Faktura
rzecz. ż (handl.) pisemne poświadczenie dokonania transakcji handlowej, rachunek. (art.) struktura dzieła literackiego, czyli określenie sposobu, w jaki dzieło literackie lub muzyczne (częściej) jest skomponowane. (techn.) charakterystyczna powierzchnia jakiegoś przedmiotu. (w zn. 1.) Wczoraj Andrzej razem z rodzicami był na zakupach w supermarkecie niestety jego ojciec zapomniał zabrać faktury (D. lp). O fakturze (Ms. lp, ident.w C. lp) przypomniała sobie mama...
Fakultatywny
przym. nieobowiązkowy, przeznaczony do wyboru, nadprogramowy. Bogdan, który studiuje filologię angielską, właśnie postanowił wziąć udział w zajęciach fakultatywnych (Ms. lm) z literatury walijskiej i irlandzkiej.
Fala
rzecz. ż zaburzenie widoczne na powierzchni wody. elektromagnetyczne zjawisko fizyczne, umożliwiające przekazywanie na odległość dźwięku i → wizji . (przen.) powodzenie, popularność. w żargonie (SPJ) wojskowym upokarzanie i dręczenie żołnierzy młodszych poborowych przez starsze roczniki , podobne zjawisko możew dotyczyć też innych środowisk (np. uczniów) (w zn. 1.) Spienione bałwany fal (D. lm) morskich z hukiem rozbijały się o brzeg. (w zn. 2.) Będąc na...
Familarny
przym. bliski, poufały. Pan Stefan bardzo lubi nową pracę ze względu na familiarne (B. lm) stosunki, jakie w niej panują. W jego biurze wszyscy dobrze się znają, są ze sobą na „ty” i spotykają się również po godzinach.
Fan
zadeklarowany wielbiciel kogoś/czegoś, zwolennik. Aneta P. to wokalistka, która ma już sporą grupę fanów (D. lm, ident. w B. lm). Jej nowa płyta sprzedała się w ponad 20 tysiącach egzemplarzy. Fani (M. lm) wysyłają listy do Anety i czekają na nią po koncertach koło garderoby. O pewnym fanie (Ms. lp), który był na jej pięciu kolejnych koncertach, Aneta napisała na swojej stronie internetowej, zamieszczając jego zdjęcie. KOMENTARZ Miejsca, gdzie spotykają się fani...
Fanatyzm
rzecz. m, br. lm ślepa wiara w idee i sposoby działania, szczególnie o znaczeniu politycznym lub religijnym, skrajne, nietolerancyjne, a nawet wrogie zachowanie. Jak słusznie uważają socjologowie, we współczesnym świecie obserwujemy wiele przejawów fanatyzmu (D. lp) zarówno religijnego, jak i politycznego. O fanatyzmie (Ms. lp) i nietolerancji napisano już dużo książek i artykułów prasowych, jednak różne przejawy tych zjawisk na świecie ciągle dostarczają nowych tematów.
Farmacja
rzecz. ż, br. lm nauka o sposobie tworzenia leków, ich działaniu, składzie chemicznym, a także przechowywaniu i zastosowaniu do określonych chorób. Regina wiele czytała na temat farmacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp), która fascynowała ją jako nauka o bardzo długiej tradycji w historii ludzkości, dlatego też postanowiła studiować farmację (B. lm), marząc o tym, że kiedyś będzie miała własną aptekę.
Fascynacja
rzecz. ż zainteresowanie połączone z zauroczeniem kimś lub czymś, zachwyt. Fascynacja (M. lp) Michała motoryzacją dawała się zauważyć od wczesnego dzieciństwa. Odkąd skończył pięć lat, zbierał miniaturowe modele samochodów. Widząc tę fascynację (B. lp) ojciec kupował Michałowi kolorowe katalogi samochodów, które wieczorami wspólnie oglądali i wymieniali uwagi.
Faszyzm
rzecz. m, br. lm ideologia skrajnie nacjonalistyczna, antydemokratyczna, oparta na terrorze i dyktaturze totalitarnej; faszyzm powstał po I wojnie światowej we Włoszech. Jego rozwój w Niemczech stał się przyczyną wybuchu II wojny światowej. Wydano wiele publikacji o faszyzmie (Ms. lp), w których autorzy starali się dociec, dlaczego faszyzm (M. lp) jako ideologia przyjął się i szeroko rozpowszechnił. KOMENTARZ Specyficzną niemiecką odmianą faszyzmu był nazizm (pełna...
Feminizm
rzecz. ż, br. lm idea wprowadzenia kobiet do życia publicznego i politycznego na równych prawach z mężczyznami. KOMENTARZ Organizacji feministycznych jest wiele i różnią się w szczegółach swoich programów, ogólnie natomiast deklarują dążenie do równouprawnienia kobiet. Pierwszym krajem na świecie, w którym przyznano pełne prawa wyborcze kobietom, była Nowa Zelandia.
Fenomen
rzecz. m osoba wyjątkowa, obdarzona specjalnymi uzdolnieniami. zjawisko wyjątkowe, niespotykane. (w zn. 1.) Prawdziwym fenomenem (N. lp) wśród sportowców występujących na olimpiadzie okazał się 19-letni biegacz, który zajął pierwsze miejsca we wszystkich konkurencjach. (w zn. 2.) W godzinach wieczornych nad miastem pojawiły się trzy świecące obiekty, które unosiły się nieruchomo w powietrzu przez ok. 15 minut. Wielu mieszkańców wyszło z domu, aby obserwować fenomen...
Filozofia
rzecz. ż nauka zajmująca się naturą istnienia, światopoglądem człowieka, sposobem spostrzegania zjawisk itp.; szczególnie duże znaczenie miała w czasach antycznych. (pot.) sposób myślenia, postępowania, ideologia, światopogląd. (w zn. 1.) Studenci bardzo chętnie uczęszczają na wykłady filozofii (D. lp, ident. w C. i Ms. lp). Wykładowca ma wyjątkowy dar prostego i interesującego mówienia o najtrudniejszych nawet problemach filozoficznych. (w zn. 2.) W dziejach...
Finalizować
czas. kończyć coś, doprowadzać do końca, zamykać. Duża firma budowlana, którą kieruje Pan Artur finalizuje w tym tygodniu ważny kontrakt, dotyczący zakupu atrakcyjnego terenu pod miastem. Rozmowy z właścicielem gruntu trwały ponad dwa miesiące, ale zakończyły się pełnym sukcesem i zostaną sfinalizowane w ciągu kilku dni. Panu Arturowi bardzo zależało na kupnie tego terenu, gdyż jego firma zbuduje tam nowoczesne osiedle mieszkaniowe.
Finanse
rzecz. n, br. lp fundusze, całość zasobów płatniczych dotyczących jakiejś instytucji, przedsiębiorstwa lub państwa. Na wtorkowym posiedzeniu rządu w sprawie finansów (D. lp) państwa i planowanego budżetu na rok przyszły wypowiadali się m.in. minister finansów (D. lp) i minister skarbu.
Fobia
rzecz. ż chorobliwy, obsesyjny lęk przed czymś, kimś lub jakąś konkretną sytuacją. Człowiek cierpiący na fobię (B. lp) ma duże problemy z normalnym funkcjonowaniem w społeczeństwie. Pani Irena bardzo boi się pająków. Wie, że pająk nie może jej nic złego zrobić, a jednak kiedy go widzi ulega panicznemu lękowi. Pani Irena nie znosi swojej fobii (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) i postanowiła zacząć ją leczyć. Pociesza się tym, że nie ma żadnych innych fobii (D. lm), więc wierzy w...
Formularz
rzecz. m specjalny druk z pustymi miejscami do wypełnienia, mający na celu zebranie konkretnych informacji, kwestionariusz. Pan Adam bardzo nie lubi wypełniania skomplikowanych formularzy (a. formularzów ) (D. lm). Właśnie dzisiaj załatwiał jakąś sprawę i wypełniał formularz (B. lp), w którym musiał podać mnóstwo danych o sobie. Długo nie zapomni tego formularza (D. lp), bo kiedy myślał, że wszystko jest już dobrze wypełnione, urzędnik zwrócił mu uwagę, że nie dopisał...
Frakcja
rzecz. ż (polit.) ugrupowanie w ramach partii lub w parlamencie, tworzące odłam programowy, ideowy, poglądowy. (chem.) wydzielona część substancji, wyróżniająca się konkretnymi właściwościami fizycznymi, np. temperaturą wrzenia lub krzepnięcia. (w zn. 1.) Partia Zdrowego Rozsądku w rok po założeniu podzieliła się na dwie frakcje (B. lm), tzw. zdroworozsądkowców rewolucyjnych i umiarkowanych. Każda z frakcji (D. lm, ident. w C. i Ms. lp) miała określony pogląd na rolę...
Frazeologia
zbiór związków frazeologicznych w danym języku, oraz nauka zajmująca się ich badaniem.
Frazeologiczne związki
są to stałe połączenia wyrazów, które nie mogą być rozumiane dosłownie, lecz mają sens przenośny, np. obrastać w piórka = osiągnąć dobrobyt; nawarzyć piwa = sprawić kłopot.
Frekwencja
rzecz. ż, br. lm intensywność, częstość występowania czegoś, liczba osób gdzieś przebywających. Wychowawca klasy Jurka zazdrościł swojej koleżance – nauczycielce matematyki– wysokiej frekwencji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) rodziców na zebraniu. On spotykał się zwykle z pięcioma, ośmioma osobami. Za tak niską frekwencję (B. lp) obwiniał głównie uczniów, którzy często nie powiadamiali rodziców o zebraniach.
Fundacja
rzecz. ż organizacja utworzona w celu gromadzenia zasobów pieniężnych, dysponowania nimi i przekazywania na konkretne cele. ufundowanie czegoś (budynku, pomnika itp.). (w zn. 1.) Wiele mówiło się i pisało o działalności fundacji (D. lp, ident. w C. i Ms. lp) Troska o Przyszłość, która ma za zadanie pomoc dzieciom z ubogich rodzin. Na świecie działa wiele fundacji (D. lm), których celem jest np. niesienie pomocy medycznej i żywnościowej najuboższym regionom świata....
Funkcjonalny
przym. wygodny w obsłudze, prosty, użyteczny. Pani Klaudia była bardzo zadowolona ze swojego nowego, bardzo funkcjonalnego (D. lp, ident. w B. lp) robota kuchennego. Chwaliła się sąsiadce, że taki sprzęt, choć nie jest tani, wyróżnia się dużą funkcjonalnością.
Fuzja
rzecz. ż (ekonom.) połączenie, konsolidacja, zjednoczenie (np. dwóch niezależnych dotąd przedsiębiorstw, w celu osiągnięcia lepszej pozycji na rynku i lepszych dochodów). strzelba myśliwska o długiej lufie. (w zn. 1.) Wszystkie media poinformowały o fuzji (Ms. lp, ident. w D. i C. lp) dwóch znanych przedsiębiorstw, zajmujących się przetworami owocowymi. Na skutek połączenia się firm Jabłex i Gruszex powstała jedna potężna firma Owocex kontrolująca prawie 70 procent...