Saint-Exupéry Antoine de
Francuski pisarz, lotnik. Należał do pionierów lotnictwa cywilnego. Od najmłodszych lat interesował się techniką i literaturą. Studiował architekturę.Pracował jako pilot, latał nad Saharą, Atlantykiem, Andami. Praca lotnika stanowiła inspirację jego twórczości. Debiut literacki to Poczta na południe (1929) – powieść w formie dziennika pokładowego.Rozgłos zapewniła mu powieść Nocny lot (1931), także będąca efektem doświadczeń zebranych podczas pracy. Brał udział w II wojnie światowej,...
Salinger Jerome David
Prozaik amerykański. Zaczął pisać, gdy miał 15 lat,lecz w wieku 46 lat przestał zajmować się twórczością literacką. Uczył się w Akademii Wojskowej, brał udział w walkach podczas II wojny światowej. Pisał opowiadania, które były publikowane w czasopismach. Jest autorem tylko jednej powieści Buszujący w zbożu (1951), która przyniosła mu wielki rozgłos. Przedstawił w niej dwa dni z życia szesnastolatka, który ucieka ze szkoły tuż przed Bożym Narodzeniem i błąka się po ulicach Nowego Jorku. W...
Sapkowski Andrzej
Współczesny pisarz, autor powieści i opowiadań,a także esejów, recenzji, leksykonu. Główny przedstawiciel gatunku fantasy w literaturze. Urodził się w Łodzi, gdzie studiował handel zagraniczny na Uniwersytecie Łódzkim. Debiutował opowiadaniem Wiedźmin (1990), opublikowanym w piśmie „Fantastyka”. Kolejne utwory tego gatunku ukazywały się później w „Nowej Fantastyce”. Pisarz przedstawia barwny świat legend, mitów i podań, w którym dobro toczy walkę ze złem. Łączy elementy fantastyczne i...
Sartre Jean-Paul
Filozof, eseista, powieściopisarz, dramaturg, autor opowiadań i scenariuszy filmowych, krytyk literacki. Główny przedstawiciel francuskiego egzystencjalizmu. Podczas pobytu w Niemczech na stypendium zapoznał się z filozofią Husserla oraz Heideggera. Założenia filozoficzne tych postaci miały wpływ na jego poglądy. W 1938 ukazała się pierwsza powieść autobiograficzna Mdłości . Po wojnie założył czasopismo „Les Temps Modernes”, a później „Libération”. Zajął się także działalnością polityczną:...
Schiller Friedrich
Wybitny niemiecki poeta, dramaturg i teoretyk literatury.Odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu świadomości polskich romantyków (wpływy widoczne w twórczości Mickiewicza , Słowackiego ) oraz europejskiej literatury romantycznej. Należał do grona uczestników rewolucji kulturalnej, która została określona mianem „burzy i naporu” (niem. Sturm und Drang ). Jego poglądy były w opozycji do oświeceniowego racjonalizmu i klasycyzmu. Jako zwolennik indywidualizmu, podkreślający wartość praw...
Schulz Bruno
Pisarz, eseista, malarz, grafik. Pochodził z rodziny żydowskiej i przez całe życie związany był z rodzinnym Drohobyczem. Studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej, a także malarstwo w Wiedniu. Znany jest cykl grafik Xsięga bałwochwalcza , interpretowany jako wyraz kompleksów erotycznych twórcy. Po śmierci ojca, który prowadził sklep z tkaninami, rodzina zaczęła stopniowo ubożeć. Gdy obowiązek jej utrzymania spoczął na pisarzu, zaczął pracować jako nauczyciel.W tym czasie powstały...
Scott Walter
Angielski poeta, powieściopisarz, tłumacz. Zajmował się zbieraniem zabytków piśmiennictwa. Przez pewien czas był wydawcą. Początkowo tłumaczył niemieckich romantyków, później wydał ballady szkockie, do których włączył własne teksty. Zasłynął jako twórca powieści historycznej, która od jego imienia zyskała miano walterskotowskiej. Jego naśladowcami i kontynuatorami w Polsce byli Kraszewski , Sienkiewicz . Nawiązywał do dziejów Szkocji, przedstawiając losy bohaterów na tle wydarzeń...
Sęp-Szarzyński Mikołaj
Poeta przełomu renesansu i baroku. Żył zaledwie31 lat. Wykształcenie zdobywał najpierw we Lwowie, później na uniwersytecie w Wittenberdze i Lipsku. Początkowo był związany ze środowiskiem protestanckim, potem przeszedł na katolicyzm. Był poetą religijnym. Życie ludzkie postrzegał jako nieustającą wewnętrzną walkę między dobrem a złem, a ideał życia widział w połączeniu ascetyzmu z heroizmem. Większość jego utworów nie zachowała się. Niewielka ich część, zebrana w tomie Rytmy , abo Wiersze...
Sienkiewicz Henryk
Wybitny powieściopisarz, nowelista, publicysta. Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej. Studiowałw Szkole Głównej, a potem na Uniwersytecie Warszawskim. Już podczas studiów pisał recenzje, zajmował się pracą dziennikarską. Był współwłaścicielem „Niwy”, felietonistą i korespondentem „Gazety Polskiej”. Pierwszym opublikowanym utworem były Humoreski z teki Worszyłły (1872). W czasie licznych podróży po Europie, Ameryce i Afryce powstawały nowele, powieści, listy z podróży, które później...
Singer Isaac Bashevis
Współczesny pisarz żydowski, tworzący w języku jidysz. Młodość spędził w Warszawie, nawiązując kontakty z żydowskim środowiskiem literackim. Debiutował opowiadaniem Starość (1927), opublikowanym w warszawskim czasopiśmie żydowskim „Literarische Bletter”. W tym czasie zajmował się przekładami z niemieckiego, tłumaczył na jidysz powieści kryminalne, utwory Remarque`a i Manna . W 1935 udał się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Tam pisał nowele i opowiadania, teksty...
Skarga Piotr
Pisarz-kaznodzieja, patriota zatroskany o losy narodu i państwa. Studiował w Akademii Krakowskiej. Po przyjęciu święceń kapłańskich został kaznodzieją. Szybko zyskał uznanie i rozgłos, piętnując innowierców. Przebywając na studiach w Rzymie, wstąpił do zakonu jezuitów, a po powrocie do kraju był nauczycielem w szkołach jezuickich. Potem objął stanowisko rektora w Akademii Wileńskiej, a na koniec, aż do śmierci, pełnił funkcję nadwornego kaznodziei króla Zygmunta III Wazy. Skarga zasłynął...
Słonimski Antoni
Poeta, dramatopisarz, publicysta. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych, a swoje pierwsze rysunki satyryczne publikował w piśmie „Sowizdrzał”. Debiutował Wierszem o poecie (1913). Pierwszy tom poezji Sonety został opublikowany w 1918. Wraz z Tuwimem i Lechoniem założył kabaret Pod Picadorem. Był także współzałożycielem i twórcą ugrupowania poetyckiego Skamander. Współpracował z czasopismami:„Pro Arte et Studio”, „Wiadomości Literackie”, „Cyrulik Warszawski”. Podczas II wojny światowej...
Słowacki Juliusz
Polski wieszcz narodowy, wybitny dramatopisarz, autor własnej koncepcji filozoficznej. Był wychowywany w środowisku wileńskiej elity intelektualnej. Gdy wybuchło powstanie listopadowe, jako kurier Rządu Narodowego wyjechał do Paryża, a potem do Londynu. W tym czasie powstały liryki patriotyczne, w których zachęcał do walki narodowowyzwoleńczej. W Paryżu opublikował swoje młodzieńcze utwory, które nie zyskały uznania, a które Mickiewicz określił mianem „wzniosłego kościoła, w którym nie ma...
Sofokles
Najwybitniejszy – obok Ajschylosa i Eurypidesa – tragediopisarz grecki.Pochodził z zamożnej rodziny. Otrzymał staranne wykształcenie, co wynikało z dążenia do osiągnięcia ideału kalokagatii,czyli połączenia zalet moralnych i duchowych z fizycznymi. Umiejętność gry na cytrze, głos i uroda zapewniły mu rolę przewodnika chóru,który odśpiewywał hymn na cześć Apollina w podziękowaniu za zwycięstwo odniesione nad Persami pod Salaminą. Występował także jako aktor. Był postacią znaną w Atenach,...
Sołżenicyn Aleksander
Współczesny pisarz rosyjski, autor opowiadań, powieści, sztuk teatralnych, artykułów publicystycznych. Pochodzi z rodziny inteligenckiej. Walczył w czasie II wojny światowej, za co został wielokrotnie odznaczony.W latach 1945-56 był więziony w stalinowskich łagrach (skazany na podstawie krytycznej opinii o Stalinie wyrażonej w liście do przyjaciela). Sławę zapewniło mu opowiadanie Jeden dzień Iwana Denisowicza (1962), w którym ukazał system funkcjonowania sowieckich obozów pracy. Wydanie...
Stachura Edward
Współczesny poeta, autor opowiadań, poematów,prozy poetyckiej, ballad. Zajmował się także przekładami. Urodził się we Francji w rodzinie polskich emigrantów. Jego rodzice przybyli do Polski, gdy on był chłopcem. Studiował romanistykę, najpierw na KUL-u, potem na Uniwersytecie Warszawskim. Swoje utwory publikował na łamach czasopism. Debiut literacki to tom opowiadań Jeden dzień (1962). Wiódł ciekawe życie poety-wędrowca, wiele podróżował, a jego celem było doświadczanie różnych stron...
Staff Leopold
Poeta, dramatopisarz, tłumacz. Twórca trzech epok:Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego i współczesności. Studiował prawo, filozofię i romanistykę na Uniwersytecie Lwowskim. Na jego twórczość miały wpływ liczne podróże, m.in. do Włoch. Lata wojny spędził w Warszawie. Był członkiem Polskiej Akademii Literatury. Debiutował tomem wierszy Sny o potędze (1901), w których widoczne są wpływy filozofii Nietzschego. Zbiory poezji z okresu młodopolskiego, np. Ptakom niebieskim (1905),...
Stasiuk Andrzej
Współczesny pisarz polski. Autor poezji, opowiadań, powieści. Eseista, dramaturg, krytyk literacki. Miał burzliwą młodość (problemy w szkole, ucieczka z wojska, pobyt w więzieniu). Debiutował utworem o tematyce więziennej Mury Hebronu (1992). Współpracował z wieloma czasopismami– pisał dla „bruLionu”, „Gazety Wyborczej”, „Tygodnika Powszechnego”. Mieszka we wsi Czarne w Beskidzie Niskim, prowadzi wraz z żoną własne wydawnictwo. Jest autorem Opowieści galicyjskich (1995) – opowiadań o...
Steinbeck John
Pisarz amerykański pochodzenia niemieckiego.Rozpoczął studia dziennikarskie, ale nie zdobył dyplomu. Imał się wielu zajęć, był m.in. robotnikiem rolnym, aptekarzem, marynarzem, dziennikarzem. Podczas II wojny światowej oraz później, podczas wojny w Wietnamie, pracował jako korespondent wojenny. Popularność przyniosła mu powieść Tortilla Flat (1935), opowiadająca o biednych mieszkańcach małego kalifornijskiego miasteczka. W swoich powieściach przedstawiał różne środowiska: farmerów,...
Strindberg August
Pisarz i dramaturg szwedzki. Autor powieści,malarz. Przedstawiciel naturalizmu. Należał do elity artystyczno-literackiej, był bywalcem słynnego sztokholmskiego Czerwonego Pokoju. Taki właśnie tytuł Czerwony pokój (1879) nosi powieść, która przyniosła mu sławę. Jest autorem wielu dramatów: naturalistycznych, np. Ojciec (1887), Panna Julia (1888), historycznych, np. Gustaw Waza (1889), a także sztuk, które wystawiał we własnym teatrze Intima Teatern, założonym wraz z reżyserem i...
Swift Jonathan
Angielski powieściopisarz pochodzenia irlandzkiego. Poeta i publicysta, a także duchowny Kościoła anglikańskiego. Był sekretarzem polityka i pisarza sir Williama Temple`a. Często angażował się w sprawy polityczne i kulturalne. Należał do współzałożycieli towarzystwa, które miało dbać o poziom oświaty i twórczość literacką. Był uważnym obserwatorem życia społecznego, krytycznym wobec ludzkich wad i zachowań, piętnującym stosunki polityczne i różnego rodzaju instytucje. Pierwsze utwory Bitwa...
Szaniawski Jerzy
Dramatopisarz, nowelista, prozaik, autor słuchowisk radiowych. Pochodził z inteligenckiej rodziny o tradycjach patriotycznych. Za granicą studiował rolnictwo, a także literaturę i sztukę. Prawie całe życie spędził w rodzinnym Zegrzynku, z wyjątkiem wojny, podczas której przebywał w Warszawie, i kilku lat po wojnie, kiedy mieszkał w Krakowie. Debiutował nowelami w 1912, ale potem zajął się głównie twórczością dramatyczną. W dwudziestoleciu międzywojennym współpracował z pismem satyrycznym...
Szczypiorski Andrzej
Powieściopisarz, publicysta, autor scenariuszy i słuchowisk radiowych. Osoba zaangażowana w prace na rzecz przyjaznych stosunków polsko-niemieckich. Studiował w Akademii Nauk Politycznych. Brał udział w powstaniu warszawskim. Był więźniem niemieckiego obozu. Po wojnie zajmował się dziennikarstwem, był redaktorem „Życia Warszawy”, a później „Polityki”, pracował w Polskim Radiu. Debiutował w 1952 na łamach „Życia Literackiego”. Prowadził działalność społeczną i polityczną, był działaczem...
Szekspir William
Wybitny dramaturg i poeta angielski. Urodził się w Stratford w średnio zamożnej rodzinie. Wcześnie się ożenił, lecz po kilku latach porzucił rodzinę i przeniósł się do Londynu. Zafascynowany teatrem, zaangażował się do zespołu aktorskiego Słudzy Lorda Szambelana. Pisał sztuki, które wystawiane były w teatrze The Theatre. Szybko zdobył sławę dramaturga. W tym czasie pisał kroniki, komedie, np. Komedia omyłek (ok. 1592) – w tej sztuce wystąpił osobiście przed królową Elżbietą, tragedie, np....
Szymborska Wisława
Wybitna współczesna poetka, felietonistka. Laureatka literackiej Nagrody Nobla (1996). Studiowała polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Debiutowała wierszem Szukam słowa (1945), opublikowanym w „Dzienniku Polskim”. W latach 50. pracowała w zespole redakcyjnym „Życia Literackiego”, prowadząc rubrykę felietonistyczną „Lektury nadobowiązkowe”, kontynuowaną później w „Gazecie Wyborczej”. Dzieliła się w niej z czytelnikami wrażeniami i przemyśleniami z przeczytanych książek....
Szymonowic Szymon
Wybitny polski humanista. Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Najpierw studiował w Akademii Krakowskiej, potem kształcił się za granicą. Kontakty z Janem Zamoyskim przyczyniły się do zdobycia tytułu szlacheckiego oraz zapewniły mu pracę nad zorganizowaniem Akademii w Zamościu, którą potem kierował. Nawiązywał znajomości z wybitnymi humanistami epoki. Pierwsze utwory pisał po łacinie i publikował pod nazwiskiem Simon Simonides. Były to wiersze pochwalne, poematy, tragedie. Tworzył także ody,...