Postać rycerza w Średniowieczu
Jednym z podstawowych obok ascety i władcy ideałów epoki średniowiecza był rycerz. Cechowały go : 1) honor 2) wierność Bogu 3) służba królowi - traktowana jak służba samemu Bogu i ojczyźnie 4) męstwo 5) odwaga 6) sprawiedliwość 7)...
Kierunki w literaturze Oświecenia
Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko - trzy kierunki w literaturze Oświecenia. Scharakteryzuj dokładniej jeden z nich. Klasycyzm Główny prąd artystyczny Oświecenia. Wyznacza poezji cele utylitarne, stawia przed nią zadania...
Sentymentalizm w literaturze oświecenia
Sentymentalizm jako kierunek literacki zaczął się rozwijać w latach 60 XVIII w. Prekursorami byli Jan Jakub Rousseau oraz Wolfgang Goethe. Twórców sentymentalizmu fascynowała emocjonalna strona ludzkiej natury, ludzka uczuciowość. Przeciwstawiali...
Oświecenie w Polsce
Oświecenie to okres w historii literatury i kultury polskiej. Obejmuje lata panowania Stanisława Augusta (1764-1795), ale okres wstępny datuje się od ok. 1740, zaś faza schyłkowa, tzw. klasycyzm postanisławowski, trwał do ok. 1830, współistniejąc...
Średniowiecze - epoka nudna, inspirująca, daleka czy bliska.
Nazwę średniowiecze nadali epoce twórcy XVI wieku. Pod tą nazwą rozumieli oni okres między starożytnością a czasami nowożytnymi. Epoka ta trwała około 1000 lat. Za Jej początek przyjmuje się datę upadku cesarstwa...
Biblia
Biblia jest źródłem kultury europejskiej. 1. Co oznacza słowo Biblia? Słowo Biblia pochodzi od greckiego biblios i dosłownie oznacza "księgi". 2. Kiedy powstała Biblia? Stary Testament: XIX - I w. p.n.e. Nowy Testament: 51 - 96 r....
Biblizmy
Związki frazeologiczne Jabłko Adama - tak nazywamy chrząstkę widoczną na szyi mężczyzny Sodoma i Gomora – o wielkiej awanturze, zamieszaniu, chaosie wywołującym grozę; o rozpuście, wyuzdaniu Manna z nieba – cud; nieoczekiwany dar;...
Epikureizm i Stoicyzm
Epikureizm - nakazuje człowiekowi wierzyć świadectwu zmysłów, cieszyć się życiem i korzystać z jego radości. „Dobro to przyjemność-, czyli brak bólu” wg wyznawców tego nurtu. Epikurejczycy odrzucają wiarę w siły pozaziemskie, głoszą pochwałę życia...
Frazeologizmy biblijne
Arka Noego - symbol przymierza Wieża Babel - zamęt, bałagan Krzak Gorejący - cud Manna z nieba - nieoczekiwany dar, zysk, niespodziewane dochody, ratunek w trudnej sytuacji Miska soczewicy - coś bezwartościowego Pocałunek Judasza -...
Renesans w Polsce
LITERATURA Dorobek polskiego odrodzenia. Odrodzenie przypada na XVI i XVII wiek. Jego istotą było dążenie do stworzenia kultury antropocentrycznej (z gr. antropos - człowiek), czyli stawiający człowieka w centrum zainteresowania nauki...
Antyk - pojęcia
Stoicyzm Zał. w III w. p.n.e. przez Zenona z Kitionu, oparte na etyce surowej cnoty, polegającej na zachowaniu równowagi duchowej nie zakłóconej zarówno radością, jak smutkiem, na wyzbyciu się namiętności i na życiu zgodnym z naturą i...
Najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego
Można powiedzieć, iż polskie piśmiennictwo rozwijało się od X i XI wieku, kiedy to na ziemie polskie przybywali liczni mnisi, duchowni i misjonarze. Tworzyli oni liczne kroniki, posługując się łaciną. Jednak z czasem zaczęły pojawiać się w nich...
Renesans - charakterystyka i twócy
RENESANS – nazwa wywodzi się z francuskiego i oznacza "odrodzenie”, jednak określenia tego zaczęto używać dopiero w oświeceniu. Renesans był traktowany jako epoka przynosząca przebudzenie po mrokach średniowiecza. W większości krajów Europy...
Mity i prawdy o narodzie polskim.
Sarmatyzm to pogląd o szczególnym pochodzeniu szlachty polskiej. Opierając się na XVI - wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od Sarmatów, starożytnego plemienia, zamieszkującego przed wiekami ziemie polskie. Sarmatom...
Oświecenie w Polsce - najważniejsze informacje
Tło historyczne - czasy saskie, 1697-1733 August II Mocny, 1733-1763 August III. Był to okres szczególnego upadku ekonomicznego, kulturalnego i politycznego. W 1720 roku Rosja i Prusy zawarły traktat zobowiązujący je do zachowania w Polsce...
Archetypy mitologiczne, toposy, cechy eposu, cechy dramatu, związki frazeologiczne
Archetypy mitologiczne - Prometeusz- wzorzec zbuntowanego społecznika - Odys - tułaczka, wędrownik - Ikar - Herakles- siła - Narcyz - Edyp- ofiara fatum - Niobe- łzy, smutek - tantal- zuchwalstwo, głód pragnienie - Dionizos -...
Kultura Oświecenia w Polsce.
Termin „Oświecenie” Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji), wieku...
Barok
Trumienny portret, specyficzny, nigdzie poza kulturą polską nie występujący typ portretu, związany z sarmackim obyczajem pogrzebowym. Występuje od końca XVI do końca XVIII w. Malowany z reguły olejem na blasze, miał kształt sześcio- lub ośmioboku,...
Antyk - omówienie epoki
I. Informacje ogólne Nazwa antyk pochodzi od łacińskiego słowa antiquus i oznacza dawny. Za początek antyku (inaczej starożytności) przyjmuje się przełom wieków IX i VIII p.n.e., za koniec - okres pomiędzy IV a VI wiekiem n.e., najczęściej...
Pozytywizm opis epoki
Pozytywizm to nazwa epoki historyczno - literackiej występującej jedynie w kulturze polskiej (na zachodzie realizm, naturalizm). Pozytywizm to formacja kulturowa stworzona przez absolwentów Szkoły Głównej Warszawskiej, którzy ukończyli ją w latach...
Mitologia - Podział mitów
Celem mitów było uporządkowanie otaczającej człowieka rzeczywistości. Opisywały one tę jej część, której nie dawało się wytłumaczyć w sposób racjonalny. Dawały też odpowiedzi na najważniejsze dla ludzi pytania. Mity opowiadały, jak powstał świat...
Apokalipsa - Problematyka utworu
Budowa Apokalipsy Wilfrid J. Harrington w swej książce Klucz do Biblii dokonał podziału księgi na dwie części. Szczegółowy plan sporządzony przez badacza przedstawia się następująco: Prolog 1, 1-3 A – Listy do siedmiu Kościołów 1, 4...
Jądro ciemności - Problematyka utworu
Konstrukcja narratora Większą część historii opowiedzianej w powieści Jądro ciemności włożył Conrad w usta Marlowa – który wspomina swoje dawne przeżycia – relacjonując ją pasażerom statku czekającego na odpływ na Tamizie. Tym samym pisarz...
Ludzie bezdomni - Nawiązania i bibliografia
Kontynuacje i nawiązania Problem bezdomności podejmują następujące dzieła literackie: Biblia (wygnanie Adama i Ewy z Raju, wędrówka Izraelitów przez pustynię, narodziny Chrystusa w stajence, postać syna marnotrawnego); Homer, Odyseja ;...
Barok - powtórzenie.
Pytania: 1. Znaczenie i pochodzenie terminu barok. Barok pochodzi od portugalskiego słowa barroco , co oznacza perłę o nieregularnym i dziwnym kształcie. 2. Czas trwania epoki. a) Europa - wiek XVII b) Polska - od lat...
Materiały do poprowadzenia lekcji o dadaizmie z omówieniem
JAK POWSTAŁ DADAIZM? W roku 1915, w początkach pierwszej wojny światowej, przybył do Szwajcarii wysoki, chudy i ospowaty reżyser teatralny – Hugo Ball. Razem ze swoją przyjaciółką piosenkarką Emmy. O swojej przeprowadzce, odnosząc się do...
"Karmelkowy wiersz" Adama Asnyka - interpretacja
W "Karmelkowym wierszu" wypowiada się dojrzały mężczyzna, który za młodu wielbił kobiety w romantyczny sposób, oferował im szczere uczucie i serce. Z wiekiem nabył określonej wiedzy o świecie i teraz jego postawa wobec kobiet jest pełna...
Renesans - gatunki literackie i ważne pojęcia
Gatunki literackie charakterystyczne dla epoki renesansu Sonet – gatunek liryczny o charakterystycznej budowie: 4 strofy podzielone na 14 wersów (4,4,3,3); pierwsze strofy miały charakter opisowy, kolejne miały charakter refleksyjny. Układ...
Szybkie powtórzenie z antyku
FILOZOFIA Sokrates - przekonanie o istnieniu absolutnego dobra i jednej prawdy; cnota pojmowana jako wiedza etyczna, będąca warunkiem szczęścia człowieka; zło jako skutek niewiedzy; dialog jako droga prowadząca do poznania prawdy;...
Wpływ języków obcych na współczesną polszczyznę
Każdy język ulega na przełomie lat licznym przemianom, szczególnie widocznym w zakresie leksyki. Oczywiście dynamika tego procesu uzależniona jest setek czynników zewnętrznych oraz wewnętrznych. Różne są również motywacje wprowadzania zmian....
Zasady dramatu antycznego
Cała akcja zdarzenia mieści się w jednym miejscu. W dramacie to, co się działo poza przestrzenią, było relacjonowane - np. przez posłańca - TO JEDNOŚĆ MIEJSCA Wszystko musi rozegrać się w jak najkrótszym czasie. - TO JEDNOŚĆ CZASU Akcja ma...
Księga Hioba
Księga Hioba otwiera zbiór siedmiu ksiąg dydaktycznych. Przewija się w nich motyw mądrości jako daru Boga i drogi do Niego, zaczynającej się od bojaźni Bożej i całkowitego poddania się Jego woli. Szczególny charakter zawdzięczają te księgi...
Pozytwizm
Pojęcia: Pojęcia: Determinizm- pogląd mówiący, że istnieje kilka czynników, które mają wpływ na kształtowanie człowieka, są to: - rasa i środowisko - moment dziejowy, w którym dana osoba przychodzi na świat Utylitaryzm- miarą człowieka jest jego...
Pozytywizm
Żaden z twórców tej epoki nie dożył wydania swoich najważniejszych dzieł poza cenzurą. Oprócz skutków politycznych upadek powstania miał także charakter symboliczny: wiązał się z utratą wiary w sens romantycznych ideałów i romantycznych...
Filozofia w Antyku
SOKRATES - Za punkt wyjścia filozofii przyjmował uznanie własnej niewiedzy, stąd jego słynne powiedzenie "wiem, że nic nie wiem". Za najwyższe dobro uważał cnotę, do której prowadzi wiedza, zło, zaś jest wynikiem braku wiedzy i...
Wydarzenia i postacie biblijne
1. stworzenie świata i człowieka (Adam i Ewa) 2. wygnanie z raju' 3. potop - Arka Noego (Noe wraz z rodziną jako jedyny sprawiedliwy został uratowany z potopu. Bóg nakazał mu zbudowanie arki, do której miał zabrać także po parze zwierząt. Po...
Bohaterowie mitów- pytania i odpowiedzi
1. Znając imię jednego z bohaterów utwórz literackie, mitologiczne pary: Uranos- Gaja Klistajmestra- Agamemnon Hajmon- Antygona Hebe- Herakles Pandora- Epimeteusz Eurydyka- Orfeusz Baucis- Filemon Tetyda- Peleus Oionone- Parys Jokasta-...
Na podstawie twórczości Jana Kochanowskiego scharakteryzuj renesansową koncepcję człowieka. Jakie elementy tej koncepcji można uznać za aktualne?
W odrodzeniu artyści na pierwszym miejscu stawiali człowieka i jego potrzeby. W epoce renesansu stworzono pewną koncepcję człowieka. Jej elementy były uniwersalne, więc mimo tego, że minęło już tak wiele lat, wciąż są aktualne. Poniższymi...
Udowodnij, że Średniowiecze stanowiło kolebkę naszej kultury.
W X wieku w Polsce rozwinęła się nowa epoka w dziejach kultury, średniowiecze. Ówcześni ludzie nie znali tej nazwy. Wprowadzili ją twórcy renesansu, określając ten okres jako przejściowy między starożytnością i odrodzeniem, uznając go jednocześnie...
Romantyzm-wstęp do epoki
OŚWIECENIE -Rozum -Doświadczenie -Wiedza -Zaufanie do uczonych ksiąg -Poszukiwanie źródeł i tradycji w antyku (starożytność) -W sztuce obowiązują reguły klasyczne: harmonia, ład i porządek -Jest to epoka uczona idealna jasna...
Młoda Polska - opracowanie epoki.
1] Ramy czasowe epoki Periodyzacja epok literackich, jest zawsze sprawą umowną w wypadku Młodej Polski wywołuje wiele sporów. Niektórzy uważają początek epoki rok 1887[ załozenie tygodnika "życie" ]. Inną datę opublikowania tamu wierszy...
„Czy twórcy XVII wieku przekraczali granice dobrego smaku.” –Rozprawka
Barok był głównym kierunkiem w kulturze środkowo i zachodnioeuropejskiej , którego trwanie datuje się na XVI do XVIII wieku. Często się mówi że twórcy owej epoki przekraczali „granicę dobrego smaku”. Moim skromnym zdaniem twórcy baroku nie...
Zagadnienia z Młodej Polski
zagadnienia z Młodej Polski prądy artystyczne: 1) impresjonizm - subiektywizm - synestezja 2) symbolizm 3) ekspresjonizm Edward Munch "Krzyk" 4) estetyzm 5) parnasizm 6) realizm 7) naturalizm filozofia: Artur...
Zagadnienia z Pozytywizmu
Zagadnienia z Pozytywizmu filozofia: August Conte "Kurs filozofii pozytywnej" , "O duchu filozofii pozytywnej" - monizm przyrodniczy J.S. Mill "Utylitaryzm", "System logiki" Herbert Spencer...
Zagadnienia z Oświecenia
Zagadnienia z Oświecenia filozofia Oświecenia poglądy epistemologiczne: - racjonalizm - empiryzm David Hume John Looke "Listy o wychowaniu" , "Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego" - człowiek - tabula raza -...
Przejawy Romantyzmu europejskiego.
Centrum europejskiego romantyzmu skupiały Niemcy oraz Anglia. Romantyzm niemiecki cechuję się mocnym akcentowaniem religii, występuję fascynacja średniowieczem, ukazuję podmiotową jednostkę. Poeta jako artysta ponad społeczeństwem, jest kimś...
Narodziny wieku XX
1.Skończyła się I woja światowa i powstało państwo polskie. 2. Kulturę XX wieku możemy podzielić na 3 epoki: a)Dwudziestolecie międzywojenne (1918-1939) b)Pięćdziesiąt lat c)Przełom tysiącleci Kulturę można podzielić na modernizm i...
Ludowość jako element romantycznego światopoglądu.
Ludowość jako element romantycznego światopoglądu. Omów problem na podstawie fragmentów Świtezianki Adama Mickiewicza (zwróć uwagę na bohaterów ballady, jej nastrój i zawarty w niej obraz natury) oraz innych utworów poety. Romantyzm to epoka...
Słowo odrodzenie domaga się uzupełnienia przez dodatkowe informacje. Jeśli odrodzenie, to odrodzenie czego? Co sie wówczas zmieniło?
Odrodzenie inaczej nazywane renesansem to epoka w dziejach kultury europejskiej.Rozpoczęła się w połowie XIV wieku we Włoszech. W innych krajach europejskich dopiero w połowie XV wieku. Za jej koniec uznaje się schyłek XVI stulecia. Swoimi...