naraz czy na raz - razem czy osobno?
Znaczenie : - szybko, nieoczekiwanie - jednocześnie Zasada : “naraz” piszemy łącznie Uwaga : Możemy zapisać rozdzielnie, gdy: - wypowiadamy komendę, rozkaz: Na raz wszyscy skaczą! - mówimy o wykonaniu czegoś jednorazowo, w jednym...
dzieciom czy dziecią - jak piszemy?
Zasada : rzeczowniki w liczbie mnogiej w celowniku (komu? czemu?)mają końcówkę “om”. dzieciom dziecią Przykłady : - Rozdała wszystkim dzieciom kolorowe balony. - Lubię przyglądać się bawiącym dzieciom i obserwować, jak radzą...
mój czy muj - jak piszemy?
Zasada : zaimek dzierżawczy “mój” piszemy przez “ó”, bo wymienia się na “o”: mój - moje. mój muj Przykłady : - Mój brat chodzi już do liceum. - To jest mój telefon, nie twój. - Mój pies jest najmądrzejszy na świecie.
dopóki czy dopuki - jak piszemy?
Znaczenie : do czasu, tak długo jak Zasada : “dopóki” piszemy przez “ó” dopóki dopuki Przykłady : - Będę ci pomagać, dopóki nie staniesz na nogi. - Dopóki jestem sprawna, nie potrzebuję twojej pomocy. - Dopóki nie...
najlepszego czy naj lepszego - razem czy osobno?
Zasada : przedrostek “naj”, który tworzy stopień najwyższy przymiotników piszemy łącznie z resztą wyrazu. Pochodzenie : najlepszego - jest to przymiotnik w dopełniaczu, lub bierniku l.p. w stopniu najwyższym. Pochodzi od przymiotnika “dobry”...
porządek czy pożądek - jak pisemy?
Zasada : “porządek” piszemy przez “rz” i “ą” Podobne wyrażenia : ład, schludność, dyscyplina, posłuszeństwo, kolejność, sekwencja, grafik porządek porzondek, pożądek, pożondek Przykłady : - Zrób w końcu porządek z tymi...
nietylko czy nie tylko - razem czy osobno?
Zasada : partykułę “nie” piszemy rozłącznie z przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników nie tylko nietylko Przykłady : - Nie tylko cię lubię, ale kocham! - Nie tylko niedźwiedzie zapadają w sen zimowy. - Z posiadaniem...
karze czy każe - jak piszemy?
Znaczenie : 1. “karze” - od czasownika “karać” - wymierzać komuś karę, lub od rzeczownika “kara” 2. “każe” - od kazać - polecić, żądać, zobowiązać Zasada : “karze” w znaczeniu karać piszemy przez “rz” bo “rz wymienia się na “r”, natomiast...
drugi czy drógi - jak piszemy?
Znaczenie : drugi to liczebnik porządkowy Zasada : “drugi” piszemy przez “u” Pochodzenie : drugi pochodzi od słowa “drug”, co w językach wschodniosłowiańskich oznacza “przyjaciel”, z czasem to znaczenie zostało wyparte przez liczebnik...
niewiele czy nie wiele - razem czy osobno?
Zasada : “niewiele” piszemy łącznie Pochodzenie : “niewiele” to przysłówek lub liczebnik nieokreślony Podobne wyrażenia : niedużo, mało, trochę, nieco, nieznacznie niewiele nie wiele Przykłady : - Niewiele brakowało, a...
niektóre czy nie które - razem czy osobno?
Zasada : partykułę “nie” z zaimkami piszemy rozłącznie ale “niektórzy”, “niektóre” jest wyjątkiem. Podobne wyrażenia : pewne niektóre nie które Przykłady : - Niektóre osoby w naszej klasie mają kartę rowerową. -...
bynajmniej czy przynajmniej - jak piszemy?
Znaczenie : - bynajmniej - partykuła wzmacniająca przeczenie lub wykrzyknik, który jest przeczącą odpowiedzią na pytanie; - przynajmniej - partykuła wzmacniająca minimalny do zaakceptowania zakres czegoś Zasada : obie formy są poprawne i...
póki co czy puki co - jak piszemy?
Zasada : “póki co” piszemy rozdzielnie i przez “ó”. Pochodzenie : To wyrażenie jest zapożyczeniem z języka rosyjskiego пока что [paka szto] zapis które tłumaczymy “dopóki”, ó wymienia się na “o”, więc zachowujemy oryginalną pisownię....
możnaby czy można by - razem czy osobno?
Zasada : cząstki “by”, “bym”, “byś” piszemy rozdzielnie po wyrazach pełniących funkcję czasownika, np; można by, trzeba by, warto by, wolno by można by możnaby Przykłady : - Można by pójść na spacer. - Można by odnieść...
kategorii czy kategori - jak piszemy?
Znaczenie : “kategoria” - gatunek, typ, klasa Zasada : jeżeli w wyrazy zakończone na “ia” są obcego pochodzenia, to w dopełniaczu l.p. przyjmują końcówkę z podwójnym i “ii” kategorii kategori Przykłady : - Zawody są...
rzadne czy żadne - jak piszemy?
Znaczenie : “żadne” - zaimek używany w zdaniach przeczących informujący o braku kogoś lub czegoś Zasada : zaimek “żaden” i jego formy w pozostałych przypadkach piszemy przez “ż” Podobne wyrażenia : nikt, ani jeden, żadne rzadne...
poproszę czy proszę - razem czy osobno?
Znaczenie : zwrócić się z prośbą Zasada : możemy użyć dwóch form - dokonanej “poproszę” i niedokonanej “proszę”, kiedy w tej chwili zwracamy się z prośbą, natomiast jeżeli mamy zamiar w przyszłości zwrócić się z prośbą użyjemy czasownika w...
pokolei czy po kolei - razem czy osobno?
Zasada : wyrażenia przyimkowe “po kolei” piszemy rozdzielnie i przez “i” na końcu. - Literę “i” (mimo że słyszymy ji) piszemy po samogłoskach (kolei) oraz spółgłoskach oprócz c, s, z. - Zakończenie “i” (jedno “i”) mają rzeczowniki rodzime...
codzienny czy co dzienny - razem czy osobno?
Znaczenie : wykonywany każdego dnia, regularny, rutynowy, powszedni Zasada : “codzienny” piszemy łącznie, tak jak “coroczny”, “cotygodniowy”, “comiesięczny” codzienny co dzienny Przykłady : - Do moich codziennych obowiązków...
Polak czy polak - jak piszemy?
Znaczenie : obywatel Polski Zasada : nazwy mieszkańców danego kraju piszemy wielką literą Polak polak Przykłady : - Ona jest Polką, a jej mąż Grekiem. - Wielu Polaków wyemigrowało do Wielkiej Brytanii. - Większość Polaków...
każdy czy karzdy - jak piszemy?
Znaczenie : wszelki Zasada : “każdy” piszemy przez “ż” Pochodzenie : “każdy” to zaimek nieokreślony zastępujący rzeczownik każdy karzdy Przykłady : - Każdy ucieszyłby się z takiego prezentu, tylko nie ty. - Każdy z was...
nieraz czy nie raz - razem czy osobno?
Znaczenie : 1. często, wielokrotnie, niejednokrotnie 2. czasami, niekiedy Zasada : jako przysłówek “nieraz” piszemy łącznie Uwaga : Możemy zapisać “nie raz” rozdzielnie, wtedy gdy partykuła przecząca “nie” odnosi się do wyrazu “raz”,...
cokolwiek czy co kolwiek - razem czy osobno?
Znaczenie : “cokolwiek” to zaimek nieokreślony, odnoszący się do bliżej nieokreślonego przedmiotu Zasada : “cokolwiek” piszemy łącznie Podobne wyrażenia : obojętnie co, byle co, cokolwiek co kolwiek Przykłady : - Podaj...
szybko czy szypko - jak piszemy?
Zasada : poprawny zapis to “szybko” Podobne wyrażenia : prędko, bystro, chyżo, wartko, momentalnie, pospiesznie szybko szypko Przykłady : - Szybko podaj mi chusteczkę. - Piotruś szybko odpakował wszystkie prezenty, jakie...
żołędź czy żołądź - jak piszemy?
Znaczenie : 1. owoc dębu (r. męski) 2. zakończenie prącia (r. żeński) 3. kolor w kartach (r. żeński) Zasada : poprawna forma w l.p. to “żołądź” ale w l.mn. przybiera formę “żołędzie”, a przymiotnik to “żołędny” lub “żołędziowy” Podobne...
beze mnie czy bezemnie - razem czy osobno?
Znaczenie : bez mojego udziału Zasada : to wyrażenie przyimkowe piszemy rozdzielnie, zachowując końcówkę “e” w przyimku “bez”. Taka sama zasada obowiązuje w innych wyrażeniach przyimkowych, np.: “przede mną”, “nade mną”. Nigdy nie piszemy...
spróbuje czy sprubuje - jak piszemy?
Zasada : “spróbować” jak formę “spróbuje” piszemy przez “ó”. Pochodzenie : “spróbuje” to dokonany czasownik w 3 os.lp; bezokolicznik - “spróbować”; forma niedokonana - próbować. Podobne wyrażenia : skosztuje, sprawdzi, przetestuje,...
chojny czy hojny - jak piszemy?
Znaczenie : szczodry Zasada : “hojny” piszemy przez “h” Pochodzenie : wyraz pochodzi z j. czeskiego i oznacza bogaty, obfity, liczny Podobne wyrażenia : szczodry, wielkoduszny, wspaniałomyślny, bogaty, swoity hojny chojny...
gorzej czy gożej - jak piszemy?
Znaczenie : stopień wyższy przysłówka “źle” Zasada : “gorzej” piszemy przez “rz”, bo wymienia się na “r” - gorzej - gorszy (przymiotnik “zły” w stopniu wyższym). Pochodzenie : Przysłówek “źle” pochodzi od przymiotnika “zły”....
hołota czy chołota - jak piszemy?
Znaczenie : 1. ludzie zachowujący się po chamsku, niekulturalnie, hałaśliwie 2. dawniej ludzie biedni Zasada : “hołota” piszemy przez “h” Pochodzenie : wyraz funkcjonował wcześniej jako “gołota” i określał biednych ludzi z niskich...
zresztą czy z resztą - razem czy osobno?
Znaczenie : poza tym Zasada : “zresztą” piszemy łącznie Pochodzenie : “zresztą” to partykuła wprowadzające zdanie, które uzupełnia informacje zawarte wcześniej. Podobne wyrażenia : notabene, skądinąd, ponadto, w dodatku Uwaga :...
chociaż czy chociarz - jak piszemy?
Znaczenie : 1. chociaż to spójnik rozpoczynające zdania podrzędne okolicznikowe przyzwolenia (inne spójniki: choć, mimo, mimo że, aczkolwiek) 2. partykuła oznaczające minimalny zakres (bodaj, tylko, choćby) Zasada : “chociaż” to...
na przykład czy naprzykład - razem czy osobno?
Znaczenie : wtrącone wyrażanie dodające niepełne wyliczenie (rzeczy, osób, zjawisk) Zasada : na przykład to wyrażenie przyimkowe, które zapisujemy rozłącznie; jako skrót zapisujemy “np.”. Po nim możemy postawić dwukropek, jeśli następuje...
żeby czy rzeby - jak piszemy?
Znaczenie : 1. partykuła - wyrażająca życzenie, ubolewanie - Żebyś chociaż raz umył okna! 2. spójnik - wprowadzający zdanie okolicznikowe celu - Jem tylko warzywa i owce, żeby schudnąć. Zasada : “żeby” piszemy zawsze przez “ż” Podobne...
nieprawda czy nie prawda - razem czy osobno?
Znaczenie : 1. jako rzeczownik w oznaczający kłamstwo, fałsz, oszustwo, wymysł 2. jako wykrzyknik: wcale nie, nic podobnego Zasada : partykułę “nie” z rzeczownikami piszemy łącznie. W znaczeniu “kłamstwo” lub jako wykrzyknik piszemy...
dlatego czy dla tego - razem czy osobno?
Zasada : “dlatego” jako spójnik piszemy zawsze łącznie Pochodzenie : “dlatego” to spójnik, wprowadzający wyjaśnienie w zdaniu podrzędnym okolicznikowym przyczyny Podobne wyrażenia : z tej przyczyny, z tego powodu, więc Wyjątek :...
żaden czy rzaden - jak piszemy?
Znaczenie : 1. zaimek w zdaniach przeczących 2. niewielki, nieistotny, bez wartości 3. nikt, ani jeden Zasada : “żaden” piszemy przez “ż” żaden rzaden Przykłady : - Pobili Tomka, chociaż był w grupie znajomych. Żaden mu nie...
może czy morze - jak piszemy?
Znaczenie “ może ” - jako partykuła - prawdopodobnie, przypuszczalnie, zapewne, chyba - 3 os l.p. od czasownika “móc” - mieć możliwość “ morze ” - obszar słonej wody Zasada : obie formy są poprawne i zależą od kontekstu wypowiedzi: -...
prośba czy proźba - jak piszemy?
Zasada : wyraz “prośba” piszemy przez “ś”. Pochodzi od czasownika prosić i występuje tu oboczność ś:si. Temat wyrazu “prośba” w mianowniku to prośb, a końcówka “a” - prośb-a, w pozostałych przypadkach temat jest taki sam, zawsze występuje głoska...
przecież czy przeciesz/przecierz - jak piszemy?
Zasada : jeśli w zakończeniach wyrazów pojawia się samogłoska przed “ż”, wówczas piszemy “ż” (-aż, -eż, -iż, - oż) Pochodzenie : przecież to partykuła lub spójnik przeciwstawny Podobne wyrażenia : wszak, wszakże, toż przecież...
trzeba czy tszeba/czeba - jak piszemy?
Zasada : po samogłosce “t” piszemy “rz” Pochodzenie : “trzeba” klasyfikujemy jako czasownik niewłaściwy, albo tzw. predykatyw, w zdaniu pełni funkcję czasownika. Podobne wyrażenia : należy, wypada, przystoi, powinno się trzeba...
wokół czy w okół - jak piszemy?
Znaczenie : przyimek miejsca informujący, że coś jest otoczone ze wszystkich stron, zajmuje centralne miejsce, skupia uwagę 1. ze wszystkich stron 2. zajmujący centralne miejsce 3. w otoczeniu, w środowisku Zasada : przyimek “wokół”...
córka czy curka - jak piszemy?
Zasada : wyraz “córka” piszemy przez “ó” Podobne wyrażenia : córeczka, córuchna córka curka Przykłady : - Pani córka to bardzo zdolna dziewczyna. - Córka Joanny studiuje prawo. - Pojadę jutro z moją córką na wycieczkę rowerową.
gżegżółka czy grzegrzółka - jak piszemy?
Znaczenie : kukułka Zasada : Pomimo istniejącej zasady, że po spółgłosce “g” piszemy “rz” wyraz “gżegżółka” zapisujemy przez “ż”, co więcej przez “ó” (chociaż synonimicznie “kukułka” piszemy przez “u”. Wyjątek : wyraz “gżegżółka”...
z tąd czy stąd - jak piszemy?
Znaczenie : - zaimek oznaczający miejsce, w którym znajduje się osoba lub coś się zaczyna; - zaimek oznaczający przyczynę, źródło czegoś; - zaimek, który wprowadza drugą część zdania podrzędnego wynikowego; Zasada : “stąd” piszemy łącznie...
standard czy standart - jak piszemy?
Znaczenie : 1. poziom usługi/ jakość 2. przeciętna lub podstawowa jakość/wyposażenie 3. w muzyce jazzowej - temat, podstawa do improwizacji Zasada : w wyrazie “standard” na końcu piszemy głoskę “d” ale wymawiamy ją bezdźwięcznie jak “t”....
oprócz czy oprucz - jak piszemy?
Zasada : “oprócz” piszemy przez “ó” Podobne wyrażenia : poza, obok, z pominięciem, z wyjątkiem, nie licząc Uwaga : jeśli w zdaniu występuje “oprócz” to nie stawiamy przecinka. oprócz oprucz Przykłady : - Oprócz nas pojadą...
ham czy cham - jak piszemy?
Znaczenie : człowiek ordynarny, prostacki, dawniej chłop Zasada : “cham” piszemy przez “ch” Pochodzenie : wyraz “cham” pochodzi z Biblii - Cham był synem Noego. Za swoje zachowanie został przeklęty przez ojca, stąd o osobie źle wychowanej...
z poważaniem czy z powarzaniem - jak piszemy?
Znaczenie : zwrot grzecznościowy używany na końcu oficjalnego pisma. Zapisujemy go w oddzielnym akapicie wielką literą - “Z poważaniem” (“Z wyrazami szacunku”) Zasada : wyraz “poważaniem” użyty w zwrocie pochodzi od “poważanie” a ten zaś od...
nadziei czy nadzieji - jak piszemy?
Znaczenie : oczekiwanie lub możliwość spełnienia czegoś Zasada : Poprawna forma to “nadziei” w dopełniaczu (czego?), celowniku (czemu?) i miejscowniku (o czym?) Podobne wyrażenia : wiara, oczekiwanie, ufność, przeświadczenie nadziei...