Ogólnie epoka

1.Racjonalizm- postawa filozoficzna zakładająca, że jedynym źródłem poznania świata jest posługiwanie się rozumem.
2.Empiryzm- dotyczy on teorii poznania i jest ono możliwe tylko na drodze doświadczenia i obserwacji.
3.Krytycyzm- postawa umysłowa kontrolująca prawdziwość twierdzeń.
4.Ateizm- pogląd, który odrzuca istnienie Boga.
5.Deizm- pogląd zakładający istnienie Boga, ale nie wierzy w jego ingerencje w losy ludzkie.
6.Utylitaryzm- społeczna użyteczność literatury, sztuki.
7.Sensualizm- teoria głosząca, że jedynym źródłem poznania rzeczywistości są wrażenia zmysłowe.
8.Powiastka filozoficzna- prozaiczny utwór narracyjny, którego świat przedstawiony ma za zadanie ilustrować w sposób nieukrywany tezę światopoglądową lub moralną.
9.Satyra- dziedzina literatury do której należą utwory ośmieszające lub piętnujące to, co czyni podmiot przedstawienia.
-cechy: technika krzywego zwierciadła, charakter dydaktyczny, dłuższy tekst wierszowany, utrzymany w stylu gawędy, autor zawsze z czegoś niezadowolony.
10.Powieść epistolarna- powieść w formie listów.
11.Bajka- podstawowy gatunek ustnej twórczości ludowej, alegoryczna przypowieść, często z życia zwierząt, o charakterze satyryczno-dydaktycznym; utwór narracyjny lub epigramatyczny głoszący naukę moralną.
-cechy: alegoryczność, dydaktyczne, typizacja bohaterów, kontrast, miniaturyzacja świata przedstawionego.
-podział: epigramatyczne i narracyjne.
12.Poemat heroikomiczny- parodia eposu bohaterskiego, której zasadniczy chwyt polega na zderzeniu wzniosłej formy z błahą tematyką.

KANDYD: narracja 3.os., negacja skrajnego optymizmu oświeceniowego, rozum jako sposób poznania prawdy, wolność, równość, tolerancja, deistyczna koncepcja świata, teoria uprawiania własnego ogródka.
PALINODIA: określenie utworu odwołującego wcześniejsze zarzuty, Krasicki tylko odwołuje to co wcześniej przedstawiał w satyrach, poprzez ironie wzmacnia wcześniejszą krytykę. DO KRÓLA: zarzuty są w rzeczywistości pochwałą króla, choć przedstawioną w przewrotny sposób, ironia, krytyka króla odsłania wady sarmackiej szlachty, liryka maski.
BAJKI KRASICKIEGO: krytyczna wizja świata, pokazuje ludzi i ich zachowania pod postacią alegorii: ptaszki w klatce- wartość wolności, dewotka- fałszywa pobożność, wilk i owce- głupota, jagnię i wilcy- prawo silniejszego.
Weltschmerz- (pol. ból świata) – depresja, smutek, apatia, wynikające z myśli o niedoskonałości świat.

Klasycyzm: racjonalizm, filozofowanie, szukanie uniwersalnych prawd, nawiązywanie do antyku, spokój, ład, harmonia, przestrzeganie norm, utylitaryzm; język: jasny, intelektualno-pojęciowy, aforystyczny; satyra, bajka, poemat heroikomiczny, hymn, powieść, komedia klasyczna; Diderot, Krasicki, Kołłątaj, Staszic.

Sentymentalizm: uczuciowość, idealizacja natury, konkretne emocje danego bohatera, prostota, oddziaływanie na emocje, ludowość; język: odejście od wzniosłości, retoryczności na rzecz melodyjności, śpiewności; sielanka, powieść epistolarna, komedia łzawa, pieśń; Roussoe, Karpiński.

Rokoko: dekoracyjność, elegancja, wdzięk, lekkość, duch wyrafinowanej zabawy, kunsztowna forma; erotyk, epigramat, anakreontyk, wiersz sztambuchowy.
Stałe wartości oświecenia: reformatorski stosunek literatury oświeceniowej, próba odrodzenia narodu pod każdym względem, walka z fanatyzmem religijnym (obrona tolerancji religijnej), pochwała rozumu, humanitaryzm i pochwała innego człowieka, dydaktyzm.