synestezja – połączenie różnych typów doznań zmysłowych; przypisywanie jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem symbolizm – kierunek w literaturze i sztuce, który charakteryzował się opisywaniem tego, co ważne i niewyobrażalne za...
Przedstawiciele polskiego romantyzmu Goszczyński Seweryn 1801 - 1876 Fredro Aleksander 1793 - 1876 Krasiński Zygmunt 1812 - 1859 Malczewski Antoni 1793 - 1826 Mickiewicz Adam 1798 - 1855 Norwid Cyprian Kamil 1821 - 1883 Pol Wincenty 1807 -...
Zdarza się,że czytając nie rozumiesz jakiegoś zwrotu? Czy, wiesz że może on pochodzić z mitologii? Oto wszystkie (no może prawie wszystkie): * pięta Achillesa - słaby punkt * koń trojański - chytry podstęp * syzyfowa praca - ciężka...
Wyraz filozofia pochodzi od dwóch słów: phileo (lubię) oraz sophia (mądrość). W starożytności termin ten oznaczał całokształt wiedzy racjonalnej. Filozofia grecka zaczęła rozwijać się w VI w. p.n.e., natomiast jej największy rozkwit przypada...
1.Modernizm – (fr.moderne) – współczesny, nowoczesny, postępowy. Hasło to doskonale 2.odzwierciedla tendencje, postawy, nauki, które bardzo postępowe w stosunku do innych. Fin de siecle – koniec wieku, ściśle związane z chronologią epoki....
Epoka romantyzmu to okres wytężonej pracy na rzecz zachowania tożsamości narodowej Polaków. Poddawani polityce germanizacji i rusyfikacji Polacy potrzebowali takich twórców jak Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki, którzy swoją twórczością...
Barok. Podłoże rozwoju literatury barok. 1. Barok (od portugalskiego barocco- perła nieoszlifowana)- nowy prąd w literaturze i sztuce, który w zestawieniu z renesansową harmonią kojarzono początkowo z cywilizacyjnym cofnięciem się, a nawet...
Mianem Pokolenia kolumbów okrzyknięci zostali młodzi Polacy, którym marzyć, kochać, śnić i w końcu...żyć przyszło w najcięższym dla tych codziennych, ludzkich potrzeb okresie.Owym okresem okazała sie II wojna światowa i wszystkie zdarzenia z nią...
Nurt awangardowy w okresie XX-lecia oparty jest właśnie na deformacji rzeczywistości. Twórców wprawdzie już wcześniej bardzo pociągała możliwość przestawienia czegoś, odwrócenia, wyolbrzymienia, lecz właśnie wówczas osiągnęła swoje apogeum. Nic...
Najwybitniejszym przedstawicielem rosyjskiego romantyzmu był Aleksander Puszkin (1799-1837). Jego twórczość otwiera, oparta na źródłach ludowych baśń poetycka Rusłan i Ludmiła - utwór, który zapewnił Puszkinowi czołowe miejsce wśród poetów...
Nowe poglądy na świat i życie człowieka, które pojawiły się w Europie, zdobywały sobie w XV w. coraz więcej zwolenników . Znalazły one odbicie w literaturze. Wiele utworów literackich tego okresu opisuje życie ludzi, ich troski i radości. W języku...
Nazwa epoki pochodzi od francuskiego renaissance, co oznacza "ponowne narodziny". W ówczesnym rozumieniu tego słowa chodziło przede wszystkim o ponowne odkrycie antyku, jego filozofii, kultury i sztuki oraz o podkreślenie znaczenia tego...
Literatura okresu renesansu stworzyła kilka wzorców osobowych: wzorowego ziemianina, idealnego dworzanina i prawdziwego patrioty. Postać wzorowego ziemianina zawarł w swym "Żywocie człowieka poczciwego" Mikołaj Rej. Utwór daje obraz...
Znaczenie Sejmu Czteroletniego (Wielkiego) dla kultury i literatury polskiego oświecenia Wiek XVIII, wiek oświecenia był dla Polski czasem trudnym, ale i ważnym. Na ten okres właśnie przypadły 3 rozbiory, ale tez próby ratowania chylącej się ku...
Pojęcia z MŁODEJ POLSKI: DEKADENTYZM Postawa, która cechuje irracjonalizm i pesymizm. Uznaje bezsensowność istniejacych form społecznych. Bezsilność jednostki ludzkiej prowadzi do charakterystycznego buntu artysty przeciw społeczeństwu, sztuka...
Mit jest to wypowiedź narracyjna, wyrażająca i organizująca wierzenia danej społeczności, zwykle archaicznej; opowiada to kosmo- i teogonii; mit jest ściśle związany z toposami i archetypami, których jest źródłem; archetyp został wprowadzony do...
Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji) czy wieku...
Pozytywizm jest to okres w dziejach literatury polskiej, uformowany po roku 1863, czyli po upadku powstania styczniowego, zakończony około roku 1890. Nazwa okresu zaczerpnięta została od nazwy kierunku filozoficznego, którego podstawy sformułował...
ROMANTYZM- romanus= rzymski, w średniowieczu tą nazwę przypisano ludom żyjącym na prowincjach rzymskich, ich twórczość, zwykłe legendy, baśnie, podania zwano romancami. Ponieważ ta kultur fascynowała młodych XIXw. Nazwano ich romantykami, a całą...
Filozofię końca wieku zdominowały trzy koncepcje filozoficzne, które, jak się później okazało, miały ogromny wpływ na sposób myślenia ludzi, literaturę i sztukę a nawet historię. Pierwsza koncepcja filozoficzna to - schopenhaueryzm, czyli...
Można powiedzieć, iż polskie piśmiennictwo rozwijało się od X i XI wieku, kiedy to na ziemie polskie przybywali liczni mnisi, duchowni i misjonarze. Tworzyli oni liczne kroniki, posługując się łaciną. Jednak z czasem zaczęły pojawiać się w nich...
Termin "romantyzm" został użyty na oznaczenie nowej klasy zjawisk artystycznych w latach dwudziestych XIX wieku. Wcześniej znana była jego przymiotnikowa forma: "romantyczny" (ang. romantic, niem. romantisch, franc. romanesque,...
Odawoła sie do ,, Świrezanki,, A. Mickiewicza oraz innych ballad. Z romantycznego zafascynowania ludowością powstały ballady Mickiewicza. Wątki, które w głównej mierze pochodziły z „wieści gminnej”, pozwoliły na przedstawienie nie tylko...
Epoka średniowiecza ukształtowała kilka poglądów, którym ludzie tej epoki podporządkowali swoje życie. Poglądy te związane były z wiarą i z Bogiem. Według teocentryzmu centrum zainteresowań i uwagi człowieka stanowił Bóg. Augustynizm ujmuje...
1.Wyjaśnij znaczenie podanych wyrażeń. Czy znasz ich pochodzenie? Jeśli nie, postraj się je ustalić. hiobiowa wieść (Hi 1, 13-19) plagi egipskie (Mt 2, 1-17) ciemności egipskie (Wj 10, 21-22) salomonowy wyrok ( 1 Krl 3, 16-28) syn...
Okres „burzy i naporu” Epoki literackie to pewne okresy w historii literatury , w których dominowały określone, podobne do siebie, prądy i konwencje literackie. Można je podzielić przede wszystkim ze...
Związki frazeologiczne Jabłko Adama - tak nazywamy chrząstkę widoczną na szyi mężczyzny Sodoma i Gomora – o wielkiej awanturze, zamieszaniu, chaosie wywołującym grozę; o rozpuście, wyuzdaniu Manna z nieba – cud; nieoczekiwany dar;...
Oświecenie w dziejach naszej ziemi to wiek XVIII , a w polityce to czas reform , przemysłu i rewolucji. Pierwsze zapowiedzi oświeceniowych zmian pojawiły się w Polsce już w czwartym dziesięcioleciu XVIII wieku. Dzięki inicjatywie króla...
W epoce średniowiecza Bóg zajmował szczególne miejsce, był w centrum ludzkich wartości i zainteresowań. Święty Augustyn twierdził, że celem życia człowieka jest poznanie Boga i swojej duszy, która jest obrazem Stwórcy i nosi w sobie jego idee. A...
Twórcą sentymentalizmu był Francuz Jean-Jacques Russeou, uznał one. że uczucie jest podstawową cechą kultury ludzkiej, a kultura i cywilizacja niszczą to w człowieku dobre, związku tym człowiek jest rozdarty między czułością, dobrocią, a...
Romantyzm zaistniał w Polsce w ścisłym kontakcie z tendencjami rozwojowymi literatury europejskiej, ponadto część polskiej literatury tego okresu powstawała na Zachodzie. Warto podkreślić, że – przejmując wzorce z literatury europejskiej (tematy,...
Klęska powstania listopadowego przyczyniła się do podziału polskiej literatury na dwa nurty: emigracyjny i krajowy. Na emigracji przebywali wielcy poeci: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, później Norwid, a także Chopin czy filozof J.M....
Średniowiecze 1. Czas trwania i nazwa epoki czas trwania – początek średniowiecza przypada na przełom IV i V wieku naszej ery. Często wskazuje się rok 476 ( upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego). Średniowiecze trwało w Europie ponad 11...
Przełom w filozofii dokonał się na przełomie wieków XIII i XIV, które przyniosły myśli Zachodu odrodzenie logiki, oraz w wieku XVII, który przyniósł charakterystyczny dla filozofii nowożytnej "przełom epistemologiczny", zmianę nacisku w...
Romantyzm ze swym zainteresowaniem problematyką psychologiczną i poszukiwaniem prawdy o człowieku wypracował także swoistą antropologię – koncepcję człowieka oraz własną filozofię egzystencji. Zgodnie z poglądami Rousseau romantycy myśleli o...
Kultura renesansowa rozwijała się od początku XIV w. we Włoszech, które ze względu na położenie geograficzne i szlaki handlowe stały się pośrednikiem między Wschodem a Zachodem. Takiemu obrotowi spraw sprzyjał kryzys Kościoła, którego siedzibę...
1. Mity i mitologia. Kulturotwórcza rola mitów. Mity i mitologia jako źródła inspiracji dla literatury i sztuki. Mitologiczne motywy i toposy. Mitologia - To zbiór mitów, czyli opowieści Greków (potem także Rzymian) wyrażających wierzenia tej...
Klęska powstania listopadowego spowodowała utratę i tak względnej niepodległości Królestwa Polskiego. W następstwie tego upadku Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, a później również Norwid i Lenartowicz opuścili kraj i udali się na emigrację,...
Na przykładzie wybranych fragmentów literackich wskaż charakterystyczne cechy stylu młodopolskiego. Młoda Polska - epoka mająca swój początek w 1890 roku, a mająca swój kres w 1918 roku. Epoce nadawano przeróżne nazwy. Modernizm (modny,...
Renesans - Odrodzenie ideałów antyku. Harmonia i umiar, antropocentryzm (człowiek w centrum zainteresowań), humanizm, reformacja (rozbicie uniwersalizmu jednej religii w Europie). Odkrycia geograficzne - zwrot ku wartościom doczesnym. Rozwój sztuk...
Wszystkie te trzy pojęcia odnoszą się do okresu kultury i literatury europejskiej i polskiej. Pojęcie "odrodzenie" jest nadrzędne w stosunku do pozostałych, gdyż zakres pojęć: "humanizm" i "reformacja" mieści się w...
HUMANIZM Humanizm to prąd umysłowy renesansu. „Homo”- to po łacinie „człowiek”, zaś „humanus”- ludzki. Jest to prąd kulturalno- oświatowy, opierający się na literaturze starożytnych Greków i Rzymian, mający na celu wyzwolenie umysłu ludzkiego z...
Epoka, w dziejach kultury zwana renesansem, rodowodowo związana z Włochami, nosi nie włoskie, lecz francuskie miano renaissance, co oznacza dokładnie odrodzenie. Nazwą tą, jako terminem historyczno-literackim, posłużyli się świadomie dopiero...
Termin „Oświecenie” Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji), wieku...
Oświecenie 1. Ramy czasowe epoki Europa: połowa XVII w. ? koniec XVIII w. Polska: II połowa XVIII w. 2. Oświecenie to prąd kulturowy, którego główną cechą było dążenie do doświadczalnego i rozumowego ujmowania i rozwiązywanie wszystkich...
Romantyzm i naturalizm to dwa kierunki w literaturze, które przyrodzie wyznaczyły ważną rolę. Służyła ona jako tło element kompozycji, tworzyła nastrój była wielokrotnie głównym tematem utworów i wyrazicielem uczuć i przeżyć podmiotu lirycznego....
Starożytność 1. Nazwa i ramy czasowe Nazwa antyk wywodzi się od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny.Za początek starożytności przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e. , czyli czas , w którym żył i tworzył Homer. Za koniec...