Uczuciowość sentymentalna Karpińskiego.

Franciszek Karpiński to główny przedstawiciel sentymentalizmu polskiego, nazywany był poetą serca. W swoim dorobku poetyckim ma sielanki w stylu rokokowym, wiele wierszy miłosnych w tym „ Do Justyny. Tęskność na wiosnę”, lirykę obywatelską, do której należy zaliczyć „Żale sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta” i „ Pieśń dziada sokalskiego”, pieśni religijne wśród których jest „ O narodzeniu Pańskim”, „Pieśń poranna” i „ Pieśń wieczorna”.

Najlepiej uczuciowość sentymentalną odzwierciedlają wiersze miłosne. Poeta umie za pomocą bardzo prostych środków opisywać swoje intymne przeżycia. W wierszu „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” Karpiński zestawia wewnętrzne rozterki zakochanego ze zjawiskami budzącej się do życia natury. Sentymentalny kochanek odczuwa na nowo głęboką więź człowieka z naturą. W wierszach Karpińskiego odnaleźć można tęsknotę za prostotą życia w kontakcie z przyrodą. Karpiński potrafił pisać o miłości w sposób niekonwencjonalny: prosto, czule i przejmująco.

W jego wierszach nie ma w ogóle typowych dla klasycyzmu retorycznych zwrotów. Uczucia obywatelskie są wyrażane w wierszu „Żale sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta”, który powstał już po trzecim rozbiorze Polski. Jest to elegia żałobna wyrażająca rozpacz po ostatecznym upadku ojczyzny. Wiersz ma formę apelu do zmarłego króla, którego postać symbolizuje minioną wielkość ojczyzny. Karpiński opisuje bezmiar klęsk, które spadły na Rzeczpospolitą niegdyś tak wielką i silną. Przyczyną rozpaczy poety jest upadek wiary w odrodzenie podbitego przez wrogów państwa. Wiersz jest przepełniony atmosferą przygnębienia i rezygnacji.

Równie pięknie wyraża Karpiński uczucia religijne. Jego słynna kolęda „O narodzeniu Pańskim” w piękny sposób nawiązuje do najwybitniejszych osiągnięć poezji barokowej. Wielkość Boga i jego wszechmocność podkreślona została w „pieśni porannej” i ‘pieśni wieczornej”, które wyrażają zaufanie do stwórcy i oddanie się pod jego opiekę.

Twórczość Franciszka Karpińskiego jest przykładem poezji sentymentalnej, która wychodziła z założenia, że najważniejsze w osobowości człowieka są jego uczucia.