Kręgosłup i klatka piersiowa
Kręgosłup, główna kolumna konstrukcyjna szkieletu ludzkiego, zbudowana z 24 kręgów: 7 kręgów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, kości krzyżowej (5 zrośniętych ze sobą kręgów krzyżowych) i 4 szczątkowych kręgów ogonowych. Kręgi te trzonami...
Oddychanie - istota procesu
Oddychanie polega na utlenianiu biologicznym, to jest odłączeniu atomów wodoru, bądź tylko elektronów, od substratu organicznego, czemu towarzyszy uwalnianie energii, oraz na wychwyceniu części uwolnionej energii i zmagazynowaniu jej w formie...
Przebieg oddychania
Początkowe etapy oddychania opartego na utlenianiu glukozy, zwane glikoliza, zachodzą w cytoplazmie podstawowej i nie wymagają obecności tlenu. Proces ten przebiega jednakowo w warunkach beztlenowych i tlenowych. Odmienny jest jedynie los...
Oddychanie
ODDYCHANIE, całokształt procesów składających się na wymianę tlenu i dwutlenku węgla między komórkami i otoczeniem; rozróżnia się następujące etapy oddychania: 1) zewnętrzne, czyli wymianę gazów między otoczeniem i płucami lub skrzelami, zwł. u...
Słowniczek pojęć układu nerwowego
Obwodowy układ nerwowy - tworzą go korzenie rdzeniowe i nerwy obwodowe. Układ ten odpowiada za odbiór doznań czuciowych oraz przewodzi pobudzenia z ośrodków nerwowych (rdzeń, mózg) do narządów wykonawczych (mięśni, gruczołów dokrewnych)....
Układ nerwowy - krótko
UKŁAD nerwowy odbiera wszystkie sygnały od poszczególnych narządów i przeszyła do innych, reguluje i łączy czynniści posz- czególnych układów i narządów które harmonijnie ze sobą ws- półpracując, tworzą organizm jako całość , utrzymuje również...
Ośrodkowy układ nerwowy
Mózg - znajduje się w jamie czaszki - waży (u dorosłego człowieka) od 1200 do 1400 gramów - jest otoczony 3 oponami (twarda, pajęczynówka, miękka, zbudowane z tkanki łącznej) - jego powierzchnia jest silnie pofałdowana (ma zagłębienia i...
Mózg - nasz własny biokomputer
Ludzki mózg jest nazywany jest biokomputerem - „biologicznym", gdyż jest on częścią materii żywej, a „komputerem", ponieważ potrafi zbierać, przetwarzać, magazynować i porządkować informacje, właśnie tak jak komputer. Porównanie to daje pewne...
Układ nerwowy człowieka
Układ nerwowy składa się z miliardów komórek nerwowych, znajdujących się w mózgu, rdzeniu kręgowym i nerwach. Układ ten stanowi złożoną sieć komunikacyjną, obejmującą całe ciało. Sygnały nerwowe, zwane impulsami, stale przebiegają do mózgu i...
Budowa i funkcje mózgu
Mózg składa się z 5 części: - Kresomózgowie - Międzymózgowie - Śródmózgowie - Móżdżek (tyłomózgowie) - Rdzeń podłużny (zamózgowie) Kresomózgowie Składa się z dwóch półkul mózgowych pokrytych pofałdowaną korą mózgową utworzoną przez...
Budowa mózgu
Mózg to największa i najważniejsza część mózgowia. Mózg składa się z dwóch półkul mózgowych ze sobą połączonych. Powierzchnia półkul jest silnie pofałdowana i ma kolor szary. Ta powierzchnia nazywa się korą mózgową, która jest zbudowana z...
Układ nerwowy - najważniejsze informacje
Receptory - komórki zmysłowe odbierające sygnały ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego. Odbierają sygnały i przetwarzają na impulsy nerwowe. Efektory - narzady (mięśnie i gruczoły) dzięki którym człowiek przejawi różnego typu reakcje....
Somatyczny i autonomiczny układ nerwowy
Nerwy odpowiadające za odbieranie bodźców z zewnątrz oraz prace mięśni tworzą somatyczny układ nerwowy. Zaopatruje on organizm w nerwy czuciowe a mięśnie szkieletowe we włókna ruchowe. W ten sposób steruje pracą narządów, których czynności są...
Budowa piór ptaków i ich podział
Pióra zbudowane są z lekkiej substancji rogowej - keratyny. Jest to włókniste białko występujące w tworach rogowych wielu zwierząt i człowieka. Buduje ono: włosy, kopyta, rogi, pazury, paznokcie; u ptaków pióra i dzioby. Pióro składa...
Przedstaw budowę bakterii i wirusów oraz ich znaczenie w życiu człowieka i przyrodzie
Spis treści BAKTERIE 1. Co to są bakterie? 2. Podział bakterii 3. Kształt 4. Budowa 5. Funkcje życiowe 6. Znaczenie bakterii WIRUSY 1. Budowa 2. Przejawy życiowe 3. Choroby wywołane wirusami BAKTERIE Bakterie są to...
Kształt bakterii
Podział bakterii pod względem kształtu sprowadza się do trzech podstawowych form geometrycznych: cylindrycznej , kulistej i spiralnej przy czym formy te mogą ulegać modyfikacjom bądź deformacją. Tworzyć różne układy lub charakterystyczne...
Zanieczyszczenie wody
WODA Jedna trzecia ludzkiej populacji cierpi z powodu braku świeżej wody lub nieodpowiedniej jej jakości. Do roku 2025 trzeba będzie zaspokoić potrzeby dodatkowych 5 miliardów ludzi w dostępie do wody pitnej. Pomiędzy rokiem 1900 a...
Trawienie białek, tłuszczy, skrobi
PRZYSTOSOWANIA Jama ustna: - pobiera pokarm - rozdrabnia pokarm - nawilżeniu przez ślinę - uformowaniu w kęsy - prezesowaniu kęsów do tyłu Gruczoły żołądka - wydzielają śluz - sok żołądkowy, - trawienie białek - trawienie...
Trawienie białek, tłuszczów i węglowodanów
TRAWIENIE BIAŁEK W trawieniu białek uczestniczą enzymy proteolityczne, które hydrolizują wiązania peptydowe. Trawienie białek rozpoczyna się w żołądku, a kontynuowane jest w dwunastnicy. W żołądku, przez specjalne gruczoły wydzielany jest...
Sposoby rozmnażania się roślin i zwierząt
Utrzymywanie się przy życiu gatunków roślin i zwierząt jest uwarunkowane ich rozmnażaniem się tj. zdolnością wydawania potomnych organizmów, podobnych do rodzicielskich. W ten sposób na miejsce pokolenia, którego osobniki na skutek starości,...
Wydalanie jako jedna z podstawowych czynności życiowych organizmów
Przedstaw wydalanie jako jedną z podstawowych czynności życiowych organizmów zwierzęcych w świetle współczesnej wiedzy z anatomii, biochemii I fizjologii Plan pracy 1. Istota wydalania. 2. Rodzaje zbędnych i szkodliwych produktów...
Wydalanie zbędnych produktów przemiany materii
W wyniku reakcji chemicznych w komórkach ciała powstają szkodliwe związki, które usuwane są do krwi. Nerki zbierają te substancje z krwi i usuwają je w postaci moczu – proces ten to wydalanie. Głównym składnikiem moczu są produkty przemian...
Wydalanie
Jest różne u różnych form zwierzęcych. Zwierzęta żyjące na lądzie przystosowują się do braku wody: - owady są okryte oskórkiem hitynowym - ptaki, gady mają ciało pokryte łuskami, ich kanał jest zagęszczony, a więc odciągają maksymalną ilość wody...
Budowa, rola i funkcje układu pokarmowego i oddechowego
BUDOWA I FUNKCJE UKŁADU ODDECHOWEGO W skład układu oddechowego wchodzą: Narządami pomocniczymi biorącymi udział w ruchach oddechowych są mięśnie: głównie przepona oraz mięśnie międzyżebrowe. ROLA UKŁADU POKARMOWEGO: - doprowadzenie...
Istota działania enzymów trawiennych
Enzymy trawienne są ściśle związane z odcinkami układu trawiennego człowieka. Przewód pokarmowy dzieli się na kilka połączonych ze sobą odcinków: - Jama ustna - Gardło - Przełyk - Żołądek - Jelito cienkie - Jelito grube W tej pracy...
Porównanie układu wydalniczego bezkręgowców i kręgowców
UKŁAD WYDALNICZY BEZKRĘGOWCÓW Pierwotniaki - produkty przemiany materii:białek i kwasów nukleinowych wydala na zewnątrz błona komórkowa i wodniczki tętniące.Wodniczki usuwają ponadto z organizmu nadmiar wody.Ich rozmieszczenie jest różne u...
Porównanie układu pokarmowego bezkręgowców i kręgowców
UKŁAD POKARMOWY BEZKRĘGOWCÓW Pierwotniaki - liczne pierwot. są samożywne,czyli autotroficzne.Wytwarzają one substancje organiczne w procesie fotosyntezy.Pierwot. cudzożywne,czyli heterotroficzne odżywiają się trzema różnymi sposobami. 1)...
Aromorfozy w rozwoju ewolucyjnym strunowców
Aromorfoza to pojawiająca się znacząca zmiana jakościowa w obrębie grupy organizmów, podnosząca ich poziom organizacji, metabolizm i funkcje życiowe ma wyższy szczebel ewolucyjny.Termin ten został użyty po raz pierwszy przez A.N.Siewiercowa (1936...
Cechy strunowców
1. Wszystkie posiadają strunę grzbietową, która u niżej uorganizowanych zachowuje się przez całe życie. U wyżej uorganizowanych przekształca się w kręgosłup. Zakłada się z dachu prajelita, lub z przedniego odcinka smugi pierwotnej. Struna...
Układ pokarmowy i sposoby pobierania pokarmu u strunowców
Gromada: Ogonice (Appendiculariae) Przewód pokarmowy zbudowany jest prosto. Otwór gębowy prowadzi do gardzieli, trójkątnej w przekroju, w tylnej części po bokach przebitej dwoma otworami skrzelowymi. W bocznych okolicach...
Ryby - charakterystyka
Są grupą zmiennocieplnych kręgowców wodnych. Żyją w wodach: słonych, słodkich, ciepłych, zimnych, stojących, płynących. Są przystosowane do życia w toni wodnej, w głębinach, w strefie przybrzeżnej. Mogą występować w grupach nazywanych ławicami....
Protisty - ogólna charakterystyka
Protisty – eukarionty pozostałe po wyodrębnieniu królestw roślin, grzybów i zwierząt. W większości jednokomórkowe, rzadziej wielokomórkowe, wyjątkowo tkankowe. Z uwagi na tryb życia dzieli się je zwyczajowo protisty na zwierzęce, roślinopodobne i...
Bakterie, Wirusy i Protisty - na sprawdzian
Wirusy Wirusy nie są organizmami, nie posiadają budowy komórkowej i cechuje je brak własnego metabolizmu. Są tworami zbudowanymi z białka i kwasu nukleinowego. Choroby: - człowiek DNA lub RNA - różyczka, świnka, żółtaczka zakaźna, ospa...
Tkanka nerwowa, tkanka łączna.
Tkanka nerwowa jest zbudowana z komórek wyspecjalizowanych w przewodzeniu impulsów elektrochemicznych. Komórki tej tkanki noszą nazwę neuronów. Neuron zbudowany jest z: - ciała komórki (perykarionu), w którego skład wchodzi jądro komórkowe,...
Efekt cieplarniany - definicja
Efekt cieplarniany zwany szklarnianym to zjawisko ocieplenia się klimatu Ziemi polegający na zatrzymywaniu się pewnej ilości ciepła emitowanego do atmosfery. Jest to spowodowane wzrostem zawartości gazów cieplarnianych głównie: CO 2 , freonów,...
Znaczenie prac Mendla dla rozwoju współczesnej genetyki
Dziedziczenie cech z pewnością intrygowało naszych przodków już w zamierzchłych czasach. Bogactwo otaczającego ich życia, a więc drzewa „rodzące” drzewa, ptaki – ptaki i ludzie rodzący nowych ludzi, wszystko to zmuszało ich do zastanawiania się:...
Charakterystyka ssaków
POKRYCIE CIAŁA a. gruba skóra: - chroniąca przed utratą ciepła – włosy - regulacja strat wody - chroni przed urazami mechanicznymi i skokami temperatur - zawiera liczne receptory - tworzy barierę dla drobnoustrojów - chroni głębiej...
Grzyby
Grzyby (mycophyla) Grzyby, obok glonów, stanowią drugą ogromną grupę roślin plechowych. Obejmują około 100 tysięcy gatunków. Są to przeważnie organizmy lądowe, rzadziej wodne, jednokomórkowe lub wielokomórkowe, bez plastydów. Są roślinami...
Ekologia - najważniejsze pojęcia
Siedlisko – to miejsce, w którym żyje populacja danego gatunku. Areał – to przypadająca na każdego osobnika populacji przestrzeń, na której występują wszystkie potrzebne mu do życia elementy. Zasięg przestrzenny populacji to suma areałów, może...
Przedstaw przyczyny i skutki zanieczyszczeń gleby, powietrza i wody
Zanieczyszczenie środowiska to odwieczny problem, który dotyka każdego. Niestety sami w wielkim stopniu odpowiadamy za ten stan rzeczy w sposób bezpośredni lub pośredni. To my ludzie tworzyliśmy technologie oraz procesy, które wpływają na nasz...
Rekiny
Narodziny Większość rekinów rodzi swoje młode. Niektóre, na przykład płaszczak, są jajożyworodne, to znaczy, że jaja rozwijają się w macicy i tam też wykluwają się młode rekiny. Inne, na przykład żarłacz biały, są żyworodne - jaja rozwijają...
Charakterystyka środowisk i gatunków
LODOWCE - nie ma roslinnosci; temperatura nie przekracza 0C; silne wiatry, snieg i lod; Niedzwiedzie, pingwiny, lisy polarne. TUNDRA - powierzchnia gleb rozmraza się a dalsza czesc gleb to wieczna zmarzlina. Okres wegetacyjny 6-8 tygodni....
Zagłada lasów równikowych
Lasy pokrywają ok. 20% powierzchni Ziemi. Można je podzielić na 3 główne typy: wilgotne lasy równikowe, lasy liściaste strefy klimatu umiarkowanego i bory iglaste. Lasy zapewniają schronienie dla ludzi i zwierząt oraz są źródłem drewna opałowego i...
Biomy ziemskie
Biomy Biomy kuli ziemskiej Biom jest największą lodową jednostką biocenotyczną, w obrębie której przeważa jednolita forma życiowa roślinności, będąca w stanie względnej równowagi (klimaksu) i uwarunkowana klimatem, np. w biomie obszarów...
Biomy kuli ziemskiej
Biom jest największą lodową jednostką biocenotyczną, w obrębie której przeważa jednolita forma życiowa roślinności, będąca w stanie względnej równowagi (klimaksu) i uwarunkowana klimatem, np. w biomie obszarów stepowych klimaksową roślinnością są...
Roślinność tajgi
Lasy szpilkowe, zwane inaczej borami, są największym lądowym zbiorowiskiem roślinnym na świecie. Na półkuli północnej tworzą pasmo o szerokości blisko 1300 km, które rozciąga się prawie dookoła globu. Zimozielone drzewa tego obszaru...
Tajga - wielkie lasy północy
Co to jest las? Słowniki określają las jako zwarty zespół roślinności z przewagą drzew. Przyrodnik widzi w lesie nie tylko drzewa. Las jest zespołem wzajemnie od siebie zależnych roślin i zwierząt, wśród których są i organizmy mikroskopijne,...
Tkanki - potwórzenie
Rodzaje tkanek - Tkanka nabłonkowa - Tkanka mięśniowa - Tkanka łączna - Tkanka nerwowa Tkanki nabłonkowe Cechy charakterystyczne - Ściśle ułożone - Mają duże jądra komórkowe - Umiejętność dzielenia się - Zawierają dużo...
Hemofilia
Hemofilia jest chorobą krwi, w której jedno z białek osocza odpowiedzialne za krzepliwość krwi występuje w organizmie chorego w niewielkich lub niemal zerowych ilościach. Istnieje kilka postaci hemofilii. Najpowszechniej występuje w najcięższej...