Nabłonki gruczołowe
– pełnią funkcję wydalniczą (np. nabłonki w przewodach gruczołów wydzielania zewnętrznego, nabłonek jednowarstwowy sześcienny w kanalikach nerkowych); – pełnią funkcję wydzielniczą (nabłonki w gruczołach dokrewnych).
Nabłonki pokrywające
– chronią powierzchnię ciała (u bezkręgowców nabłonek taki jest jednowarstwowy, często pokryty oskórkiem wysyconym, jak u stawonogów chityną; u kręgowców nabłonek wielowarstwowy płaski tworzy naskórek);| – wyścielają powierzchnię narządów wewnętrznych, przewodów i jam ciała (np. w jamie ustnej i pochwie – wielowarstwowy płaski); – umożliwiają wchłanianie różnych substancji (np. w jelicie cienkim jednowarstwowy walcowaty z mikrokosmkami, w pęcherzykach płucnych i ciałkach nerkowych –...
Nabłonki zmysłowe
– biorą udział w odbieraniu bodźców ze środowiska zewnętrznego (np. komórki czuciowe i fotoreceptorowe, nabłonek w błonie węchowej nosa, ślimaku ucha wewnętrznego).
Naczynia krwionośne
Naczynia krwionośne są zróżnicowane pod względem budowy i właściwości. Jest to wynikiem odmiennej funkcji, jaką pełnią. Tętnice i żyły mają ściany zbudowane z trzech warstw: łącznotkankowej błony zewnętrznej, warstwy mięśniowej oraz znajdującego się wewnątrz śródbłonka położonego na błonie podstawnej. Tętnice to naczynia, którymi krew płynie z serca do tkanek. Tętnice mają grube ściany, gdyż krew płynie w nich pod wyższym ciśnieniem. Największe tętnice zbudowane są z grubej warstwy...
Namorzyny
Namorzyny (lasy mangrowe) są specyficznym biomem, charakterystycznym dla wybrzeży morskich strefy międzyzwrotnikowej, w zasięgu pływów morskich, Składają się z wiecznie zielonych drzew i krzewów przystosowanych do ruchomego podłoża zalewanego słoną wodą. Stąd posiadają korzenie podporowe i oddechowe.
Narząd słuchu i równowagi
Narząd słuchu i równowagi , którym jest ucho, umożliwia odbiór fal akustycznych oraz określenie położenia ciała w przestrzeni. Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. – Ucho zewnętrzne tworzą małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny. Odbiera fale dźwiękowe, wzmacnia i kieruje na błonę bębenkową. – Ucho środkowe obejmuje błonę bębenkową, jamę bębenkową oraz trąbkę słuchową. W jamie bębenkowej znajdują się trzy kosteczki słuchowe:...
Narząd smaku
Narząd smaku zlokalizowany jest w znajdujących się w nabłonku języka oraz na podniebienia, gardła i nagłośni brodawkach smakowych. Zawierają one kubki smakowe, gdzie zlokalizowane są komórki smakowe. Substancje pokarmowe rozpuszczone w ślinie drażnią umieszczone w zagłębieniach kubka rzęski komórek smakowych. Pobudzenie z komórek smakowych przekazywane jest za pośrednictwem nerwów czuciowych (II- i III-rzędowych) do kory mózgowej. Rozróżnianych jest pięć rodzajów smaku odpowiadających w...
Narząd węchu
Narząd węchu stanowi nabłonek węchowy w jamie nosowej. Komórki węchowe są wyspecjalizowanymi neuronami, które odbierają bodźce i przewodzą je dalej. Na końcu dendrytu znajdują się rzęski, wystające ponad powierzchnię nabłonka. Pokryte są śluzem wydzielanym przez specjalne komórki obecne w nabłonku węchowym. Substancja zapachowa rozpuszczona w śluzie pobudza komórki węchowe będące I-rzędowymi neuronami czuciowymi przez połączenie się z odpowiednimi receptorami na błonie rzęsek, co prowadzi...
Narząd wzroku
Narząd wzroku stanowią oczy. Oko składa się z gałki ocznej oraz narządów dodatkowych, którymi są mięśnie poruszające gałką oczną, narząd łzowy, spojówka, powieki, brwi, rzęsy. Ścianę gałki ocznej tworzą trzy warstwy: – twardówka – w przedniej części oka przechodzi w przezroczystą rogówkę; – naczyniówka – zawiera tęczówkę w przedniej części oka wraz ze źrenicą oraz ciałko rzęskowe służące do umocowania soczewki; – siatkówka – w jej skład wchodzi warstwa komórek światłoczułych:...
Narządy wymiany gazowej
U małych organizmów wodnych i z siedlisk wilgotnych oddychanie odbywa się całą powierzchnią ciała . U wyższych bezkręgowców i kręgowców występują narządy oddechowe , które zapewniają dodatkowe powierzchnie wymiany gazowej. U zwierząt wodnych wykształciły się skrzela – najpierw zewnętrzne w postaci wyrostków ciała, później wewnętrzne, zbudowane z wielu blaszek opłukiwanych przez wodę i ukrytych w specjalnych komorach. U zwierząt lądowych ze względu na możliwość wyschnięcia powierzchni...
Narządy zmysłów człowieka
Receptorom mogą towarzyszyć inne komórki, które ułatwiają odbiór bodźca. Zespół komórek receptorowych i towarzyszących określany jest jako narząd zmysłu . W zależności od poziomu rozwoju ewolucyjnego organizmu oraz warunków środowiskowych narządy zmysłów kręgowców mogą być w różnym stopniu wykształcone lub zróżnicowane. Wyróżnia się narząd wzroku, słuchu i równowagi, węchu, smaku oraz receptory skóry.
Nasienie
Nasienie jest organem o charakterze przetrwalnikowym . Materiałem zapasowym mogą być skrobia, tłuszcze, białka zmagazynowane w bielmie wtórnym lub liścieniach. Stąd wyróżnia się nasiona bielmowe i bezbielmowe . Typy nasion u roślin okrytonasiennych (wg Szweykowscy, 2002)
Negatywne oddziaływanie człowieka na przyrodę
Negatywne oddziaływanie człowieka na przyrodę przejawia się w: – niszczeniu środowiska przyrodniczego poprzez zanieczyszczenia powietrza i wody, degradację gleby, przekształcanie środowiska, hałas; – nadmiernej eksploatacji żywych zasobów przyrody (zabijanie zwierząt, połowy ryb, wycinanie lasów, niszczenie siedlisk); – zastępowaniu ekosystemów naturalnych przez ekosystemy półnaturalne i sztuczne (agrocenozy); – wprowadzaniu gatunków obcego pochodzenia do ekosystemów naturalnych poprzez...
Nicienie
Nicienie są organizmami wolno żyjącymi oraz pasożytami roślin i zwierząt. Ciało ich przeważnie jest wydłużone, nitkowate, o przekroju poprzecznym kolistym lub owalnym . Posiadają wór powłokowo-mięśniowy , pokryty grubą kutykulą, zbudowany z jednej warstwy mięśni. Wewnątrz ciała znajduje się pierwotna jama ciała wypełniona płynem, który pełni funkcję szkieletu hydraulicznego oraz rozprowadza substancje odżywcze z przewodu pokarmowego. Układ pokarmowy ma postać przewodu z otworem...