Paprotniki
Są grupą lądowych roślin organowych, obejmujących klasy: paprocie, widłakowe, skrzypowe oraz wymarłe psylofity. U paprotników występuje w rozwoju przemiana pokoleń z drobnym gametofitem, nazywanym przedroślem. Psylofity. Wymarłe paprotniki...
Substancje organiczne – cukry, tłuszcze, białka.
CUKRY [węglowodany] Cukry to związki [łańcuchy węglowe] w których występują naraz grupy hydroksylowe [OH] i karbonylowe [COH]. Podział cukrów -Proste: triozy: aldehyd glicerolowy - C3H6O3 pentozy: ryboza – C5H10O5, rybuloza - C5H10O5,...
Przystosowanie organizmów do pasożytniczego trybu życia
Pasożytnictwo- forma współżycia organizmów żywych, polegająca na wykorzystywaniu organizmu żywicielskiego przez organizm pasożytniczy, bytujący jego kosztem. Pasożytnictwo jest niekorzystne dla żywiciela i powoduje jego osłabienie bądź chorobę....
Rola dżdżownic
Dżdżownice są niezwykle istotnymi mieszkańcami gleby, pełniącymi kluczową rolę w ekosystemie. Są znane z prowadzenia ryjącego trybu życia, który wpływa korzystnie na strukturę gleby i jej zdolność do utrzymania życia roślin. Te bezkręgowce...
Wpływ człowieka na środowisko
Od czasu, gdy na Ziemi pojawiło się życie, wyginęły setki milionów gatunków roślin i zwierząt. Niektóre wymarły na skutek naturalnych procesów ewolucji, lecz w ciągu ostatnich 300 lat ludzie przyspieszyli proces wymierania gatunków ponad...
Ryby
RYBY Ryby są gromadą kręgowców liczącą wiele gatunków (około 12 tysięcy) i wskazującą wielką rozmaitość form. Zasiedlają wody morskie i słodkie całej kuli ziemskiej. Charakterystyczne cechy ryb są następujące: -ciało o kształcie...
Efekt cieplarniany
Efekt cieplarniany - zwany szklarniany to zjawisko ocieplenia się klimatu Ziemi polegający na zatrzymywaniu się pewnej ilości ciepła emitowanego do atmosfery . Jest to spowodowane wzrostem zawartości gazów cieplarnianych gł. CO, freonów metanu i...
Zastosowanie inżynierii genetycznej w medycynie, hodowli roślin i zwierząt oraz ochronie środowiska
Inżynieria genetyczna określana jest jako postępowanie zmierzające do przekształcania informacji genetycznej poprzez stosowanie różnych technologii. Inżynieria genetyczna polega zatem na wprowadzaniu do komórek organizmu, którego cechy chcemy...
Sowy
Sowy od wieków budziły wśród ludzi żywe uczucia. Jedni je kochali przypisując im przynoszenie szczęścia, czy też wierząc iż to właśnie one ochronią przed wybuchem pożaru. Inni zaś widzieli w sowach zwiastuna śmierci,wcielenie wszelkiej maści sił...
Układ oddechowy
Układ oddechowy – wentylacja warunkująca oddychanie tlenowe. Układ oddechowy bierze udział w transporcie powietrza i w wymianie gazowej. Do komórek organizmu jest dostarczany (za pośrednictwem układu krwionośnego) tlen, dzięki któremu...
Kolejne etapy kondensacji i spiralizacji DNA
Kolejne etapy spiralizacji i kondensacji DNA w załączniku. Fibryla chromatynowa to nieregularna sieć włókien i ziarnistości w jądrze interfazowym. Podstawowymi jednostkami fibryli chromatynowych są nukleosomy; fibrylę tworzą oktamery...
Grzyby
Grzyby (mycophyla) Grzyby, obok glonów, stanowią drugą ogromną grupę roślin plechowych. Obejmują około 100 tysięcy gatunków. Są to przeważnie organizmy lądowe, rzadziej wodne, jednokomórkowe lub wielokomórkowe, bez plastydów. Są roślinami...
Charakterystyka ślimaków, głowonogów i małż
Ślimaki (Gastropada) zarys sylwetki Pierwotnie dwuboczna symetria ewoluowała w budowę asymetryczną (wyróżniająca ślimaki z pośród innych grup mięczaków) nastąpił obrót narządów wewnętrznych o 180˚; części ciała · dobrze wyodrębniona głowa·...
Pierścienice
Ewolucyjna rola metamerii Wyodrębnia się głowa, w której koncentrują się najważniejsze ośrodki nerwowe i aparat obróbki pokarmu. Sposób wykształcania odnóży, budowa ukł. nerw., cefalizacja, podstawowy plan budowy ciała - cechy te przejęły...
Rola układu hormonalnego
Rola układu hormonalnego: 1. Utrzymanie równowagi wewnętrznej 2. Hormony regulują proc. chemiczne w tkankach i kom. 3. Hormony decydują o przepuszczalności błon kom., wpływają na rodzaj transportowanych substancji. 4. Niektóry hormony oddz. Na...
Dziura ozonowa
Dziura ozonowa, spadek zawartości ozonu (O3) na wysokości 15-20 km głównie w obszarze bieguna południowego, obserwowany od końca lat 80. Tempo spadku wynosi ok. 3% na rok. Powstawanie dziury ozonowej Największe znaczenie mają w tym procesie...
Bakterie - budowa i czynności życiowe
Bakterie są wszechobecne. Zasiedlają środowiska najrozmaitszych typów - od najwyższych szczytów górskich po oceaniczne głębiny. Oczywiście każde środowisko jest zasiedlone przez jemu właściwe formy bakterii. Liczne bakterie przystosowane są do...
Kiedy człowiek o którym mówimy że jest dojrzały może założyć rodzinę?
Wyróżniamy trzy rodzaje dojrzałości - społeczną - psychiczną - biologiczną Dojrzałość społeczna wyraża się w dostrzeganiu potrzeb i wartości innych ludzi, w umiejętności współpracy, w podejmowaniu bezinteresownych działań na rzecz...
Ekologia
Ekologia jako nauka młoda jest nauką istotną. Ekolodzy zajmują się badaniem wzajemnych zależności między jednymi organizmami a drugimi, organizmami a ich środowiskiem. Skoro ekologia bada zależności pomiędzy danymi ustrojami żywymi, jasny jest jej...
Budowa i funkcje układu pokarmowego
1.Budowa i funkcje układu pokarmowego Układ pokarmowy człowieka jest odpowiedzialny za trawienie, wchłanianie oraz wydalanie niestrawionych resztek pokarmu. Łączna jego długość to średnio sześć do ośmiu metrów. Układ pokarmowy dzieli się na:...
Znaczenie ptaków w naturze i gospodarce człowieka
Ptaki to gromada stałocieplnych kręgowców o ciele pokrytym piórami, przednich kończynach przekształconych w skrzydła i szczękach okrytych rogowym dziobem, u współczesnych przedstawicieli pozbawionym zębów. Można je spotkać praktycznie wszędzie- w...
Mszaki - rośliny ziemno-wodne
Mszakami nazywamy rośliny lądowe u których pokoleniem dominującym jest gametofit. Mszaki mają podstawowe cechy roślin lądowych- skórkę pokrytą kutykulą, sporofit wytwarzający mejospory zabezpieczone przed wyschnięciem dzięki sporopoleninie i...
Podział cukrów i ich charakterystyka
Cukry stanowią ogromną grupę związków chemicznych. Popularna nazwa „węglowodany” wywodzi się ze wzoru sumarycznego, gdzie liczba atomów wodoru dwukrotnie przekracza liczbę atomów tlenu, tak jak ma to miejsce w cząsteczce wody. Wzór ogólny...
Pojęcie zdrowia i choroby – czynniki chorobotwórcze – podział chorób.
Zdrowie dla człowieka to najdroższa, najcenniejsza wartość i niczym nie można go zastąpić. Dopóki jesteśmy zdrowi, nie interesujemy się naszym organizmem. Sytuacja radykalnie się zmienia gdy zaczynamy chorować, wtedy próbujemy dowiedzieć się jak...
Kleszcze, choroby i profilaktyka
Kleszcze W Polsce występuje około 20 gatunków kleszczy (spośród ponad 800 żyjących na Świecie). Najwięcej można ich spotkać w rejonie Białegostoku, Suwalszczyzny, Mazur, Pomorza i okolicach Szczecina. W polskim klimacie kleszcze żerują od...
Owady społeczne – życie społeczne mrówek
Sto milionów lat przed tym, jak ludzie zaczęli żyć w jaskiniach, niektóre gatunki owadów wykształciły w pełni rozwiniętą strukturę społeczną. Owady społeczne to takie, u których występuje podział pracy, wykonywanej przez poszczególne osobniki...
Budowa, higiena i choroby układu oddechowego
Oddychanie jest jednym z najważniejszych przejawów życia. Polega na pobieraniu przez organizm tlenu z atmosfery i oddawaniu do niej dwutlenku węgla. Organizmy które potrzebują do życia tlenu określamy mianem aerobowych (z grec. aer - powietrze,...
Budowa i funkcje tkanki nabłonkowej
Nabłonek jest to zespół komórek, które są ułożone ściśle obok siebie, tworzące jednolitą warstwę. Komórki nabłonka oraz ich jądra są różnego kształtu. Większość komórek posiada jedno jądro, ale także zdarzają się komórki z dwoma jądrami, a nawet z...
Nagonasienne i Okrytonasienne
U roślin nasiennych dominacja sporofitu nad gametofitem.Nagonasienne-lisćcie zarodnonoścne(sporofile)zebrane są w kłos zarodnonośny(strobil=szyszki,kwait)Mikrosporofile-męskie.Każdy liść zarodnionośny,zwany pręcikiem ma podczepione po...
Układ nerwowy i hormonalny
PODZIAŁ UKŁADU NERWOWEGO: Ośrodkowy : Mózgowie ---- rdzeń kręgowy Mózg – móżdżek – rdzeń przedłużony Obwodowy Nerwy unerwiające skórę i kończyny Nerwy unerwiające narządy wew. ROLE UKŁADU NERWOWEGO: OPP - Odbiera Przetwarza i...
Charakterystyka 60 chwastów do zielnika.
Fiołek polny Viola arvensis Murr. Roślina roczna, ozima lub jara, 5-15 cm wys. Liście z pierzastodzielnymi przylistkami. Szczytowa łatka przylistka znacznie mniejsza i wybitnie odmienna od blaszki liściowej. Kwiaty 10-15 mm dł. Korona równie...
Biologia - Budowa i synteza białka
Cecha DNA RNA Łańcuchy (polinekleotydowe) Bardzo długie, kilka mln nukleotydów Krótkie, od 100 do tys nukleotydów Cukier (pentoza) Deoksyryboza Ryboza Zasady azotowe A T C G AC G Uracyl Rola biologiczna Źródło informacji genetycznej, steruje...
Przystosowanie ryb do życia w wodzie
Przystosowanie ryb do życia w wodzie - narządy oddechowe: skrzela - mają łuski ułożone dachowato - śluz zmniejszający tarcie - struna grzbietowa ciemniejsza od brzusznej - ubarwienie ochronne, obronne, odstraszające - płetwy -- ogonowa,...
Królestwo zwierząt
Powstanie zwierząt na ziemi i początki ich rozwoju ewolucyjnego określa się na około 2 miliardy lat wstecz. Liczbę gatunków dotychczas poznanych i opisanych szacuje się na około 1,5 mln lat. Tworzą one królestwo zwierząt. Zwierzęta te to...
Choroby skóry.
1. Bliznowiec, keloid, łagodny nowotwór pochodzenia łącznotkankowego, zbliżony budową do twardego włókniaka. Bliznowce są różnej wielkości i kształtu (często smugowate), guzowate, twarde, gładkie i lśniące, barwy różowawej lub sinoczerwonej,...
Glony, mszaki, paprotniki i tkanki roślinne - podstawowe informacje
TKANKI ROŚLINNE STAŁE - są to tkanki, które się wyróżnicowały z tkanek twórczych. Ich liczba jest stała, zwiększa się tylko ich objętość. Dzielimy je na: TKANKĘ OKRYWAJĄCĄ - funkcja ochronna, komórki muszą być ściśle do siebie...
Komórka. Budowa i funkcje organelli komórkowych; porównanie komórek prokariotycznych i eukariotycznych
Porównanie komórek prokariotycznych i eukariotycznych 1. Komórka prokariotyczna Charakteryzuje się brakiem jądra komórkowego. DNA znajduje się w pewnym rejonie cytoplazmy, nie oddzielony od niej błoną. Cząsteczki DNA w większości komórek...
Dzikie koty
1. Wstęp Koty to zwierzęta występujące na całym świecie z wyjątkiem stref podbiegunowych, które potrafiły przystosować się zarówno do wilgotnych lasów tropikalnych, do sawanny i półpustynni, a także do wysokich gór. Jedyny z kotowatych,...
Składniki pokarmowe
Cukry Są to węglowodany. Cukry są głównym źródłem energii dla organizmu. Skrobia -> Glukoza -> Glikogen. Glikogen jest odkładany w mięśniach i w wątrobie. Przykłady produktów z zawartością skrobi:...
Biochemia
Aminokwasy Aminokwasy są połączeniami zawierającymi w swoim składzie cząsteczkowym przynajmniej jedną grupę funkcyjną karboksylową –COOH i jedną aminową –NH2. Wszystkie α-aminokwasy z wyjątkiem najprostszego, tj. glicyny są optycznie czynne,...
Skorupiaki
Skorupiaki należą do typu stawonogów, Arthropoda, typu bezkręgowców , najliczniejszego w świecie zwierząt (ponad 1 mln gat. opisanych), obejmującego trylobity, skorupiaki, staroraki, pajęczaki, wije i owady. Ciało stawonowgów jest dwubocznie...
Ssaki - charakterystyka
Ssaki (Mammalia) To zwierzęta tworzące najwyżej uorganizowaną gromadę podtypu kręgowców (Vertebrata), typu strunowców, która powstała ok. 200 mln lat temu z gadokształtnych ssaków kopalnych z rzędu Therapsida, żyjących w permie i triasie....
Makroelementy i mikroelementy
Prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka możliwe jest dzięki sprawnej współpracy białek, tłuszczów, wody, węglowodanów i witamin. Jednym z elementów ludzkiego ciała, bez którego życie byłoby niemożliwe, są składniki mineralne. W przyrodzie...
Życie na pustyni
Pustynia – to obszary gdzie w ciągu roku spada na każe miejsce mniej niż 250 mm wody. Parowanie na tych terenach z powierzchni ziemi jest kilka do kilkudziesięciu razy większe od sumy opadów. Nie wszystkie pustynie są jednakowe. Niektóre mają...
Omów cykl rozwojowy rośliny nagonasiennej na wybranym przykładzie.
Cykl rozwojowy roślin nagonasiennych stanowi jakby stopień przejściowy pomiędzy cyklem rozwojowym paproci i okrytonasiennych. Na przykład sosna, typowa roślina nagonasienna, wytwarza dwa rodzaje szyszek: męskie, małe, nie przekraczające 3 cm...
Euglena
EUGLENA, klejnotka, Euglena, rodzaj pierwotniaków z gromady wiciowców zwierzęcych; komórki dł. do 500 µm, owalne, wrzecionowate, spłaszczone; na przednim biegunie komórki 2 wici (1 zwykle krótsza), osadzone na ciałkach podstawowych (kinetosomach),...
Ewolucja - najważniejsze pojęcia
Ewolucjonizm jest nauką, której przedmiotem badań jest ewolucja organiczna. Inaczej ewolucjonizm to nauka zajmująca się całokształtem zagadnień związanych z rozwojem życia na Ziemi. Przedmiotem badań ewolucjonizmu jest ewolucja, oznaczająca proces...
Mechanizmy odpornościowe organizmu
Immunologia – nauka o odporności organizmu Odporność organizmu – to jego zdolność do niszczenia obcych białek i komórek. Antygen – białko wywołujące w organizmie reakcje obronne. Patogen – obca komórka lub białko wywołujące choroby. -...
Przyczyny, skutki, metody zapobiegania efektu cieplarnianego
Przyczyny efektu cieplarnianego Przyczyną efektu cieplarnianego jest nadmierne gromadzenie się gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi, spowodowane między innymi przeszło stuletnim rozwojem przemysłu i spalaniem paliw kopalnych - węgla i ropy...
Obieg materii i przepływu energii w ekosystemie
Biocenoza jest ściśle związana ze swoim abiotycznym środowiskiem-biotopem i tworzy z nim układ, zwany ekosystemem, w którym krąży materia i przez który przepływa energia. Między biocenozą a jej biotopem istnieją tak silne wzajemne zależności, że...