Parzydełkowce
Są to zwierzęta wyłącznie wodne. Formy dorosłe mają ciało zróżnicowane na osiadłe polipy, albo wolno pływające meduzy. Są organizmami tkankowymi . Wnętrze ciała wypełnia jama gastralna . Prowadzi do niej otwór gębowy otoczony u polipów czułkami, a u meduz ramionami. Charakterystyczną cechą parzydełkowców są komórki parzydełkowe . Parzydełkowce mają proste układy: mięśniowy, nerwowy, zmysłów, pokarmowy, rozrodczy. Oddychają całą powierzchnią ciała, a zbędne produkty metabolizmu wydalają...
Pierścienice
Pierścienice występują w wodach, glebie i w ściółce. Niektóre są pasożytami. Posiadają wtórną jamę ciała / celomę /. Ich ciało zbudowane jest z odcinków zwanych metamerami . Ciało otacza wór powłokowo–mięśniowy. U pierścienic pojawił się układ krwionośny zamknięty. Nie mają serca. Układ pokarmowy składa się z otworu gębowego, gardzieli, przełyku, żołądka, jelita z otworem odbytowym. Oddychają całą powierzchnią ciała. Narządami wydalniczymi są metanefridia. Układ nerwowy wykazuje...
Pierwiastki chemiczne budujące żywe organizmy
Organizmy żywe zbudowane są z pierwiastków. Pierwiastki niezbędne do prawidłowego rozwoju, które występują w ilościach powyżej 0,01% suchej masy, to makroelementy . Spośród nich węgiel, tlen, wodór, azot, fosfor i siarka określane są jako pierwiastki biogenne. Pierwiastki występujące w ilościach mniejszych niż 0,01% nazywane są mikroelementami . Można wyróżnić też pierwiastki śladowe, zwane ultraelementami , które stanowią milionowe części suchej masy, np. złoto, srebro, rad.
Płazińce
Płazińce żyją w wodach morskich i słodkich lub są pasożytami. Stanowią najprymitywniejszą grupę trójwarstwowców , tzn. zbudowane są z ekto– , endo– i mezodermy. Posiadają ciało o grzbieto–brzusznym spłaszczeniu i dwubocznej symetrii. U pasożytów w części przedniej występują różne narządy czepne. Ciało płazińców pokrywa nabłonek, który u pasożytów wytwarza kutykulę. Nabłonek, wraz z warstwami mięśni, tworzy wór powłokowo–mięśniowy . Jamę ciała wypełnia prymitywna tkanka łączna zwana...
Płazy
Płazy są zmiennocieplnymi kręgowcami ziemnowodnymi. Dorosłe są drapieżnikami. Ciało spłaszczone grzbietowo–brzusznie składa się u większości płazów z głowy, tułowia, 2 par kończyn oraz ogona , który posiadają płazy ogoniaste. W skórze znajdują się liczne gruczoły. Wilgotna, silnie unaczyniona skóra wspomaga płuca w wymianie gazowej, gdyż są one workowate, słabo pofałdowane. Brak klatki piersiowej sprawia, iż płazy wtłaczają powietrze do płuc...
Pobieranie pokarmu
Różnorodność pokarmu oraz sposobów jego pobierania sprawia, iż można zwierzęta podzielić na szereg grup. Ze względu na rodzaj pokarmu wyróżnia się: – monofagi – zjadają jeden rodzaj pokarmu; – polifagi – odżywiają się pokarmem zróżnicowanym. Ze względu na pochodzenie pokarmu: – holotrofy – zjadają w całości inne żywe organizmy lub ich części, – pasożyty – żyją kosztem innych organizmów; – saprofity i saprofagi – odżywiają się martwymi szczątkami organicznymi lub szczątkami organizmów....
Pobudliwość oraz koordynacja procesów życiowych
Prawidłowe funkcjonowanie organizmu wymaga utrzymania stanu równowagi w środowisku wewnętrznym, co wyraża się stałością jego składu i warunków w nim panujących. Stan taki zwany homeostazą przejawia się w optymalnym dla organizmu przebiegu procesów metabolicznych, dostosowanych do jego potrzeb i stanu środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego. Nadrzędną rolę w utrzymaniu homeostazy odgrywają układy – nerwowy i hormonalny, które ściśle ze sobą współpracują.
Podstawowe problemy ewolucji organizmów
Pojęcie ewolucja oznacza nieustanne, stopniowe przemiany, które biegną w określonym kierunku. Ewolucja organizmów jest procesem historycznego rozwoju życia na Ziemi od organizmów najprostszych do coraz większej liczby form o coraz wyższym stopniu zorganizowania.
Podział białek
Skład Białka proste zbudowane są wyłącznie z aminokwasów Przykłady białek prostych Białka złożone oprócz aminokwasów zawierają grupę prostetyczną Grupa prostetyczna /składnik niebiałkowy/ Przykłady białek złożonych Rodzaje białek histony białka związane z DNA metaloproteiny – atom metalu /Fe, Cu, Zn, Co, Mo/ transferyna, plastocyjanina, liczne enzymy albuminy białka obecne w mleku, jajach, surowicy krwi chromoproteiny...
Podział komórki
Każda komórka powstaje przez podział komórki już istniejącej. Proces ten umożliwia powstawanie nowych organizmów oraz wzrost i rozwój. Przy podziale komórki następuje najpierw podział jej materiału genetycznego, a potem odbywa się podział cytoplazmy. Podział jądra to kariokineza. Podział cytoplazmy to cytokineza. Mitoza jest podziałem jądra komórkowego, prowadzącym do powstania dwóch identycznych jąder, a następnie dwóch identycznych komórek potomnych, o takim samym zespole chromosomów...
Poglądy na ewolucję organizmów
Pierwszym uczonym, który w sposób naukowy próbował wyjaśnić przyczyny zmienności gatunków i mechanizmy ich powstania był J.B. Lamarck. U podstaw teorii Lamarcka leżało założenie, że z organizmów prostszych tworzą się wyżej zorganizowane w wyniku ciągłych i powolnych zmian, a przyczyną ewolucji są zmiany zachodzące w czasie życia osobnika, które wynikają z używania lub nieużywania określonego narządu. Zasadniczym błędem teorii Lamarcka było założenie, iż cechy nabyte są utrwalane...
Powłoki ciała
Ciało bezkręgowców pokrywa jednowarstwowy nabłonek. Gdy zaopatrzony jest w rzęski, pełni funkcję lokomotoryczną. Może też wytwarzać różne wydzieliny zwane kutykulą /oskórkiem/ o charakterze śluzu /np. u pierścienic, ślimaków/, elastycznej powłoki/np. u nicieni/ albo sztywnej, w postaci chitynowego pancerza/u stawonogów/ lub też wapiennej muszli /u ślimaków i małży/. Jeśli powłoki są sztywne, pełnią funkcję szkieletu zewnętrznego i miejsca przyczepu mięśni. U kręgowców ciało pokryte jest...
Prawa Mendla
Grzegorz Mendel odkrył reguły przekazywania cech dziedzicznych. Stanowią one podstawowe prawa dziedziczenia. Prawa Mendla: I prawo Mendla /prawo czystości gamet/: Każda gameta zawiera tylko jeden allel z danej pary alleli . II prawo Mendla /prawo niezależnego dziedziczenia/: Allele różnych genów są rozdzielane do gamet niezależnie od siebie i w sposób całkowicie losowy tworząc w nich wszystkie możliwe kombinacje /przy założeniu, że leżą na różnych chromosomach/.
Protisty – od jednej komórki do organizmu wielokomórkowego
Królestwo Protista obejmuje eukariotyczne organizmy jednokomórkowe, kolonijne lub wielokomórkowe o prostej budowie, żyjące głównie w wodzie, a niekiedy w środowiskach wilgotnych, względnie jako pasożyty w innych organizmach. Są autotrofami lub heterotrofami. Podział systematyczny królestwa Protista ciągle ulega zmianom i nie jest do końca ustalony. Można wyróżnić trzy grupy protistów: – organizmy heterotroficzne, które nie posiadają ściany komórkowej i nie są zbudowane ze strzępek, dawniej...
Przegląd bakterii i ich znaczenie
Podział bakterii. Archebakterie występują często w warunkach ekstremalnych, np. gorących źródłach, solankach, ściekach. Przykładem są bakterie metanogenne występujące na torfowiskach lub bakterie halofilne z solanek. Bakterie właściwe są bardzo zróżnicowane. Należą do nich m.in. sinice, promieniowce, krętki. Innym podziałem bakterii, przydatnym np. w medycynie, jest ich podział na bakterie Gram–dodatnie /G+/ i Gram–ujemne /G–/. G+ mają grubą, mureinową ścianę komórkową, barwiącą się...
Przegląd systematyczny
Grzyby / Fungi / dzielone są na cztery typy: skoczki, sprzężniaki, workowce, podstawczaki. Skoczki są najczęściej jednokomórkowe. Wiele jest pasożytami roślin, np. grzyb z rodzaju Synchytrium wywołuje tzw. raka ziemniaczanego. Sprzężniaki zbudowane są ze strzępek komórczakowych. Znanymi przedstawicielami są pleśniak i roztoczek, rozwijające się na glebie, ściółce, produktach spożywczych. Workowce obejmują grzyby jednokomórkowe /np. drożdże/ oraz o wielokomórkowych...
Przegląd wybranych grup protistów oraz ich znaczenie w przyrodzie i dla człowieka
Ze względu na podobne cechy morfologiczne i tryb życia protisty można podzielić na trzy grupy: pierwotniaki, glony, śluzorośla. Grupy te nie są jednak jednostkami systematycznymi. Pierwotniaki Są jednokomórkowymi organizmami heterotroficznymi. Komórka otoczona jest pellikulą o różnej grubości. Nie posiadają ściany komórkowej, choć niektóre mogą tworzyć na zewnątrz komórki pancerzyki utworzone z krzemionki, węglanu wapnia, a nawet z elementów celulozowych. Z reguły poruszają się...
Przemiany kataboliczne w komórce
Oddychanie jest procesem, który służy komórce do uzyskiwania energii. Polega na utlenianiu związków organicznych, z których podczas ich rozpadu wyzwala się energia magazynowana następnie przez przenośniki energii. Istnieją dwa typy oddychania komórkowego: tlenowe, w którym końcowym akceptorem elektronów i wodoru jest tlen cząsteczkowy oraz beztlenowe, w którym akceptorem jest związek organiczny lub substancja nieorganiczna. Podstawowymi substratami oddychania wewnątrzkomórkowego są...
Przewodzenie impulsu nerwowego
Jednostką strukturalną i funkcjonalną układu nerwowego jest neuron . Jego podstawowym zadaniem jest przyjmowanie, przewodzenie i przekazywanie sygnałów. Nierównomierne rozmieszczenie jonów po obu stronach błony komórkowej sprawia, iż wnętrze komórki jest bardziej ujemne w stosunku do zewnętrznych powierzchni błony komórkowej. Wynika to z dużego stężenia jonów K + wewnątrz komórki. Dodatnie jony potasu umożliwiają bowiem w dużym stopniu równoważenie ujemnych jonów organicznych w komórce....
Ptaki
Ptaki są stałocieplnymi kręgowcami należącymi do owodniowców , które przystosowały się do lotu . Ciało ptaka o opływowym kształcie pokryte jest piórami stanowiącymi izolację termiczną. Pióra są wytworami naskórka. Wyróżnia się pióra konturowe i puchowe. Pióra namaszczone są wydzieliną gruczołu kuprowego /jedyny gruczoł w skórze ptaka/, przez co stają się nieprzemakalne. Szkielet ptaka cechuje lekkość , silne skostnienie oraz...