Dwudziestolecie międzywojenne, wyznaczają daty niezwykle ważne w polskiej historii: rok 1818 – odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli i rok 1939 – wybuch drugiej wojny światowej. W XX wieku rozpoczyna się zmiana...
Augustynizm- twórcą jest św.Augustyn, który sięgał do filozofii Platona i na niej oparł swoją własną. Jej główną myślą było to, że nasze życie, to ciągła walka między tym czego pragnie ciało, a tym czego pragnie dusza. Dlatego właśnie jego...
Na przykładzie wybranych fragmentów literackich wskaż charakterystyczne cechy stylu młodopolskiego. Młoda Polska - epoka mająca swój początek w 1890 roku, a mająca swój kres w 1918 roku. Epoce nadawano przeróżne nazwy. Modernizm (modny,...
Średniowiecze Za początki średniowiecza w Europie przyjmuję się rok 476-upadek Rzymu. Nastąpił wówczas koniec świata starożytnego a na gruzach rzymskiej cywilizacji powstają nowe formy państwowe. Kościół przekształca kulturę staożytnego świata...
Średniowiecze, a inaczej wieki średnie, rozpoczęło się w V w. n.e. a trwało do XV w. n.e. Jest to druga po starożytności najdłuższa epoka. Swoją nazwę zawdzięcza renesansowi, ponieważ w tych czasach uważano średniowiecze za mało warte i że...
Kultura renesansowa rozwijała się od początku XIV w. we Włoszech, które ze względu na położenie geograficzne i szlaki handlowe stały się pośrednikiem między Wschodem a Zachodem. Takiemu obrotowi spraw sprzyjał kryzys Kościoła, którego siedzibę...
DATY I NAZWA – Za początek Młodej Polski uważa się koniec XIX wieku, (rok 1890) kiedy to ukazują się pierwsze tomiki polskich modernistów (debiut K.PTetmajera, Andrzej Niemojewski, Franciszek Nowicki). Koniec wyznaczył koniec pierwszej wojny...
Romantyzm rozpoczął się się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789. Do głównych tendencji obecnych w literaturze i...
synestezja – połączenie różnych typów doznań zmysłowych; przypisywanie jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem symbolizm – kierunek w literaturze i sztuce, który charakteryzował się opisywaniem tego, co ważne i niewyobrażalne za...
Barok to epoka w dziejach kultury europejskiej nastepująca po renesansie. Przyniósł on głębokie zmiany w dotychczasowej wizji świata i człowieka. W tej epoce pojawiły się nowe tendencje w filozofii, sztuce i literaturze. Zwiastuny zmian można...
Każdy kierunek literacki kształtuje własne formy językowe wyrazu, odmienne od zastanych konwencji stylistycznych, a czasem im przeciwstawne. Na ogół te nietradycyjne sposoby operowania słowem ściągają na nowatorów zarzut dziwactwa i...
ŚREDNIOWIECZE 476 – upadek Cesarstwa Rzymskiego 800 – Karol Wielki cesarzem 1000 – Europa czeka na koniec świata 1321 – kończenie „Boskiej Komedii” przez Dantego 1364 – założenie uniwersytetu w Krakowie 1455 – odkrycie druku przez...
Schyłek oświecenia i początek romantyzmu wiąże się z żarliwą dyskusją na temat wyższości jednej epoki nad drugą oraz zaciekłą wzajemną krytyką; spowodowane to było nie tylko odmiennymi gustami artystycznymi, wykształconymi w innych czasach, ale...
Nazwa epoki Średniowiecze - z łac. medium aevum, media aetas - wieki średnie. Nazwa epoki powstała w XV – XVI wieku, kiedy to (błędnie) sądzono, iż epoka ta jest tylko okresem przejściowym pomiędzy dwiema wielkimi epokami – Starożytnością...
Średniowiecze, które było jednym z kolejnych okresów sztuki w dziejach ludzkości, powstało w V wieku n.e. (ok. roku 476) i trwało do przełomu XV i XVI wieku. W epoce tej rozwinęło się wiele różnych prądów światopoglądowych, które miały znaczący...
Okres modernizmu charakteryzował się specyficzną atmosferą obyczajową i kulturową szczególnie w środowisku artystów. Prowadzili oni specyficzny i dziwny tryb życia. Wielbiono ich i naśladowano lub odrzucano i tępiono. Środowisko modernizmu to...
Wraz z klęską powstania styczniowego zakończył się romantyzm – epoka, która jako główne zadanie postawiła sobie walkę o wolność ojczyzny. Wykrwawiony naród nie miał już siły dalej walczyć i pragnął pracować dla ojczyzny, aby na polu gospodarczym...
Starożytność 1. Nazwa i ramy czasowe Nazwa antyk wywodzi się od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny.Za początek starożytności przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e. , czyli czas , w którym żył i tworzył Homer. Za koniec...
Pod okupacją hitlerowską zamarło prawie zupełnie jawne życie kulturalne. Zalążkiem życia literackiego były konspiracyjne wieczory autorskie organizowane w prywatnych mieszkaniach. Na czas wojny przypadły debiuty m.in. Krzysztofa Kamila...
Horacy był zaiste najsławniejszym poetą lirycznym Rzymu. Pisał bardzo różnorodne - pod względem tematu – utwory, takie jak ody, satyry czy listy. To właśnie w nich przekazywał innym ludziom swoją mądrość życiową, swoje poglądy czy swój własny...
1.Modernizm – (fr.moderne) – współczesny, nowoczesny, postępowy. Hasło to doskonale 2.odzwierciedla tendencje, postawy, nauki, które bardzo postępowe w stosunku do innych. Fin de siecle – koniec wieku, ściśle związane z chronologią epoki....
Geneza nazwy-wykorzystuje termin światła-oświecenie,samoświadomość myślicieli. Nazywano tę epokę także wiekiem filozofów i rozumu.Termin oświecenie powstał w Niemczech.Nowy prąd szybko objął Francję,Anglię i pozostałe kraje Europy. Ludzie chętnie...
Przedstawiciele polskiego romantyzmu Goszczyński Seweryn 1801 - 1876 Fredro Aleksander 1793 - 1876 Krasiński Zygmunt 1812 - 1859 Malczewski Antoni 1793 - 1826 Mickiewicz Adam 1798 - 1855 Norwid Cyprian Kamil 1821 - 1883 Pol Wincenty 1807...
* Średniowiecze – „media aerum” * Mediewiści – badacze średniowiecza * Chronologia epoki: - jako datę wyznaczającą początek średniowiecza uważa się 476r. - w Polsce 966r. - średniowiecze trwa ok. 1000 lat, do XVw. * Ideologia...
Średniowiecze – „wieki średnie”, nazwa wprowadzona przez twórców renesansu. Okres przejściowy, rozciągający się między epoka starożytną a nowymi czasami odrodzenia. Nazwa – wyraz lekceważenia żywiołowego dla tej pośredniej epoki, okresu...
Stoicyzm to kierunek filozoficzny zapoczątkowany w III wieku przed narodzeniem Chrystusa, w Atenach przez Zenona z Kition. Wywarł znaczny wpływ na rozwój chrześcijaństwa, w pewnym stopniu oddziaływał na myśl średniowieczną. Stoicy używali...
1. Podłoże społeczno kulturowe. Słowa renesans po raz pierwszy użył, włoski malarz, G. Vassari w XVI w. Epoka ta we Włoszech trwała od XIV do początku XVI w, w krajach leżących na północ od Alp od końca XV do końca XVI w, a w Polsce trwał od XIV...
Człowiek - "trzcina myśląca" - odzwierciedlenie niepokojów egzystencjalnych epoki baroku w literaturze. W renesansie człowiek postrzegał świat jako uporządkowane dzieło boskie, w którym miał on realizować swoje pragnienia, ambicje....
Oświecenie obejmuje w Polsce okres od drugiej poł. XVIII w. do ok. 1830 r.. W tym czasie, walka zmierzała do ograniczenia swobód i wolności szlacheckiej. Kulturze i ludziom oświecenia przyszło walczyć jednocześnie z sarmatyzmem i konserwatyzmem...
Renesans - okres rozwoju literatury, kultury, sztuki i architektury, został zapoczątkowany wielkim wydarzeniem – odkryciem Ameryki w 1492 roku przez Krzysztofa Kolumba. Epoka ta znana także jako Odrodzenie w architekturze powracało do wzorców...
Czym jest religia? Zjawisko społeczno-kulturowe, którego istotę określa stosunek człowieka do sacrum (świętości); na religię składają się wierzenia (mity, dogmaty), kult (obrzędy religijne) oraz w przypadku bardziej rozwiniętych religii -...
Czas trwania epoki – koniec wieku XVII-wiek XVIII. Nazwa epoki: wiek filozofów, wiek rozumu Oświecenie to epoka racjonalizmu czyli ci którzy umieją posługiwać się rozumem i dzięki niemu mogą poznać cały świat, zbadać go. Tło naukowe...
LITERACKIE I IDEOWE WYZNACZNIKI EPOKI. 1. N a z w a: Nazwa „barok” stała się metaforą epoki dziwnej, niezwykłej i odchodzącej od klasycznego wzorca renesansu, harmonii i proporcjonalności (zarzucano jej barbarzyństwo polegające na wypaczeniu...
Teorie filozoficzne uczonych zachodnioeuropejskich. John Stuart Mill - przedstawiciel empiryzmu, Herbert Spencer - twórca filozofii ewolucjonizmu - twierdził, że rozwojowi podlega cały wszechświat a przemiany dokonują się stale i stopniowo....
1. Znając imię jednego z bohaterów utwórz literackie, mitologiczne pary: Uranos- Gaja Klistajmestra- Agamemnon Hajmon- Antygona Hebe- Herakles Pandora- Epimeteusz Eurydyka- Orfeusz Baucis- Filemon Tetyda- Peleus Oionone- Parys Jokasta-...
1.Wyjaśnij znaczenie podanych wyrażeń. Czy znasz ich pochodzenie? Jeśli nie, postraj się je ustalić. hiobiowa wieść (Hi 1, 13-19) plagi egipskie (Mt 2, 1-17) ciemności egipskie (Wj 10, 21-22) salomonowy wyrok ( 1 Krl 3, 16-28) syn...
Nowe poglądy na świat i życie człowieka, które pojawiły się w Europie, zdobywały sobie w XV w. coraz więcej zwolenników . Znalazły one odbicie w literaturze. Wiele utworów literackich tego okresu opisuje życie ludzi, ich troski i radości. W języku...
Archetypy mitologiczne - Prometeusz- wzorzec zbuntowanego społecznika - Odys - tułaczka, wędrownik - Ikar - Herakles- siła - Narcyz - Edyp- ofiara fatum - Niobe- łzy, smutek - tantal- zuchwalstwo, głód pragnienie - Dionizos -...
Młoda Polska – tą nazwą odznaczano okres w dziejach kultury przypadający na lata 1890 – 1918. Termin użyty na wzór popularnych w Europie sformułowań dotyczących nowej sztuki np. Młode Niemcy, Młoda Skandynawia, Młoda Francja. Ogłoszony w polskim...
DEKADENTYZM – postawa światopoglądowa popularna pod koniec XIX w., wynikała z przekonania o schyłkowym charakterze kultury europejskiej, akcentowała zwątpienie w wartości moralne, postęp cywilizacyjny, naukę. Koniec wieku powoduje, że pokolenie...
Romantyzm zaistniał w Polsce w ścisłym kontakcie z tendencjami rozwojowymi literatury europejskiej, ponadto część polskiej literatury tego okresu powstawała na Zachodzie. Warto podkreślić, że – przejmując wzorce z literatury europejskiej (tematy,...
W romantyzmie używanie zjawisk nie mieszczących się w racjonalnej wizji świata wykraczało zdecydowanie poza stylistyczne ozdobniki .Zjawiska fantastyczne w literaturze romantycznej nie tylko współtworzą lokalny i historyczny koloryt opisywanych...
Filozofia i sztuka starożytnej Grecji i Rzymu. Wyraz filozofia pochodzi od dwóch słów phileo (lubię) i sophia (mądrość). W starożytności termin ten oznaczał całokształt wiedzy racjonalnej. Filozofia grecka zaczęła rozwijać się w VI w.p.n.e.,...
Klasycyzm. Znaczenie terminu - klasycyzm ujmuje charakterystyczne cechy antycznej sztuki literatury greckiej i rzymskiej, traktowanych jako doskonały wzór estetyczny, wzór pełnej i harmonijnej egzystencji człowieka. Drugie znaczenie określa...
KIM BYLI SCEPTYCY? - Grupa starożytnych filozofów, zaprzeczająca możliwości poznania prawdy i postulująca powstrzymywanie się od sądów (z greckiego skeptomai oznacza to „być niezdecydowanym”) – prawda bowiem niedostępna jest dla człowieka. -...
Racjonalizm – wywodzi się od Kartezjusza i eksponuje rolę rozumu w dochodzeniu do prawdy i wiedzy. Najistotniejszą siłą i cechą człowieka według tej koncepcji jest rozum, a przesądy, uprzedzenia, zabobony i pozaziemskie ingerencje należy odrzucić....
Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji) czy wieku...
Oświecenie nazywano początkowo "epoką rozumu" lub "wiekiem filozofów", a w końcu "wiekiem oświeconym". Nazwa ta utrwalona została w Niemczech. Oświecenia na zachodzie Europy rozwijało się od końca XVII wieku, a w Polsce w drugiej połowie...
Wacław Potocki należy do nurtu sarmackiego XVII w. W swoich utworach porusza problemy polityczne i społeczne Polski, krytykuje pewne ówczesne zachowania. "O tym szlachta, panowie, o tym myślą księża, choć się co rok w granicach swych...