Genomowe piętnowanie rodzicielskie
Przyczyną zmienności genetycznej może być też tzw. imprinting genomowy, czyli genomowe piętnowanie rodzicielskie , polegające na modyfikacji chemicznej materiału genetycznego poprzez metylację DNA lub zmiany w strukturze chromatyny. Proces ten zachodzi podczas tworzenia się gamet. Takie specyficzne znakowanie genów lub fragmentów chromosomów sprawia, iż stają się one nieaktywne (czasowo lub stale). Następuje zatem zmiana ekspresji genów w zależności od ich pochodzenia rodzicielskiego (od...
Rozmnażanie i główne etapy rozwoju zarodkowego zwierząt
U zwierząt przemiana pokoleń spotykana jest tylko u nielicznych bezkręgowców. Typowe zwierzęta są organizmami diploidalnymi, rozmnażającymi się płciowo, za pośrednictwem gamet. Rozmnażanie bezpłciowe występuje rzadko, zazwyczaj u zwierząt o niższym stopniu rozwoju ewolucyjnego. Gamety powstają w gruczołach rozrodczych, czyli gonadach – męskich (jądrach) i żeńskich (jajnikach). Większość zwierząt jest rozdzielnopłciowa – u jednego osobnika występują wyłącznie gonady męskie lub żeńskie. U...
Kręgowce
Kręgowce są najwyżej uorganizowanym podtypem strunowców. Występują w różnorodnych środowiskach. Posiadają swoiste cechy: – chrzęstny lub kostny szkielet osiowy, zróżnicowany jest na czaszkę i kręgosłup; – parzyste kończyny (płetwy parzyste lub kończyny kroczne) połączone są z kręgosłupem za pomocą obręczy barkowej i miednicznej; – ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgu i rdzenia kręgowego, przy czym w mózgu wyróżnia się pięć części: kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie,...
Determinacja płci
Cechy płciowe organizmu uzależnione są od informacji zawartej w genach. U większości organizmów rozdzielnopłciowych chromosomy są zróżnicowane na chromosomy płci ( heterochromosomy ), które warunkują płeć osobnika oraz chromosomy autosomalne , warunkujące pozostałe cechy. Determinacja płci obejmuje procesy prowadzące do różnicowania się rozwoju organizmów w kierunku żeńskimi męskim. Rodzaj płci, jaką dany osobnik wykształci, jest zależny od sygnału wywoławczego, który może pochodzić ze...
Choroby układu oddechowego
Nieżyty nosa (katar), gardła, krtani, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, grypa, astma, gruźlica płuc, pylice (np. węglowa, azbestowa), rak krtani, rak płuc. Zagrożeniem dla życia są zatrucia tlenkami węgla, zwłaszcza czadem. Poważnym zagrożeniem dla zdrowia jest dym tytoniowy oraz zanieczyszczenia powietrza. Ponadto chorobami wywołującymi zaburzenia w funkcjonowaniu układu oddechowego są m.in.: mukowiscydoza, angina, błonica, szkarlatyna, koklusz.
Owady
Owady są typowymi stawonogami lądowymi. Stanowią około 75% wszystkich gatunków zwierząt na ziemi. Niektóre przystosowały się wtórnie do życia w wodzie. Ciało ich podzielone jest zawsze na głowę , tułów i odwłok . Na głowie znajduje się para czułków , trzy pary odnóży gębowych, para oczu złożonych , 1-3 oczek prostych. Aparat gębowy jest różnie ukształtowany, w zależności od rodzaju spożywanego pokarmu. W jego powstaniu uczestniczą odnóża gębowe. Typ aparatu gębowego...
Odporność nieswoista
Odporność nieswoista jest wrodzona, uwarunkowana genetycznie. Cechuje ją brak swoistości rozpoznania antygenu oraz pamięci o nim. Związana jest z obecnością różnorodnych barier anatomicznych i fizjologicznych, z którymi współdziałają bariery biologiczne, chemiczne oraz immunologiczne. Mechanizmy odporności nieswoistej są mniej precyzyjne, ale reagują szybko, stanowiąc pierwszą linię obrony organizmu. Znajdujące się w płynach ustrojowych i narządach limfatycznych komórki żerne w sposób...
Tajga
Tajga to lasy iglaste strefy umiarkowanej, tworzące pas na południe od tundry, na obszarze Ameryki Północnej i Eurazji. Występują krótkie, ciepłe lata (3-5 miesięcy) oraz długie, mroźne zimy. Przeważają gleby bielicowe pokryte grubą warstwą ściółki. Występują tutaj głównie sosny, świerki, jodły, modrzewie, z dodatkiem brzóz, wierzb, olch, jarzębiny. Runo leśne jest bardzo ubogie, głównie porośnięte przez mchy, porosty, wrzosy. Częste są torfowiska. Ze zwierząt występuje wilk, ryś, rosomak,...
Oddychanie
Większość grzybów jest organizmami tlenowymi. Niektóre w warunkach beztlenowych mogą oddychać, przeprowadzając fermentację (np. fermentacja alkoholowa u drożdży).
Ze względu na efekt, jaki substytucja może spowodować, wyróżnia się mutacje
- mutacje synonimiczne (milczące) – wymianie ulega zasada azotowa, która zajmuje trzecie miejsce w triplecie, ale sens tego tripletu nie ulega zmianie, np. GUU → GUC (oba triplety kodują aminokwas walinę); - mutacje zmiany sensu – zmiana zasady w triplecie powoduje zmianę sensu tego tripletu, np. w anemii sierpowatej GAA (triplet kodujący kwas glutaminowy) → GUA (triplet kodujący walinę); - mutacje nonsensowne – na skutek zmiany jednej zasady w trójce powstaje triplet...
II podział mejotyczny
Przypomina mitozę. Prowadzi do rozdziału chromosomów na chromatydy, które stają się chromosomami potomnymi (liczba chromosomów jest nadal haploidalna, tak jak po I podziale mejotycznym). Profaza II – w krótkim czasie zanika otoczka jądrowa i jąderko; powstaje wrzeciono podziałowe, do którego przyczepiają się chromosomy. Metafaza II – chromosomy grupują się w płaszczyźnie podziałowej; skracające się wrzeciono podziałowe rozrywa chromosomy na chromatydy. Anafaza II – chromatydy...
Trzy typy sieci naczyń krwionośnych
– Sieć zwykła występuje w większości tkanek i narządów. Kierunek przepływu krwi jest tutaj następujący: tętnice, naczynia włosowate, żyły. – Krążenie wrotne znajduje się np. w wątrobie i przysadce mózgowej. W wątrobie żyła wrotna, którą krew płynie z jelit rozpada się na sieć naczyń włosowatych. Wychodzące z wątroby naczynia te łączą się w żyłę wrotną. – Sieć dziwna jest charakterystyczna np. dla kłębuszków nerkowych. W ciałkach nerkowych tętniczka rozpada się na naczynia włosowate,...
Głowonogi
Głowonogi wśród mięczaków osiągnęły najwyższy stopień organizacji. Prowadzą ruchliwy, drapieżny tryb życia. Ciało składa się z głowy otoczonej wieńcem ramion oraz lejka , który służy do wyrzucania wody z jamy płaszczowej, co umożliwia ruch na zasadzie odrzutu. Muszla jest silnie zredukowana lub jej brak. Na ramionach znajdują się przyssawki. Mają silnie rozwinięty mózg otoczony puszką z tkanki chrzęstnej oraz bardzo dobrze rozwinięte oczy. Wykazują dużą inteligencję oraz rytuały...
Ze względu na wywołujące je przyczyny wyróżnia się mutacje
– mutacje spontaniczne – powstają bez ingerencji określonych przyczyn zewnętrznych (przypadkowe błędy w replikacji DNA lub transkrypcji RNA). – mutacje indukowane wywołane są przez różne czynniki fizyczne lub chemiczne (mutageny).
Tundra
Tundra występuje na obszarach podbiegunowych obu półkul. Niskie temperatury, mała intensywność światła podczas krótkiego lata, ziemia z wieczną zmarzliną, rozmarzającą tylko w warstwie powierzchniowej, sprawiają, iż roślinność składa się z krzewinek, mchów, porostów, traw i ziół. Charakterystycznymi zwierzętami są renifer, zając bielak, lis polarny, niedźwiedź polarny, lemingi, spośród ptaków – pardwy, sowy śnieżne, pingwiny na półkuli południowej i wiele ptaków przelotnych, które spędzają...
Mutacje chromosomowe liczbowe (genomowe)
– Mutacje chromosomowe liczbowe ( genomowe ) polegają na zmianie liczby chromosomów. Wśród tego typu mutacji wyróżnia się: • fuzje – polegają na połączeniu się dwóch lub więcej chromosomów w jeden; • aneuploidie – polegają na zmianach obejmujących poszczególne pary chromosomów homologicznych, występują jako skutek nierównomiernego rozdziału chromosomów podczas mejozy, np.: – nullisomia – brak którejś pary chromosomów homologicznych, są letalne, – monosomia – brak jednego chromosomu...
Struktura przestrzenna ekosystemu
Każdy ekosystem zajmuje określony obszar i jest wydzielony przestrzennie. Wielkość tego obszaru uwarunkowana jest jednolitością i rozkładem warunków biotopowych w przestrzeni, stąd ekosystemem jest zarówno las lub morze, jaki źródło czy zagajnik. Granicę między ekosystemami stanowi przejściowy pas o różnej szerokości, zwany ekotonem , charakteryzujący się dużą różnorodnością gatunkową. Ekosystemy, będąc układami otwartymi, są ze sobą powiązane. Wyróżnia się ekosystemy lądowe i wodne ....
Choroby związane z imprintingiem genomowym
Choroby związane z imprintingiem genomowym , np. zespół Pradego-Willego polega na mikrodelecji fragmentu chromosomu 15 pochodzącego od ojca – choroba ujawnia się, gdyż homologiczny region na chromosomie 15 pochodzącym od matki został zablokowany przez imprinting – tzw. imprinting matczyny. W zespole Angelmana występuje imprinting ojcowski (sytuacja odwrotna). Oba zespoły powodują opóźnienie rozwoju psychoruchowego.
Wady, urazy i schorzenia kości i szkieletu
Upośledzenie funkcji szkieletu może być uwarunkowane przez różne czynniki. Do wad wrodzonych należy m.in.: wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, szpotawa stopa (stopa nienaturalnie zgięta), rozszczepione podniebienie. Wadami nabytymi mogą być: – skoliozy – boczne skrzywienia kręgosłupa; – płaskostopie – obniżenie fizjologicznych sklepień stopy. Urazami szkieletu są: – złamania – przerwanie ciągłości kości (złamania zamknięte), a niekiedy także ciągłości tkanki...
Stosunki liczbowe
Stosunki liczbowe w populacji uwarunkowane są przez liczebność i zagęszczenie osobników. Liczebność to liczba osobników w populacji. Uwarunkowana jest czynnikami środowiska, biologią gatunku i zajmowanym poziomem troficznym. Metody oceny liczebności zależą od rozmiarów i aktywności osobników oraz stopnia trudności dokonywanych obserwacji. Liczebność populacji może ulegać zmianom w czasie, na co ma wpływ rozrodczość, śmiertelność, migracje, a także zasobność pokarmowa środowiska,...
Liście
Liście są bocznymi organami łodygi charakteryzującymi się ograniczonym wzrostem. Podstawową funkcją liści jest fotosynteza , transpiracja i wymiana gazowa . U paprotników te same liście mogą pełnić funkcje związane z fotosyntezą oraz wytwarzać zarodniki. U roślin nasiennych liście wyrastają w węzłach i są w określony sposób rozmieszczone na łodydze. Ulistnienie , czyli sposób rozmieszczenia liści, może być: skrętoległe, naprzemianległe, okółkowe. Rodzaje ulistnienia Typowy liść...
Oddychanie roślin
Proces oddychania wewnątrzkomórkowego przebiega w taki sam sposób u roślin, jak i u zwierząt. Różnica dotyczy pochodzenia tlenu. Zwierzęta pobierają go z atmosfery. Rośliny podczas dnia wykorzystują część tlenu wytwarzanego w wyniku fotosyntezy, a resztę usuwają do atmosfery. W nocy, gdy fotosynteza nie zachodzi wykorzystują tlen zgromadzony w przestworach komórkowych. Intensywność oddychania zależy od potrzeb energetycznych komórek – jest duża w tkankach merystematycznych, mniejsza w...
Budowa i funkcja szkieletu
Szkielet stanowi rusztowanie ciała i jest miejscem przyczepu mięśni, dzięki czemu umożliwia zmianę położenia całego ciała oraz zmianę ułożenia części ciała względem siebie, a także utrzymanie odpowiedniej postawy ciała. Ponadto pełni funkcję wzrostową, gdyż przyrost kości umożliwia osiągnięcie określonej wielkości i kształtu ciała. Chroni narządy wewnętrzne. Pełni funkcję krwiotwórczą. Magazynuje sole mineralne (zwłaszcza sole wapnia). Głównym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest...
Budowa morfologiczna korzenia
W budowie morfologicznej korzenia wyróżnia się kilka stref: – strefa korzeni bocznych (zawiera uformowane tkanki stałe), – strefa włośnikowa = strefa różnicowania się (w strefie tej komórki różnicują się w skórkę, korę pierwotną, walec osiowy; obecne w skórce włośniki zwiększają powierzchnię wchłaniania wody i soli mineralnych), – strefa wydłużania się =strefa wzrostu (charakteryzuje się intensywnym wzrostem korzenia na długość), – stożek wzrostu (utworzony jest przez...
Równowaga ekologiczna
Ustabilizowany ekosystem ma zdolność do wyrównania różnych zakłóceń, uwarunkowanych jego otwartym charakterem, zmianami czynników środowiskowych lub działalnością człowieka. Stan równowagi wewnętrznej ekosystemu nosi nazwę homeostazy . Cechuje ją równowaga w stosunkach między populacjami (ilościowych i jakościowych), przejawiająca się dużą różnorodnością biologiczną, niezakłócony przepływ energii i obieg materii, dzięki rozbudowanej sieci pokarmowej, oraz dostosowanie produkcji całkowitej...
Mitoza
Jest podziałem jądra komórkowego, prowadzącym do powstania dwóch identycznych jąder, a następnie dwóch identycznych komórek potomnych o takim samym zespole chromosomów jak w jądrze komórki wyjściowej. Warunkuje stałość zespołu czynników dziedzicznych w powstających komórkach somatycznych organizmu. Składa się z jednego cyklu podziałowego. W przebiegu mitozy można wyróżnić cztery fazy o charakterystycznej sekwencji zdarzeń. Mitoza: a – interfaza; b – profaza; c, d – metafaza; e –...
Stawonogi
Stawonogi są najliczniejszym pod względem liczby gatunków typem zwierząt . Zasiedlają różnorodne środowiska i wykazują różnorodność trybu życia. Ciało ich podzielone jest na niejednakowe segmenty, które grupują się tworząc zespoły, czyli tagmy . Tagmami tymi są: głowa , tułów , odwłok , przy czym głowa może zrastać się z tułowiem w głowotułów . Po bokach ciała wyrastają odnóża, zbudowane z odcinków połączonych ruchomo przy pomocy stawów. Mają one zróżnicowaną budowę i mogą pełnić...
Przyrost wtórny korzenia
Zaczyna się w strefie korzeni bocznych w momencie pojawienia się kambium (miazgi twórczej) i fellogenu (miazgi korkotwórczej), w czym uczestniczy miękisz walca i perycykl . Kambium tworzy się w postaci łuków, oddzielając wiązki drzewne od łykowych. Łuki te stopniowo łączą się, przybierając początkowo kształt falisty, a później kształt walca. Wynikiem działalności kambium jest odkładanie komórek drewna wtórnego i łyka wtórnego . Na skutek tworzenia się coraz to nowych warstw drewna...
Dziedziczenie barwy łusek spichrzowych u cebuli
B – barwa czerwona łusek b – barwa żółta łusek I – inhibitor genu B – blokuje wytwarzanie barwy łusek, stąd cebula jest biała, i – brak inhibitora – ujawnia się gen B, stąd łuski są czerwone lub żółte – w zależności od obecnego allelu. Stosunek fenotypów: 12 : 3 : 1 W przypadku współdziałania genów nieallelicznych między allelami każdej pary może występować dominacja zupełna, niezupełna lub kodominacja. [Uwaga: W omawianych przypadkach dziedziczenia dwugenowego występowała...
Komórka eukariotyczna
Zbudowana jest z cytoplazmy zawierającej wyodrębnione jądro oraz liczne organella komórkowe. Otoczona jest błoną cytoplazmatyczną, a u roślin, grzybów i części protistów dodatkowo jeszcze ścianą komórkową. Komórka zwierzęca (wg Podbielkowski, 1976) Komórka roślinna (wg Alberts, 1999)
Sprzężniowce
Sprzężniowce zbudowane są ze strzępek komórczakowych. Wytwarzają zarodniki sporangialne lub konidialne. Rozmnażanie płciowe polega na gametangiogamii, w wyniku której powstają zygospory o charakterze przetrwalnikowym. Dominuje u nich haplofaza. Znanymi przedstawicielami są pleśniak i roztoczek, rozwijające się na glebie, ściółce, produktach spożywczych. Cykl rozwojowy sprzężniowców na przykładzie pleśniaka białego (wg Szweykowscy, 2002, zmienione)
Lizosomy
Są małymi pęcherzykowatymi organellami zawierającymi enzymy trawienne. Uczestniczą w trawieniu składników pokarmowych, uszkodzonych organelli, degradacji toksyn, fagocytozie drobnoustrojów. Występują w komórkach zwierzęcych.
Płazińce
Płazińce żyją wolno przy dnie w wodach morskich i słodkich lub są pasożytami. Stanowią najprymitywniejszą grupę trójwarstwowców , tzn. zbudowane są z ekto -, endo - i mezodermy . Posiadają ciało o grzbietobrzusznym spłaszczeniu i dwubocznej symetrii . U pasożytów w części przedniej występują różne narządy czepne. Ciało płazińców pokrywa nabłonek, który u pasożytów wytwarza kutykulę chroniącą przed strawieniem w przewodzie pokarmowym żywiciela. Nabłonek wraz z warstwami mięśni tworzy...
Negatywne oddziaływanie człowieka na przyrodę
Negatywne oddziaływanie człowieka na przyrodę przejawia się w: – niszczeniu środowiska przyrodniczego poprzez zanieczyszczenia powietrza i wody, degradację gleby, przekształcanie środowiska, hałas; – nadmiernej eksploatacji żywych zasobów przyrody (zabijanie zwierząt, połowy ryb, wycinanie lasów, niszczenie siedlisk); – zastępowaniu ekosystemów naturalnych przez ekosystemy półnaturalne i sztuczne (agrocenozy); – wprowadzaniu gatunków obcego pochodzenia do ekosystemów naturalnych poprzez...
Ze względu na skutki wyróżnia się mutacje
– mutacje niekorzystne – zmniejszają zdolność przystosowawczą do środowiska, są letalne lub półletalne; – mutacje korzystne – zwiększają zdolności adaptacyjne organizmu do środowiska; – mutacje neutralne – nie mają wpływu na zdolności przystosowawcze organizmu do środowiska, gdyż na ogół nie ujawniają się w fenotypie (mogą mieć charakter milczących mutacji punktowych, zachodzić w częściach intronowych genów, prowadzić do powstawania tzw. pseudogenów lub dotyczyć materiału...
Przywry
Przywry są pasożytami wewnętrznymi. Ich żywicielami pośrednimi są mięczaki, ostatecznymi kręgowce. Posiadają przyssawki. Ciało ich jest listkowate. Wypełnia je rozgałęzione jelito, zbudowane z dwóch głównych ramion oraz bardzo duży układ rozrodczy. Pasożytniczą przywrą występującą u zwierząt hodowlanych jest motylica wątrobowa , która pasożytuje w przewodach żółciowych ssaków roślinożernych. Pasożytem człowieka jest przywra krwi , pasożytująca w naczyniach krwionośnych jamy brzusznej....
Wiązanie azotu atmosferycznego
Jest procesem anabolicznym, wymagającym bardzo dużych nakładów energetycznych. Przeprowadzane jest przez niektóre organizmy prokariotyczne, żyjące zarówno samodzielnie (np. glebowe bakterie z rodzaju Azotobacter i Clostridium , a także wiele sinic ze zbiorników wodnych), jak również drobnoustroje żyjące w symbiozie z roślinami wyższymi (np. bakterie brodawkowe roślin motylkowych). Wiązanie azotu przebiega przy współudziale kompleksu enzymatycznego o nazwie nitrogenaza, zawierającego...
Workowce
Workowce obejmują grzyby jednokomórkowe (np. drożdże) oraz o wielokomórkowych strzępkach, które u niektórych mogą tworzyć owocniki o różnych kształtach. Drożdżaki rozmnażają się bezpłciowo przez pączkowanie lub podział komórki, a wielokomórkowe workowce za pomocą zarodników konidialnych. Proces płciowy u workowców ma charakter gametangiogamii i prowadzi do wytworzenia zarodników workowych. W cyklu życiowym dominuje haplofaza. Dikariotyczne są tylko strzępki wytwarzające worki, diploidalne...
Narząd słuchu i równowagi
Narząd słuchu i równowagi , którym jest ucho, umożliwia odbiór fal akustycznych oraz określenie położenia ciała w przestrzeni. Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. – Ucho zewnętrzne tworzą małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny. Odbiera fale dźwiękowe, wzmacnia i kieruje na błonę bębenkową. – Ucho środkowe obejmuje błonę bębenkową, jamę bębenkową oraz trąbkę słuchową. W jamie bębenkowej znajdują się trzy kosteczki słuchowe:...
Białka
Białka są związkami zawierającymi węgiel, wodór, tlen i azot, a zwykle także siarkę. Podstawowymi jednostkami strukturalnymi białek są aminokwasy. W skład aminokwasów wchodzą: grupy karboksylowa i aminowa, atom wodoru oraz charakterystyczna grupa R (określana mianem łańcucha bocznego aminokwasu). Grupy te wiążą się kowalencyjnie z atomem węgla (zwanym węglem α). Ze względu na obecność czterech różnych podstawników wokół węgla α, aminokwasy (za wyjątkiem glicyny) są związkami optycznie...
Spermatogeneza
Spermatogeneza jest procesem tworzenia się i dojrzewania plemników. W okresie pokwitania, w kanalikach nasiennych z macierzystych komórek płciowych męskich, po podziałach mitotycznych, tworzą się komórki zwane spermatogoniami . Pod wpływem hormonu folikulotropowego zaczynają dzielić się na drodze mitoz, tworząc spermatocyty I rzędu. Następnie spermatocyty I rzędu przechodzą mejozę. Podczas pierwszego podziału mejotycznego tworzą się spermatocyty II rzędu , natomiast w wyniku drugiego...
Płazy tarczogłowe
Płazy tarczogłowe są płazami kopalnymi, żyjącymi w karbonie i permie. Ich przodkami były ryby mięśniopłetwe, a znanymi ze skamieniałości przedstawicielami są: ichtiostega, mająca jeszcze wiele cech rybich oraz sejmuria, będąca formą przejściową w drodze ewolucji między płazami a gadami.
Protisty grzybopodobne
Obejmują protisty zaliczane dawniej do grzybów, nie są jednak z nimi spokrewnione. Zbudowane są z nitkowatych, wielokomórkowych lub komórczakowych strzępek, czasem ruchliwych śluźni. Mają ściany komórkowe zbudowane z celulozy. Są cudzożywne – saprofityczne lub pasożytnicze. Zalicza się do nich śluzowce i lęgniowce. Śluzowce żyją w glebie lub w martwych pniach drzew. Charakteryzują się obecnością w cyklu rozwojowym wielojądrowego pełzaka, u którego w pewnym momencie wzrasta znacznie masa...
Rozwój zarodkowy i płodowy człowieka
Okres embrionalny u człowieka rozpoczyna się od momentu zapłodnienia. Obejmuje rozwój zarodkowy i płodowy i kończy się porodem. Zapłodnienie zachodzi w jajowodzie. Jeden z plemników przebija się przez wieniec promienisty, rozpuszcza osłonę przejrzystą otaczającą komórkę jajową za pośrednictwem enzymów zgromadzonych w akrosomie , a następnie wnika do jej wnętrza, stymulując jądro oocytu II rzędu do wznowienia podziału mejotycznego. W jego wyniku powstaje komórka jajowa i ciałko...
Tkanka chrzęstna
Tkanka chrzęstna zawiera komórki chrzęstne (chondrocyty), umieszczone pojedynczo lub w małych grupach w charakterystycznych jamkach otoczonych torebką włókien kolagenowych. W substancji międzykomórkowej znajdują się włókna kolagenowe i elastyczne. Nie jest ukrwiona ani unerwiona. Ze względu na proporcje obu rodzajów włókien w tkance wyróżnia się trzy rodzaje tkanek chrzęstnych. – Chrząstka szklista posiada niewiele włókien kolagenowych. Pojawia się u głowonogów. U kręgoustych, ryb...
Fotosynteza faza jasna
W fazie jasnej następuje absorpcja światła przez cząsteczki chlorofilu zgrupowane w dwóch rodzajach kompleksów, zwanych fotosystemami (fotosystem I i fotosystem II), z których każdy składa się z 300-400 ciasno upakowanych cząsteczek chlorofilu, powiązanych z białkami. Fotosystemy wbudowane są w błonę tylakoidów i nieznacznie różnią się budową, czego konsekwencją są niewielkie różnice w absorpcji światła ( fotosystem I pochłania światło o maksimum absorpcji 700 nm, fotosystem II o...
Crossing-over
Morgan w swoich badaniach zauważył również, że liczba kombinacji alleli w gametach jest większa, niż wynikałoby to z liczby kombinacji związanej z rozdziałem chromosomów podczas mejozy i niezależną ich segregacją. Przykładem jest wynik uzyskany podczas krzyżowania samicy o brązowej barwie ciała i normalnie wykształconych, długich skrzydłach z czarnym samcem o zredukowanych skrzydłach. W pokoleniu F 1 wszystkie osobniki były brązowe o długich skrzydłach. Natomiast w pokoleniu F 2...
Obieg węgla w przyrodzie
W obieg węgla włączona jest fotosynteza oraz chemosynteza i oddychanie wewnątrzkomórkowe. Węgiel pobrany przez organizmy autotroficzne w postaci dwutlenku węgla jest wykorzystywany do syntezy związków organicznych, a następnie służy organizmom heterotroficznym na kolejnych poziomach troficznych jako składnik materiałów budulcowych i energetycznych. Powrót dwutlenku węgla do atmosfery odbywa się dzięki oddychaniu wewnątrzkomórkowemu w żywych organizmach (autotrofów i heterotrofów)....
Płazy współczesne
Wśród płazów współczesnych wyróżnia się 3 rzędy: płazy bezogonowe, ogoniaste i beznogie. Płazy bezogonowe mają krótki tułów pozbawiony ogona. Potrafią wydawać głosy. Kończyny tylne, dłuższe od przednich, umożliwiają poruszanie się skokami. Zaliczane są do nich żaby, ropuchy, kumaki, rzekotki, grzebiuszki. Płazy ogoniaste mają wydłużone ciało z ogonem, o szeroko rozstawionych kończynach. Nie wydają głosu. Należą do nich salamandry, traszki, odmieńce jaskiniowe i aksolotle....
Ośrodkowy układ nerwowy
OUN składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego , osłoniętych trzema łącznotkankowymi osłonami, zwanymi oponami (twardówka, pajęczynówka i naczyniówka) oraz strukturami kostnymi (kości czaszki i kręgi kręgosłupa). Dodatkową ochronę stanowi płyn mózgowo-rdzeniowy , znajdujący się między pajęczynówką i naczyniówką. Naczyniówka dzięki silnemu ukrwieniu pełni też funkcje odżywcze. Specjalna budowa śródbłonka naczyń włosowatych naczyniówki sprawia, iż mogą przez tę warstwę przenikać tylko...