"Tren XIX" jest ostatnim z trenów Kochanowskiego poświęconych zmarłej córce. Zgodnie ze schematem budowy całego cyklu znajdujemy w nim dwa ostatnie punkty – pocieszenie i napomnienie. Tren jest najdłuższy, ale i spójny, niezależny od...
Brunelleschi Filippo (1377-1446), włoski architekt, inżynier, rzeźbiarz i złotnik okresu wczesnego renesansu. Pionier renesansowej architektury. Przyjaciel Donatella i rywal L. Ghibertiego. Uczył się we florenckich warsztatach złotniczych i...
Wzorce parenetyczne renesansu to Wzorowy ziemianin, przedstawiany głównie u Reja, choć także w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce" Jana Kochanowskiego a) " Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem " to satyra na...
Pewnego wieczoru, znajomi pana Hiszpana przyszli, aby razem wpaść w nastrój dobrej zabawy, oczywiście suto zakrapianej alkoholem. Niestety, doktor odmówił, mówiąc, że chce mu się spać. Nie rezygnując, wpadli na pomysł, aby przyjść do pana...
Królowa Elżbieta (lata panowania: 1553 - 1608) choć oficjalnie nigdy nie była mecenasem sztuki, potrafiła stworzyć specyficzne środowisko artystyczne, dawała licznym artystom pole do działania. Za jej czasów nastąpił rozwój teatru, sztuki i...
W utworze Jana Kochanowskiego pt. "Do gór i lasów"". W czterech pierwszych wersach podmiot liryczny wraca do czasów swej młodości, którą dobrze wspomina, wówczas mało dbał o spokój i stabilizację, żył beztrosko. Wspomina także otoczenie, w którym...
Kazania sejmowe Piotra Skargi to teksty wbrew powszechnemu przekonaniu, nigdy niewygłoszone. Zawierają oburzenie autora na sprawy według niego godne uwagi, karcą, usiłują wyperswadować słuchaczowi prawdy moralne, nauczyć, wskazać błędy w polskim...
"Kazania sejmowe" należą do publicystyki. Publicystyka to przede wszystkim wypowiedzi na aktualne tematy społeczne, polityczne. Publicystyka posługuje się często środkami perswazyjnymi i zmierza do czynnego oddziaływania na opinię publiczną....
"Kazania sejmowe" są przykładem publicystyki publicznej. Piotr Skarga napisał je z myślą wpłynięcia na obradowujących wówczas posłów. W tym czasie Piotr Skarga był królewskim kaznodzieją i to on odprawiał mszę rozpoczynającą obrady Sejmu. Ksiądz...
Piotr Skarga dzięki działalności filantropijnej został nadwornym kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy. Najważniejszym dziełem nadwornego kaznodziei są wydane w 1597 r. "Kazania sejmowe". Nie należą one do literatury religijnej, lecz są doskonale...
Cechy teatru elżbietańskiego Teatr elżbietański (od nazwy okresu za panowania Elżbiety I). Sprzeciwiał się klasycznym regułom: łamał zasadę trzech jedności: czasu, miejsca i akcji, dopuszczał umowność inscenizacyjną i nie stosował się do...
Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie, zmarł w 1584 na zawał w Lublinie. Żył w epoce Renesansu. Był wielkiej sławy poetą, dramaturgiem i tłumaczem. Pochodził za średnio zamożnej rodziny szlacheckiej. Kształcił się na Akademii...
Leonardo da Vinci, genialny malarz włoski, inżynier, uczony, jeden z wielkich przedstawicieli nauki i sztuki okresu Odrodzenia, urodził się 15 kwietnia 1452 roku w niewielkim mieście Vinci. W 1469 roku ojciec Leonarda przeniósł się do Florencji....
Makbet jest tytułowym i głównym bohaterem dramatu Williama Shakespeare?a pt. ?Makbet?. Na początku utworu dowiadujemy się z ust żołnierza, że Makbet jest walecznym, nieustraszonym wojownikiem szkockim, który gotów jest poświęcić życie dla swego...
Boska Komedia jest utworem autobiograficznym, opisującym postępy duszy Dantego na drodze ku Bogu. Początkowo nazywano ją po prostu Komedią. Przymiotnik „boski” prawdopodobnie odnoszono pierwotnie do osoby samego poety. Właściwy tytuł po raz...
Akcję książki "Romeo i Julia" rozpoczyna kłótnia sług Kapuletich i Montekich. Benvolio i Tybalt dobywają broni. Bójkę przerywają na szczęście książę oraz rodziny zwaśnionych rodów. Merkocjo postanawia wydobyć od Romeo powód jego ciągłego...
Malarstwo renesansu – styl w malarstwie zachodniej Europy XV i XVI wieku. Malarstwo renesansowe rozkwitło najwcześniej we Włoszech. Charakterystyka We Florencji, Rzymie, Wenecji i innych włoskich miastach artyści zaczęli na nowo odnajdywać...
Renesans - Nie tylko styl (w architekturze, malarstwie, poezji, muzyce), ale także cała epoka w historii Europy. Najważniejsze cechy literatury renesansowej: Umiar Znaleźć właściwa miarę w życiu i sztuce. Pamiętać, że w życiu radości...
Humanizm był najważniejszym prądem umysłowym epoki renesansu. Hasło tego prądu zaczerpnęli humaniści ze stwierdzenia rzymskiego komediopisarza (Terencjusza): "Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest mi obce". Ten kierunek umysłowy...
Fraszka - (wł. Frascio) - gałązka, figlik, facecja - krótki, żartobliwy utwór, wywodzący się od starożytnego epigramatu. J. Kochanowski podejmuje szeroki krąg tematyczny: życie dworskie ("Do gór i lasów"), kobiety i miłość ("Do dziewki", "Raki",...
W utworze tym podmiot liryczny zadaje pytania, na które nie otrzymuje odpowiedzi. Zastanawia się, gdzie znajduje się jego córeczka. W wierszu tym ujawnia się kryzys religijny poety. Jest to widoczne w pytaniach, które stawia: nie mówi tylko o...
TEZA – "Wszystko z czasem przemija" KTO Podmiot liryczny jest zbiorowy, fraszka refleksyjna. JAK Wiersz 8-wersowy, jedenstogłoskowiec, Rymy parzyste: Myślemy - czyniemy, rzeczy- pieczy, sława-trawa, porządkom – łątkom....
Renesans nie oznacza ani odrodzenia starożytności, ani sztuki, ale odrodzenie człowieka. Zygmunt Łempicki Nazwą renesans (franc. renaissance), czyli Odrodzenie, określamy okres w dziejach idei,...
PODSTAWOWE CECHY KULTURY RENESANSU Epoka ta narodziła się we Włoszech w XIV wieku. Bogate mieszczaństwo przejmowało władzę w republikach włoskich. Wielkie rody skupiały w swoich pałacach uczonych, artystów i poetów. Ośrodkiem zainteresowania...
Renesans (z języka francuskiego renaissance, z języka włoskiego rinascita - "odrodzenie"), w sztuce okres rozwoju kultury europejskiej od schyłku średniowiecza do początków doby nowożytnej, obejmujący XV i XVI w. - we Włoszech od XIV w....
Renesans w architekturze stanowił odzwierciedlenie poglądów filozoficznych odrodzenia, poszukujących wzorców w świecie antycznym. Renesans otworzył erę nowożytną w sztuce i trwał od schyłku średniowiecza do początków baroku. Ponieważ różnice...
Jan Kochanowski, najwybitniejsza postać renesansu, to nie tylko autor znanych fraszek, pieśni, psałterza czy też pierwszej polskiej tragedii "Odprawa posłów greckich". Słuszne okazuje się stwierdzenie licznych badaczy literatury, że Treny są...
Podmiotem lirycznym w trenie V jest nieszczęśliwy ojciec, Jan Kochanowski. W utworze mówi o okolicznościach śmierci córki. Podkreśla przede wszystkim jej bardzo młody wiek. Porównał ją do wschodzącej oliwki, nawiązując w ten sposób do motywów...
Jan Kochanowski: "O Żywocie ludzkim" Księga Druga W utworze poeta zastanawia się nad sensem życia ludzkiego oraz obojętnością Boga na sprawy ludzi. Wiersz jest monologiem, w którym często ujawnia się "ja" liryczne, np. "wierzę", "czuję",...
Tren I Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe I lamenty, i skargi Symonidowe, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i frasunki, i rąk łamania, Wszytki a wszytki za raz w dom się mój noście, A mnie płakać mej wdzięcznej...
Obraz „Narodziny Wenus” pokazuje scenę powołania do życia rzymskiej bogini miłości, w sztuce Wenus bardzo często przedstawiana była jako młoda, piękna, naga, lub do połowy obnażona kobieta. Akcja obrazu rozgrywa się na wybrzeżu, z lewej strony...
Pierwsze wersy tej fraszki mówią o tym, że nasze życie jest jakby występem dla Boga. To właśnie on jest "reżyserem" naszego świata i jednocześnie się nam przygląda, a my jako "aktorzy" mamy tylko role do odegrania. Człowiek jest istotą ważną, ale...
FRASZKA - z wł. 'frasca' - drobiazg, bagatela, błahostka, mała gałązka - którki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany o różnorodnej tematyce, często humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Zawiera puentę. Fraszkę w...
Tren IX Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze! Która, jeśli prawdziwie mienią, wszytki żądze, Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić, A człowieka tylko nie w anioła odmienić, Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje, Złym...
Słowo renesans wywodzi się z j.franc. i znaczy dosłownie odrodzenie, stad w j.polskim funkcjonują dwa terminy określające tę epokę. Z jednej strony chodzi o odrodzenie się ludzkości, osiągnięcie wyższego poziomu jej rozwoju. Z drugiej o programowe...
Najwybitniejszy polski pisarz polityczny, a zarazem niepospolita umysłowość renesansu nie tylko w Polsce, ale i w Europie, pionier myśli demokratycznej i szermierz postępu, pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej, osiadłej w ziemi sieradzkiej....
Andrzej Frycz Modrzewski (1503-1572) herbu Jastrzębiec urodził się w Wolborzu, w niezamożnej rodzinie szlacheckiej, sprawującej w tej miejscowości dziedziczny urząd wójtów. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli myśli społeczno-politycznej...
Ogólnie - Kolebka – Florencja, potem Rzym - wzorce klasyczne i naturalizm - odzwierciedlała idee epoki, charakter poznawczy, bo podstawowe założenie intelektualne, nie rękodzielnicze - harmonia formy, spokój, statyczność, jasność...
W okresie renesansu w sztuce zaczęły obowiązywać wzorce klasyczne i naturalizm. Sztuka renesansu odzwierciedlała idee epoki. Cechowała ją harmonia formy, spokój, statyczność, jasność konstrukcyjna, piękno osiągane poprzez zastosowanie określonych...
Obraz przedstawia Wieże Babel, który namalował Pieter Bruegel w XVI w. W centralnej części obrazu widać wieżę, której prawa część się rozpada. Jest to kara Boga, ponieważ uznał On tę wieżę na symbol ludzkiej pychy. Jahwe pomieszał też ludziom...
Renesans jako nurt w sztuce odwoływał się i czerpał motywy, style i poglądy z antku. Jak można się łatwo domyślić, harmonia jest niejako wpisana w charakter prądu opartego w dużej mierze na „Poetyce” Arystotelesa i innych uładzonych dziełach....
Renesans (odrodzenie) 1. Odrodzenie (Renesans), okres w historii sztuki i kultury europejskiej rozciągający się od XIV wieku do XVI wieku. Odrodzenie miało swój początek we Włoszech 2. W renesansie na plan pierwszy zaczęto wysuwać jednostkę...
Makbet to jedna z głównych postaci dramatu o tym samym tytule. Został on ukazany w dwóch, całkiem różnych osobach- dobrej i złej. Zmiana jego poglądów została zmieniona tylko przez jeden mały szczegół- przepowiednia, to go zmusiło do myślenia,...
LITERATURA Dorobek polskiego odrodzenia. Odrodzenie przypada na XVI i XVII wiek. Jego istotą było dążenie do stworzenia kultury antropocentrycznej (z gr. antropos - człowiek), czyli stawiający człowieka w centrum zainteresowania nauki...
Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy, A starać się, ponieważ musi zniszczeć ciało, Aby imię przynamniej po nas tu zostało? I szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce żyje Tkając, lejąc...
SZTUKA ROMAŃSKA Nazwa pochodzi z łacińskiej Rzymu - Roma i oznacza jej podporządkowanie rzymskiej władzy kościelnej. Architektura romańska rozwijała się od X – XIII wieku . Główne cechy to: 1) Masywne, ale bardzo niskie budowle,...
TREN I - zaczyna się od rozbudowanej apostrofy w której wymieniane są synonimy (łzy heraklitowe, skargi symonidowe, wzdychania, żale , rąk łamania), które mają spotęgować, uwydatnić ból poety - porównanie homeryckie: okrucieństwo śmierci...
Związki poezji Kochanowskiego z antykiem Widzimy u Kochanowskiego poetycką realizację słów rzymskiego poety Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce". Za Horacym powtarza "Carpe diem" (chwytaj dzień) i wyraża...
Pieśń o dobrej sławie (tytuł nadany przez interpretatorów) Pieśń XIX z ksiąg wtórych Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy[ na trosce, na straży] A starać sie ,ponieważ musi zniszczeć...