Słownik etymologiczny języka polskiego

wleźć

czasownik przedrostkowy

wlot

forma przedrostkowa

władować

czasownik przedrostkowy

włamywacz

włamywać

czasownik przedrostkowy

włazić

włączyć

czasownik przedrostkowy

włożyć

wmieszać się

czasownik przedrostkowy

wmówić

czasownik przedrostkowy

wniknąć

czasownik przedrostkowy

Woda

1. ‘H2O, przezroczysta ciecz będąca niezbędnym składnikiem organizmów żywych’; 2. ‘naturalne lub sztuczne zbiorowisko tej cieczy (rzeka, morze, jezioro)’; w liczbie mnogiej wody: 3. ‘miejscowość uzdrowiskowa mająca źródła wód mineralnych, a także 4. ‘te źródła’. Rzeczownik woda jest również używany w złożeniach, np.: wodociąg, wodospad, wodotrysk, wodoszczelny.

wodnik

‘baśniowa postać żyjąca w morzach, jeziorach, rzekach’; od XVIII w.

wodnisty

‘obfitujący w wodę, zawierający zbyt dużo wody’; od XVI w.

wodny

‘składający się z wody, dotyczący wody’; od XV w.

wodować

1. ‘osiadać na wodzie’; 2. ‘spuszczać statek z pochylni na wodę’

Wola

1. ‘zdolność psychiczna człowieka do świadomego i celowego regulowania swego postępowania’; 2. ‘to, czego ktoś chce, co ktoś postanowił’; dawniej: 3. ‘wybór’ i 4. ‘wolność’.

woleć

‘dawać komuś lub czemuś pierwszeństwo, bardziej lubić’; od XV w.; ogsłow. < psłow. *voliti ‘wyrażać swoją wolę, wybierać’ utworzone od pie. *uel- ‘chcieć, pragnąć’; w stpol. pierwotnie występowała postać wolić

wolność

wolny

1. ‘mający wolność, swobodny’; 2. ‘uwolniony od czegoś niekorzystnego, niepożądanego’; 3. ‘mający czas, niezajęty’; 4. ‘niepołączony węzłem małżeńskim’; 5. ‘próżny, pusty’; 6. ‘niezabroniony, dowolny, bezpłatny’; 7. ’powolny, niespieszny’; 8. ‘swobodny, frywolny, nieskromny’; 9. dawniej ‘łagodny, lekki, niestromy’; od XV w.; ogsłow. < psłow. *volьnъ ‘zgodny z czyjąś wolą, taki, jaki komuś odpowiada’ – przymiotnik od psłow. *voľa ‘wola, wolność’; w stpol. występowała również postać wolen

Woźniki

Miejscowość położona w powiecie lublinieckim na terenie województwa śląskiego. Nazwa pojawia się w źródłach od początku XIII w. – pierwszy raz w dokumencie biskupa krakowskiego Fulko z 1206 r., gdzie jest wzmiankowana jako osada służebna. W źródłach występują następujące postaci: pro willa, qui dicitur Uoznici (‘dla wsi, która zwie się Woznici’, 1206 r.) i oppidum Wosniki (‘miasteczko Wosniki’, 1566 r.). Nazwa odnosiła się początkowo do ludzi zajmujących się wyrabianiem wozów (być może na...

wódka

1. ‘rodzaj napoju alkoholowego ze spirytusu i wody’; 2. dawniej (XVI-XVII w.) ‘krople, olejek zapachowy, woda lecznicza, lekarstwo’; od XVI w.; słowo utworzone od woda w pierwotnym znaczeniu ‘coś zrobionego na wodzie, rozwodnionego’

wpadka

wpaść

wpatrzyć

wcześniejsza forma

wpić się

czasownik przedrostkowy

wpis

wpisać

czasownik przedrostkowy

wplątać się

wpleść

czasownik przedrostkowy

wpłacić

czasownik przedrostkowy

wpłata

wpływ

wpływać

czasownik przedrostkowy

wprawa

wprawdzie

od wyrażenia przyimkowego

wprawić

wprawny

wprosić się

czasownik przedrostkowy

wprzód

wracać

forma wielokrotna wracać odwracać, przewracać, wywracać.

wraz

od wyrażenia przyimkowego

wreszcie

od wyrażenia przyimkowego

Wrocław

Nazwa występuje w źródłach z ok. 1000 r. przy wzmiance o biskupie wrocławskim (Johannem Wrotizlaensem) oraz jako nazwa grodu wymieniona w Kronice Thietmara (Wortizlava). Pierwotnie miała postać Wrocisław, a przez Czechów była wymawiana jako Wratislaw – pod wpływem czes. postaci zapisywana była w dokumentach łac. w formie Wratislavia. Podstawą dla jej utworzenia było imię Wrociław, do którego dodano przyrostek -j (imię takie jest poświadczone w średniowiecznych źródłach). Forma Wrocław...

Wrócić

1. ‘przybyć z powrotem’; 2. ‘zawrócić, powrócić’.

wryć

czasownik przedrostkowy

wrzawa

‘hałas, zgiełk’; od XVII w.; pochodzi od psłow. dialektalnego *vьŕava ‘wrzenie, szum, bulgotanie’ > ‘szum, zgiełk, hałas’ – jest to urzeczownikowiona postać rodzaju żeńskiego od psłow. przymiotnika *vьŕavъ ‘taki, który wrze’, co z kolei pochodzi od psłow. *vьrěti ‘wrzeć, gotować się’

wrzący

wrzątek

‘wrząca ciecz, ukrop’

Wrzeć

1. ‘gotować się’; 2. ‘burzyć się, pienić się’; 3. ‘być wzburzonym, podnieconym’; 4. ‘być pełnym wrzawy, zgiełku, ruchu’; 5. stpol. ‘przechodzić proces trawienia’; 6. dawniej w XVII w. ‘pienić się, wściekać się na kogoś’.