Ostatnia wolna elekcja w Rzeczpospolitej miała miejsce w 1764 roku. Zwolennikom reform w kraju, skupionym wokół rodziny Czartoryskich (tzw. Familia), udało się podporządkować sejm konwokacyjny, w czasie którego przeprowadzono szereg reform państwa:
– utworzenie komisji skarbowej, która miała kontrolować i nadzorować wydatki i dochody państwa,
– utworzenie komisji wojskowej, która ograniczyła uprawnienia hetmanów,
– zniesiono przysięgi posłów na instrukcje,
– uchwalono regulamin obrad sejmu,
– postanowiono stworzyć sieć przedstawicielstw dyplomatycznych Rzeczpospolitej w Europie.
Królem, przy poparciu carycy Katarzyny II i obozu politycznego Familii, został wybrany Stanisław August Poniatowski.
Warto pamiętać
Koronacja Stanisława Poniatowskiego miała miejsce 26 listopada 1764 roku. Jego oponenci utrzymywali, iż wybrano ten dzień, ponieważ przypadało nań święto św. Katarzyny, patronki carycy Katarzyny II. Już po upadku państwa polskiego przeciwnicy króla utrzymywali, iż sam wybór miejsca ceremonii koronacyjnej był fatalny. Koronacja odbyła się bowiem w warszawskiej katedrze św. Jana. Przed Stanisławem Augustem Poniatowskim jedynym władcą Polski, który się tam koronował, był Stanisław Leszczyński i, tak jak Stanisław August, musiał on abdykować.
Literatura
H. Olszewski: O skutecznym rad sposobie. Kraków 1989.
K. Zienkowska: Stanisław August Poniatowski. Wrocław 1998.
Daty
1764 rok - ostatnia wolna elekcja – wybór Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla
Oś czasu
1493-1496 - druga wyprawa Kolumba (odkrycie m.in. Jamajki i Puerto Rico)
1558-1570 - pierwsza wojna północna
