Słownik etymologiczny języka polskiego

torebka

zdrobnienie.

torować

torowisko

Towar

1. ‘rzeczy ruchome przeznaczone do kupna, sprzedaży, wymiany’; 2. stpol. też ‘majątek ruchomy wraz ze służbą’.

towarzyski

towarzystwo

Towarzysz

1. ‘kolega, kompan’; dawniej: 2. ‘szlachcic zaciągający się do chorągwi husarskiej lub pancernej z własnym pocztem’ i 3. ‘czeladnik’; dialektalnie: 4. ‘przyjaciel’ oraz 5. ‘narzeczony’.

towarzyszyć

tożsamość

tożsamy

Tracić

1. ‘przestawać coś mieć, pozbywać się czegoś’; 2. ‘ponosić stratę materialną’; 3. ‘marnować, trwonić’; 4. ‘wydawać się gorszym, mniej wartym’; 5. ‘wykonywać wyrok śmierci, pozbawiać życia’; 6. dawniej ‘marnować się; wykosztowywać się, trwonić pieniądze’.

traf

Trafić

1. ‘ugodzić w cel, dosięgnąć celu’; 2. ‘znaleźć drogę dokądś; dotrzeć gdzieś’.

trafny

trawa

1. ‘rośliny z rodziny Gramineae’; 2. potocznie ‘wszelkie drobne rośliny rosnące dziko’; od XIV w.; ogsłow. (por. czes. tráva, ros. travá, bułg. trevá) < psłow. *trava (dialektalnie *trěva) – rzeczownik odczasownikowy od psłow. *truti utworzony w oparciu o temat czasu teraźniejszego *trov- ze wzdłużeniem samogłoski o > a; pierwotnie w znaczeniu ‘to, co się zużywa, co się spasa, karma’ > ‘zielona pasza, rośliny zużywane na paszę, trawa (rosnąca, ścięta)’

trawiasty

trawić

1. ‘przetwarzać spożyty pokarm i przyswajać go sobie’; 2. dawniej też ‘niszczyć, pochłaniać, zużywać; trwonić, tracić, marnotrawić’; od XV w.; ogsłow. < psłow. *traviti ‘powodować zużycie, niszczyć’ – czasownik pochodzący od psłow. *truti utworzony w oparciu o temat czasu teraźniejszego *trov-

trawnik

Trąba

1. ‘rodzaj instrumentu dętego blaszanego’; 2. ‘bardzo silny wir powietrzny’; 3. ‘silnie wydłużony narząd chwytny u niektórych zwierząt (np. słonia)’.

trąbić

trębacz

Trochę

1. ‘w małej ilości, niewiele, odrobinę’; 2. ‘w pewnym stopniu, nie bardzo’; 3. ‘niedługo, krótko, chwilę’; 4. stpol. ‘krótko, przez chwilkę’.

trolejbus

‘bezszynowy elektryczny środek masowej komunikacji miejskiej’; od w XX w.; pochodzi od ang. trolley bus (por. też niem. Trolleybus, fr. trolleybus, ros. trolléjbus) < ang. trolley ‘obracać’ (dotyczył krążka służącego do stykania się pantografu z przewodem elektrycznym) + bus (złożenie podobne jak w przypadku wyrazu autobus).

troszka

zdrobnienie

troszkę

zdrobnienie

trucizna

Truć

1. ‘wprowadzać truciznę do organizmu’; 2. ‘zabijać za pomocą trucizny’; 3. ‘dawać złe jedzenie powodujące chorobę przewodu pokarmowego’; 4. ‘zanieczyszczać środowisko naturalne’; potocznie: 5. ‘wywoływać niepokój, obawę’ oraz 6. ‘natrętnie prosić’.

truwać

forma wielokrotna -truwać w czasownikach przedrostkowych: odtruwać, zatruwać.

Trzeć

1. ‘naciskając, przesuwać po czymś, szorować, pocierać’; 2. ‘rozcierać, rozdrabniać (na proszek)’; 3. ‘wyrównywać, wygładzać powierzchnię’; 4. ‘piłować, rżnąć’; stpol. również: 5. ‘kruszyć, łamać’, 6. ‘uciskać, gnębić’ oraz 7. ‘unicestwiać, kłaść czemuś kres’.

tubylec

tulać

forma wielokrotna -tulać w czasownikach przedrostkowych: otulać, przytulać, utulać.

Tulić

1. ‘obejmować, przygarniać, trzymać w uścisku’; 2. ‘zbliżać, przyciskać do czegoś’; 3. ‘zwijać, kulić, podginać; chować’; 4. dawniej ‘chronić, zasłaniając’; 5. tulić się ‘przytulać się’.

tułacz

tułaczka

tułać się

‘chodzić bez celu, błąkać się, być bezdomnym’; od XV w.; zachsłow. i płdsłow. < psłow. dialektalne *tulati sę ‘wlec się, skradać się, włóczyć się’ – forma wielokrotna psłow. czasownika *tuliti sę ‘zwijać się, stulać się, kulić się’; pierwotnie prawdopodobnie w znaczeniu ‘zginać się, schylać się, kulić się’> ‘iść zgiętym, skulonym, pochylonym, skradać się, iść ukradkiem’

twarz

1. ‘przednia strona głowy ludzkiej, oblicze’; 2. dawniej ‘stworzenie’; 3. stpol. również ‘to, co zostało stworzone, powołane do istnienia, stworzenie, człowiek, zwierzę’; od XV w.; ogsłow. (por. czes. tvař ‘oblicze, twarz’, ‘człowiek, istota’, ros. tvar’ ‘żywe stworzenie; kreatura’, dialektalne ‘twarz, gęba’) < psłow. *tvarь ‘to, co zostało stworzone, utworzone, uformowane; żywa istota’ – rzeczownik odczasownikowy od psłow. *tvoriti; znaczenie ‘oblicze’ jest wtórne, powstało z ‘to, co...

Tworzyć

1. ‘powodować powstawanie czegoś’; 2. ‘składać się na coś, stanowić coś’.

twórca

twórczy

twórczyni

tyczka

tykać

1. ‘dotykać’; stpol. tykać (się): 2. ‘przykładać (dłoń, laskę) do kogoś, czegoś, poruszać, dotykać’, 3. ‘dosięgać do czegoś, przytykać, graniczyć z czymś’ oraz 4. ‘dotyczyć, odnosić się, należeć’; od XIV w.; ogsłow. (czes. týkat se ‘tyczyć się, dotyczyć, odnosić się’, ros. týkať ‘wtykać, wsuwać; wytykać’,sch. ticati, tičēm ‘dotykać, tykać, ruszać’) < psłow. *tykati ‘dotykać, trącać, poruszać, stukać; wbijać, wtykać, wpychać’ – forma wielokrotna od psłow. czasownika *tъknąti ze wzdłużeniem...

tylec

‘tylna część (np. noża)’

tylny

Tył

1. ‘część, strona przeciwległa do przodu, frontu’; 2. ‘część ciała po stronie pleców (u człowieka); część ciała położona najdalej od głowy ( u zwierząt)’; 3. ‘przestrzeń znajdująca się poza kimś lub czymś’; 4. ‘tyłek, pośladki’ – zdrobnienie tyłek.