Najważniejsze gatunki biblijne
Hymn – uroczysta i podniosła pieśń pochwalna napisana na cześć jakiegoś bóstwa, ukochanej osoby lub ojczyzny. Może też opiewać jakąś ideę. Jej odmiana liturgiczna jest śpiewana w czasie nabożeństw. Szczególnie rozbudowane są hymny protestanckie. Przypowieść – tekst, który, używając prostych paraboli, pokazuje głębokie prawdy dotyczące życia i funkcjonowania człowieka. Fabuła jest tylko ilustracją prawd filozoficznych (np. przypowieść o synu marnotrawnym). Przysłowie – zdanie...
Najważniejsze motywy i tematy Dwudziestolecia Międzywojennego
Człowiek • Sklepy cynamonowe Schulza. • Granica Nałkowskiej. • Ferdydurke Gombrowicza Deformacja rzeczywistości – na założeniu deformacji świata opiera się cały nurt awangardowy w dwudziestoleciu. Gombrowicz w Ferdydurke odkształca świat – pokazuje pojedynek na miny i szczekających chłopów na wsi. Leśmian w swojej poezji tworzy nierealny, niemal baśniowy świat. Podobnie nierealne, poetyckie obrazy widzimy u Brunona Schulza– wędrówki wśród labiryntów ulic, które są odmienione przez...
Najważniejsze motywy i tematy Młodej Polski
Artysta i sztuka – moderniści głosili, że sztuka istnieje dla sztuki, a nie dla publiczności czy rozrywki. Artysta pragnie wolności i w sprawach ziemskich czuje się zniewolony. Potęgę poezji pokazuje Wesele Wyspiańskiego, a wiersz Evviva l’arte Tetmajera widzi w niej ucieczkę od spraw przyziemnych. Ludomania – epoka przeżywa fascynację folklorem. Chłopi Reymonta zostali nagrodzeni Noblem jako chłopska epopeja. Jan Kasprowicz w cyklu Z chałupy pokazuje nędzę wiejską,a w Weselu...
Najważniejsze motywy i tematy romantyczne
Mesjanizm – w ujęciu jednostkowym i narodowym. Literatura propagowała mit jednostki, która spełnia swoją misję, poświęcając swoje cierpienie za innych. W końcu cechami mesjasza są tytanizm i prometeizm. W takim rozumieniu mesjaszem był Konrad z Dziadów i Konrad Wallenrod. Bardzo modne było w tych czasach traktowanie niewoli Polski jako misji kraju wybranego, aby odkupić świat. Miłość romantyczna – jest osią życia bohatera romantycznego, ale wskazuje też na niesprawiedliwości...
Nazwa epoki i ramy czasowe
W Polsce epoka zawiera się w latach 1890-1918. Rok 1890 jest uważany za początek nowej epoki, bo wtedy debiutują poeci młodopolscy i do kraju napływa literatura europejska, natomiast data zamykająca jest cezurą historyczną (koniec I wojny światowej i odzyskanie niepodległości). W Polsce, podobnie jak w Niemczech, Włoszech i Francji, podkreślano modernistyczną ideologię młodzieży końca XIX w. Stąd wzięły się terminy, którymi określa się tę epokę: • modernizm – z niem. modern ; oznacza...
Nowy Testament
• Apokalipsa św. Jana – zamykające Biblię proroctwo, czyli odsłonięcie losów świata. Posługując się symbolami i znakami, ukazuje walkę dobra ze złem, panujący chaos i powracający ład. Najsłynniejsze symbole to czterech jeźdźców – ten na białym koniu oznacza zwycięstwo, na rudym – wojnę, na czarnym– głód, a na białym – śmierć. Istotne jest też siedem pieczęci, które zamykają siedem odsłon wizji przyszłości świata. • Hymn o miłości z Listu św. Pawła do Koryntian – miłość jest tu...