Zdolność układu nerwowego do odbierania bodźców świetlnych i przetwarzania ich w mózgu na wrażenia wzrokowe jest określana jako zmysł wzroku. Anatomiczną postacią tego zmysłu jest narząd wzroku, który składa się z gałki ocznej, aparatu...
1. Kreacjonizm – (do połowy XIX wieku) Teoria głosiła, że gatunki nie zmieniają się, czyli ewolucja nie zachodzi, a wszystkie żywe organizmy powstały w drodze nadnaturalnego stworzenia. 2. Lamarkizm – I teoria ewolucji stworzona przez Jana...
Narząd słuchu podzielić można na kilka części. Zwyczajowo przyjęto dzielenie narządu słuchu w następujący sposób: 1. Część zewnętrzna (ucho zewnętrzne), w której skład wchodzi małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny, 2. Ucho...
Aby powiedzieć co ryba musi zrobić aby zmienić głębokość zanurzenia, trzeba zanurzyć się w anatomię ryb. Większość ryb posiada narząd którym może regulować głębokość pływania, jest to PĘCHERZ PŁAWNY. Jest to wewnętrzny narząd hydrostatyczny,...
Czym są bakterie? Bakterie (gr. bakterion - pałeczka) to jednokomórkowe lub kolonijne organizmy o budowie prokariotycznej. Ze względów historycznych pojęcie to jest dosyć nieprecyzyjne. Tradycyjnie (mniej więcej do połowy XX w.) obejmowało...
Woda należy do substancji najbardziej rozpowszechnionych w przyrodzie. Występuje ona na naszym globie w trzech stanach skupienia: ciekłym, stałym i gazowym. Z ogólnej powierzchni kuli ziemskiej, wynoszącej 510 mln km2, przeszło 2/3 pokrywa woda....
BUDOWA Układ krwionośny człowieka zbudowany jest z: - serca - sieci naczyń krwionośnych: żył, tętnic, naczyń włosowatych Tętnice odprowadzają krew utlenowaną z serca do tkanek, żyłami krew odtlenowana płynie z tkanek do serca. SERCE...
Nie wszyscy ludzie nie zwracają uwagi na środowisko, które ich otacza, a skutki tych zaniedbań nie da się odwrócić. Na całym świecie zanieczyszczenia środowiska działają bardzo szkodliwie na wszystkie żyjące organizmy roślinne i...
Tylko nieliczni z nas są świadomi tego, że zanieczyszczanie i przekształcanie środowiska naturalnego doprowadza do zmniejszania różnorodności gatunkowej. Wymieranie poszczególnych osobników na początku da się zastąpić innym gatunkiem np. w...
Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt ma na celu zabezpieczenie dziko występujących roślin lub zwierząt i ich siedlisk, w szczególności gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych...
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA to dostarczanie organizmowi człowieka pokarmów (żywności) w stanie naturalnym lub w postaci różnorodnych potraw i napojów, zapewniających utrzymanie jego podstawowych funkcji życiowych. Do prawidłowego, pełnowartościowego...
Na dobrostan w zakresie żywienia wpływa wartość odżywcza spożywanej żywności w stosunku do zapotrzebowani w zależności od wieku, płci, stopnia aktywności fizycznej, stanu zdrowia i efektywności wykorzystania składników odżywczych przez organizm....
Królestwo roślin wykazuje zdumiewającą różnorodność. Należą do niego mikroskopijne bakterie (niektóre szkodliwe, inne potrzebne człowiekowi) i rośliny. Aby uświadomić sobie jak ważną rolę odgrywają w naszym życiu, musimy je lepiej poznać. Na...
Rozmnażanie – wytwarzanie nowych osobników tego samego gatunku przez podział osobnika macierzystego lub przez oddzielenie od niego komórek lub grup komórek. Znamy różne typy rozmnażania : - płciowe – u wielu organizmów podstawowy sposób...
Miłorząb to najstarsze reliktowe i endemiczne drzewo kuli ziemskiej. Nazywane jest często "żywą skamieliną". W tłumaczeniu z języka japońskiego gin - oznacza srebrny, a kyo - morela. W Chinach, Japonii, Korei jest uznawany za święte drzewo, które...
Na początek wyjaśnijmy co to są związki nieorganiczne. A więc są to związki wszystkich znanych pierwiastków chemicznych, z wyjątkiem związków węgla z wodorem (węglowodorów) oraz ich pochodnych (związki organiczne).W związku z bardzo szybkim...
Mózg znajduje się w czaszce. Otoczony jest trzema oponami ( od zewnątrz twardą, pajęczą, miękką”), między którymi znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy. Płyn ten pełni funkcję ochronną i odżywczą. Jest to płyn wypełniający przestrzeń między oponą...
Oddychanie jest to złożony proces, który bezustannie zachodzi w żywych organizmach zwierzęcych oraz roślinnych. Polega on na pobieraniu tlenu (O2) i wydalaniu końcowych produktów utleniania, czyli dwutlenku węgla (CO2) i wody (H2O). Dzięki...
Systematyka : - Chitony - Jednotarczowce - Ślimaki - Łódkonogi - Małże - Głowonogi Tryb życia i środowisko : - Organizmy wolnożyjące - Mało aktywne (ślimaki, małże) - Najaktywniejsze (głowonogi) - Formy wodne...
Trawienie to proces rozkładu złożonych związków organicznych (białek, tłuszczy, cukrów) przyjmowanych w pokarmach, na prostsze związki, które mogą być wchłaniane z jelit do krwi lub innych płynów ciała i tą drogą docierać do wszystkich komórek...
Grzyby odgrywają istotną rolę w utrzywaniu równowagi ekologicznej na naszej planecie. Jako saprofity pobierają substancje odżywcze z martwych organizmów oraz z podłoży organicznych, uwalniając pierwiastki, które następnie mogą być ponownie...
Grzyby to królestwo liczące około 100 tysięcy gatunków, to jest ogromną większość znanych grzybów, wśród których występuje duże zróżnicowanie budowy plechy i organów rozmnażania. Fungi dzielą się na sześć gromad: skoczkowce, sprzężnicowce,...
Znaczenie glonów w gospodarce i życiu człowieka - są wykorzystywane jako pokarm w gospodarce rybnej, - biorą udział w biologicznym oczyszczaniu wód, - wydzielają tlen podczas fotosyntezy, - zwiększają aerację, czyli napowietrzenie gleby,...
Czym są glony? Glony, algi (łac. Algae, gr. Phykos) są grupą wydzieloną na podstawie kryteriów morfologicznych i ekologicznych. Mianem tym tradycyjnie określa się kilka nie spokrewnionych linii ewolucyjnych roślin plechowych, tj. roślin...
Babiogórski Park Narodowy znajduje się w południowej części kraju w województwie małopolskim, przy granicy Polski ze Słowacją. Obejmuje północną i południową stronę masywu Babiej Góry wraz z najwyższym szczytem Beskidu Wysokiego Diablakiem...
Utworzony został w 1954 r, obejmuje objęte ochroną od 1933 północną i częściowo południową część masywu Babiej Góry, od Przełęczy Jałowieckiej do Przełęczy Lipnickiej. Siedzibą dyrekcji parku, ogrodu roślin babiogórskich i ośrodka edukacyjnego...
Tolerancja – (biol.) odporność organizmu na szkodliwe czynniki środowiskowe. Każdy organizm żyje w określonym środowisku, na który składają się elementy ożywione (biotyczne) i nieożywione (abiotyczne). Środowisko nieożywione stawia przed...
Termity są owadami społecznymi żyjącymi w koloniach, których członkowie podzieleni są na kasty. Kolonia termitów może liczyć ponad milion owadów. Na świecie znanych jest ok. 2 tysięcy gatunków. Żyją one w społeczeństwach o wysokiej organizacji....
Problemy żywieniowe - wartości i tendencje. Głód i niedożywienie są wciąż najbardziej wyniszczającymi czynnikami, nękającymi większość ubogich na świecie. Pomimo ogólnej poprawy podaży żywności, warunków zdrowotnych i dostępności do oświaty...
Dbaj o różnorodność spożywanych produktów Nie ma produktu spożywczego, który by zawierał wszystkie niezbędne składniki pokarmowe w dużych ilościach. Dlatego mało urozmaicone pożywienie może powodować niedobory niektórych składników...
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat nastąpił gwałtowny rozwój gospodarki. Na skutek, często bardzo nieodpowiedzialnej, działalności człowieka powstało wiele zagrożeń cywilizacyjnych, które są niebezpieczne zarówno dla środowiska, jak i dla...
Wirusy nie są uważane za organizmy żywe, gdyż nie przeprowadzają procesów metabolicznych, nie oddychają, nie mają budowy komórkowej oraz są w stanie przejść w formę kryształu (ulegać krystalizacji). Nietypowa jest również budowa ich cząsteczek...
Ludzie, zwierzęta, rośliny to świat żywych komórek, każda z nich posiada DNA lub RNA. Każdą z tych trzech grup atakują inne grupy wirusów, lecz działających na tej samej zasadzie, wnikają one w żywą komórkę gospodarza. W zależności od rodzaju...
Głębiny morskie są największym skupiskiem życia na Ziemi. W wodach tych poniżej 1000 metrów z braku światła nie ma żadnych roślin. Jednak w przepaścistych, ciemnych głębinach żyje wiele niezwykłych stworzeń. Przystosowały się one do życia w...
HISTORIA DELFINÓW Delfiny, tak jak my, były kiedyś ssakami lądowymi. Pierwsze znane świadectwa istnienia waleni sięgają 2200 lat przed naszą erą. Są to rysunki skalne, odnalezione w północnej Norwegii. W przeszłości delfiny otaczano czcią...
Biom - duży obszar o jednakowym klimacie, charakterystycznej szacie roślinnej i szczególnym świecie zwierzęcym. Główne cechy klimatu wpływające na rodzaj biomu to : - wilgotność - temperatura - warunki edaficzne (glebowe) Główne typy...
Rośliny okrytozalążkowe są gromadą roślin nasiennych liczącą około 300 tys. gatunków drzew, krzewów i bylin, są więc najliczniejsza grupa w świecie roślin. Posiadają one kwiatostany odgrywające dużą rolę w zapylaniu kwiatów, gdyż kwiaty...
PIERWOTNIAKI Rozprowadzenie właściwe różnych substancji po ciele zapewnia ruch cytoplazm, krążenie wodniczek pokarmowych i systemy kanałów retikulum. JAMOCHŁONY Funkcję układu krążenia spełnia jama gastralna, w której krąży woda pędzona...
RYBY - posiadają jeden obieg, - serce żylne u ryb zawiera zawsze krew bez O2, - krew przechodzi raz przez serce, dwa razy przez naczynia włosowate, - Serce = 1 przedsionek + 1 komora, - krew żylna (odtelniona) płynie z serca ku przodowi...
Białka to podstawowy składnik budulcowy każdego organizmu, oprócz tego białka wykazują funkcje odpornościowe; występują w formie aktywnej chemicznie w postaci enzymów, a w warunkach ekstremalnych mogą stanowić źródła energii. Pod względem...
Biologia to nauka ożyciu, która skupia się na charakterystyce, klasyfikacji oraz zachowaniu organizmów żywych, jak również sposobie powstawania nowych gatunków. Pisząc o biologii mam na myśli medycynę. W tej dziedzinie jest bardzo wielu...
POZIOMY TROFICZNE - pod względem odżywiania się populacje podzielono na grupy zwane poziomami troficznymi PRODUCENCI to rośliny zielone i samożywne protisty zdolne do samodzielnego wytwarzania zw organicznych w procesie fotosyntezy,...
1. Narządy homologiczne - narządy o jednakowym pochodzeniu i planie budowy, ale różniące się wyglądem wskutek pełnienia różnych funkcji, np: kończyna przednia człowieka, nietoperza, delfina, skrzydło ptaka. Dywergencja - powstawanie...
Pośrednie dowody ewolucji a) genetyka i biochemia - identyczny kod genetyczny (z tych samych aminokwasów...) - identyczny skład chemiczny - podobne zasady dziedziczenia cech - podobnie zachodzące reakcje chemiczne - zjawiska mutacji...
Bakterie i sinice tworzą królestwo prokariota, gdyż nie mają jądra a tylko nić nukleoproteidu w centrum, które zwane jest nukleoidem (genoforem/chromosom). Nić ta zwinięta jest koliście. Oprócz centralnego DNA zwane plazmidy=episomy, które mogą...
Oporność na antybiotyki, degradacja toksycznych substancji, chorobotwórczość dla człowieka i zwierząt, przeżywalność w warunkach ekstremalnych to tylko niektóre z właściwości, jakie bakterie zawdzięczają obecności plazmidów -...
Biosynteza białka, zachodzący w żywych komórkach organizmu proces powstawania białka uwarunkowany przez zapisaną w DNA (kwasy nukleinowe) informację genetyczną (gen). Pierwszym jego etapem jest transkrypcja odpowiedniego odcinka DNA, która...
Historia pewnej owieczki Klonowanie - stworzenie kopii organizmu wielokomórkowego przez przeniesienie jądra komórki somatycznej jednego osobnika do pozbawionej jądra komórki jajowej innego osobnika Po raz pierwszy udało się wprowadzić w...
Oddychanie komórkowe to bardzo złożony proces przebiegający w każdej żywej istocie. Organizmy potrzebują wymiany gazowej, ponieważ pobrany z powietrza tlen bierze udział w procesie utleniania substancji organicznych w mitochondriach. Podczas...