Właściwości chemiczne
Siarka pali się niebieskim płomieniem, a wydzielający się gaz ma nieprzyjemną, duszącą woń. Ma on właściwości bakteriobójcze oraz jest trujący. Powstający gaz to tlenek siarki(IV): Gaz ten reaguje z wodą, tworząc słaby kwas siarkowy(IV). Utlenianie tlenku siarki(IV) w obecności katalizatora (np. V 2 O 5 ) pozwala na otrzymanie tlenku siarki(VI). Ta biała substancja stała energicznie reaguje z wodą, tworząc kwas siarkowy(VI). Kwas siarkowy(IV) jest nietrwały, istnieje...
Właściwości chemiczne
Diole można utlenić np. kwasem jodowym(VII) do odpowiednich związków karbonylowych, co przedstawiono na poniższym schemacie: Glicerol reaguje z kwasem azotowym(V), tworząc nieorganiczny ester o nazwie triazotan(V) glicerolu. Związek ten popularnie nazywa się nitrogliceryną. Alkohole polihydroksylowe reagują z metalami aktywnymi, np. glicerol tworzyw tych warunkach propan-1,2,3-triolan sodu: Dodatkowo reagują z wodorotlenkiem miedzi(II) (reakcja przebiega w...
Właściwości chemiczne
Glin w temperaturze pokojowej nie reaguje z tlenem, dopiero ogrzany do wysokiej temperatury spala się, tworząc tlenek glinu. Glin reaguje z rozcieńczonym kwasem solnym i kwasem siarkowym(VI). Z rozcieńczonym kwasem azotowym(V) tworzy: Pod wpływem stężonych kwasów ulega pasywacji, czyli pokrywa się warstewką tlenku glinu. Pasywacja to zjawisko polegające na pokrywaniu się metali cienką warstwą ich związków (głównie tlenków), pod wpływem działania różnych...
Właściwości chemiczne
Właściwości chemiczne tlenków można scharakteryzować w zależności od ich charakteru chemicznego:
Właściwości chemiczne
Obecność grupy –OH wywołuje efekt indukcyjny, który zwiększa deficyt elektronowy na atomie węgla grupy karboksylowej. Skutkiem tego jest zwiększona moc hydroksykwasu w stosunku do kwasu karboksylowego o identycznej liczbie atomów węgla nie zawierającego grupy –OH. Ponieważ hydroksykwasy zawierają dwie grupy funkcyjne, uczestniczą w typowych dla tych grup reakcjach. Każda z grup funkcyjnych zachowuje swoje charakterystyczne właściwości: a) reakcje charakterystyczne dla grupy...
Właściwości chemiczne
Rozdrobnione żelazo spala się w tlenie, tworząc tlenek żelaza(II) diżelaza(III) – ciało stałe o czarnej barwie: Tlenek ten powstaje też w reakcji żelaza z gorącą parą wodną. Żelazo tworzy także inne tlenki: FeO – tlenek żelaza(II) powstający w wyniku termicznego rozkładu soli żelaza, np. szczawianu lub węglanu żelaza(II): Fe 2 O 3 – tlenek żelaza(III) – powstający w wyniku termicznego rozkładu wodorotlenku lub soli żelaza(III): Żelazo reaguje z...
Właściwości chemiczne oraz metody otrzymywania
Fluor w związkach występuje wyłącznie na –I stopniu utlenienia; jest najaktywniejszym niemetalem. Pozostałe fluorowce mogą występować również na dodatnich stopniach utlenienia. Fluor gwałtownie reaguje z wodą. Powstaje wtedy HF i wydziela się tlen. Chlor otrzymuje się w laboratorium w następujących reakcjach chemicznych: Na skalę przemysłową chlor otrzymywany jest w wyniku elektrolizy roztworu wodnego NaCl lub jego formy stopionej. Chlor i brom dobrze...
Właściwości chemiczne pochodnych benzenu
Ważnym homologiem benzenu jest metylobenzen zwany zwyczajowo toluenem . Jego właściwości chemiczne przedstawiono poniżej. Toluen w obecności silnego utleniacza, np. KMnO 4 , tworzy kwas benzoesowy, co przedstawiono poniżej ogólnym schematem: Toluen w określonych warunkach (katalizator) ulega uwodornieniu: Poniżej przedstawiono schematy obrazujące sposób otrzymywania toluenu oraz jego wybrane właściwości chemiczne. Grupa –CH 3 zaliczana jest do...
Właściwości fizyczne
Niższe aminy alifatyczne są w temperaturze pokojowej gazami dobrze rozpuszczalnymi w wodzie, co jest wynikiem tworzenia się wiązań wodorowych między cząsteczkami aminy i wody. Wyższe aminy alifatyczne są cieczami lub substancjami stałymi. Posiadają charakterystyczny rybi zapach, np. di- i trimetyloamina występują w zalewie śledziowej. Cząsteczki amin I- i II-rzędowych ulegają asocjacji (pomiędzy cząsteczkami tworzą się wiązania wodorowe) i stąd aminy mają wyższe temperatury wrzenia niż...
Właściwości fizyczne
Lit, sód, potas to ciała stałe, bardzo reaktywne, dlatego przechowuje się je w nafcie. Równie aktywne rubid i cez przechowywane są w zatopionych ampułkach bez dostępu powietrza. Sód i potas to miękkie, srebrzystobiałe metale. Litowce charakteryzują się niskimi temperaturami topnienia i wrzenia oraz małymi gęstościami.
Właściwości fizyczne
Berylowce są miękkimi srebrzystobiałymi metalami. Spośród berylowców tylko wapń – ze względu na swoją reaktywność – przechowuje się w nafcie. Wapń wystawiony na działanie powietrza bardzo szybko pokrywa się warstwą tlenków.
Właściwości fizyczne
Poniżej zamieszczono tabelę zawierającą informacje na temat właściwości fizycznych wybranych nasyconych kwasów jednokarboksylowych: nazwa T T [ 0 C] T W [ 0 C] właściwości fizyczne kwas metanowy (mrówkowy) 8,30 100,7 bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu, miesza się z wodą, etanolem i eterem w każdym stosunku kwas etanowy (octowy) 16,63 117,9 bezbarwna, żrąca ciecz o charakterystycznym zapachu octu, dobrze...
Właściwości fizyczne
Ketony nasycone o prostych łańcuchach węglowych są cieczami o niższych temperaturach wrzenia niż odpowiednie alkohole. Podobnie jak u aldehydów, związane jest to z brakiem asocjacji cząsteczek tych związków. W szeregu homologicznym ketonów ze wzrostem długości łańcucha węglowego rosną temperatury wrzenia i topnienia. Właściwości fizyczne wybranych ketonów zestawiono poniżej: keton T T [°C] T W [°C] właściwości fizyczne propanon (aceton) CH 3 COCH...
Właściwości fizyczne
Wskutek polaryzacji wiązania w grupie karbonylowej osłabieniu ulega wiązanie tlen-wodór w grupie hydroksylowej, co ułatwia oderwanie jonu H + . Rozpuszczalne w wodzie kwasy ulegają dysocjacji elektrolitycznej z odszczepieniem kationów H + , co przedstawiono poniższymi równaniami: Kwasy karboksylowe należą do elektrolitów słabych; ze wzrostem długości łańcucha węglowego w cząsteczce kwasu maleje ich moc. wzór kwasu stała(e) dysocjacji kwasu kwasy...
Właściwości fizyczne
Biorąc pod uwagę nasycone aldehydy łańcuchowe zauważono, że ich temperatury wrzenia są niższe niż odpowiednich alkoholi. Fakt ten potwierdza brak asocjacji cząsteczek tych związków (brak międzycząsteczkowych wiązań wodorowych). Metanal w temperaturze pokojowej jest gazem, zaś pozostałe człony szeregu homologicznego w zależności od liczby atomów C są cieczami lub ciałami stałymi. Aldehydy zawierające w cząsteczkach do 7 atomów węgla posiadają charakterystyczną woń, a zawierające więcej niż...
Właściwości fizyczne
Wodór to bezbarwny i bezwonny, palny gaz, lżejszy od powietrza, praktycznie nierozpuszczalny w wodzie.
Właściwości fizyczne
Naftalen w temperaturze pokojowej jest substancją stałą, występuje w postaci cienkich białych płatków o charakterystycznym zapachu, łatwo sublimuje. Nie rozpuszcza się w wodzie, rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych (etanol, eter, chloroform).
Właściwości fizyczne fluorowców
fluor – jasnożółty gaz o ostrym zapachu, trujący; chlor – żółtozielony gaz o ostrym zapachu, trujący; brom – ciemnobrunatna ciecz (z racji niskiej temperatury wrzenia nad cieczą gromadzi się czerwonobrunatna para) o ostrej, duszącej woni, trująca, wywołująca oparzenia; jod – szaroczarna substancja krystaliczna o metalicznym połysku; astat – nietrwały, promieniotwórczy pierwiastek.
Właściwości fizyczne i chemiczne
Aminokwasy są ciałami stałymi, krystalicznymi o dość wysokiej temperaturze topnienia; dobrze rozpuszczają się w wodzie, a słabo w polarnych rozpuszczalnikach organicznych. W stanie stałym aminokwasy występują w postaci soli wewnętrznych. Są to tzw. jony obojnacze . W wodnym roztworze aminokwasów zawierających w cząsteczce jedną grupę karboksylową i jedną grupę aminową ustala się stan równowagi, w którym występują trzy formy jonowe: Wartość pH roztworu, przy której...
Właściwości fizyczne i chemiczne monosacharydów
Monosacharydy to ciała stałe, zazwyczaj o słodkim smaku i białej barwy. Rozpuszczają sięw wodzie. Roztwory wodne mają odczyn obojętny. Monosacharydy mają właściwości redukujące. Zarówno aldozy, jak i ketozy, dają pozytywny wynik w próbie Trommera , Tollensa czy Fehlinga : próba Trommera polega na utlenianiu cukru odczynnikiem Trommera, czyli jonami Cu 2+ w środowisku zasadowym, próba Tollensa polega na utlenianiu cukru odczynnikiem Tollensa, czyli amoniakalnym roztworem...
Właściwości fizyczne i chemiczne substancji chemicznych
Żyjemy w świecie różnorodnych substancji chemicznych. Każda z nich charakteryzuje się ściśle określonymi i w danych warunkach stałymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Do właściwości fizycznych należą np.: stan skupienia, barwa, przewodnictwo cieplne, przewodnictwo elektryczne, rozpuszczalność w rozpuszczalnikach polarnych lub niepolarnych i inne – charakterystyczne już tylko dla gazów, cieczy lub ciał stałych. Właściwości chemiczne substancji ujawniają się w reakcjach chemicznych...
Właściwości fizyczne i chemiczne tłuszczów
Tłuszcze właściwe – jako estry – powstają w reakcji estryfikacji, np.: Tłuszcze charakteryzują się następującymi liczbami: liczba kwasowa (liczba Kottstorfera) – liczba mg KOH potrzebna do zobojętnienia wolnych kwasów tłuszczowych zawartych w 1 gramie tłuszczu, liczba jodowa – liczba gramów I 2 , która przyłącza się do kwasów tłuszczowych nienasyconych, zawartych w 100 gramach tłuszczu, liczba zmydlania – liczba miligramów KOH niezbędna do przeprowadzenia...
Właściwości fizyczne i chemiczne wodorków
wodorki metali wodorki niemetali ciała stałe, zazwyczaj barwy białej zazwyczaj gazy charakter zasadowy i redukujący charakter zasadowy, kwasowy lub obojętny reagując z wodą tworzą zasady, np. CaH 2 + 2 H 2 O --> Ca(OH) 2 + 2 H 2 reagując z wodą tworzą kwasy, np. HCl, H 2 S, ale i zasady, np. NH 3
Właściwości fizyczne wybranych niemetali
substancja właściwości fizyczne chlor Chlor jest żółtozielonym gazem o ostrym zapachu, słabo rozpuszczalnym w wodzie. W dużych ilościach jest toksyczny. brom Brom jest ciemnobrunatną, łatwolotną, silnie toksyczną cieczą, która podrażnia drogi oddechowe. fosfor Fosfor ma kilka odmian alotropowych – fosfor biały, czarny, czerwony i fioletowy. Fosfor biały jest stałą, miękką substancją, łatwo zapalającą się w powietrzu, jest bardzo...
Właściwości koligatywne roztworów właściwych
Roztwór wrze w temperaturze wyższej (efekt ebulioskopowy) od temperatury wrzenia czystego rozpuszczalnika, a krzepnie w temperaturze niższej (efekt krioskopowy) od temperatury krzepnięcia czystego rozpuszczalnika. Podwyższenie (obniżenie) temperatury jest tym większe, im większe jest stężenie wszystkich form (cząsteczek, jonów) substancji rozpuszczonej w roztworze. Najniższa temperatura krzepnięcia: roztwór NaCl. Najwyższa temperatura wrzenia: roztwór NaCl.
Właściwości wybranych pierwiastków i ich związków – blok p
Do bloku p zaliczamy pierwiastki z grup: 13 – borowce (konfiguracja elektronów walencyjnych ns 2 np 1 ) 14 – węglowce (konfiguracja elektronów walencyjnych ns 2 np 2 ) 15 – azotowce (konfiguracja elektronów walencyjnych ns 2 np 3 ) 16 – tlenowce (konfiguracja elektronów walencyjnych ns 2 np 4 ) 17 – fluorowce (konfiguracja elektronów walencyjnych ns 2 np 5 ) 18 – helowce (konfiguracja elektronów walencyjnych ns 2 np 6 ) Pierwiastki te reprezentują zróżnicowany charakter – od metali (np....
Właściwości wybranych pierwiastków i ich związków – blok s
Do pierwiastków bloku s należą litowce (konfiguracja powłoki walencyjnej ns 1 ), berylowce (konfiguracja powłoki walencyjnej ns 2 ), wodór oraz hel.
Woda
Woda to najpopularniejsza substancja chemiczna. Jest to po prostu tlenek wodoru, czyli związek o wzorze H2O. Analizując budowę cząsteczki wody, należy pamiętać o jej polarnym charakterze; cząsteczka wody jest dipolem, co wynika z jej kątowej budowy, spolaryzowanych wiązań atomowych tlen-wodór oraz obecności dwóch wolnych par elektronowych na atomie tlenu. długość wiązania i kąt między wiązaniami w cząsteczce wody schemat nakładania konturów orbitali...
Wodorki
Wodorki to związki wodoru z innymi pierwiastkami. Ze względu na skład wyróżniamy: Wodorki metali – związki, w których wodór występuje na –I stopniu utlenienia. Wodorki niemetali – związki, w których wodór występuje na I stopniu utlenienia.
Wodorosole
Nazwy systematyczne wodorosoli tworzy się, podając nazwę reszty kwasowej, poprzedzonej przedrostkiem wodoro- i nazwy kationu wchodzącego w skład cząsteczki wodorosoli. Jeśli w cząsteczce znajduje się więcej niż jeden atom wodoru, np.dwa, to przedrostek wodoro- poprzedza się przedrostkiem di.
Wodorotlenki
Wodorotlenki to związki chemiczne, w skład których wchodzi grupa wodorotlenowa –OH lub jon wodorotlenkowy OH–. Nie należy utożsamiać pojęć wodorotlenek i zasada. Pamiętając o powyższej definicji oraz o tym, że zasady to związki, które w reakcji z wodą tworzą jony OH–, stwierdza się, że np. zasadą nie jest prawie nierozpuszczalny w wodzie wodorotlenek berylu. KOH jest natomiast zasadą i wodorotlenkiem. Praktycznie każda zasada jest wodorotlenkiem, ale nie każdy wodorotlenek może...
Wodór
Wodór występuje w bardzo małych ilościach w atmosferze w stanie wolnym, a w postaci związanej głównie w wodzie. Obecny jest we wszystkich związkach organicznych.
Wpływ kierujący podstawnika
Należy pamiętać, że obecny już w pierścieniu podstawnik kieruje nowy podstawnik w określone miejsce. Ten fakt nazywany wpływem kierującym podstawników jest powszechny w reakcjach związków aromatycznych. W przypadku obecności podstawników obu rodzajów wpływ kierujący podstawnika I rodzaju dominuje nad wpływem podstawnika II rodzaju.
Wybrane sole i metody ich otrzymywania
nazwa związku wzór związku sposób otrzymywania azotan(V) sodu NaNO 3 Na 2 O + 2 HNO 3 --> 2 NaNO 3 + H 2 O fosforan(V) sodu Na 3 PO 4 3 NaOH + H 3 PO 4 --> Na 3 PO 4 + 3 H 2 O chloran(VII) potasu KClO 4 K 2 O + Cl 2 O 7 --> 2 KClO 4 węglan wapnia CaCO 3 Ca(OH) 2 + CO 2 --> CaCO 3 + H 2 O chlorek wodorotlenek wapnia CaOHCl Ca(OH) 2 + HCl --> CaOHCl + H 2 O...
Wykładnik stężenia jonów wodorowych (pH)
O przebiegu procesu dysocjacji decyduje rozpuszczalnik. Substancje, które w środowisku wodnym są elektrolitami mocnymi, w innych rozpuszczalnikach mogą być słabymi i odwrotnie. Woda jako bardzo słaby elektrolit ulega w niewielkim stopniu procesowi dysocjacji elektrolitycznej (autodysocjacja). Stosując do tej równowagi prawo działania mas , można wprowadzić pojęcie iloczynu jonowego wody jako iloczynu stężeń jonów wodorowych i wodorotlenkowych: Iloczyn ten jest wielkością...
Wykorzystanie praw elektrolizy przy rozwiązywaniu zadań,
Elektroliza wodnego roztworu CuCl 2 : Analizując równania procesów elektrodowych można wnioskować, że w tym samym czasie na katodzie osadza się 1 mol atomów miedzi (63,5 g) oraz na anodzie wydziela się 1 mol (22,4 dm 3 ) cząsteczek chloru Cl 2 (warunki normalne). W tym czasie przez elektrolizer przepłynął ładunek 2 moli e – , czyli ładunek równy 2 · 96 500 C.
Wykrywanie amidów pierwszorzędowych
hydroliza w środowisku zasadowym pojawia się charakterystyczny zapach amoniaku
Wykrywanie aminokwasów aromatycznych
reakcja nitrowania reakcja z HNO 3 pojawia się żółte zabarwienie roztworu
Wykrywanie aminokwasów siarkowych
wykrywanie jonu S 2- reakcja z Pb(NO 3 ) 2 lub (CH 3 COO) 2 Pb po wcześniejszym dodaniu NaOH i ogrzaniu układu pojawia się czarny osad
Wykrywanie białek zawierających aminokwasy aromatyczne
reakcja ksantoproteinowa (nitrowania aromatycznych reszt aminokwasowych) reakcja z HNO 3 (stężony) pojawia się żółte zabarwienie (lub po dodaniu do tego roztworu mocnej zasady – pomarańczowe)
Wykrywanie chlorków kwasowych
reakcja z wodnym roztworem AgNO 3 pojawia się biały serowaty osad
Wykrywanie cukrów
odczyn Molischa (reakcja charakterystyczna dla wszystkich cukrów) reakcja z alkoholowym roztworem α-naftolu w obecności stężonego H 2 SO 4 pojawia się czerwono-fiołkowy pierścień na granicy faz
Wykrywanie cukrów
reakcja Molischa 20% alkoholowy roztwór α-naftolu lub tymolu z dodatkiem kilku kropli H 2 SO 4 w obecności cukru zabarwia się na kolor czerwony lub czerwonofiołkowy (pierścień na granicy faz) reakcja Seliwanowa reakcja służąca do wykrycia ketoz w układzie: rezorcyna w obecności ketozy i kwasu tworzy charakterystyczne czerwone zabarwienie wykrywanie sacharydów sacharydy jako polihydroksyzwiązki tworzą z jonami Cu 2+ w środowisku zasadowym szafirowy...
Wykrywanie cukrów redukujących
odczyn Fehlinga (reakcja charakterystyczna dla cukrów redukujących) reakcja z Cu 2+ w obecności NaOH i winianu sodu potasu pojawia się ceglasto-czerwony osad próba Tollensa lub próba Trommera reakcja z [Ag(NH 3 ) 2 ]OH lub reakcja z Cu 2+ w środowisku zasadowym pojawia się srebrzysty nalot (próba Tollensa) lub ceglasto-czerwony osad (próba Trommera)
Wykrywanie fenolu
reakcja z FeCl 3(aq) roztwór zabarwia się na kolor fioletowy, granatowy lub czerwony (zależnie od stężenia roztworu)
Wykrywanie glicerolu
próba akroleinowa ogrzewanie próbki z bezwodnym KHSO 4 (środek odwadniający) próbka w miarę ogrzewania ciemnieje, pojawiają się dymy o charakterystycznym zapachu
Wykrywanie grup amidowych (wykrywanie białek)
reakcja biuretowa (odczyn Piotrowskiego) reakcja z Cu 2+ w środowisku zasadowym roztwór zabarwia się na fioletowo
Wykrywanie grupy hydroksylowej
reakcja z metalicznym sodem pojawiają się pęcherzyki gazu
Wykrywanie jonów Cl–
Reakcją charakterystyczną dla wykrycia jonów Cl – w roztworze jest reakcja z jonami Ag + . Aktywność chemiczna fluorowców maleje ze wzrostem liczby atomowej. Im mniejszy jest promień atomowy fluorowca, tym silniej elektrony są przyciągane przez jądro i tym łatwiej tworzy się anion X – . Aktywność chemiczna fluorowców zmienia się więc w szeregu. Fluorowiec bardziej aktywny wypiera fluorowiec mniej aktywny z jego soli. W grupie fluorowców ze wzrostem liczby atomowej...