Romantyczne cechy powieści ludowej J.I. Kraszewskiego na przykładzie "Ulany".

Literatura ludowa, zwykle anonimowa twórczość ludu wiejskiego, współtworząca szeroko rozumiany jako zjawisko kulturowe folklor, także w postaci twórczości ustnej, mówionej i śpiewanej (pieśni i piosenki). Epika poetycka, np. rosyjskie byliny.
Utwory twórczości scenicznej, np. improwizowana włoska commedia dell'arte. Literatura ludowa doceniona została po raz pierwszy jako ważne i wartościowe zjawisko przez romantyzm.

Najbardziej znaną powieścią ludową Józefa Ignacego Kraszewskiego jest "Ulana" oparta na prawdziwej historii. Bohaterami tego utworu są wieśniaczka Ulana, oraz szlachcic Tadeusz Mrozoczyński.

Tadeusz jest młodym szlachcicem o charakterze romantyka. Podczas pobytu w mieście doznał zawodu miłosnego i postanowił wrócić na wieś do Jeziora, aby tam odpocząć przy czytaniu książek i polowaniu na ptactwo. Ogólnie można powiedzieć, że Tadeusz sprawiał wrażenie człowieka potrzebującego pomocy. Pewnego razu poznał Ulanę, która zauroczyła go. Miał co prawda świadomość, że jest ona zwykłą niewykształconą chłopką, ale nie zwracał on na to większej uwagi. Postanowił lepiej ją poznać, co w efekcie doprowadziło do rozbicia jej małżeństwa i rodziny. Ulana była piękną, młodą kobietą, na swój sposób szczęśliwa w swoim małżeństwie. Tadeusz zaproponował jej inny rodzaj miłości - miłości pańskiej w której przeważają uciechy duchowe w przeciwieństwie do pociągu fizycznego. Tadeusz miał świadomość, że nie może bezkarnie spotykać się z Ulaną, podczas pobytu jej męża Oksenia w domu. Knuje pewien plan, aby pozyskać miłość kobiety. W tym celu wykorzystuje swoją pozycję i wysyła męża Ulany do odległego miasta. Po wyjeździe męża chłopka zamieszkała z Tadeuszem w jego dworku. Po powrocie Okseń pała nienawiścią do szlachcica, ale panujące wówczas stosunki nie pozwalały mu na rozprawę w sądzie. Chłop nie mogąc znaleźć innego wyjścia z sytuacji podpala dworek Tadeusza, za co trafił do więzienia, gdzie popełnił samobójstwo. W tym czasie Tadeusz rozchorował się. Niewzruszona śmiercią męża i osieroconymi dziećmi Ulana przebywa cały czas przy chorym. Szlachcic po wyzdrowieniu wyjechał wraz z przyjacielem do Warszawy, skąd wraca z żoną. Zrozpaczona Ulana popełnia samobójstwo. Ostatecznie Kraszewski potępia postawę szlachcica - pana sytuacji, zdolnego wykorzystać swoje stanowisko i pozycję społeczną dla swoich własnych niecnych celów. Potępia też szlachtę za wykorzystywanie mieszkańców ówczesnej polskiej wsi, która musiała wykonywać rozkazy wydane im przez szlachtę. W pewien sposób krytykuje też system sądowniczy w którym chłop nie mógł dochodzić swoich praw przeciwko szlachcie.