Znajdź w literaturze potwierdzenie sądu, że „ludzie wrażliwi nie zaznają spokoju ducha”.
W literaturze występuje wielu bohaterów wrażliwych, którzy z różnych powodów muszą dokonywać wyborów pomiędzy dobrem własnym a dobrem ogółu. Mus dokonywania owych wyborów prowadzi do ich wewnętrznego rozdarcia, do niepokoju ducha. Typowym...
Historia języka - gramatyka diachroniczna.
Historia języka - gramatyka diachroniczna Przeszłością języka zajmuje się m. in. gramatyka historyczna, zwana też diachroniczną, która bada i opisuje fakty językowe w przekroju historycznym. O historii języka w ścisłym znaczeniu tego słowa można...
"Być czy mieć?" - rozważania na temat kondycji współczesnego człowieka końca XX wieku.
I. Plan: A. Wstęp: "Być czy mieć" - problem człowieka ery nieograniczonej konsumpcji. B. Rozwinięcie: 1. Dylemat moralny, a współczesne społeczeństwo. 2. Życie ludzkie i jego wymagania, a dążenie do luksusu. 3. Świat dla człowieka...
Motyw buntu i pokory w literaturze XX-lecia i współczesności.
BUNT „SZEWCY” Wszystkie rewolucje były wynikiem niezadowolenia i chęci panowania. Szewcy np. nie mogli pogodzić się z tym, że warstwy panujące (arystokracja, inteligencja) prowadzą życie na innym poziomie, nawet jedzą co innego (kompleks...
Artysta w literaturze poszczególnych epok.
Artysta — Twórca lub odtwórca dzieła sztuki; człowiek obdarzony talentem wyróżniającym go spośród innych. Kuł-tura i potoczne wyobrażenia przypisują artyście nadwrażliwość, wyostrzone spojrzenie na świat i ludzi. Zwykle stosuje się do artysty...
Literatura a historia.
Historia a literatura ma wiele wspólnego ze sobą. Wielu autorów opisuje wojny, powstania lub obozy koncentracyjne. Na początek skupię się na tym ostatnim,czyli na obozach koncentracyjnych. Autorami którzy opisują wydarzenia dziejące się w historii...
Trud wierności sobie - Problem wierności ideałom w literaturze.
Problem wierności ideałom jest problemem odwiecznym, człowiek prawy nigdy nie zrezygnuje z raz objętego kursu ku wartościom ważnym i pożytecznym. Można by się zastanowić nad tym, czy tak pojęta wierność sobie samemu warta jest poświęcenia jej...
Obrachunki z polskością. Twój głos w dyskusji na temat polskich mitów, jakie wykształciła literatura na przestrzeni wieków.
XVI - wieczni historycy twierdzili, ze szlachta polska wywodzi sie od Sarmatów, starozytnego plemienia, zamieszkujacego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom przypisywano wiele wspanialych cech charakteru, jak np. wrodzona dume, walecznosc,...
Rady dla cytujących.
1. Każdy cytat zapisujemy na oddzielnej fiszce (kartce) 2. Odnotowujemy źródło, z którego pochodzi: imię i nazwisko autora, tytuł utworu lub opracowania,miejsce i rok wydania, wydawnictwo, numer strony 3. Określamy temat, którego cytat dotyczy...
Śmierć jako temat i motyw w literaturze dawnych wieków i w polskich utworach o drugiej wojnie światowej.
Śmierć jako temat i motyw w literaturze i sztuce przewijała się poprzez wszystkie epoki literackie. Jej obraz i znaczenie ewoluowały razem z rozwojem szeroko rozumianej kultury i sztuki. Wraz ze zmianami kulturowymi szły zmiany cywilizacyjne – i...
Wykaż, że Biblia, to zalążek literacki i źródło nakazów moralnych.(matura ustna)
-Biblia (biblos) – słowo greckie, inaczej księga. -Najstarsze zapisy biblijne pochodzą z VI i V wieku pne. Zapisy poprzedziła wielowiekowa tradycja ustna. Chrystianizm wiąże początek tradycji ustnej z Abrahamem (XIX w. pne.). -Mojżesz żył w...
Odwołując się do wybranych utworów L. Staffa, K. P. Tetmajera i J. Kasprowicza, przedstaw nastroje wpisane w młodopolską poezję.(matura ustna)
Leopold Staff, czołowy liryk epoki Młodej Polski, jest piewcą symbolizmu. Jest to kierunek literacki i artystyczny wyrażający treść przy pomocy określonego symbolu, który prezentuje wnętrze, jaźń, zjawiska trudne do nazwania. Myśli Staffa wędrują...
Przedstaw argumenty przemawiające za dydaktyzmem literatury średniowiecza.(matura ustna)
Cechą literatury średniowiecznej jest zaangażowanie w kwestie religijne, świeckie, duchowe, społeczne. Utwory pisane były po to, aby służyć określonym celom: aby zbudować ład moralny, wychowywać, nauczać, potępić zło, afirmować dobro. W utworach...
„Nie ma ucieczki przed gębą, jak tylko w inną gębę” – opowiedz o „człowieku w niewoli formy” na podstawie „Ferdydurke” W. Gombrowicza.(matura ustna)
Bohater powieści W. Gombrowicza, Józio Kowalski, jest 30-letnim mężczyzną, pisarzem, autorem „Pamiętnika z okresu dojrzewania”. Ni to na jawie, ni we śnie pojawia się prof. Pimko i „na siłę” bohater wtłoczony jest do szkoły, i musi poddać się...
Miłość ma różne barwy. Jaki rodzaj miłości ma największe znaczenie w życiu człowieka?
Natura ludzka wzbogacona jest wieloma uczuciami. Najcenniejsze spośród nich to miłość.Spotyka się ją często ,lecz każdy z nas odbiera ją inczej.Ona też przyjmuje różne barwy i wyrazy . „.....Miłość niejedno ma imię.....’’...
Zbierz argumenty przemawiające za uniwersalną wymową przypowieści biblijnych. (matura ustna)
Uniwersalna wymowa to taka, która ma charakter powszechny, jednolity, dotyczący każdego człowieka bez względu na rasę, kulturę, religię i miejsce geogr., w którym człowiek żyje. Przypowieść to gat. epicki, zawierający dwie płaszczyzny...
Posługując się przykładami ze znanych ci dramatów, wskaż różnice w klasycznym i szekspirowskim pojmowaniu tragizmu.(matura ustna)
Tragizm – to kategoria moralna, stawiająca bohatera w sytuacji wybory dwóch równorzędnych racji. Której nie wybierze i tak ta wybrana doprowadzi do klęski. Klasyczne pojęcie tragizmu wyjaśnić możemy w świetle „Antygony” Sofoklesa. Tytułowa...
Odwołując się do znanych ci dzieł literackich uzasadnij, że mitologia jest źródłem tematów literackich.(matura ustna)
Mit jest opowieścią o stałej warstwie fabularnej wyrażającej wierzenia starożytnych Greków, Rzymian. Mity dają odpowiedź na pytanie jak powstał świat, człowiek, jaka jest natura ludzka, jakie są zachowania i postawy ludzkie. Mity wyrażają...
Wymień ugrupowania poetyckie międzywojnia i zinterpretuj wiersz J. Tuwima „Prośba o piosenkę”. (matura ustna)
-Ugrupowanie poetyckie „Skamandra”, w którym tworzyli: J. Tuwim, K. Wierzyński, J. Lechoń, J. Iwaszkiewicz. Nie mieli konkretnego programu poetyckiego, wprowadzali do poezji język potoczny, brutalizmy, prozaizmy, wulgaryzmy, zeszli z poezją na...
Wskaż, że „Antygona” Sofoklesa, „Odprawa posłów greckich” J. Kochanowskiego i „Makbet” Szekspira są lekcją dla sprawujących władzę.(matura ustna)
„Antygona” – tragedia antyczna napisana w V w. pne. jest utworem nt. władzy. Tę, w Tebach sprawuje Kreon, wuj Antygony, który objął tron po bratobójczej śmierci Polinika i Etokla. Honorowym pogrzebem każe uczcić bohatera – Etokla, Polinika –...
Obozowa rzeczywistość w „Innym świecie” Herlinga-Grudzińskiego
W kręgu piśmiennictwa rosyjskiego powstało wiele bardzo wybitnych utworów o rzeczywistości stalinowskich obozów – wspomnijmy tylko „Opowiadania kołymskie” Szałamowa czy utwory Sołżenicyna. Ta proza odznacza się bezcennymi walorami...
"Być albo mieć" – To alternatywa przed którą staje każdy człowiek. Twoje wnioski w oparciu o bohaterów literackich.
Być albo mieć – to alternatywa przed którą staje każdy człowiek. Każdy staje w pewnym etapie życia przed takim wyborem. Stanęli również bohaterowie utworów które niżej przedstawię. Jednym z przykładów jest starożytny utwór Sofoklesa pt....
Świat to labirynt, teatr, sen...- która z koncepcji mówienia o świecie przez literaturę jest ci najbliższa?
Już w czasach antycznych próbowano interpretować postawę człowieka do czasów w których przyszło mu żyć. Próbowano też stworzyć koncepcję sprowadzającą byt człowieka i rzeczywistość, w której żyje do pewnych reguł, aby opierając się na nich...
Żyć wygodnie, egoistycznie czy służyć sprawom i wartościom przerastającym człowieka jako jednostkę?
KONSPEKT Żyć wygodnie, egoistycznie czy służyć sprawom i wartościom przerastającym człowieka jako jednostkę? 1. Wstęp Teza: Poświęcenie się wartością przerastającym człowieka jako jednostkę daje mu poczucie spełnienia. Życie według zasad...
Czas i przestrzeń w "Sklepach Cynamonowych" i "Sanatorium Pod Klepsydrą" Brunona Schulza.
Pisarz, grafik Bruno Schulz jest na pewno postacią niebanalną. Człowiek obdarzony talentami: literackim i artystycznym na pewno inaczej pojmuje świat, jego realia, czas inaczej niż większość ludzi. Dwie dziedziny artystyczne, w których się...
Kariery polityczne i awanse społeczne w ujęciu pozytywnym i negatywnym.
Już od początków istnienia człowieka w obecnej formie, jaką jest Homo Sapiens, istniały elity społeczne i kasta rządzących plemieniem. Prawie też od zawsze wszystkie społeczności ludzkie dzieliły się na klasy i warstwy, z których jedne były...
Słowniki
Słownik ortograficzny - jest to słownik podający wyracy, co do których mogą wystąpić wątpliwości, jak należy je pisać; słownik ten uczy poprawnej pisowni. Słownik poprawnej polszczyzny (słownik ortoepiczny) - autorem jest Stanisław Szober....
Klasyfikacja środków stylistycznych.
Fonetyczne środki stylistyczne: - onomatopeje (wyrazy dźwiękonaśladowcze np. bum) - instrumentacja zgłoskowa ("O szyby deszcz, deszcz dzwoni jesienny") - powtórzenia - rymy - refreny - zoorganizowanie brzmieniowe...
Synteza maturalna
Biblia-najwazniejszym jej przesłaniem jest miłosc. Księga Hioba-w niej pytania o dobro i zło i sens życia. Bóg wystawia go na próbe, on jej nie rozumie ale ja przyjmuje z pokorą. Hiob był niemal ideałem. Księga Kocheleta-pesymistyczna wizja...
Motywy biblijne w literaturze, rodzaje nawiązań do Biblii.
TOPIKA BIBLIJNA Topika chrześcijańska, znak zainteresowań twórców literackich i innych sztuk pięknych problematyką religijną, metafizyczną i egzystencjalną od średniowiecza do współczesności, przywoływanie symboli, obrazów i motywów...
Bolesław Leśmian - opracowanie.
*BOLESŁAW LEŚMIAN* - pytania o sens; poeta osobny BALLADA-gatunek stworzony w średniowieczu, uważana za literaturę niską, karnawałową, literaturę prostych ludzi - gatunek ten zaistniał ponownie w dobie romantyzmu ( eksponowanie prawdy ludu;...
Gatunki biblijne we współczesnej literaturze.
Przypowieść, parabola, gatunek należący do literatury moralistyczno-dydaktycznej, najczęściej związany z wierzeniami religijnymi. Posługuje się narracją, w której postaci i zdarzenia pełnią rolę nosicieli i zarazem przykładów prawd oraz prawideł...
O twórczości Tadeusza Konwickiego
- w swoich powieściach : „Kompleks polski”, „Mała apokalipsa”, „Wschody i zachody księżyca” pisarz formułuje tezę o powszechnym kryzysie wartości. Twierdzi, że do II wojny światowej ludzie żyli w przekonaniu, iż dokonujący się postęp techniczny,...
"Ale ten płacz Antygony, Co szuka swojego brata, To jest zaiste nad miarę wytrzymałości ". Czesław Miłosz
Od początków istnienia literatury, od prastarych, antycznych mitów i biblijnych opowieści obiektem zainteresowania twórców był człowiek, zaś życie ludzkie składa się nie tylko z radości, ale także cierpienia i smutku. Te właśnie uczucia -...
Motyw wojny i tradycja romantyczna w poezji Baczyńskiego.
U K.K.Baczyńskiego wojna zawsze łączy się z katastrofizmem , apokalipsą spełnioną,brutalnością , śmiercią , końcem swiata.Wojna budzi grozę , bezpowrotnie niszczy "dawny świat" , tworzy rzeczywistość odwróconą,wyniszcza ludzkość fizycznie jak i...
Problem miłości i śmierci w literaturze średniowiecza
1) Śmierć była bardzo w średniowiecznej sztuce i literaturze niezmiernie popularna. Podstawowym hasłem epoki było "Memento mori"-pamiętaj o śmierci.Najczęściej służyła zastraszeniu ludzi , lecz występowała także w postaci wyidealizowanej....
Typy dramatów młodopolskich
Istniały dwa zasadnicze typy dramatów - symboliczny i naturalistyczny oraz dodatkowo ekspresjonistyczny. Przykład pierwszego stanowi "Wesele". Wyspiański zachowuje starożytną zasadę trzech jedności - miejsca, czasu, akcji. W jednej scenie nie ma...
Wieś, tematyka ludowa w literaturze Młodej Polski.
Spojrzenie na wieś w utworach Reymonta i Żeromskiego jest bardzo różne, co wynika z różnych intencji pisarskich obu autorów. Stefan Żeromski, którego nazywano sumieniem Polaków, za cel postawił sobie ukazanie rodakom najbardziej żywotnych...
Problematyka "Przedwiośnia" (rewolucja, niepodległość, problemy społeczno-polityczne)
Rewolucja - obraz rewolucji ukazany w "Przedwiośniu" jest przerażający, tak jakby autor chciał przestrzec czytelników przed grozą takiego wydarzenia. Jest to wizja śmierci, głodu, nędzy i choroby wzbogacona o brak szacunku i litości dla drugiego...
Problemy życia współczesnego w poezji; emigracja, wolność itp.
Średniowiecze: Przecław Słota- O zachowaniu się przy stole Renesans: Mikołaj Rej: Prawe szlachectwo jakie ma być, Żywot człowieka poczciwego, Krótka rozprawa między trzema osobami Piotr Skarga: Kazania sejmowe, Andrzej Frycz Modrzewski:...
Gatunki - tragedia szekspirowska, tren, fraszka, pieść, nowela, sielanka, pojęcie tragizmu.
Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. TREN -gatunek, który "wydobył" Kochanowski z przeszłości antycznej. Tren był w starożytności...
Renesansowe ideały życia (na podstawie konkretnych tekstów).
1. IDEAŁ ZIEMIANINA w "Pieśni Świętojańskiej o Sobótce" Jana Kochanowskiego i w "Żywocie człowieka poczciwego" M. Reja. a) ziemianin jest przedstawiony jako człowiek szczęśliwy, wesoły i samowystarczalny. Człowiek ten żyje zgodnie z naturą i...
Podstawy filozoficzne średniowiecza i charakterystyczne cechy sztuki.
Ogólnie panującą filozofią, która w centrum świata umieszczała Boga, był teocentryzm (theos-Bóg). Ludzie uznawali wyższość dóbr duchowych nad doczesnymi, różne zjawiska przyrodnicze interpretowano jako znaki od Boga, a w filozofii dominowała myśl...
Natura i sposób jej funkcjonowania w literaturze romantyzmu.
Kult natury Romantycy naturę przedstawiali w sposób odbiegający od znanych obecnie. Przyroda bardzo ich fascynowała (podróżowali i poszukiwali śladów dawnego folkloru). Bardzo często personifikowali ją przedstawiając jako osobę żyjącą i czującą....
Z. Herbert - poeta moralista
Zbigniew Herbert był niepowtarzalną osobowością polskiej poezji współczesnej. W materii jego utworów współgrają elementy klasycyzmu i trupizmu, egzystencjalizmu i etyki conradowskiej, echa biblijne i polemiki z Biblią. Herbert jest mistrzem w...
Młodopolskie koncepcje artysty i sztuki.
W tym okresie głoszone jest hasło: "Sztuka dla sztuki". Wyznaczało ono nadrzędną wartość sztuki, cel istnienia dla siebie samej, bez żadnych przyziemnych, utylitarnych celów. Jak widać jest to zerwanie z tym co było głoszone w pozytywiźmie...
Fantastyka i jej źródła w literaturze Romantyzmu.
Fantastyka - zjawiska nie mające oparcia w rzeczywistości, urojone, nadprzyrodzone, niezwykłe, będące wytworem fantazji. W literaturze romantycznej najczęściej pojawiają się duchy dobre i złe, które walczą ze sobą o bohatera itp. Fantastyka jest...
Wzorce i antywzorce w literaturze Oświecenia
Epoka oświecenia to czas gwałtownego sprzeciwu, odrzucenia zastanych koncepcji estetycznych i filozoficznych, a także zawartych w literaturze poprzedniego okresu poglądów, dotyczących wizji świata i człowieka, któremu zarzucano ciemnotę i...
"Porażenie wojną" w poezji współczesnej.
Wrzesień 1939, codzienność okupacyjna, działania wojenne: Aleksander Kamiński- Kamienie na szaniec, Tadeusz Borowski- opowiadania Melchior Wańkowicz- Monte Cassino Andrzej Szczypiorski- Początek Krzysztof Kamil Baczyński (pokolenie, Z lasu,...
Rozterki bohaterów Żeromskiego.
Większość bohaterów Żeromskiego jest ofiarami jakieś niesprawiedliwości społecznej lub stoi przed wyborem, w którym często każda z decyzji pociąga za sobą skutki tragiczne niczym w greckim dramacie. Najwyraźniejszymi tego przykładami są doktor...