BYRONIZM Nurt ten rozwinął się w latach 1812 - 1830. Człowiek, który wyznawał byronizm był zazwyczaj skłócony ze światem i innymi ludźmi. Cechy byronizmu: nienawiść do świata ucisku nakaz bezkompromisowej walki ze wszystkim co ogranicza...
Mesjanizm - nurt w filozofii polskiej powszechny pogląd, że Polacy jako naród posiadają wybitne cechy osobowości, które w sposób szczególny wyróżniają ich pośród narodów świata. Najważniejsze rysy filozofii mesjanistycznej, wspólne dla...
Geneza Młodej Polski: Już pod koniec lat osiemdziesiątych XIX w. wyraźnie narasta krytyka programu pozytywistycznego, którą podejmują nie tylko zwolennicy nowych przeobrażeń w literaturze i sztuce, ale i sami pozytywiści. Atakom podlega nie...
BIBLIA “MIŁOŚĆ I WARTOŚCI” Biblia jest to zbiór ksiąg Starego i Nowego Testamentu. Biblia uznana jest za Pismo Święte, zawiera odwieczne pytania człowieka o powstanie świata i rodzaju ludzkiego, wprowadza pojęcie dobra i zła, nagrody i...
Barok - połowa XVI w - koniec XVII wieku Nazwa epoki: Nazwa epoki pochodzi z języka portugalskiego i oznacza perłę o nieregularnym kształcie. Takie skojarzenie związane było z wymyślnymi, nietypowymi formami charakterystycznymi dla malarstwa i...
Początek pozytywizmu datuje się na lata czterdzieste, koniec zaś na lata dziewięćdziesiąte XIX wieku. Epoka ta wywodzi się z nurtu filozoficznego oświecenia. Na pierwszym planie znowu pojawia się „szkiełko i oko” z ballady Adama Mickiewicza....
Wybrani filozofowie starożytnej Grecji: I. Filozofowie przyrody. Uważali, że świat ma jednorodną, materialną strukturę. Początkiem i zasadą świata jest przenikająca wszystko, wieczna pramateria (prasubstancja, prapierwiastek, pierwotny...
Oświecenie, określane często jako wiek rozumu – nurt kulturalny oraz okres w historii Europy przypadający na lata 1688-1789. (koniec wieku XVII-wiek XVIII.) Nazwa epoki: wiek filozofów, wiek rozumu racjonalizm-pogląd, uznający rozum za najlepsze...
Ważnym elementem romantycznej wizji świata była natura. Romantycy stworzyli nowy sposób myślenia o niej, nową jej koncepcję. Odrzucili oświeceniowe poglądy traktujące naturę, jako wyregulowany mechanizm. Rozumieli ją natomiast jako byt pierwotny,...
Literatura tego okresu rozwijała się gł. w Warszawie (związana z liberalnym i demokr. programem tzw. młodej prasy) oraz w Krakowie. Pozytywiści, zwł. warsz. tzw. młodzi (A. Świętochowski, P. Chmielowski, także E. Orzeszkowa), przeciwstawiali...
Odrodzenie 1506 - 1622 - epoka odkryć Przyczyny odrodzenia: • wyprawy krzyżowe • odkrycie Ameryki • teoria Kopernika • wynalezienie druku skutki odkryć: • wzbogacenie się miast na szlakach handlowych (Wenecja) • wyodrębnienie stany...
średniowiecze–zach EuropyV – XVw polsce X – XVUstrój społeczny – (hierarchia św. Tomasza) ustrój feudalny:duchowieństwo, szlachta, mieszczaństwo, chłopi Kościół jego rola–kościół ma ważną rolę w życiu człowieka, ma największe wpływy Cel życia–jest...
W epoce średniowiecza wzorcami parenetycznymi były postaci władcy, ascety i rycerza. W renesansie zaczęto głosić nowe postawy i kuto wzorce godne naśladowania. Był m.in. wzór dworzanina, renesansowego twórcy (poeta doctus), ideał patrioty i wzór...
„Homo natus de muliere, brevi vivens tempore etc.” Słowa pochodzące z księgi Hioba, są jednocześnie tytułem jednego z sonetów Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Ukazuje pozycję człowieka w baroku. Niestałość, niepokój, brak spoczynku we Wszechświecie,...
Stanisław Staszic ur. się w Pile w 1755r, a zmarł w 1826. Pochodził z mieszczańskiej, średniozamożnej rodziny. Został dobrze wykształcony. Po zakończeniu nauki przyjął święcenia kapłańskie. Bardzo jednak interesowały go sprawy kraju. Dał temu...
Termin wywodzi się z kultury niemieckiej, jest nazwą epoki w dziejach historii kultury, której rozwój przypada na wiek XVIII (Europa Zachodnia). Jej koniec wiąże się z wybuchem rewolucji francuskiej w roku 1789. Traktowany jest jako pierwsza epoka...
ODRODZENIE (RENESANS) od 1492 do lat 30-tych XVIIw. RENESANS (fr. renaissance - odrodzenie)- zjawisko odrodzenia literatury antycznej i odnowienia studiów starożytnych. Ośrodkiem zainteresowań był otaczający świat. HASŁO „ Homo sum”...
SOKRATES - Za punkt wyjścia filozofii przyjmował uznanie własnej niewiedzy, stąd jego słynne powiedzenie "wiem, że nic nie wiem". Za najwyższe dobro uważał cnotę, do której prowadzi wiedza, zło, zaś jest wynikiem braku wiedzy i...
Alegoria- motyw lub zespół motywów w utworze literackim o znaczeniu przenośnym, znaczenie alegoryczne jest przypisane na stałe, zatem alegorie tłumaczy się wjednoznacznie (inaczej niż symbole), np. postać kobiety z opaską na oczach, wagą i mieczem...
· dramat romantyczny · poemat dygresyjny · powieść poetycka · sonet · epopeja · oda · ballada Ballada pierwotnie oznaczała prowansalską ludową liryczną pieśń taneczną, wykonywaną zazwyczaj chóralnie. Charakteryzuje się synkretyzmem...
1.Rozumienie pojęcia "renesans" -termin "odrodzenie" pochodzi od włoskiego malarza, architekta Giorgio Vasari, a rozpowszechniony został przez niemieckiego myśliciela tamtej epoki Jacoba Buckhardt'a, -francuskie "La...
Polska literatura średniowieczna pozostawała pod silnym wpływem Kościoła. Wiąże się to z przyjęciem chrześcijaństwa w 966 roku. Wcześniej pogańscy Polacy obywali się bez pisma (podobnie jak większość narodów europejskich). Pismo pojawiło się na...
Biblia z języka greckiego oznacza księgi i jest jednym z najpiękniejszych dzieł literackich na świecie. Biblię charakteryzuje to, że została napisana przez wielu ludzi. Miłość i cierpienie były doznane na podstawię biblii przez Hioba, Adama i...
Zagadnienia z Pozytywizmu filozofia: August Conte "Kurs filozofii pozytywnej" , "O duchu filozofii pozytywnej" - monizm przyrodniczy J.S. Mill "Utylitaryzm", "System logiki" Herbert Spencer...
OŚWIECENIE -Rozum -Doświadczenie -Wiedza -Zaufanie do uczonych ksiąg -Poszukiwanie źródeł i tradycji w antyku (starożytność) -W sztuce obowiązują reguły klasyczne: harmonia, ład i porządek -Jest to epoka uczona idealna jasna...
Tak bogaty rozwój twórczości satyrycznej jaki zaobserwowano w epoce oświecenia -był niewątpliwie efektem wiary w dominujące w tym okresie wartości. Przypomnę, że umowne ramy czasowe otwierające i zamykające lata trwania tej epoki literackiej w...
Oświecenie Informacje wstępne Ramy czasowe Periodyzacja epoki oświecenia, podobnie jak wielu innych okresów dziejów, możliwa jest dzięki analizie przemian gospodarczych, kulturowych i społecznych zachodzących w Europie. Jedną z ważniejszych...
Oświecenie - wiek filozofów, wiek rozumu, wiek ludzi światłych, mądrych, wykształconych. Kolebką nowego prądu umysłowego była Europa zachodnia Anglia, Francja i Holandia. Podstawe idei oświeceniowej tworzyły podlądy XVII w. uczonych filozofów....
Aleksander Świętochowski "Praca u podstaw" Autor przedstawił sytuację chłopów po reformie uwłaszczeniowej - nie mogą bez zewnętrznej pomocy stać się zbiorowością świadomych producentów. Ich edukacją winni się zająć światli...
Sarmatyzm to pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej. Opierając się na XVI - wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od Sarmatów, starożytnego plemienia, zamieszkującego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom...
zagadnienia z Młodej Polski prądy artystyczne: 1) impresjonizm - subiektywizm - synestezja 2) symbolizm 3) ekspresjonizm Edward Munch "Krzyk" 4) estetyzm 5) parnasizm 6) realizm 7) naturalizm filozofia: Artur...
Pokolenie "porażonych śmiercią" było urodzone około 1920 roku. To pokolenie zwane też jako "Kolumbowie rocznik 20". Jako pierwsi urodzili się w wolniej Polsce, a wkroczyli w wiek dojrzały wraz z wybuchem II Wojny Światowej....
Nowela- zwięzły utwór narracyjny, pisany prozą, o wyraźnej akcji i prostej, najczęściej jednowątkowej fabule; wydarzenia z życia bohatera rozgrywają się w krótkim okresie czasu, przy czym autor unika wszelkich komentarzy, szczegółowych opisów...
Oświecenie- epoka myślenia, zasadnicza role odgrywa rozum, drugą wartością jest natura. Oświecenie tworzy ideologia skierowana przeciwko feudalizmowi, panuje ideał encyklopedności wiedzy- erudyta-człowiek wszechstronnie wykształcony. Trzecia...
Księga Hioba otwiera zbiór siedmiu ksiąg dydaktycznych. Przewija się w nich motyw mądrości jako daru Boga i drogi do Niego, zaczynającej się od bojaźni Bożej i całkowitego poddania się Jego woli. Szczególny charakter zawdzięczają te księgi...
W kulturze i filozofii II połowy XX wieku, bardzo wyraźnie zaznaczył się wpływ postmodernizmu. Ten kierunek w filozofii współczesnej i ruch kulturalny jest reakcją na kulturę nowoczesną. Nazwa postmodernizmu odnosi się głównie do zjawisk, które...
Pod terminem "romantyzm" rozumiemy prąd ideowy, literacki i artystyczny w dziejach kultury europejskiej, przypadający mniej więcej na lata 1820-1860. W sztuce romantyzm oznacza postawę ideową opartą na wierze w ludzki geniusz i...
1) Giaur jako bohater romantyczny - charakterystyka Giaura poznajemy jako młodego, wysokiego, dobrze zbudowanego i przystojnego młodzieńca. Ubrany on był w czarny strój arabski i zawsze jeździł na czarnym koniu. Praktycznie nic nie wiemy o jego...
Zagadnienia z Oświecenia filozofia Oświecenia poglądy epistemologiczne: - racjonalizm - empiryzm David Hume John Looke "Listy o wychowaniu" , "Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego" - człowiek - tabula raza -...
Praca u podstaw, problematyka społeczna wsi, pomoc najuboższym warstwom: "Szkice węglem" - Henryk Sienkiewicz - niewiedza i zacofanie chłopów; nieznajomość własnych praw, ani metod ich dochodzenia w urzędach; ślepe zaufanie do...
Jako, że w początkowej fazie romantyzmu nastąpił odwrót od wszelkich przejawów oświecenia, tak więc odstąpiono również od krytyki szlachty; krytyki, bo właśnie ten wątek dominuje, jeżeli w ogóle się pojawia; potem jednak, w wyniku rozwoju wydarzeń...
Wojciech Gutowski : Królestwo Antychrysta i tęsknota Lucyfera. Oblicza szatana w literaturze Młodej Polski [w:] Stulecie Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1995. Typologia szatana wg Stanisława Przybyszewskiego : „Szatan jest...
Barok był głównym kierunkiem w kulturze środkowo i zachodnioeuropejskiej , którego trwanie datuje się na XVI do XVIII wieku. Często się mówi że twórcy owej epoki przekraczali „granicę dobrego smaku”. Moim skromnym zdaniem twórcy baroku nie...
Życie umysłowe i kulturalne w Polsce epoki oświecenia - szkolnictwo, teatr, mecenat króla, czasopiśmiennictwo. MECENAT - Stanisław August jako polityk nie odniósł większych sukcesów, ale jako mecenas kultury przyczynił się do jej znakomitego...
Symbol towarzyszy ludziom od wieków. Pierwszym i zarazem najbardziej znanym symbolicznym utworem jest „Apokalipsa św. Jana”. Naszym zadaniem nie jest jednak odgadywanie treści zawartych w „Biblii”, ale przedstawienie na przykładach...
W buddyzmie nirwana oznacza: powstrzymanie stawania się, pozbycie się żądzy, wyzwolenie umysłu, całkowite ustanie starości i śmierci. Dosłownie to zanik, zgaśnięcie, jeżeli jednak ten zanik porównać do gasnącego płomienia, to nie zanika on, ale...
Renesans jest epoka barwną i różnorodną. Był tzw. "odskocznią" od szarego, zastraszonego śmiercią i Bogiem śreniowiecza. W odrodzeniu panował antropocentryzm, a więc zainteresowanie człowiekiem i jego potrzebami, czyli wszystkim, co go...
Nazwa Po ciemnych latach Średniowiecza następuje w XV wieku epoka, która jako punkt zainteresowań stawia sobie człowieka. Jest to właśnie Renesans (po polsku: "Odrodzenie"). Po raz pierwszy tego sformułowania (dokładnie ujął to jako...
Harmonia sprzeczności Ogromny wpływ na kulturę XVI i XVII wieku wywarła kontrreformacja- działania Kościoła zmierzającego do odzyskania dawnego wpływu we wszystkich dziedzinach życia. W 1563 roku zakończył obrady trwający aż 18 lat sobór...
Problematyka nietolerancji i złego obchodzenia się z ludźmi to główny wątek utworów pozytywistycznych . Są one ukazane w bardzo wyrazisty sposób . Drastyczne wręcz nieludzkie sceny skłaniają nas do czułego pochylenia się nad ludźmi...