Hasła Pozytywizmu
1. Prawa u poctaw - realizacji tych haseł sprowadza się do pracy dla ludzi i nad ludem uważanych za podstawę społeczeństwa 2. Prawa ograniczne - hasło nawiązujące do zdarzeń utylitaryzmu i jego zwolennicy byli traktowani jako społeczeństwo...
Hasła pozytywizmu polskiego i ich odbicie w nowelistyce, "Lalce" i "Nad Niemnem"
Pozytywizm jest to okres w dziejach literatury polskiej, uformowany po roku 1863, czyli po upadku powstania styczniowego, zakończony około roku 1890. Nazwa okresu zaczerpnięta została od nazwy kierunku filozoficznego, którego podstawy sformułował...
Renesans - podsumowanie wiadomości
Renesans - odrodzenie, trwał we Włoszech od XIV w. do XVI w., a w krajach północnej Europy od końca XV w. do końca XVI w. (w Polsce od XVI w. do lat trzydziestych XVII w.). Wielcy mistrzowie renesansu - Leonardo da Vinci Mona Lisa, Dama z...
Renesans w Polsce
Renesans (odrodzenie) jest to epoka w dziejach kultury europejskiej. Pierwszy raz termin ten został użyty w XVI w. Przez G. Vasariego w celu scharakteryzowania tendencji w malarstwie włoskim. Termin ten jako nazwa pierwszej epoki doby nowożytnej...
Skutki wynalezienia druku, odkryć geograficznych, reformacji i humanizmu w sztuce i literaturze
WYNALEZIENIE DRUKU Około 1450 r. niemiecki rzemieślnik Jan Gutenberg wpadł na pomysł drukowania książek przy zastosowaniu ruchomych czcionek: na każdej z nich była wytłoczona pojedyncza litera. Czcionki dawały się zestawiać w dowolne słowa, a...
Mesjanizm romantyczny
Mesjanizm to wierzenie lub raczej zespół wierzeń dotyczących zbawczej roli pośrednika (mesjasza), który, ofiarując się za ogół, odkupuje jego winę. Owym pośrednikiem może być jednostka lub grupa (np. naród czy klasa społeczna). Mesjanizm może mieć...
Epistolografia
Niektórzy teoretycy wyróżniają osobny rodzaj literatury użytkowej, do której zaliczają m.in. list. W romantyzmie zauważalna staje się swoista epistolomania, z którą wiąże się wzrost rangi owego gatunku, jak również jego związek z innymi gatunkami...
Filozofia romantyczna - metafizyka, mistycyzm
Cechą znamienną literatury romantycznej jest filozoficzność. Oznacza to nie tylko jej związek z ówczesnymi czy wcześniejszymi systemami filozoficznymi, ale i fakt, że to właśnie literatura stara się dotrzeć do tajemnicy universum, ustalić miejsce...
Romantyzm, a historia i historiozofia
W epoce romantyzmu historia nabrała niezwykłego przyspieszenia, stając się udziałem szerokich rzesz. Wiązało się to ze wspomnianymi już wydarzeniami: wojnami napoleońskimi, później z częstymi zaburzeniami rewolucyjnymi i zrywami...
Styl romantyczny
Osobną uwagę należy poświęcić próbie scharakteryzowania romantyzmu (romantyczności) jako pewnej postawy ahistorycznej, pojawiającej się w różnych epokach, związanej z tendencjami antyklasycystycznymi. Jeśli chodzi o styl myślenia, romantyzm dąży...
Romantyzm polski pośród romantyzmów europejskich
Romantyzm zaistniał w Polsce w ścisłym kontakcie z tendencjami rozwojowymi literatury europejskiej, ponadto część polskiej literatury tego okresu powstawała na Zachodzie. Warto podkreślić, że – przejmując wzorce z literatury europejskiej (tematy,...
George Gordon Byron - biografia
George Gordon Byron – legendarna postać europejskiego romantyzmu (choć sam był przeciwnikiem romantyków, interesował się raczej klasycyzmem) – urodził się 22 stycznia 1788 r. w Londynie. W latach 1801-1805 był uczniem elitarnej szkoły w Harrow...
Antyk i Biblia jako źródła kultury europejskiej
"Umysłowość europejska , nawracając wielokrotnie do starożytności, zawsze szukała i znajdowała w kulturze klasycznej to, co odpowiadało istocie jej własnej epoki" Johann Huisinga Starożytnym zawdzięczamy niemało, zarówno na polu życia...
Romantyzm
1. RAMY CZASOWE EUROPA - Początek: koniec XVIII w. - Koniec: 1848 r. - Wiosna Ludów POLSKA - Początek: 1822 r. - wydanie przez Mickiewicza "Ballad i romansów" - Koniec: 1864r. 2. PRZEJAWY ROMANTYZMU W LITERATURZE OBCEJ 2.1...
Średniowieczna hagiografia
Hagiografia (żywoty świętych) Legendy o życiu świętych i męczenników oraz o ich czynach i cudach należą do najważniejszych gatunków piśmiennictwa średniowiecznego. Autorzy utworów hagiograficznych – najczęściej anonimowi – pisali swoje...
Preromantyzm w Niemczech. Pierwiastki romantyczne w balladzie "Król Olszyn" i "Fauście" Goethego.
Romantyzm rozpoczął się się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789. Do głównych tendencji obecnych w literaturze i...
Preromantyzm
Periodyzacja. Początek jest trudny do określenia. Tendencje można dostrzec już w oświeceniu. Za początek przyjmuje się datę 1789 r., a koniec 1848 (Wiosna Ludów). Rewolucja we Francji 1789 r. objęła sprawy społeczne, religijne, gospodarcze,...
Preromantyzm
W obrębie literatury polskiej nurt sentymentalny zespolił się czy przenikną z tzw. preromantyzmem, który w europejskiej literaturze i myśli estetycznej drugiej polowy XVIII wieku stanowił odrębny zespół tendencji, przejawiających się w odrzuceniu...
Sofiści jako nurt filozoficzny
Filozofia to najbardziej ogólna, fundamentalna, racjonalna i krytyczna wiedza o wszystkim, co istnieje. W znaczeniu źródłowym filozofia oznacza „umiłowanie mądrości", czyli nieustanne dążenie do wiedzy i poszukiwanie pewności. Początkowo filozofia...
Cogito ergo sum - myślę więc jestem?
Cogito ergo sum – myślę więc jestem, jest sentencją znanego filozofa i matematyka Rene Descartes’a – Kartezjusza. Zgodnie z tymi słowami ludzki umysł jest warunkiem naszej egzystencji i życia w świecie jaki oglądamy na co dzień. Otrzymaliśmy...
Oświecenie w Polsce
Oświecenie to okres w historii literatury i kultury polskiej. Obejmuje lata panowania Stanisława Augusta (1764-1795), ale okres wstępny datuje się od ok. 1740, zaś faza schyłkowa, tzw. klasycyzm postanisławowski, trwał do ok. 1830, współistniejąc...
Średniowiecze - epoka nudna, inspirująca, daleka czy bliska.
Nazwę średniowiecze nadali epoce twórcy XVI wieku. Pod tą nazwą rozumieli oni okres między starożytnością a czasami nowożytnymi. Epoka ta trwała około 1000 lat. Za Jej początek przyjmuje się datę upadku cesarstwa...
Biblia
Biblia jest źródłem kultury europejskiej. 1. Co oznacza słowo Biblia? Słowo Biblia pochodzi od greckiego biblios i dosłownie oznacza "księgi". 2. Kiedy powstała Biblia? Stary Testament: XIX - I w. p.n.e. Nowy Testament: 51 - 96 r....
Biblizmy
Związki frazeologiczne Jabłko Adama - tak nazywamy chrząstkę widoczną na szyi mężczyzny Sodoma i Gomora – o wielkiej awanturze, zamieszaniu, chaosie wywołującym grozę; o rozpuście, wyuzdaniu Manna z nieba – cud; nieoczekiwany dar;...
Antyk - pojęcia
Stoicyzm Zał. w III w. p.n.e. przez Zenona z Kitionu, oparte na etyce surowej cnoty, polegającej na zachowaniu równowagi duchowej nie zakłóconej zarówno radością, jak smutkiem, na wyzbyciu się namiętności i na życiu zgodnym z naturą i...
Najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego
Można powiedzieć, iż polskie piśmiennictwo rozwijało się od X i XI wieku, kiedy to na ziemie polskie przybywali liczni mnisi, duchowni i misjonarze. Tworzyli oni liczne kroniki, posługując się łaciną. Jednak z czasem zaczęły pojawiać się w nich...
Mity i prawdy o narodzie polskim.
Sarmatyzm to pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej. Opierając się na XVI - wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od Sarmatów, starożytnego plemienia, zamieszkującego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom...
Oświecenie w Polsce - najważniejsze informacje
Tło historyczne - czasy saskie, 1697-1733 August II Mocny, 1733-1763 August III. Był to okres szczególnego upadku ekonomicznego, kulturalnego i politycznego. W 1720 roku Rosja i Prusy zawarły traktat zobowiązujący je do zachowania w Polsce...
Archetypy mitologiczne, toposy, cechy eposu, cechy dramatu, związki frazeologiczne
Archetypy mitologiczne - Prometeusz- wzorzec zbuntowanego społecznika - Odys - tułaczka, wędrownik - Ikar - Herakles- siła - Narcyz - Edyp- ofiara fatum - Niobe- łzy, smutek - tantal- zuchwalstwo, głód pragnienie - Dionizos -...
Humanizm
Humanizm i odrodzenie to wielki ruch kulturalny przypadający na XV i XVI wiek. Humanizm jest głównym prądem umysłowym odrodzenia (renesansu), który głosił konieczność pełnego rozwoju człowieka, jego szczęście i godność. Centrum idei...
Kultura Oświecenia w Polsce.
Termin „Oświecenie” Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji), wieku...
Barok
Trumienny portret, specyficzny, nigdzie poza kulturą polską nie występujący typ portretu, związany z sarmackim obyczajem pogrzebowym. Występuje od końca XVI do końca XVIII w. Malowany z reguły olejem na blasze, miał kształt sześcio- lub ośmioboku,...
Antyk - omówienie epoki
I. Informacje ogólne Nazwa antyk pochodzi od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny. Za początek antyku (inaczej starożytności) przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e., za koniec - okres pomiędzy IV a VI wiekiem n.e., najczęściej...
Pozytywizm opis epoki
Pozytywizm to nazwa epoki historyczno - literackiej występującej jedynie w kulturze polskiej (na zachodzie realizm, naturalizm). Pozytywizm to formacja kulturowa stworzona przez absolwentów Szkoły Głównej Warszawskiej, którzy ukończyli ją w latach...
Księga Hioba
Księga Hioba otwiera zbiór siedmiu ksiąg dydaktycznych. Przewija się w nich motyw mądrości jako daru Boga i drogi do Niego, zaczynającej się od bojaźni Bożej i całkowitego poddania się Jego woli. Szczególny charakter zawdzięczają te księgi...
Pozytwizm
Pojęcia: Pojęcia: Determinizm- pogląd mówiący, że istnieje kilka czynników, które mają wpływ na kształtowanie człowieka, są to: - rasa i środowisko - moment dziejowy, w którym dana osoba przychodzi na świat Utylitaryzm- miarą człowieka jest jego...
Pozytywizm
Żaden z twórców tej epoki nie dożył wydania swoich najważniejszych dzieł poza cenzurą. Oprócz skutków politycznych upadek powstania miał także charakter symboliczny: wiązał się z utratą wiary w sens romantycznych ideałów i romantycznych...
Filozofia w Antyku
SOKRATES - Za punkt wyjścia filozofii przyjmował uznanie własnej niewiedzy, stąd jego słynne powiedzenie "wiem, że nic nie wiem". Za najwyższe dobro uważał cnotę, do której prowadzi wiedza, zło, zaś jest wynikiem braku wiedzy i...
Wydarzenia i postacie biblijne
1. stworzenie świata i człowieka (Adam i Ewa) 2. wygnanie z raju' 3. potop - Arka Noego (Noe wraz z rodziną jako jedyny sprawiedliwy został uratowany z potopu. Bóg nakazał mu zbudowanie arki, do której miał zabrać także po parze zwierząt. Po...
Bohaterowie mitów- pytania i odpowiedzi
1. Znając imię jednego z bohaterów utwórz literackie, mitologiczne pary: Uranos- Gaja Klistajmestra- Agamemnon Hajmon- Antygona Hebe- Herakles Pandora- Epimeteusz Eurydyka- Orfeusz Baucis- Filemon Tetyda- Peleus Oionone- Parys Jokasta-...
Na podstawie twórczości Jana Kochanowskiego scharakteryzuj renesansową koncepcję człowieka. Jakie elementy tej koncepcji można uznać za aktualne?
W odrodzeniu artyści na pierwszym miejscu stawiali człowieka i jego potrzeby. W epoce renesansu stworzono pewną koncepcję człowieka. Jej elementy były uniwersalne, więc mimo tego, że minęło już tak wiele lat, wciąż są aktualne. Poniższymi...
Udowodnij, że Średniowiecze stanowiło kolebkę naszej kultury.
W X wieku w Polsce rozwinęła się nowa epoka w dziejach kultury, średniowiecze. Ówcześni ludzie nie znali tej nazwy. Wprowadzili ją twórcy renesansu, określając ten okres jako przejściowy między starożytnością i odrodzeniem, uznając go jednocześnie...
Romantyzm-wstęp do epoki
OŚWIECENIE -Rozum -Doświadczenie -Wiedza -Zaufanie do uczonych ksiąg -Poszukiwanie źródeł i tradycji w antyku (starożytność) -W sztuce obowiązują reguły klasyczne: harmonia, ład i porządek -Jest to epoka uczona idealna jasna...
Młoda Polska - opracowanie epoki.
1] Ramy czasowe epoki Periodyzacja epok literackich, jest zawsze sprawą umowną w wypadku Młodej Polski wywołuje wiele sporów. Niektórzy uważają początek epoki rok 1887[ załozenie tygodnika "życie" ]. Inną datę opublikowania tamu wierszy...
„Czy twórcy XVII wieku przekraczali granice dobrego smaku.” –Rozprawka
Barok był głównym kierunkiem w kulturze środkowo i zachodnioeuropejskiej , którego trwanie datuje się na XVI do XVIII wieku. Często się mówi że twórcy owej epoki przekraczali „granicę dobrego smaku”. Moim skromnym zdaniem twórcy baroku nie...
Zagadnienia z Młodej Polski
zagadnienia z Młodej Polski prądy artystyczne: 1) impresjonizm - subiektywizm - synestezja 2) symbolizm 3) ekspresjonizm Edward Munch "Krzyk" 4) estetyzm 5) parnasizm 6) realizm 7) naturalizm filozofia: Artur...
Zagadnienia z Pozytywizmu
Zagadnienia z Pozytywizmu filozofia: August Conte "Kurs filozofii pozytywnej" , "O duchu filozofii pozytywnej" - monizm przyrodniczy J.S. Mill "Utylitaryzm", "System logiki" Herbert Spencer...
Zagadnienia z Oświecenia
Zagadnienia z Oświecenia filozofia Oświecenia poglądy epistemologiczne: - racjonalizm - empiryzm David Hume John Looke "Listy o wychowaniu" , "Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego" - człowiek - tabula raza -...
Przejawy Romantyzmu europejskiego.
Centrum europejskiego romantyzmu skupiały Niemcy oraz Anglia. Romantyzm niemiecki cechuję się mocnym akcentowaniem religii, występuję fascynacja średniowieczem, ukazuję podmiotową jednostkę. Poeta jako artysta ponad społeczeństwem, jest kimś...
