Adam Mickiewicz to najwybitniejszy poeta polskiego romantyzmu. W jego dziełach łatwo zauważyć różne typy bohatera romantycznego. Jest to uwarunkowane uczuciami twórcy, jak również wydarzeniami, jakie mu towarzyszyły. Bohater zmienia się od...
Epopeja narodowa "Pan Tadeusz" w reżyserii Andrzeja Wajdy stanowi jedną z najlepszych polskich adaptacji filmowych, która została stworzona na podstawie dzieła "wieszcza narodowego" Adama Mickiewicza. Zadając sobie pytanie "Czy oglądany przeze...
"Grób Agamemnona" jest wierszem wynikającym z przemyśleń autora podczas pobytu w Grecji. Zwiedził wtedy tą budowlę, która uchodziła wówczas za grobowiec króla Agamemnona, a która w wyniku późniejszych badań okazała się tak zwanym skarbcem...
Człowiek pod władzą despotyzmu. Rozważ problem, odwołując się do sceny Sen Senatora oraz innych wybranych fragmentów "Dziadów cz. III" Adama Mickiewicza. "Dziady cz. III" to romantyczny dramat Adama Mickiewicza opowiadający o...
Dramat zatytułowany przez Juliusza Słowackiego "Kordian" powstał po upadku powstania listopadowego, ale również po wydaniu przez Adama Mickiewicza "Dziadów drezdeńskich". Utwór Słowackiego został pomyślany i skonstruowany w ten sposób, aby dokonać...
Księga 1 – Gospodarstwo Rozpoczyna ją uroczysta inwokacja (apostrofa) skierowana do Litwy. Poeta mówi w niej, iż bardzo kocha swą ojczyznę i tęskni za nią, zwraca się też do Matki Bożej, by mu pomogła w poetyckim powrocie do rodzinnego kraju....
Senator to typowy urzednik carski , wyrachowany , obludny, ,marzy o karierze i dla niej zrobi wszystko, to czlowiek bez zasad, potrafi byc okrutny i cyniczny z lekcewazeniem i pogarda traktuje pania Rollison, to takze bawidomek udajacy dobrze...
Około roku 1822 rząd rosyjski zaczął prześladować Polaków. Głównym prześladowcą był senator Mikołaj Nowosilcow. Sam był oskarżycielem, sędzią i katem. Oskarżeni nie mieli sposobu bronienia się, bo sami często nie wiedzieli, o co byli oskarżeni....
Około roku 1822, kiedy naszego kraju nie można było już odnaleźć na mapie, a cały naród polski był powszechnie prześladowany, na scenę polityczną wkroczył pamiętny senator Nowosilcow. Jego celem stało się zniszczenie wszelkich przejawów...
Utwór Cypriana Norwida pt. "W Weronie" nawiązuje do dramatu Szekspira pt "Romeo i Julia". Podmiot liryczny ukazuję dwa rody Kapuletich i Montekich. Są one wyniszczone ciągłymi wojnami między sobą. Jest obserwatorem, bazuje na odczuciach...
Wiersz Cypriana Kamila Norwida traktuje temat sporu, który powstał już w początkach romantyzmu między racjonalistami, a romantykami. Tematem tej sprzeczności jest rola uczuć w życiu człowieka. Norwid nie ustosunkowuje się ściśle do żadnego z...
Żyd Jankiel był mistrzem w grze na cymbałach. Nie było jeszcze takiego, który dorównałby mu talentem. Toteż właśnie z tego powodu proszono go o uświetnienie uroczystości zaślubin Tadeusza i Zosi. Po długich namowach urzekła go dopiero prośba...
Adam Mickiewicz w swoim dziele pt.: "Pan Tadeusz" opisał szczegółowo życie szlachty na wsi oraz jej zachowanie, zwyczaje i obyczaje. Warto zauważyć, że grzeczność w dawnej Polsce w dużej mierze nie różniła się od tej, jaką staramy się okazywać...
Epopeja Narodowa powstała 1834r. w Paryżu, gdzie Mickiewicz był na emigracji. Akcja utwór obejmuje 5 dni 1811 i jeden dzień 1812 roku. Fabuła "Pana Tadeusza" obejmuje czas od roku 1791 do 1812 roku. Wszystkie wydarzenia rozstrzygają się na...
Alina i Balladyna to dwie siostry przedstawione w dramacie Juliusza Słowackiego pt. "Balladyna". Mieszkały razem z ubogą wdową – swoją matką w leśnej chatce. Chociaż były siostrami, miały charaktery zupełnie inne. Alina była wysoką, smukłą,...
Sonet Adama Mickiewicza jest liryką bezpośrednią (występują formy osobowe czasownika, np. „wpłynąłem”). Podmiot liryczny można utożsamić z samym autorem, na co wskazuje ostatnia zwrotka (wspomnienie Litwy – ojczyzny Mickiewicza oraz podróż, jaką...
1. Bogurodzica 1 Bogurodzica Dziewica, Bogiem sławiena Maryja, Twego Syna Gospodzina Matko zwolena, Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kyrieleison. 2 Twego dziela, Krzciciela, Bożycze, Usłysz...
Albin – jeden z bohaterów komedii Aleksandra Fredry Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca (1833). Nieporadny, poważny, skłonny do płaczu, sentymentalny młodzieniec. Ciągle opowiada o miłosnych udrękach i swojej rozpaczy z powodu nieczułości...
Anhelli – tytułowy bohater poematu prozą Juliusza Słowackiego (1838), przebywający na zesłaniu na Syberii młodzieniec, pogrobowiec – jego ojciec zginął walcząc za ojczyznę, matka niebawem umarła z żalu. Zostaje wybrany spośród polskich wygnańców...
Córka Indianki z plemienia Siminolów i Hiszpana – Lopeza. Urodzona wśród Indian, zostaje przybraną córką wodza – Simaghana, za którego wyszła jej matka, która była chrześcijanką. Wobec zagrożenia życia A. matka poświęciła jej dziewictwo Matce...
Romantyzm to zarówno nazwa epoki historycznoliterackiej czy kulturowej, jak i prądu (formacji) charakteryzującego się określonymi cechami stylistycznymi oraz ideowymi. Można więc umieścić go na mapie historii kultury – w Polsce w latach 1822-1863,...
Romantyzm w kulturze polskiej przypada na czasy niewoli narodu, braku państwowości polskiej. Jest jednocześnie epoką narodzin nowożytności (w kulturze Zachodu proces ten zainicjowało na szerszą skalę niż w Polsce oświecenie). W ten sposób...
Już sama nazwa „romantyzm” odsyła przez swój źródłosłów do dawnego Rzymu. Chodzi tu o ludową odmianę łaciny powstałą ze zmieszania z językami germańskimi i galickimi (lingua romana), która dała początek starofrancuskiej nazwie pisanych w niej...
Tradycję szczególną wytworzył dla romantyzmu wiek XVIII. Chodzi tu przy tym zarówno o stosunek romantyków do oświecenia i klasycyzmu, jak i o pojawiające się wówczas tendencje, które można określić mianem preromantycznych (zresztą generalnie...
Należy odnotować, że romantyzm najwcześniej pojawił się w Europie w Anglii i w Niemczech, później natomiast we Francji i w krajach słowiańskich. Istotne jest również, że to właściwie w Niemczech w sposób najpełniejszy zaistniała teoretyczna...
Nad całością romantyzmu europejskiego sprawują patronat trzej twórcy, którzy powołali do istnienia wzorce literatury, wrażliwości i stylu życia epoki. Pierwszym z nich jest J.W. Goethe. Nie był on romantykiem i nie cenił romantyzmu, jednak zbliżył...
Klęska powstania listopadowego przyczyniła się do podziału polskiej literatury na dwa nurty: emigracyjny i krajowy. Na emigracji przebywali wielcy poeci: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, później Norwid, a także Chopin czy filozof J.M....
Literatura romantyzmu krajowego, rozwijając się w niesprzyjających okolicznościach – w latach represji popowstaniowych, tłumienia polskiego życia intelektualnego i artystycznego, odcięcia od literatury emigracji i kultury europejskiej – powielała...
Romantycy, dziedzicząc po poprzednim pokoleniu zniewoloną ojczyznę, usiłując przy tym poprzez spiski ukoronowane powstaniem listopadowym przywrócić jej wolność, dążyli jednocześnie do przeformułowania rozumienia ojczyzny – tak, by odpowiadało ono...
Mesjanizm to wierzenie lub raczej zespół wierzeń dotyczących zbawczej roli pośrednika (mesjasza), który, ofiarując się za ogół, odkupuje jego winę. Owym pośrednikiem może być jednostka lub grupa (np. naród czy klasa społeczna). Mesjanizm może mieć...
Romantyzm ze swym zainteresowaniem problematyką psychologiczną i poszukiwaniem prawdy o człowieku wypracował także swoistą antropologię – koncepcję człowieka oraz własną filozofię egzystencji. Zgodnie z poglądami Rousseau romantycy myśleli o...
Romantyczna koncepcja miłości – odwołując się do koncepcji średniowiecznej miłości dworskiej, tradycji platońskiej, neoplatońskiej oraz chrześcijańskiej, a także miłości sentymentalnej – ukazywała miłość jako uczucie łączące ludzi: kochanków,...
Romantycy pojmowali naturę jako żywą samoistną całość (organizm), obdarzoną zdolnością odczuwania. Uważali, że ma ona charakter duchowy, przenikają ją sieci głębokich powinowactw (korespondencji). Wiązali ją z tajemniczością, metafizycznym...
Poezja stanowi w romantyzmie polskim najważniejszą ze sztuk, choć łączącą się i z innymi sztukami: muzyką i malarstwem (w ten sposób miała ona poszerzać swoje możliwości poznawcze i ekspresyjne). Owo połączenie miało umożliwić syntezę sztuk:...
Literatura romantyczna odznacza się charakterem lirycznym, co oznacza, że jest ona ekspresją jej twórców, ujawnia ich wnętrze, jest skrajnie subiektywna. W przypadku polskich romantyków liryka – jako rodzaj literacki – nie stanowi największej i...
Gatunek pierwotnie związany z muzyką, śpiewem, o charakterze synkretycznym, łączący elementy liryczne (subiektywność narracji) z epickimi (fabuła) i dramatycznymi (elementy dialogowe). Tematem utworów tego gatunku są wydarzenia niezwykłe związane...
Utwór liryczny posiadający ustalony układ stroficzny: 14 wersów uporządkowanych w 2 czterowierszach i 2 tercynach (strofach trójwersowych). Podziałowi na części 8- i 6-wersową odpowiada w sonecie najczęściej podział tematyczny. Wyróżnikiem różnych...
Gatunek poezji narracyjnej (wierszowanej) o charakterze synkretycznym, łączący elementy epickie, liryczne (subiektywizacja narracji) i dramatyczne. Fabuła powieści poetyckiej ma konstrukcję fragmentaryczną (często nie respektuje praw chronologii),...
Gatunek poezji wierszowanej łączący elementy epickie z lirycznymi (subiektywizacja narracji), silnie nasycony elementami dyskursywnymi. Poemat dygresyjny odznacza się luźną, fragmentaryczną kompozycją, jego epizody łączy najczęściej postać...
Niewątpliwie najważniejszym rodzajem w polskiej literaturze romantycznej, a w każdym razie rodzajem obejmującym największe arcydzieła, jest dramat. Pojawia się tu specyficzny gatunek określony mianem dramatu romantycznego. Cechuje go poetyka formy...
Niektórzy teoretycy wyróżniają osobny rodzaj literatury użytkowej, do której zaliczają m.in. list. W romantyzmie zauważalna staje się swoista epistolomania, z którą wiąże się wzrost rangi owego gatunku, jak również jego związek z innymi gatunkami...
Cechą znamienną literatury romantycznej jest filozoficzność. Oznacza to nie tylko jej związek z ówczesnymi czy wcześniejszymi systemami filozoficznymi, ale i fakt, że to właśnie literatura stara się dotrzeć do tajemnicy universum, ustalić miejsce...
W epoce romantyzmu historia nabrała niezwykłego przyspieszenia, stając się udziałem szerokich rzesz. Wiązało się to ze wspomnianymi już wydarzeniami: wojnami napoleońskimi, później z częstymi zaburzeniami rewolucyjnymi i zrywami...
Osobną uwagę należy poświęcić próbie scharakteryzowania romantyzmu (romantyczności) jako pewnej postawy ahistorycznej, pojawiającej się w różnych epokach, związanej z tendencjami antyklasycystycznymi. Jeśli chodzi o styl myślenia, romantyzm dąży...
Podobnie jak w literaturze, tendencje antyklasycystyczne ujawniają się również w malarstwie i muzyce omawianej epoki. Malarstwo romantyczne powstaje w opozycji do XVIII-wiecznego neoklasycyzmu i cechuje się wielością tendencji rozwojowych, trudno...
Romantyzm zaistniał w Polsce w ścisłym kontakcie z tendencjami rozwojowymi literatury europejskiej, ponadto część polskiej literatury tego okresu powstawała na Zachodzie. Warto podkreślić, że – przejmując wzorce z literatury europejskiej (tematy,...
Adam Mickiewicz – twórca konwencji polskiego romantyzmu – urodził się 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu pod Nowogódkiem (Litwa, obecnie Białoruś) w rodzinie drobnoszlacheckiej (przyszły poeta został wcześnie osierocony przez ojca – adwokata; szczególnie...
Stanowią sumę poetycką i myślową twórczości Mickiewicza. Łącząc dwa jej okresy, prezentują syntezę światopoglądową twórcy, są przy tym znakomitą realizacją poetyki dramatu romantycznego (dzieła otwartego i fragmentarycznego, dramatu historycznego...
To poetycka powieść historyczna, która jednak wykorzystuje historię jako maskę współczesności. Mickiewicz umieścił akcję utworu na Litwie w XIV w., w okresie walk z Krzyżakami. Czerpał wiadomości ze źródeł historycznych (zgodnie z zasadami...
Jest utworem łączącym cechy wielu gatunków literackich. Początkowo Mickiewicz zamierzał napisać sielankę w stylu Hermana i Doroty Goethego, jak pisze w swoich listach: „poema szlacheckie”, „poema wiejskie” (takie określenie eksponuje związek...