed...
Jak potraktowałbyś wskazówkę: „Trzeba uprawiać swój ogródek.” Czy jest to teza Woltera, która ma być podsumowaniem całej powiastki.
„[...] tylko ten kawałek ogrodu. Uprawiam go razem z dziećmi. Praca oddala od nas trzy niedole: nudę, występek i ubóstwo” „Kandyd” napisany przez Woltera w 1759 roku, miał być satyrą na modną wtedy optymistyczną filozofię Leibniza. Polemizował...
Dydaktyzm w "Monachomachii"
Co wyjątkowego przynosi literatura oświecenia człowiekowi XX wieku? Oświecenia to epoka parenetyczna, czyli wskazująca na to, że jej celem był dydaktyzm – pouczenie. Czy jednak nauki zawarte w ówczesnych utworach są uniwersalne i czy można nimi...
Oświecenie - wszystko na temat tej epoki.
Oświecenie w Polsce i w Europie. Nowe myśli zapoczątkowali Francuzi, Anglicy, Holendrzy. Rozwój przypada na XVIII w. Jednym z pierwszych uczonych był Kartezjusz. W "Rozważaniach o metodzie" stwierdził, że najważniejszym czynnikiem...
Oświecenie, czyli "pożar umysłów" - skomentuj to stwierdzenie Joachima Lelewela.
Pożar kojarzy się z czymś groźnym, niszczącym i nagłym. Bywają co prawda pożary, które powstają od długo tlącego się żaru, a nie od podpalenia benzyną, ale każdy pożar ma to do siebie, że wybucha. Podobnie jak rewolucja, bomba czy entuzjazm. A czy...
Co chciałbyś ocalić od zapomnienia ze swoich spotkań z literaturą - na przykładzie książki "Przypadki Robinsona Crusoe".
Któż z nas nie słyszał o przygodach Robinsona Kruzoe ? Na przykładzie powieści Daniela Defoe chciałbym przedstawić moje rozważania na temat „Co chciałbyś ocalić od zapomnienia ze swoich spotkań z literaturą ? ” Rozprawka ta dotyczyć będzie...
Na czym polega nośność i ponadczasowość bajek? Omów zagadnienia na podstawie znanych utworów I. Krasickiego.
W epoce oświeceniowej bajka była gatunkiem szczególnie uprzywilejowanym. Wiązało się to z zadaniami, jakie realizowała ówczesna literatura, a których celem było wychowanie społeczeństwa w duchu miłości do ojczyzny. Bajka świetnie nadawała się do...
Przedstaw na podstawie wybranych utworów cechy fircyka i damy modnej.
Krytykę postaw fircyka i damy modnej znajdujemy w wielu utworach oświeceniowych, ale najdobitniej ukazują te postawy Niemcewicz w "Powrocie posła" (fircyk głównie) i Krasicki w satyrze "Żona modna" (punkt 3) Niemcewicz pokazuje nam postać...
Ignacy Krasicki - śmieszny czy gorzki - omów odwołując się do znanych ci utworów.
"Książę poetów" jego utwory, nie rezygnując z aktualności, wyrażały postawę nieco sceptycznego obserwatora, który nawet angażując się w określone sprawy, nie tracił intelektualnej niezależności. Jego utwory nie są gorzkie, gorzkie są...
Związek literatury oświecenia z działalnością Sejmu Czteroletniego.
W okresie Sejmu Czteroletniego intensywnie rozwijała się literatura publicystyczna w związku z mającą być uchwaloną Konstytucją RP, która ma uratować Polskę przed kolejnymi rozbiorami; Publicyści pochodzili głównie ze stronnictwa...
