Zagrożenia cywilizacyjne
EFEKT CIEPLARNIANY Efekt cieplarniany (inaczej szklarniowy) to wzrost temperatury planety, spowodowany zwiększoną koncentracją dwutlenku węgla, metanu i pary wodnej nieprzezroczystych dla podczerwonego promieniowania (tzw. gazów cieplarnianych),...
Zestawienie witamin
1. Nazwa witaminy witamina B3, zwana witaminą PP (niacyną), czyli kwas nikotynowy i amid kwasu nikotynowego 2. Rola w organizmie · współdziała w syntezie i rozkładzie węglowodanów, kwasów tłuszczowych i aminokwasów, w przemianach metabolicznych...
Dodatki do żywności E- przyjaciel czy wróg ?
Dodatkami do żywności nazywa się substancje, które same nie są środkami spożywczymi i najczęściej nie posiadają wartości odżywczej. Do żywności dodawane są celowo, aby oddziaływać na jej charakterystyczne cechy, np. konsystencję, smak, zapach,...
Wirusy
1. Wirusy są to twory nie mające budowy komórkowej i nie zdolne do przemiany materii. W stanie wolnym (poza komórkami żywiciela) nie wykazują żadnych objawów życia. Nie oddychają, nie odżywiają się, nie rozmnażają się. 2. Ze względu na rodzaj...
Układ rozrodczy
U ludzi komórki płciowe, czyli GAMETY, są produkowane, przechowywane i przekazywane poprzez narządy płciowe, odmienne u kobiet i mężczyzn. Kiedy osobnik osiąga dojrzałość płciową, zaczyna produkować gamety. Znajduje partnera przeciwnej płci. W...
Układ oddechowy
1)podział: *tlenowe(aerobowe) *beztlenowe(anaerobowe) >fermentacja: -alkoholowa:C6H12O62etanol+2CO2+en.(2ATP) -mlekowa:C6H12O62kw.mlekowy+2ATP 2)*wymiana gazowa-doprowadzenieO2do kom. i odprowadzenieCO2. Bierze udział w niej uk.oddechowy i...
Zanieczyszczenia w Polsce
Powietrze jest mieszanina gazów o składzie -78% azotu, 21% tlenu oraz 1% to gazy szlachetne , dwutlenek węgła i para wodna. Stan powietrza atmosferycznego jest uwarunkowany przez emisje zanieczyszczeń do atmosfery z terytorium Polski, transport...
Układ mięśniowy
Mięśniowy układ, układ czynny ruchu, zespół narządów kurczliwych, zbudowanych z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej (mięsień), poruszających ruchomo zestawionym szkieletem. Układ mięśniowy Wyróżnia się: 1) mięśnie tułowia (grzbietu,...
Układ rozrodczy
1)Rozmnażanie: *BEZPŁCIOWE(bez udziału gamet;osobniki potomne są identyczne genetycznie do os.macierzystego;b.szybko zwiększa sieich liczebność) -pączkowanie -podział kom. -fragmentacja plechy -przez zarodniki -wegetatywne(przez...
Witaminy
WITAMINA A Witamina A pełni w organizmie wiele ważnych funkcji: jest niezbędna do normalnego podziału i rozwoju komórek, uczestniczy w utrzymywaniu prawidłowego stanu błon śluzowych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i przewodów moczowych, w...
Zdrowe żywienie
Stan naszego zdrowia uzależniony jest od stanu żywienia. Gdybyśmy zwrócili uwagę na to, co jemy, to w naszych warunkach, tych teraźniejszych, nawet najgorszych - i ekonomicznie, i psychicznie - moglibyśmy żyć 120 lat, bo takie są nasze...
Wydalanie- układ wydalniczy
Układ wydalniczy: nerki+ moczowody+ pęcherz moczowy+ cewka moczowa. Nerki: duże ziarna fasoli, umieszczone za żołądkiem i wątrobą (lewa wyżej niż prawa), po obu stronach kręgosłupa. Do każdej nerki jest doprowadzona tętnica nerkowa i żyła...
Życie,gatunek,roślina,typ,rodzaj
ŻYCIE, Zrozumienie podstawowych procesów życiowych nastąpiło już w 2 poł. XIX w., będąc zwieńczeniem wysiłku poznawczego trwającego od renesansu i oświecenia. Nagromadzone dotychczas fakty pozwalają na podanie kilku (nie wykluczających się)...
Znaczenie wody i powietrza w przyrodzie
Woda jest potrzebna wszystkim żywym organizmom. Bez wody nie byłoby egzystencji. Dla niektórych zwierząt jest środowiskiem życia. Woda jest podstawowym składnikiem każdej żywej komórki. Jest potrzebna we wszystkich procesach przemiany materii....
Układy wydalniczy, nerwowy
Układ wydalniczy służy do usuwania zbędnych produktów przemiany materii(mocznik, kwas moczowy). Narządy te regulują tez w organizmie poziom wody i soli mineralnych. Oprócz nerek narządami regulującymi poziom tych substancji są skóra i płuca. Mózg....
Tkanki
Roślinne: twórcze (dzieląc się produkują nowe, przyczyniają się do wzrostu); stałe: okrywająca (na pow. Organów, chroni, bierze udział w wymianie gazowej, zabezpiecza przed nadmiernym parowaniem, umożliwia pobieranie sub. min. z gleby), miękiszowa...
Układ nerwowy i hormonalny
PODZIAŁ UKŁADU NERWOWEGO: Ośrodkowy : Mózgowie ---- rdzeń kręgowy Mózg – móżdżek – rdzeń przedłużony Obwodowy Nerwy unerwiające skórę i kończyny Nerwy unerwiające narządy wew. ROLE UKŁADU NERWOWEGO: OPP - Odbiera Przetwarza i...
Inżynieria genetyczna
Inżynieria genetyczna – jest przykładem dziedziny badawczej wykorzystującej genetykę molekularną. Jest nowa gałąź nauki, która ma przed sobą ogromna przyszłość i nieograniczone możliwości. Inżynieria genetyczna ma na celu modyfikacje DNA...
Jama Ustna
Jama ustna jest usztywniona przez kości szczękowe i ograniczona z boków policzkami, zębami i dziąsłami, od dołu przez język, a od góry przez podniebienie.To ostatnie oddziela jamę ustną id jamy nosowej i składa się z przedniej części kostnej,...
Krótko o Taszy, zającu morskim
Tasza (zając morski) występuje w północnym Atlantyku, również w Morzu Bałtyckim na skalistym dnie do głębokości 300 m. Pochodzi od rodziny taszowatych z grupy kręgowców. Samice osiągają długość do 60 cm, natomiast samce do 50 cm. Średnio samice...
Nagonasienne - klasyfikacja
Typ: Nagozalążkowe drobnolistne (Coniferophyta) Klasa: Miłorzębowe (Ginkgopsidia) Klasa: Szpilkowe (Pinopsida) Rodzina: Araucariaceae - ARAUKARIOWATE Rodzaj: Wollemia Rodzaj: Araukaria (Igława) Araucaria Rodzaj: Soplica (Kauri) Agathis...
Nałogi
LEKOMANIA Lekomania (zależność lekowa) jest wywołana dłuższym okresem przyjmowania lek. Dany lek powoduje przestrojenie czynności psychicznych i fizycznych do tego stopnia, że nagłe przestanie stosowania wywołuje zaburzenia w czynnościach...
Naturalne metody planowania rodziny - konsekwencje zdrowotne antykoncepcji
Celem każdego człowieka, osiąganym wcześniej lub później jest założenie rodziny. Naturalne metody antykoncepcji opierają się na wykorzystaniu w celach regulacji poczęć cyklicznych zmian płodności kobiety. Rola mężczyzny w tych metodach jest...
Ochrona środowiska
Ochrona Atmosfery to zapobieganie przekraczaniu w powietrzu atmosferycznym dopuszczalnych stężeń substancji zanieczyszczających i ograniczanie lub usuwanie ilości substancji wprowadzanych do powietrza atmosferycznego przez zakłady produkcyjne i...
Pojęcia
POPULACJA- osobniki tego samego gatunku wystepujace na danym terenie. Cechy populacji: liczebnosc, zageszczenie, ilosc urodzen, ilosc zgonow, przyrost naturalny. Struktura populacji: przestrzenna (rozmieszczenie skupiskowe, losowe, rownomierne,...
Radiacja adaptacyjna ssaków
Ssaki - tak samo jak inne zwierzęta - żyją w określonym środowisku. Na kuli ziemskiej można je spotkać praktycznie wszędzie: na lądzie, w morzu, w rozmaitych warunkach klimatycznych i geograficznych. Większość gatunków żyje w tych samych częściach...
Hydrobiologia - zooplankton
ZOOPLANKTON - plankton zwierzęcy, drobne organizmy w wodzie, nie mogące się przeciwstawić prądom i unoszą się w toni wodnej W zależności od wielkości: 1) nanoplankton – od 0,002 – 0,02 mm, PROTOZOA (pierwotniaki), SARCODINA (wiciowce),...
Receptory-podział
Dzielimy na dwie grupy:eksteroreceptory i interoreceptory. EKSTERORECEPTORY odbieraja bodźce ze środowiska zewnętrznego,sygnały spoza organizmu,usytuowane są w zewnętrznych powłokach ciała (tzw. powłoce wspólnej). Dzieli się je na:...
Popularne choroby
Nieżyt nosa- zwany popularnie katarem., zapalenie błony śluzowej nosa. Rozróżniamy nieżyt nosa ostry i przewlekły. Nieżyt ostry jest wywołany najczęściej przez wirusy, do których dołączają się bakterie. Czynnikiem sprzyjającym jest przeziębienie...
Ochrona Bioróżnorodności
Człowiek – jako odrębna istota – jest jednocześnie nierozerwalną cząstką natury. Musi z nią współżyć, a będąc obdarzony rozumem winien nią w pewnym zakresie gospodarować i z niej korzystać. Człowiek był bardzo silnie uzależniony od otaczającego go...
Narząd wzroku
Wszystkie informacje, które dostajemy z otoczenia, docierają do nas za pomocą wyspecjalizowanych komórek zmysłowych, zwanych receptorami, które reagują na zmiany w otaczającym nas świecie i przetwarzają je na impulsy zrozumiałe dla mózgu. Wiele...
Krew i jej grupy.
Krew ludzka dzieli się na cztery podstawowe grupy, a mianowicie: na grupę A, B, AB i O. Krew została podzielona na te grupy, ponieważ stwierdzono w krwinkach czerwonych obecność określonych ciał, które nazwano aglutynogenami, a prawidłowiej...
Pałeczka okrężnicy
Jest to bakteria należąca do normalnej mikroflory jelita człowieka i zwierząt wyższych. Zaliczana do drobnoustrojów oportunistycznych. Wydzielana jest z kałem. Poza jelitami jest chorobotwórcza. W przypadku osłabienia organizmu ta zupełnie dla...
Państwo australijskie
1. Klimat Przeważająca część Australii ma klimat zwrotnikowy kontynentalny suchy lub wybitnie (skrajnie) suchy, na wschodzie (poza barierą gór) - wilgotny (częsty napływ morskich mas powietrza). Północna część leży w strefie klimatów równikowych...
Przystosowanie się roślin do lądowego trybu życia.Cykl rozwojowy mszaków
Przystosowanie się roślin do lądowego trybu życia. -skórka (epiderma) – co rozwiązało problem szybko parującej wody na lądzie, zapobiegała wysuszeniu organizmu, skórka została pokryta nieprzepuszczalną warstwą kutikuli zawierającą substancje...
Rozmnażanie
Narządy płciowe zew.-wzgórek łonowy, wargi sromowe większe i mniejsze, łechtaczka; Narządy zew.-jajniki, jajowody, macica, pochwa; Jajniki-parzyste gruczoły, ok. 4cm, dolna część jamy brzusznej, dojrzewają w nim komórki jajowe, produkują hormony...
Krew i Limfa
Krew jest to rodzaj płynnej tkanki łącznej, krew krąży w systemie żył i tętnic, a do poszczególnych komórek ciała dociera za pośrednictwem naczyń włosowatych. Krew budują składniki morfotyczne i osocze. Osocze zawiera około 90% wody, w której...
Oddychanie
1) PĘCHERZYKI PŁUCNE-miliony drobnych pęcherzyków jest osadzonych na końcach najdrobniejszych oskrzelików.Są one oplecione naczynkami włosowatymi,które umożliwiają dyfuzję gazów i transport tlenu Przez ścianki tych naczyń przenika do pęcherzyków...
Komensalizm
Komensalizm - (współbiesiadnictwo) jest to forma symbiozy dwóch różnych gatunków zwierząt, roślin lub rośliny i zwierzęcia polegające na tym, że jeden z partnerów( gospodarz) udostępnia drugiemu ( komensalowi) pokarm, drugi partner nie wyrządza...
Lekomania
Zależność lekowa jest to stan wywołanym dłuższym okresem przyjmowania lek (nadużywanie leków lub innej substancji chemicznej). Lek powoduje przestrojenie czynności psychicznych, fizycznych oraz somatycznych do tego stopnia, że nagłe jego...
Jod
Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Bierze udział w produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny. Hormony te z kolei regulują metabolizm, wzrost, dojrzewanie, pracę układu nerwowego,...
Kości
Kość zbudowana jest z okostny, czyli z włóknistej błony ochraniającej kość zewnątrz. Z nasady górnej i nasady dolnej, które są zbudowane z tkanki kostnej gąbczastej. Kość także jest zbudowana z trzonu, a on jest zbudowany z tkanki kostnej zbitej....
Mechanizmy obronne przed działaniem czynników stresowych u roślin
Mechanizmy obronne przed działaniem czynników stresowych dzielą się na dwie grupy: • Odporność konstytutywna (unikanie stresu) Trwałe wyposażenie rośliny w cechy chroniące ją przed niekorzystnymi czynnikami środowiska: Przystosowania budowy...
Mutacje genomowe i czynniki mutagenne
Mutacje są to zmiany dziedziczne powstające nagle, skokowo w skutek zmiany genu w nowy jego allel (mutacje genowe – punktowe) lub zmiany struktury lub liczby chromosomów (aberracje chromosomowe i liczbowe). Mutacje genomowe zmieniają właściwą...
Narkotyki
NARKOTYKI Środki odurzające, naturalne lub syntetyczne substancje zmniejszające wrażliwość ośrodkowego układu nerwowego, hamujące jego reaktywność (depresja oddechowa, depresja ośrodkowa). Zależnie od wielkości dawki powodują uspokojenie,...
Oparzenie
Powierzchowne lub głębokie uszkodzenie tkanek jest spowodowane: -działaniem wysokiej temperatury -energii elektrycznej -promieniowania świetlnego -żrących środków chemicznych Rozróżnia się 4 stopnie: I. zaczerwienienie skóry, obrzęk,...
Organogeneza
U człowieka faza ta rozpoczyna się w 9-tym tygodniu ciąży,z listków zarodków zaczynają wykształcać się nastepujące organy: z EKTODERMY: -układ nerwowywraz z częścią nerwową przysadki -rdzen nadnerczy -nabłonek jamy istnej i odbytu -naskórek...
Papierosy
W jaki sposób nikotyna uzależnia ? Nikotyna z dymu tytoniowego szybko przechodzi do krążenia płucnego, a po przedostaniu się do mózgu (10-15 sekund od zaciągnięcia się dymem) pobudza receptory cholinergiczne w układzie nagrody. Przy wielokrotnym...
Podstawy ekologii
Ekologia-zajmuje się badaniem wzajemnych zależności pomiędzy żywymi organizmami a ich środowiskiem. Zależności te decydują o strukturze i funkcjonowaniu życia na Ziemi. Organizmy żywe i ich środowisko abiotyczne stanowią dwa człony układu...
Robaczyce
1. GLISTA LUDZKA - GLISTNICA Jest to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych przewodu pokarmowego. Jak się zarażamy glistnicą? Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową przez połknięcie jaj, przenoszonych przez brudne ręce, zanieczyszczony...