"Zbrodnia i kara" F. Dostojewskiego - sumienia bohaterów.
Sumienie, według „Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN”, jest to: „zdolność do normalnej oceny czynów, zwłaszcza własnego postępowania oraz do uczuć z tym ocenianiem związanych”. Ale jak każde zagadnienie dotyczące ludzkiej osobowości może być...
"Lalka" Prusa- opowieść o rodzacym się kapitalizmie
"Lalka" Prusa to powieść, której tematyka stanowi kompilację wzorów romantycznych i pozytywistycznych. Jednocześnie jest w niej krytyka głównych haseł pozytywizmu, obalająca mity o możliwości zjednoczenia narodowego, czy realizacji haseł...
"Zbrodnia i Kara"
Idea rewolucji społecznej: historię zbrodni należy traktować jako alegorię rewolucji społecznej - jest to idea czynienia sprawiedliwości za pomocą przemocy. Bohater popełnia zbrodnię, której konsekwencją jest konieczność popełnienia kolejnej....
Tematyka opowiadań M. Konopnickiej.
Do najpopularniejszych opowiadań Konopnickiej należą: "Mendel Gdański", "Miłosierdzie gminy", "Dym", "Nasza szkapa". Mendel był starym Żydem, który od urodzenia mieszkał w Gdańsku i był introligatorem. Swe...
"Lalka" jako powieść o straconych złudzeniach.
''Lalka'' jest powieścią realistyczną z drugiej połowy XIX-ego wieku. W tym utworze Bolesław Prus najpełniej wyraził swoje pozytywistyczne poglądy. Odzwierciedlały one idee epoki, między innymi kult pracy i nauki, pracę organiczną oraz pracę u...
"Lalka" powieścią wielkiego realizmu.
"Lalka" powszechnie uważana jest za najwybitniejszą powieść XIX w., czołowe osiągnięcie realizmu krytycznego. Przyniosła ona niezwykle bogaty i złożony obraz społeczeństwa polskiego po powstaniu styczniowym. Według samego autora, tematem powieści...
Eliza Orzeszkowa "Nad Niemnem" - natura i człowiek.
Natura i człowiek w powieści Elizy orzeszkowej "Nad Niemnem" Eliza Orzeszkowa to polska pisarka tworząca w dobie pozytywizmu. Jednym z jej najbardziej znanych utworów jest powieść Nad Niemnem. Abstrahując od problematyki utworu,...
Henryk Sienkiewicz - Potop
"Potop" Powieść stanowi środkową część Trylogii. Na kształt powieści miał wpływ pobyt Sienkiewicza w Kalifornii, gdzie zetknął się z mitem dzikiego Zachodu i konwencją westernu, którą w utworze zastosował. Pod względem gatunkowym “Potop” jest...
Na czym polega narodowy i symboliczny charakter "Wesela".
Stanisław Wyspiański napisał ?Wesele" w 1901 roku. Inspiracją do napisania dramatu było autentyczne wesele poety Lucjana Rydla, jakie odbyło się rok wcześniej w Bronowicach. To wydarzenie stało się dla pisarza pretekstem do opisania i...
Romantyczne cechy powieści ludowej J.I. Kraszewskiego na przykładzie "Ulany".
Literatura ludowa, zwykle anonimowa twórczość ludu wiejskiego, współtworząca szeroko rozumiany jako zjawisko kulturowe folklor, także w postaci twórczości ustnej, mówionej i śpiewanej (pieśni i piosenki). Epika poetycka, np. rosyjskie byliny....
Opracowanie epoki Pozytywizmu.
POZYTYWIZM - druga połowa XIX wieku - po upadku powstania styczniowego do lat 80-tych, 90-tych XIX wieku - August COMTE, autor „Wykładu filozofii pozytywnej”; rola nauk przyrodniczych, filozofia twierdzi, że należy badać rzeczy fizyczne =>...
"Lalka" B. Prusa
Aleksander Głowacki, herbu Prus I, później używający pseudonimu Bolesław Prus urodził się 20 VIII 1847 r. w Hrubieszowie nieopodal Lublina, zmarł zaś w 19 V 1912 r. w Warszawie którą uczynił bohaterem swoich licznych opowiadań, nowel, powieści,...
Historia małżeństwa Krzeszowskich z "Lalki" Bolesława Prusa
Osią kompozycyjną przeczytanego przeze mnie utworu "Lalka" – Bolesława Prusa (Aleksandra Głowackiego) jest miłość Wokulskiego do Fabuła powieści ukazuje różnorodne środowiska, konflikty, sytuacje i związane z nimi osoby. "Lalka" to powieść...
Analiza i interpretacja fragmentu "Lalki".
Fragment Lalki Bolesława Prusa przedstawia nam jedną z głównych bohaterek- Izabelę Łęcką. Opisywany jest jej wygląd, cechy charakteru, zachowanie i dylematy. Narratora (nadawcę) można utożsamiać z autorem. Jest to osoba która wie dużo o Izabeli,...
Problematyka "Lalki" Prusa
Tematem "Lalki" jest klęska dwóch ideologii: pozytywizmu i romantyzmu, ukazane na tle przemian dziejowych: wygasania walk narodowowyzwoleńczych i rodzenia się kapitalizmu. Uwaga autora koncentruje się wokół zagadnień politycznych,...
"Lalka" jako powieść o świecie, który się zmienia.
„Lalka” to utwór, który ukazuje Warszawę na przełomie dwóch epok - romantyzmu i pozytywizmu. Zmieniający się świat powodował ścieranie się całkowicie odmiennych poglądów i często doprowadzał do braku zrozumienia. Przedstawicielami „starego”...
Problematyka nowelistyki pozytywistycznej
Głównym tematem nowelistyki pozytywistycznej było społeczeństwo i jego problemy. Pisarze pozytywistyczni opisują sytuację chłopa, problemy dzieci, warunki ich życia i możliwości rozwoju, sytuację robotnika, oskarżają ziemiaństwo i urząd – znak...
Wieś polska w Pozytywizmie.
2 poł. XIX w., zabór rosyjski. W wójtowej kancelarii we wsi Barania Głowa pisarz gminny Zołzikiewicz namawia wójta Burka, aby zamiast jego syna oddał do wojsk chłopa, Warzona Rzepę. Młoda Rzepowa podoba się pisarzowi. Udaje się więc do zagrody...
W świetle słów "miniatury o pozornie zabawnym zdarzeniu z ponurym, wcale nieśmiesznym epilogiem" skomentuj tematykę opowiadań Antoniego Czechowa.
To oczywiste, że każde opowiadanie Antoniego Czechowa jest inne i nie jest rzeczą prostą opisać wszystkich jego utworów nie poświęcając w tym celu zbyt dużo miejsca. Jednak jest kilka, a nawet całkiem sporo cech łączących je wszystkie. Są to...
Dziedzictwo ideałów demokratyzmu i patriotyzmu w "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej - model wychowania młodego pokolenia.
Dziedzictwo ideałów demokratyzmu i patriotyzmu w "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. Przeprowadź analizę dwóch fragmentów powieści, zwracając uwagę na model wychowania młodego pokolenia i jego stosunek do tradycji powstania styczniowego....
"Faraon" jako powieść historyczna i realizująca postulaty pozytywistyczne.
Bolesław Prus ( 1847-1912 ) właściwie Aleksander Głowacki. Przez całe swe literackie życie stworzył jedynie jedną powieść historyczną, a mianowicie „Faraona”, którego akcję osadził w starożytnym Egipcie. Wydany w 1987 roku Faraon wyrósł z...
"Nie-boska komedia, jako tekst przeciw rewolucyjny"
„Zbigniew Krasiński Nie-boska komedia” „Nie-boska komedia” napisana na rewolucję społeczną. Nie- boska komedia napisana przez Zbigniewa Krasińskiego pochodzącego arystokracji i będącym ideologiem feudałów. Wymowa społeczna dramatu jest wyrazem...
"Ogniem i mieczem" Henryk Sienkiewicz.
Pierwotny tytuł "Wilcze gniazdo", powieść oparta na studiach walk polsko-kozackich. Drukiem powieść ukazała się wpierw na łamach krakowskiego "Czasu" i warszawskiego "Słowa" od 2 maja 1883 r. do 1 lutego 1884 r.,...
Zbrodnia i kara - Fiodor Dostojewski - opracowanie lektury
Geneza utworu Inspiracje oraz przekonania filozoficzne i religijne autora Pisarz początkowo zainspirowany był ideałami socjalizmu utopijnego. Z czasem jednak odchodził od tych doktryn. Stawał się coraz bardziej zagorzałym zwolennikiem...
Natura i człowiek w powieści Elizy Orzeszkowej "Nad Niemnem".
Eliza Orzeszkowa to polska pisarka tworząca w dobie pozytywizmu. Jednym z jej najbardziej znanych utworów jest powieść „Nad Niemnem”. Abstrahując od problematyki utworu, spróbuję przyjrzeć się relacjom natura – człowiek w dziele. Czytając „Nad...
"Szkice węglem" H. Sienkiewicza.
"Szkice węglem" H. Sienkiewicza Wawrzon Rzepa, jego niedola: -> ciemny, nie umie czytać, zacofany, prymitywny, naiwny, nieświadomy swoich praw, pogrążony w pijaństwie, bezmyślnie okrutny, -> posiada trzy morgi ziemi, dorabia na...
Różne aspekty miłości ukazane przez Bolesława Prusa w "Lalce"
"Lalka" Bolesława Prusa jest powieścią wielowątkową,bogato rozbudowana akcja rozwija się na wielu płaszczyznach,dotyka problemów bliskich pokoleniowi pozytywistycznego spoleczeństwa,bo mu współczesnych,to jeden z pierwszych...
O budowaniu nastroju w tekście literackim, na podstawie fragmentu "Pana Wołodyjowskiego".
Czytając różnorodną literaturę, niejednokrotnie zauważałem, że moje pięści są zaciśnięte, że zagryzam wargi, a serce bije mi szybciej... Właśnie. Jak wywołać w czytelniku odpowiednie reakcje, jak zwrócić jego uwagę na czytany tekst i zbudować...
Obraz popowstaniowej rzeczywistości w Pamiętniku Ignacego Rzeckiego.
Lalka Bolesława Prusa należy do nurtu tzw. dojrzałego realizmu, jest rozliczeniem się twórców literatury polskiej z ideałami romantyzmu oraz pozytywizmu. Ważną rolę w powieści odgrywa postać starego subiekta, Ignacego Rzeckiego. Jego pamiętnik,...
Proza Henryka Sienkiewicza
Prozę Henryka Sienkiewicza podzielić można na współczesną i historyczną, ten zaś podział scharakteryzować można najkrócej: pierwsza – porusza, druga – wciąga. W nowelistyce i powieściach współczesnych podejmował pisarz...
Zbrodnia i kara - Problematyka utworu
Zbrodnia i kara Raskolnikowa – ideologia nietzscheańska a chrześcijańska W utworze zawarte są przemyślenia autora na temat sprzecznych ze sobą idei i otaczających człowieka przeciwieństw. Sam wątek zbrodni jest punktem wyjścia do rozważań,...
Jaki obraz Polaków XVII wyłania się z Potopu Henryka Sienkiewicza? Matura 2005
Henryk Sienkiewicz w drugiej części swojej Trylogii przedstawia nam losy Polaków w XVII wieku. Tytuł „Potopu” wziął się z najazdu Szwedów na Polskę, który znany jest jako „potop szwedzki”. Zajmę się analizą dwóch fragmentów tej powieści....
Rozwój powieści pozytywistycznej (od tendencyjności do realizmu krytycznego).
W każdej epoce, niezależnie od wszystkiego następowały pewne ważne zmiany we wszystkich aspektach: tak filozofii jak i ideologii i literaturze, co wynikało z naturalnych cech jakimi były zmiany czasów i nadejście nowego pokolenia; podobnie było w...
"Lalka" Bolesława Prusa.
Utwór był publikowany w "Kurierze codziennym" w 1889 roku. Akcja obejmowała lata 1878-79, pamiętniki sięgały natomiast początków XIX w. Czas narracji pierwszoosobowej pokrywa się z czasem akcji. Włożył ją pisarz w usta starego subiekta, natomiast...
Zbiór nowel Marii Konopnickiej - streszczenie
Maria Konopnicka już jako sławna poetka ogłosiła cztery zbiory nowel. Wypełniły je głównie portrety i biografie różnych postaci ludowych. Współczuciu ich niedoli towarzyszy tu szacunek dla ich wrażliwości moralnej, wielkoduszności, subtelnej...
Pisarze drugiej połowy XIX w. próbują realizować zasadę typowości "wcielając to co ogólne w to co jednostkowe".
Henryk Markiewicz dowodzi, że pisarze II połowy XIV w. próbują realizować zasadę typowości "wcielając to co ogólne, w to, co jednostkowe". Na wybranych przykładach dowieź słuszności bądź niesłuszności tej opinii. Druga połowa XIX w....
Apoteoza pracy w „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Rozwiń temat, rozpoczynając od analizy opisu żniw w Bohatyrowiczach.-Określ funkcje tej sceny w ideowej wymowie powieści.
Eliza Orzeszkowa w „Nad Niemnem” opisywała prace w apoteozie, czyli przedstawiła ją w sposób idealistyczny, ubóstwiony i pełen świętości. Właśnie ona jest czołową wartością powieści i pełni najważniejsze kryterium oceniania postaci. W...
Różne oblicza heroizmu. Na podstawie podanych fragmentów "Nad Niemnem" E. Orzeszkowej wyjaśnij symbolikę dwóch mogił.
Powieść E. Orzeszkowej pt. Nad Niemnem pierwotnie miała mieć tytuł Mezalians. Tytuł trafny do utworu bowiem osią fabularna jest historia miłości ludzi pochodzących z rożnych klas społecznych. Autorka jednak przypisała dziele inny...
Obraz pt. „Krajobraz ze św. Hieronimem"
Obraz pt. „Krajobraz ze św. Hieronimem” został namalowany przez Jochana Potiniriego ok. 1515-1524 r. Tytuł wskazuje na to, że jest to kompozycja otwarta. Na pierwszym planie widnieje stercząca, ciemna skała, u stóp której w szałasie siedzi...
Problematyka nowelistyki pozytywistycznej.
Pozytywiści w swoich nowelach poruszali szereg tematów nurtujących ówczesne społeczeństwo. Najczęstszym tematem były problemy pouwłaszeniowej wsi, katastrofalne warunki życia dzieci zarówno w mieście, ja i na wsi oraz sprawy narodowe. Poza tym...
Nowele pozytywistyczne.
Henryk Sienkiewicz „Nowele” Nowelistyczną twórczość Henryka Sienkiewicza (dominowała w jego pisarstwie do r. 1883) można ułożyć w trzy, krzyżujące się, kręgi tematyczne: chłopski, antyzaborczo-patriotyczny, amerykański (będący wynikiem...
Kryteria oceny człowieka w powieści Elizy Orzeszkowej.
Nad Niemnem powstało w latach 1885 - 1886, a w roku 1887 drukował je Tygodnik Ilustrowany. Do rąk czytelników trafiło w przededniu 25 rocznicy Powstania Styczniowego. Było więc nie tylko przypomnieniem i uczczeniem wielkiego...
Opracowanie "Lalki" Bolesława Prusa.
"Lalka" B. Prusa wydawana była w "Kurierze Codziennym" w odcinkach w latach 1887-89, zaś w całości ukazała się w 1890 r. 1. Powieść dojrzałego realizmu: Jest to powieść dojrzałego realizmu - ze względu na skomplikowany...
"Potop" jako powieść napisana „ku pokrzepieniu serc”
Wydanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza wywołało wielkie emocje czytelników i krytyki, spory wokół tych książek nie ustawały przez długie lata. Jedni widzieli w nich wyżyny narodowego piśmiennictwa, inni – szkodliwą, niemożliwą do zaakceptowania...
Problematyka nowel pozytywistycznych.
Pozytywizm jako nowy prąd w naszej literaturze zwiastowały "małe formy literackie" - nowele i opowiadania. Znane utwory Prusa, Sienkiewicza, Orzeszkowej wprowadzają w krąg spraw aktualnych epoki, ukazują dojrzewanie nowej poetyki w...
Obraz społeczeństwa polskiego drugiej połowy XIX wieku prezentowany w prozie pozytywistycznej.
Twórcy epoki pozytywizmu traktowali, przynajmniej w początkowym okresie swe utwory literackie jako narzędzie społecznej edukacji. Poprzez odpowiednio dobrane treści, sylwetki i perypetie bohaterów kreślili obraz polskiego społeczeństwa, wskazując...
Miłość i los – dwa tematy "Lalki" Bolesława Prusa.
Starożytni twórcy wierzyli w fatum. Obecnie często zdarza nam się mówić o przeznaczeniu. Mimo to, wielu z nas uważa się za panów swojego własnego losu. Czy słusznie? Już Demokryt pisał, że: „Żyjemy nie tak, jak chcemy, lecz tak, jak potrafimy.”...
Problem walki narodowo-wyzwoleńczej w twórczości Adama Mickiewicza.
Utwory polskich romantyków są nacechowane dużym patriotyzmem ze względu na sytuację w jakiej znalazła się Polska po roku 1918. Z pośród utworów Mickiewicza należy wymienić: "Grażynę", "Konrada Wallenroda", "Redutę...
Podstawy filozoficzne Pozytywizmu.
Upadek powstania styczniowego przyniósł konsekwencje świadomościowe: przekonanie, że bez sprzyjającej sytuacji międzynarodowej nie ma szans na powodzenie powstania zbrojnego, stąd zwrot w stronę problematyki gospodarczo - społecznej i...
Nowela pozytywistyczna jako narzędzie polityki społecznej.
Nowela wywodzi się od włoskiego twórcy renesansowego G. Boccaccia i jego "Dekameronu" (zbioru 100 nowel). Klasyczna nowela jest utworem krótkim, prozatorskim, o wyrazistej fabule i zredukowanym do minimum komentarzu. W noweli nie ma lub...