Słownik etymologiczny języka polskiego

odskoczyć

czasownik przedrostkowy

odstąpić

czasownik przedrostkowy 1. ‘odejść, oddalić się, usunąć się’; 2. ‘zrezygnować z pretensji do czegoś, zrzec się, ustąpić coś komuś’; 3. dawniej ‘opuścić, porzucić’; w stpol. w postaci odstępić / otstępić

odstęp

stpol. w XV w.: 1. ‘zrzeczenie się, ustąpienie’ oraz 2. ‘odejście, odstąpienie’; występował także wyraz odstępek ‘odstępstwo’

odstępca

odstraszać

forma wielokrotna w czasownikach przedrostkowych

odstraszyć

czasownik przedrostkowy

odstrzał

odstrzelić

czasownik przedrostkowy

odszczepić

czasownik przedrostkowy

odszukać

czasownik przedrostkowy

odtąd

odtruć

czasownik przedrostkowy

oduczyć

czasownik przedrostkowy

odurzyć

‘spowodować utratę świadomości, niewrażliwość na ból’.

odwalić

czasownik przedrostkowy

odwiązać

czasownik przedrostkowy

odwlec

czasownik przedrostkowy

odwłok

‘tylny odcinek ciała stawonogów’ (od XIX w.), a dawniej (od XV w.) odwłoka / otwłoka ‘zwłoka, zwlekanie, odkładanie’

odwrotny

odwrócić

Czasownik przedrostkowy

odwrót

odwyk

odwykać

czasownik wielokrotny

odwyknąć

‘wyzbyć się dotychczasowych nawyków, odzwyczaić się’; od XV w., w stpol. stosowano też formę otwyknąć

odziać

czasownik przedrostkowy

odziedziczyć

odzienie

odzież

odznaczyć

czasownik przedrostkowy

odznaka

odźwierny

odżałować

czasownik przedrostkowy

odżyć

czasownik przedrostkowy

odżywić

czasownik przedrostkowy

odżywka

Ofiara

1. ‘darowanie, złożenie czegoś na jakiś cel’; 2. ‘to, co się daje, ofiarowuje, dar’; 3. dar składany Bogu, bóstwom, mocom nadprzyrodzonym’; 4. ‘poświęcenie, oddanie, wyrzeczenie’; 5. osoba która doznała szkody, bezradna wobec czegoś’; 6. ‘ciapa, osoba niezaradna, niezdarna’.

ofiarny

1. ‘skłonny do poświęceń, gotowy do ofiar’; 2. ‘dotyczący ofiary składanej Bogu’ (np. baranek ofiarny)

ofiarować

‘złożyć w darze, podarować’; od XIV w.; w stpol. też w formie ofierować

Ogień

1. ‘płomienie i żar powstające podczas palenia się czegoś’; 2. ‘płomienie ogarniające dużą przestrzeń, budynek, las itp.’; 3. ‘zapalony stos drewna’; 4. ‘strzały z broni palnej’; 5. ‘gwałtowne uczucie’; 6. stpol. też ‘zaognienie, stan zapalny’.

ogląd

Oglądać

1. ‘przypatrywać się komuś lub czemuś dokładnie’; 2. ‘zapoznawać się z czymś, patrząc na to’; 3. ‘spotykać kogoś’; 4. ~ się ‘obracając głowę w jakimś kierunku spoglądać na kogoś lub na coś’.

oględziny

‘oglądanie czegoś’; od XVI w.

ogłada

ogładzić

czasownik przedrostkowy

ogłosić

czasownik przedrostkowy

ogłuchnąć

ogłupieć

ogniowy

ognisko

1. ‘palący się stos drewna’; 2. dawniej ‘palenisko’; 3. nowsze przenośne ‘centralny punkt, ośrodek czegoś’; od XV w.; zachsłow. < psłow. *ognisko, *ogniščь ‘miejsce, w którym rozpala się ogień’ utworzonego od psłow. *ognь; nowsze znaczenie związane jest z tym, że ognisko i palenisko były punktem centralnym w dawnym słowiańskim domu – wokół nich wszystko się toczyło

ognisty