Młoda Polska – tą nazwą odznaczano okres w dziejach kultury przypadający na lata 1890 – 1918. Termin użyty na wzór popularnych w Europie sformułowań dotyczących nowej sztuki np. Młode Niemcy, Młoda Skandynawia, Młoda Francja. Ogłoszony w polskim...
1. RAMY CHRONOLOGICZNE EPOKI: a) Europa - od początku XIX w. ( Wielka Rewolucja Francuska ) do lat 40-stych XIXw. ( Wiosna Ludów ) b) Polska - rok 1822 ( wydanie pierwszego tomiku poezji Adama Mickiewicza " Ballady i romanse " ) do roku 1863 (...
OŚWIECENIE (główne) XVIII w. Pojęcia: racjonalizm-rozumowe poznanie świata;akcent położony na samodzielne i krytyczne myślenie ''cogito ergo sum" -kartezjusz krytycyzm-postawa postulująca kontrolę prawdziwości sceptycyzm-obiektwne...
mitologia - zbiór mitów o bogach i bohaerach kult - ogół obrzędów religijnych kult gerosów - rozwinął się z kutu zmarłych. Herosem stawała się po śmierci osoba, która zasługiwała na uwielbienie ludzi. Grób znajdował się na rynku koło bramy...
Barok - połowa XVI w - koniec XVII wieku Nazwa epoki: Nazwa epoki pochodzi z języka portugalskiego i oznacza perłę o nieregularnym kształcie. Takie skojarzenie związane było z wymyślnymi, nietypowymi formami charakterystycznymi dla malarstwa i...
Oświecenie 1. Ramy czasowe epoki Europa: połowa XVII w. ? koniec XVIII w. Polska: II połowa XVIII w. 2. Oświecenie to prąd kulturowy, którego główną cechą było dążenie do doświadczalnego i rozumowego ujmowania i rozwiązywanie wszystkich...
Cechy dramatu antycznego: ? Zasada trzech jedności: ? Jedności czasu ? Jedności miejsca ? Jedności akcji ? Zasada decorum ? Istnienie chóru ? Główni bohaterowie pochodzą z wyższych sfer ? Na scenie maksymalnie trzech aktorów ? Fabuła...
Romantyzm-1. nurt ideowy i artystyczny dominujący w kulturze europejskiej pierwszej polowy XIXw. Z zalozenia unikal ścisłych norm i regul stylu totez nie sposób zidentyfikowac go dokladnie, zwłaszcza ze w każdym kraju przybieral odrebna...
Nazwa Po ciemnych latach Średniowiecza następuje w XV wieku epoka, która jako punkt zainteresowań stawia sobie człowieka. Jest to właśnie Renesans (po polsku: "Odrodzenie"). Po raz pierwszy tego sformułowania (dokładnie ujął to jako...
?Ferdydurke?: ?37 Wa-wa, wywodzi się z serii felietonów publikowanych przez G. w ?Kurierze Porannym?, zapis kompleksów i lęków młodzieńczych autora, manifest filozoficzno-artystyczny G., prowadzi do skrajnych opinii, groteska podstawowym chwytem...
Mesjanizm - nurt w filozofii polskiej powszechny pogląd, że Polacy jako naród posiadają wybitne cechy osobowości, które w sposób szczególny wyróżniają ich pośród narodów świata. Najważniejsze rysy filozofii mesjanistycznej, wspólne dla...
Biblioteka Załuskich- 1747-95. Collegium Nobilium- 1740, pierwsza nowoczesna szkoła, ks. Stanisław Konarski. Diderot- od 1745 kierował pracami nad WEF, twórca dramatu mieszczańskiego. Empiryzm- doświadczenie podstawą wiedzy (Locke)....
POJĘCIA Ars moriendi- piękna sztuka umierania. Śmierć wzorcowa. Najlepszy przykład śmierć Rolanda- pełna symboliki, patosu,nawiązań do Biblii. Asceza- Człowiek poddający się ascezie wyrzeka się dóbr materialnych, umartwia swoje ciało,...
Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji) czy wieku...
Omow idee europejskiego i polskiego oswiecenia ? scharakteryzuj i ocen ich wplyw na proby przeksztalcen ustrojowych, spolecznych i kulturalnych w Rzeczypospolitej XVIII wieku. Do glownych idei oswiecenia zalicza sie krytycyzm, racjonalizm,...
Sentymentalizm ? Myśl przewodnia sentymentalizmu: " Życie bez miłości, to czarodziejska latarnia bez światła. " J.W.Goethe ? Kierunek umysłowy i literacki w Europie w drugiej połowie XVIII wieku, ukształtowany w opozycji do...
Oświecenie Informacje wstępne Ramy czasowe Periodyzacja epoki oświecenia, podobnie jak wielu innych okresów dziejów, możliwa jest dzięki analizie przemian gospodarczych, kulturowych i społecznych zachodzących w Europie. Jedną z ważniejszych...
Średniowiecze: Epoka historii i kultury europejskiej, między starożytnością a czasami nowożytnymi. Nazwy tej używano już w XVI w. Początek jej wiąże się najczęściej z r. 476 n.e., tj. z upadkiem cesarstwa zachodnio rzymskiego, schyłek zaś z...
Oświecenie XVIII: Najważniejsi filozofowie epoki to Immanual Kant oraz John Locke(przedstawiciel Empiryzmu-za podstawę wszelkiej wiedzy uznawał doś- wiadczenie).Prekursorem racjonalizmu był Kartezjusz, a oświecenia:ks. Stanisław Konarski,...
Racjonalizm – wywodzi się od Kartezjusza i eksponuje rolę rozumu w dochodzeniu do prawdy i wiedzy. Najistotniejszą siłą i cechą człowieka według tej koncepcji jest rozum, a przesądy, uprzedzenia, zabobony i pozaziemskie ingerencje należy odrzucić....
Epoka odrodzenia rozwijała się pod wpływem prądów umysłowych: humanizmu i reformacji. Przeświadczenie, że "nic, co ludzkie", nie może być obce człowiekowi, połączone z dążeniem do ulepszania, modyfikowania istniejącego porządku świata,...
Przy końcu panowania Sasów w Polsce literatura włączyła się do przygotowywania reform politycznych. Wówczas to Stanisław Konarski zapoczątkował akcję reformatorską wspaniałym dziełem "O skutecznym rad sposobie", w którym ostro wystąpił...
Wszystkie te trzy pojęcia odnoszą się do okresu kultury i literatury europejskiej i polskiej. Pojęcie "odrodzenie" jest nadrzędne w stosunku do pozostałych, gdyż zakres pojęć: "humanizm" i "reformacja" mieści się w...
„Homo natus de muliere, brevi vivens tempore etc.” Słowa pochodzące z księgi Hioba, są jednocześnie tytułem jednego z sonetów Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Ukazuje pozycję człowieka w baroku. Niestałość, niepokój, brak spoczynku we Wszechświecie,...
1. WSTĘP Romantyzm to epoka, o której się dyskutuje, przeciwstawia się ją pozytywizmowi, czy obala mity. Im większy krzyk przy zrzucaniu świętości z piedestału lub parodia czy pastisz - tym silniejsza i ważniejsza bywa owa świętość. I tak jest z...
TEATR ELZBIETANSKI: scena przednia, tylnia i gorna, występowały duchy i postacie fantastyczne, człowiek wychodzil z info o scenografii, kobiety nie graly (zastepowali ich mlodzi chłopcy przed mutacja), widzowie stali na zadaszonych galeryjkach...
1825-Pismo Braillea, 1831-Rewolucja lipcowa we Francji. Wybuch powstania listopadowego w Warszawie.,1863-powstanie styczniowe;1823-pierwsza maszyna do pisania.Nazwa epoki wywodzi się od słowa “romanus”, czyli ma etymologiczny związek z...
W nowopolską dobę rozwoju języka wstępujemy w pierwszych latach panowania Stanisława Augusta. Są to czasy przełomowe w dziejach narodu i państwa, a także polszczyzny. Jak trafnie zauważyła Anna Dąbrowska w swojej pracy pt. „Język polski”, idee...
Geneza Młodej Polski: Już pod koniec lat osiemdziesiątych XIX w. wyraźnie narasta krytyka programu pozytywistycznego, którą podejmują nie tylko zwolennicy nowych przeobrażeń w literaturze i sztuce, ale i sami pozytywiści. Atakom podlega nie...
Modernizm to jedna z nazw kultury przełomu XiX i XX wieku, określonej jako Młoda Europa czy Młoda Polska. Jak w każdej epoce, wiele dzieł wywodzi się z filozofii, które odzwierciedlają się w utworach literackich tego czasu? Termin ten przede...
RENESANS *Ideał kobiet tego okresu stanowi np. Mona Liza , Leonarda da Vinci. Florencka dama wzbudzała wiele zachwytu, choć dziś raczej nie miałby szans znaleźć się na okładce kobiecych pism, jednakże w renesansie uchodziła za niebywałą piękność....
Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa romanus, które oznacza rzymski. W średniowieczu romańskimi nazywano języki narodów tubylczych w prowincjach rzymskich. Legendy, baśnie i podania tych ludów nazywano romancami. To właśnie dziedzictwo kulturowe...
Na czym polega związek Literatury i sztuki w modernizmie??przykłady Modernizm, Młoda Europa, Młoda Polska, neoromantyzm, symbolizm - istnieje bardzo dużo nazw którymi można określać okres końca XIX w. Jednak są to tylko nazwy i nie powinny być...
KIM BYLI SCEPTYCY? - Grupa starożytnych filozofów, zaprzeczająca możliwości poznania prawdy i postulująca powstrzymywanie się od sądów (z greckiego skeptomai oznacza to „być niezdecydowanym”) – prawda bowiem niedostępna jest dla człowieka. -...
ODRODZENIE (RENESANS) od 1492 do lat 30-tych XVIIw. RENESANS (fr. renaissance - odrodzenie)- zjawisko odrodzenia literatury antycznej i odnowienia studiów starożytnych. Ośrodkiem zainteresowań był otaczający świat. HASŁO „ Homo sum”...
Romantyzm rozpoczął się się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789. Duży wpływ na epokę romantyzmu wywarła filozofia...
Przełom w filozofii dokonał się na przełomie wieków XIII i XIV, które przyniosły myśli Zachodu odrodzenie logiki, oraz w wieku XVII, który przyniósł charakterystyczny dla filozofii nowożytnej "przełom epistemologiczny", zmianę nacisku w...
Romantyzm i naturalizm to dwa kierunki w literaturze, które przyrodzie wyznaczyły ważną rolę. Służyła ona jako tło element kompozycji, tworzyła nastrój była wielokrotnie głównym tematem utworów i wyrazicielem uczuć i przeżyć podmiotu lirycznego....
Cechy literatury średniowiecznej(teocentryzm, uniwersalizm, hierarchiczność i pośrednictwo, ręko piśmiennictwo, anonimowość, dualizm językowy, pareneza) Zabytki piśmiennictwa średniowiecza:(Geograf Bawarski IX, Dagome judex X, Kronika...
W Polsce za początek romantyzmu uznaje się rok 1822 – datę wydania przez Mickiewicza Ballad i romansów. W historii literatury takie daty są jednak umowne, w tym wypadku podkreślona zostaje ranga debiutanckiego tomiku poety, który stał się znakiem...
Zakopane to najwyżej położone miasto w Polsce, u stóp Tatr, w kotlinie pomiędzy nimi a grzbietem Gubałówki.. Zakopane powstało na początku XVII w. a zostało odkryte jako miejscowość o wielkich walorach klimatycznych i leczniczych przez lekarza...
Najważniejsze problemy literatury romantyzmu: przeszłość i przyszłość; Kult ruin i pamiątek przeszłości, bunt wobec teraźniejszości, dążenie do radykalnego przeobra żenia świata nawet przez krwawą rewolucję. nawiązanie do średniowiecza, Epoka...
Oświecenie:pierwszą epoką w nowożytnych dziejach, nazywane tez wiekiem filozofow i rozumu.Życie społeczne i kulturalne nacechowane było krytycyzmem wobec istniejącej rzeczywistości i pragnieniem wyzwolenia człowieka z więzów feudalnych,...
W literaturze romantycznej obserwujemy takie zjawiska, jak indywidualizm, ludowość, zainteresowanie średniowieczem. Mickiewicz wyraził ją w sposób widoczny, wycisnął na niej znamię patriotyzmu. W publicystyce romantycznej odzywają się tony...
Zanim powstała filozofia, głównymi wychowawcami młodzieży byli poeci, jednym z najsłynniejszych z nich okazał się Homer. Słuszna więc wydaję się myśl, że poematy stały się czymś w rodzaju Biblii Greków. Grecy szukali w nich duchowej strawy, często...
Oświecenie przypadało na XVIII w. i nawiązywało do starożytności. Było często określane jako Wiek Rozumu czy też Wiek Filozofów. Jego ważną cechą była sekularyzacja państw europejskich oraz sformułowanie praw człowieka. Oświecenie było okresem, w...
Najwybitniejszym przedstawicielem rosyjskiego romantyzmu był Aleksander Puszkin (1799-1837). Jego twórczość otwiera, oparta na źródłach ludowych baśń poetycka Rusłan i Ludmiła - utwór, który zapewnił Puszkinowi czołowe miejsce wśród poetów...
Nazwa epoki pochodzi od francuskiego renaissance, co oznacza "ponowne narodziny". W ówczesnym rozumieniu tego słowa chodziło przede wszystkim o ponowne odkrycie antyku, jego filozofii, kultury i sztuki oraz o podkreślenie znaczenia tego...
Oświecenie w Polsce i w Europie Rozwój przypada na XVIII w. Nowe myśli zapoczątkowali Francuzi, Anglicy, Holendrzy. Jednym z pierwszych uczonych był Kartezjusz. W "Rozważaniach o metodzie" stwierdził, że najważniejszym czynnikiem jest...
* Średniowiecze – „media aerum” * Mediewiści – badacze średniowiecza * Chronologia epoki: - jako datę wyznaczającą początek średniowiecza uważa się 476r. - w Polsce 966r. - średniowiecze trwa ok. 1000 lat, do XVw. * Ideologia...