Termoregulacja
Termoregulacja polega na regulacji temperatury ciała przez żywy organizm. Umożliwia utrzymanie możliwie stałej temperatury wewnętrznej organizmu niezależnej od temperatury otoczenia. Zwierzęta, które taką zdolność posiadają określane są jako stałocieplne . Odznaczają się wysokim tempem metabolizmu. Należą do nich ptaki i ssaki. Zwierzęta zmiennocieplne nie potrafią tak sprawnie regulować temperatury, stąd jest ona uzależniona od temperatury otoczenia. Odznaczają się niskim tempem...
Tkanka łączna
Charakteryzuje ją bardzo duże zróżnicowanie budowy i funkcji. Cechą wspólną poszczególnych rodzajów tkanek łącznych jest podobny plan budowy – składają się z komórek oddzielonych od siebie na ogół obfitą substancją międzykomórkową. Pełnią w organizmie funkcję wypełniającą, podporową, odżywczą, transportową oraz obronną. Podział tkanki łącznej uzależniony jest od typu komórek i charakteru substancji międzykomórkowej. Substancja ta może mieć postać galaretowatą lub twardą,...
Tkanka mięśniowa
Odgrywa podstawową rolę we wszelkiego rodzaju ruchach dzięki wyjątkowo dużej zdolności jej komórek do aktywnego kurczenia się. Komórki mięśniowe we wszystkich rodzajach tkanek mięśniowych nazywane są włóknami. Wyróżnia się tkankę mięśniową poprzecznie-prążkowaną i tkankę mięśniową gładką. Tkanka poprzecznie-prążkowana szkieletowa zbudowana jest z długich, wielojądrowych komórek. We włóknach występują białka: aktyna i miozyna, tworzące filamenty /włókienka/....
Tkanka nabłonkowa – nabłonek
Pokrywa powierzchnię ciała zwierzęcia lub wyściela jego narządy i jamy ciała. Cechami specyficznymi tkanki nabłonkowej jest ścisłe przyleganie komórek do siebie oraz ich spolaryzowanie. Komórki te spoczywają na tzw. błonie podstawnej i połączone są między sobą przez różne połączenia międzykomórkowe /desmosomy, połączenia zwierające, zamykające, komunikacyjne/. Brak substancji międzykomórkowej. Komórki nabłonkowe mogą być zaopatrzone w rzęski. U bezkręgowców mogą też produkować różne...
Tkanka nerwowa
Zbudowana jest z komórek nerwowych /neuronów/, które odbierają, przewodzą i przekazują bodźce w postaci przesuwających się wzdłuż komórki zmian potencjału elektrycznego. Neuronom towarzyszą komórki glejowe. Pełnią one funkcje ochronne i uczestniczą w odżywianiu neuronów. Każdy neuron zbudowany jest z ciała komórki /perikarionu/ oraz dwóch rodzajów wypustek nerwowych: dendrytów i neurytu /aksonu/. Ciało komórkowe zawiera jądro otoczone cytoplazmą. Dendryty są...
Tkanki roślinne
U roślin wyróżnia się tkanki twórcze i stałe. Tkanki twórcze odpowiadają za wzrost rośliny dając początek tkankom stałym. Te z kolei zbudowane są ze zróżnicowanych komórek i pełnią określone funkcje w organizmie. Tkanki twórcze Umożliwiają roślinie nieograniczony wzrost, który odbywa się w ściśle określonych miejscach, zwanych strefami merystematycznymi. Podział tkanek twórczych związany jest z ich pochodzeniem, a następnie z ich lokalizacją. Merystemy pierwotne wywodzą się z...
Tkanki zwierzęce
Komórki tworzące tkanki zwierzęce rozwijają się z warstw zarodkowych /listków zarodkowych/. Wyróżnia się tkankę nabłonkową, łączną, mięśniową, nerwową.
Tłuszcze proste
Tłuszcze proste obejmują tłuszcze właściwe i woski. W tłuszczach właściwych /trójglicerydach/ alkoholem jest glicerol. W skład tłuszczów mogą wchodzić trzy reszty tego samego kwasu tłuszczowego lub różnych kwasów. Najczęściej są to: z kwasów nasyconych – kwas palmitynowy, kwas stearynowy, a z kwasów nienasyconych – kwas oleinowy. Większość tłuszczów roślinnych jest cieczami, gdyż zawierają przewagę kwasów tłuszczowych nienasyconych. W tłuszczach zwierzęcych obecne są głównie kwasy...
Tłuszcze złożone
Tłuszcze złożone składają się z kwasów tłuszczowych, alkoholi oraz innych związków. Fosfolipidy zawierają resztę kwasu fosforowego. Budują błony biologiczne. Glikolipidy to tłuszcze złożone zawierające cukier. Podobnie jak fosfolipidy są składnikami błon. Lipidy izoprenowe mają budowę opartą na strukturze izoprenu, np. u roślin olejki eteryczne, fitol/składnik chlorofilu/, karotenoidy, witaminy A i K, kauczuk, u zwierząt cholesterol, hormony steroidowe, kwasy żółciowe, witamina D....
Transport substancji
Każda żywa komórka wymaga ciągłego dopływu z zewnątrz różnych substancji. Równocześnie wydziela wytworzone przez siebie substancje ważne dla procesów życiowych. Wszystkie te substancje przenikają przez błonę komórkową oraz transportowane są w obrębie komórki. Istnieją dwa mechanizmy transportu przez błonę umożliwiające wchłanianie substancji: transport bierny – bez udziału energii oraz czynny – wymagający wydatku energii. Transport bierny odbywa się zgodnie z gradientem stężeń na drodze...
Transport substancji przez rośliny
Rośliny pobierają z gleby wodę z solami mineralnymi, a następnie transportują ją do liści, gdzie część wody jest wyparowywana w procesie transpiracji. Rośliny transportują też substancje wytworzone w wyniku fotosyntezy. Pobieranie i transport wody oraz soli mineralnych przez rośliny Sole mineralne pobierane z gleby przez roślinę najpierw dyfundują wraz z wodą przez ścianę komórkową włośników. Następnie są w sposób selektywny transportowane do komórek. Mechanizm pobierania i...
Typy wiązań chemicznych
Wiązanie jonowe polega na wzajemnym elektrostatycznym oddziaływaniu przeciwnie naładowanych jonów, powstałych w wyniku przejścia jednego lub kilku elektronów z danego atomu na drugi atom bardziej elekroujemny. Wiązanie kowalencyjne polega na uwspólnieniu pary lub par elektronów przez atomy o identycznych lub zbliżonych wartościach elektroujemności. Wiązanie kowalencyjne spolaryzowane powstaje na skutek silniejszego przyciągania wspólnej pary lub par elektronów przez bardziej...