Mesjanizm – w ujęciu jednostkowym i narodowym. Literatura propagowała mit jednostki, która spełnia swoją misję, poświęcając swoje cierpienie za innych. W końcu cechami mesjasza są tytanizm i prometeizm. W takim rozumieniu mesjaszem był Konrad z Dziadów i Konrad Wallenrod. Bardzo modne było w tych czasach traktowanie niewoli Polski jako misji kraju wybranego, aby odkupić świat.
Miłość romantyczna – jest osią życia bohatera romantycznego, ale wskazuje też na niesprawiedliwości społeczne i ciągnące się za tym tragedie obyczajowe. Jest to uczucie tragiczne, niszczące, prowadzące do samobójstwa lub chociaż utraty zmysłów. Ale istnieje też mocna opozycja do takiego obrazowania miłości – prezentuje ją w swoich komediach Aleksander Fredro.
Natura – jest nie tylko tłem, ale też inspiracją dla wyobraźni literackiej; niczym lustro odbija ludzkie emocje. Mówi się o panteizmie tej epoki, czyli o całkowitym zawładnięciu literatury przez mit przyrody. Jest bohaterem Sonetów krymskich, ważną rolę odgrywa w Panu Tadeuszu i w lirykach Słowackiego.
Poezja i misja poetycka – w epoce romantyzmu poeta był jednostką wyniesioną ponad tłumy, ale jednocześnie był samotny i czuł się niezrozumiany. Widzimy go na górskich szczytach, w pojedynkach z Bogiem. Poezja ma siłę tworzącą, być może taką, jak siły boskie. Nawołuje do walki, ucisza, pociesza,daje wytchnienie, łączy pokolenia i przekazuje mądrość pokoleń.
Walka o wolność – wyzwolenie kraju spod zaborów.Literatura nie pokazuje wyłącznie miłości do ojczyzny i potrzeby odzyskania niepodległości, ale też wciąż dyskutuje, jak to osiągnąć. Pojawia się wątek spisku, buntu, kwestia walenrodyzmu.