La Fayette Marie Joseph de
Potomek arystokratycznej rodziny francuskiej. W latach1777–78 i 1780–81 służył ochotniczo w Armii Kontynentalnej generała G. Washingtona < Washington George >, walcząc o niepodległość Stanów Zjednoczonych,uczestniczył m.in. w zwycięskiej bitwie pod Yorktown. W 1787 członek Zgromadzenia Notablów, w 1789 deputowany Stanów Generalnych, 1789–91 członek Zgromadzenia Narodowego. Uczestnik rewolucji francuskiej 1789, organizator i dowódca Gwardii Narodowej, inicjator uchwalenia Deklaracji...
Laden Osama bin
Urodził się w jednej z najbogatszych rodzin w Arabii Saudyjskiej, prowadził udane inwestycje finansowe.W latach 1979–89 wspierał walkę mudżahedinów z wojskami radzieckimi w Afganistanie, korzystając z amerykańskiej pomocy. W 1988 założyciel i przywódca tajnej organizacji Al-Kaida(Baza). W 1991 ogłosił „świętą wojnę” (dżihad) ze światem Zachodu, Izraelem i Stanami Zjednoczonymi. Zorganizował zamachy bombowe na WTC w Nowym Jorku (1993), na amerykańskich żołnierzy w Arabii Saudyjskiej: w...
Lelewel Joachim
Pochodził z rodziny szlacheckiej, w latach 1804–08 studiował na Uniwersytecie Wileńskim. Przebieg kariery naukowej: 1809–11 profesor w Krzemieńcu, 1815–18 pracownik Szkoły Głównej (UW) w Warszawie, 1821–24 profesor historii na uniwersytecie w Wilnie, zwolniony za związki z Towarzystwem Filaretów. Poseł na sejm Królestwa Polskiego 1828–31, uczestnik powstania listopadowego 1830–31, współzałożycieli prezes klubu Towarzystwa Patriotycznego, członek Rady Administracyjnej i Rządu Narodowego. Po...
Lenin Włodzimierz I.
Pochodził z zamożnej rodziny mieszczańskiej, ukończył prawo na Uniwersytecie Kazańskim. Na studiach zainteresował się marksizmem, w 1897 zesłany na Syberię (do 1900)za działalność polityczną. W latach 1900–05 i 1907–17 przebywał na emigracji, głównie w Szwajcarii. W 1903 został przywódcą odłamu „bolszewików” rosyjskiej partii robotniczej (SDPRR). Przy pomocy Niemców powrócił do Rosji w 1917. Organizator i przywódca rewolucji październikowej 1917. Od II Zjazdu Rad (1917) przewodniczący Rady...
Leon XIII
Nuncjusz apostolski w Brukseli od 1843, w Belgii obserwował proces industrializacji, przemiany społeczne z nim związane oraz kształtowanie się parlamentaryzmu.Od 1846 biskup Perugii, od 1853 kardynał, od 1878 papież. Tak jak jego poprzednik Pius IX, po zlikwidowaniu Państwa Kościelnego w 1871 żył jako „więzień Watykanu”. Prowadził z dużym rozmachem działalność dyplomatyczną. Nakłonił kanclerza O. von Bismarcka < Bismarck Otto von > do zakończenia polityki antykościelnej w Niemczech (...
Lincoln Abraham
Pochodził z ubogiej rodziny, w młodości utrzymywał się z pracy fizycznej. W latach 1833–36 pracował jako poczmistrz w New Salem i studiował prawo, od 1836 prawnik. Początkowo związał się z Partią Wigów, z jej ramienia w latach 1832–34 był członkiem legislatury stanowej Illinois, 1847–49 członkiem Izby Reprezentantów. Przeciwnik uchwalonej w 1854 tzw. ustawy Kansas-Nebrasca, legalizującej niewolnictwo w stanach, w których dotychczas było ono zakazane. Zwolennik całkowitego zniesienia...
Loyola Ignacy
Urodzony i wychowany w szlacheckiej rodzinie. Oficer w służbie wicekróla Nawarry podczas wojny z Francją. W czasie leczenia ciężkiej rany przeżył przemianę duchową. Lata 1920–22spędził w grocie koło Manresy medytując i prowadząc surowe ćwiczenia pokutne. Wówczas napisał Ćwiczenia duchowe. Odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej, studiował w Paryżu, gdzie wokół niego zgromadziła się grupa towarzyszy. W 1534 wraz z nimi założył wspólnotę, składając śluby czystości i ubóstwa. Od 1537 prowadził we...
Ludwik Filip I
Syn Ludwika Filipa (Filipa Egalité), uczestnik rewolucji francuskiej 1789, członek klubu jakobinów w latach 1789–93. Walczył na froncie w armii rewolucyjnej, w 1793wziął udział w spisku i próbie przejęcia władzy przez generała Ch. Dumourieza, następnie na emigracji. Wrócił do Francji w 1817, po restauracji Burbonów. Wycofał się z życia politycznego. Po rewolucji lipcowej w 1830 koronowany na króla Francuzów. Sprawował rządy w imieniu burżuazji i arystokracji, został nazwany „królem...
Ludwik IX
Koronowany w 1226 po śmierci ojca, Ludwika VIII. Do czasu uzyskania pełnoletności rządy w jego imieniu sprawowała matka, Blanka Kastylijska. W czasie długiego panowania dążył do wzmocnienia państwa i władzy królewskiej.W latach 1236 i 1243 stłumił bunty wasali. Zreformował administrację i sądownictwo (ustawy z 1254 i 1256), powołał organy centralne państwa: Kurię Królewską, Radę Królewską oraz parlament. Wprowadził jednolity w całym państwie system monetarny (ustawy z 1263 i 1265). Zmusił...
Ludwik XIV
Syn Ludwika XIII i Anny Austriaczki, koronowany w wieku pięciu lat. Regencję sprawowali w jego imieniu matka i kardynał G. Mazarin. W 1652 został ogłoszony pełnoletnim. Pokonał bunt możnowładców 1648–53 (Wielka Fronda), zniszczył ich potęgę polityczną. Faktyczne rządy przejął w 1661po śmierci G. Mazarina. Zbudował system władzy absolutnej, opartej na scentralizowanej biurokracji i armii. Wspierał rozwój gospodarczy(m.in. działalność J. Colberta), handel i rzemiosło, budował manufaktury,...
Ludwik XVI
Wnuk Marii Leszczyńskiej i Ludwika XV, po którym przejął tron francuski w 1774. Jego próby reform gospodarczych i finansowych państwa zakończyły się niepowodzeniem. W 1777 przystąpił do wojny z Wielką Brytanią o wolność Stanów Zjednoczonych; na mocy traktatu pokojowego w 1783 odzyskał część kolonii w Afryce i Indiach. Deficyt budżetowy powiększony m.in. przez wydatki wojenne, złą politykę wewnętrzną i rozrzutność żony Marii Antoniny zmusiły go do zwołania w 1787Zgromadzenia Notablów, a w...
Luter Marcin
Studiował na uniwersytecie w Erfurcie, w 1508 został profesorem uniwersytetu w Wittemberdze, 1512 doktorem teologii, 1505 wstąpił do zakonu augustianów, od 1507 ksiądz. W 1517 przybił do drzwi kościoła w Wittemberdze 95 tez krytykujących m.in. sprzedaż odpustów, co stało się początkiem reformacji i rozłamu w Kościele katolickim. Próby porozumienia ze Stolicą Apostolską zakończyły się niepowodzeniem, spalił publicznie bullę papieską potępiającą jego wystąpienie w 1520. Obłożony klątwą przez...
Łukaszenka Aleksander
Urodził się i wychował we wsi Kopys, w obwodzie witebskim. Absolwent Instytutu Nauczycielskiego w Mohylewiei Białoruskiej Akademii Rolniczej w Mińsku.W 1974 wstąpił do KPZR. W latach 1987–94 dyrektor kołchozu. W latach1990–94 deputowany do Rady Najwyższej BSSR, w 1991 poparł pucz G. Janajewa. Przeciwnik rozpadu ZSRR, jako jedyny poseł głosował przeciwko ratyfikacji traktatu białowieskiego, na mocy którego Białoruś uzyskała niepodległość. Od 1994 prezydent republiki. W kampanii wyborczej...