tęcza czy tencza - jak piszemy?
Zasada : wyraz zapisujemy przez “ę” - wyjaśnia to zasada ortograficzna, która mówi, że “ę” wstawiamy, gdy występuje przed: c, ć, cz, dz, dź, dż. Podobne wyrażenia : feeria, bogactwo kolorów tęcza tencza Przykłady : -...
dzieciom czy dziecią - jak piszemy?
Zasada : rzeczowniki w liczbie mnogiej w celowniku (komu? czemu?)mają końcówkę “om”. dzieciom dziecią Przykłady : - Rozdała wszystkim dzieciom kolorowe balony. - Lubię przyglądać się bawiącym dzieciom i obserwować, jak radzą...
w ogóle czy wogóle - razem czy osobno?
Znaczenie 1 : ogólnie, w zasadzie, w sumie Znaczenie 2 : wcale, ani trochę Zasada : to wyrażenie przyimkowe zawsze piszemy oddzielnie. Można zapamiętać wyrażanie: “i w ogóle i w szczególe” w ogóle wogóle Przykłady : - W...
nieważne nie ważne - razem czy osobno?
Znaczenie : niemający znaczenia, nieistotny, niemający mocy prawnej Zasada : partykułę “nie” z przymiotnikiem w stopniu równym piszemy razem Wyjątek : Są sytuacje w których piszemy “nie ważne” - jeśli piszemy jako wyraźnie zaprzeczenie,...
kworum czy kforum - jak piszemy?
Znaczenie : liczba członków jakiegoś zgromadzenia niezbędna do przeprowadzenia obrad, wyborów lub ustanowienia uchwał Zasada : wyraz “kworum” pochodzi z łaciny, a wg zasady w polszczyźnie wyrazy przejęte z łaciny zawierające głoski qu...
bieżący czy bierzący - jak piszemy?
Znaczenie : 1. przypadający na chwilę obecną 2. płynący, posuwający się naprzód Zasada : bieżący piszemy przez “ż” Pochodzenie : “bieżący” - przymiotnik nie podlegający stopniowaniu. Wyraz pochodzi od czasownika “bieżyć” czyli...
mi czy mnie - jak piszemy?
Zasada : “mi” jest formą nieakcentowaną i stawiamy ją w środku wypowiedzi, natomiast “mnie” jest akcentowane i zaimek stawiamy na początku lub końcu wypowiedzi. Pochodzenie : formy “mnie” i “mi” to formy zaimka osobowego “ja” mi...
nietylko czy nie tylko - razem czy osobno?
Zasada : partykułę “nie” piszemy rozłącznie z przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników nie tylko nietylko Przykłady : - Nie tylko cię lubię, ale kocham! - Nie tylko niedźwiedzie zapadają w sen zimowy. - Z posiadaniem...
pobódka czy pobudka - jak piszemy?
Znaczenie : 1. budzenie poranne 2/ coś, co pobudza do działania Zasada : “pobudka” piszemy przez “u” Pochodzenie : wyraz “pobudka” pochodzi od czasownika “budzić” Podobne wyrażenia : budzenie, poranne wstawanie, bodziec, impuls,...
niewiele czy nie wiele - razem czy osobno?
Zasada : “niewiele” piszemy łącznie Pochodzenie : “niewiele” to przysłówek lub liczebnik nieokreślony Podobne wyrażenia : niedużo, mało, trochę, nieco, nieznacznie niewiele nie wiele Przykłady : - Niewiele brakowało, a...
igloo czy iglo - jak piszemy?
Znaczenie : kopulasty domek Inuitów z bloków lodu lub brył ubitego śniegu Zasada : wyrazy obcego pochodzenia zachowują oryginalną pisownię igloo iglo Przykłady : - Igloo to domek budowany z bloków lodu lub śniegu na...
jakichś czy jakiś - jak piszemy?
Znaczenie : zaimek nieokreślony Zasada : obie formy są poprawne - “jakiś” odnosi się do liczby pojedynczej a “jakichś” do liczby mnogiej. jakiś jakichś Przykłady : - Jakiś chłopak do ciebie dzwonił godzinę temu. - Jakiś...
pęseta czy penseta - jak piszemy?
Znaczenie : szczypce o sprężystych ramionach służących do chwytania drobnych przedmiotów; inna nazwa - pinceta, pochodzi z języka francuskiego pincette, co oznacza małe szczypczyki pęseta, pinceta penseta Przykłady : - Aby...
hołota czy chołota - jak piszemy?
Znaczenie : 1. ludzie zachowujący się po chamsku, niekulturalnie, hałaśliwie 2. dawniej ludzie biedni Zasada : “hołota” piszemy przez “h” Pochodzenie : wyraz funkcjonował wcześniej jako “gołota” i określał biednych ludzi z niskich...
córka czy curka - jak piszemy?
Zasada : wyraz “córka” piszemy przez “ó” Podobne wyrażenia : córeczka, córuchna córka curka Przykłady : - Pani córka to bardzo zdolna dziewczyna. - Córka Joanny studiuje prawo. - Pojadę jutro z moją córką na wycieczkę rowerową.
może czy morze - jak piszemy?
Znaczenie “ może ” - jako partykuła - prawdopodobnie, przypuszczalnie, zapewne, chyba - 3 os l.p. od czasownika “móc” - mieć możliwość “ morze ” - obszar słonej wody Zasada : obie formy są poprawne i zależą od kontekstu wypowiedzi: -...
niekoniecznie czy nie koniecznie - razem czy osobno?
Znaczenie 1. niezupełnie 2. bez koniecznej potrzeby Zasada : cząstkę nie z przysłówkami w stopniu równym piszemy razem niekoniecznie nie koniecznie Przykłady : - To, że ta dziewczyna uśmiechnęła się do ciebie,...
po co czy poco - razem czy osobno?
Znaczenie : wyrażenie “po co” to pytanie o cel jakiegoś działania Zasada : wyrażenie “po co” zawsze piszemy rozłącznie Podobne wyrażenia : w jakim celu po co poco Przykłady : - Po co idziesz do sklepu? - Nie wiem, po co ci...
chwili czy chwilii - jak piszemy?
Zasada : rzeczowniki rodzaju żeńskiego w dopełniaczu l.p. mają końcówkę -i, dlatego poprawna forma to “chwili” chwili chwilii Przykłady : - W tej chwili posprzątaj pokój! - Przykro mi ale w tej chwili nie mogę Pani udzielić...
Polak czy polak - jak piszemy?
Znaczenie : obywatel Polski Zasada : nazwy mieszkańców danego kraju piszemy wielką literą Polak polak Przykłady : - Ona jest Polką, a jej mąż Grekiem. - Wielu Polaków wyemigrowało do Wielkiej Brytanii. - Większość Polaków...
nieprawda czy nie prawda - razem czy osobno?
Znaczenie : 1. jako rzeczownik w oznaczający kłamstwo, fałsz, oszustwo, wymysł 2. jako wykrzyknik: wcale nie, nic podobnego Zasada : partykułę “nie” z rzeczownikami piszemy łącznie. W znaczeniu “kłamstwo” lub jako wykrzyknik piszemy...
do zobaczenia czy dozobaczenia - razem czy osobno?
Znaczenie : zwrot używany przy pożegnaniu “do widzenia”, “wkrótce się zobaczymy” Zasada : przyimków nie łączymy z rzeczownikami, przymiotnikami - wyrażenia przyimkowe piszemy rozdzielnie do zobaczenia dozobaczenia...
niedługo czy nie długo - razem czy osobno?
Znaczenie : 1. wkrótce 2. krótko, przelotnie Zasada : partykułę “nie” z przysłówkami piszemy łącznie, analogicznie - “niebawem” niedługo nie długo Przykłady : - Dzieci już niedługo wrócą do szkoły. - Niedługo trwała ich...
na przykład czy naprzykład - razem czy osobno?
Znaczenie : wtrącone wyrażanie dodające niepełne wyliczenie (rzeczy, osób, zjawisk) Zasada : na przykład to wyrażenie przyimkowe, które zapisujemy rozłącznie; jako skrót zapisujemy “np.”. Po nim możemy postawić dwukropek, jeśli następuje...
nadziei czy nadzieji - jak piszemy?
Znaczenie : oczekiwanie lub możliwość spełnienia czegoś Zasada : Poprawna forma to “nadziei” w dopełniaczu (czego?), celowniku (czemu?) i miejscowniku (o czym?) Podobne wyrażenia : wiara, oczekiwanie, ufność, przeświadczenie nadziei...
żeby czy rzeby - jak piszemy?
Znaczenie : 1. partykuła - wyrażająca życzenie, ubolewanie - Żebyś chociaż raz umył okna! 2. spójnik - wprowadzający zdanie okolicznikowe celu - Jem tylko warzywa i owce, żeby schudnąć. Zasada : “żeby” piszemy zawsze przez “ż” Podobne...
drugi czy drógi - jak piszemy?
Znaczenie : drugi to liczebnik porządkowy Zasada : “drugi” piszemy przez “u” Pochodzenie : drugi pochodzi od słowa “drug”, co w językach wschodniosłowiańskich oznacza “przyjaciel”, z czasem to znaczenie zostało wyparte przez liczebnik...
na szyi czy na szyji - jak piszemy?
Zasada : forma “szyi” pochodzi od rzeczownika rodzaju żeńskiego “szyja”. Bez względu na wymowę piszemy po samogłosce “y” końcówkę “i” w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku - “szyi” szyi szyji Przykłady : - Na jej szyi pojawiły...
byłaby czy była by - razem czy osobno?
Zasada : osobowe formy czasownika zapisujemy łącznie z cząstką “by”, “byś”, “byśmy”. Pochodzenie : “byłaby” to czasownik w trybie przypuszczającym pochodzący od bezokolicznika “być”. byłaby była by Przykłady : - Gdyby nie...
zresztą czy z resztą - razem czy osobno?
Znaczenie : poza tym Zasada : “zresztą” piszemy łącznie Pochodzenie : “zresztą” to partykuła wprowadzające zdanie, które uzupełnia informacje zawarte wcześniej. Podobne wyrażenia : notabene, skądinąd, ponadto, w dodatku Uwaga :...
chaos czy haos - jak piszemy?
Znaczenie : stan bezładu Pochodzenie : “chaos” pochodzi z greki; zasada mówi, że w przypadku wyrazów obcojęzycznych zachowujemy oryginalną pisownię. Podobne wyrażenia : zamęt, zamieszanie, ferment, rozgardiasz chaos haos...
z kolei czy skolei - jak piszemy?
Zasada : wyrażenia przyimkowe piszemy rozdzielnie, zatem należy zapisać “z kolei” Podobne wyrażenia : następnie, pod rząd, z rzędu, potem z kolei skolei Przykłady : - Już drugi raz z kolei wygrała gema. - Wróciłam metrem,...
PR czy pijar - jak piszemy?
Zasada : poprawny zapis to PR; “pijar” to nazwa zakonnika zgromadzonego w zakonie pijarów, tak jak dominikanin, franciszkanin; Pochodzenie : “pijar” (“piar”) to fonetyczny zapis angielskiego skrótu PR (public relations) Podobne wyrażenia...
żetelne czy rzetelne - jak piszemy?
Znaczenie : zgodne z prawdą, należycie wypełniające obowiązki, Zasada : “rzetelne” piszemy przez “rz” Podobne wyrażenia : sumienne, solidne, prawdziwe, przekonujące, obiektywne, prawidłowe rzetelne żetelne Przykłady : -...
nie jeden czy niejeden - razem czy osobno?
Znaczenie : “niejeden” to zaimek informujący o tym, że coś dotyczy wielu osób, rzeczy, zwierząt itp. Zasada : “niejeden” jako zaimek piszemy łącznie Podobne wyrażenia : sporo, dużo, wielu Uwaga : “nie jeden” zapisujemy rozdzielnie...
dekold czy dekolt - jak piszemy?
Znaczenie : 1. część ciała poniżej między szyją, a biustem. 2. wycięcie w bluzce lub sukience Zasada : “dekolt” zapisujemy i wymawiamy z bezdźwięczną głoską “t” zarówno w mianowniku, jak i w pozostałych przypadkach. Pochodzenie :...
po południu czy popołudniu - razem czy osobno?
Znaczenie : pora dnia, która trwa od godziny 12 (południa) Zasada : “po południu” to wyrażenie przyimkowe, które zapisujemy rozdzielnie Wyjątek : popołudnie - czas/pora dnia która występuje “po południu” i trwa “do zmierzchu”. po...
sprzed czy z przed - jak piszemy?
Znaczenie : przyimek miejsca lub czasu Zasada : “sprzed” piszemy zawsze razem sprzed z przed Przykłady : - Nie kupiłam śmietany. Sąsiadka ostatnią sprzątnęła mi sprzed nosa. - Skąd odjazd? Sprzed domu. - Ten okaz...
za razem czy zarazem - razem czy osobno?
Zasada : “zarazem” w znaczeniu “równocześnie” piszemy łącznie Podobne wyrażenia : równocześnie, jednocześnie Uwaga : Wyrażenie “za razem” można zapisać rozdzielnie w znaczeniu “bezustannie”: Nie będę siedział z Tomkiem w ławce. Dzisiaj...
najlepszego czy naj lepszego - razem czy osobno?
Zasada : przedrostek “naj”, który tworzy stopień najwyższy przymiotników piszemy łącznie z resztą wyrazu. Pochodzenie : najlepszego - jest to przymiotnik w dopełniaczu, lub bierniku l.p. w stopniu najwyższym. Pochodzi od przymiotnika “dobry”...
online czy on line - razem czy osobno?
Znaczenie : czynność/działalność wykonywana przez Internet Zasada : piszemy łącznie “online” lub ew. on-line Pochodzenie : wyraz pochodzi z języka angielskiego online, on-line on line Przykłady : - Rekrutacja na kurs jest...
dziewczyną czy dziewczynom - jak piszemy?
Znaczenie : 1. dziewczyną - od “dziewczyna”; Narzędnik l.p. r. żeński (z kim?) 2. dziewczynom - od “dziewczyny” - Celownik, l.mn, r. niemęskoosobowy (komu?) Zasada : oba zapisy są poprawne, zależą od kontekstu dziewczyną zależy od...
możnaby czy można by - razem czy osobno?
Zasada : cząstki “by”, “bym”, “byś” piszemy rozdzielnie po wyrazach pełniących funkcję czasownika, np; można by, trzeba by, warto by, wolno by można by możnaby Przykłady : - Można by pójść na spacer. - Można by odnieść...
ból czy bul - jak piszemy?
Znaczenie : nieprzyjemne odczucie fizyczne lub psychiczne Zasada : “ból” piszemy przez “ó” bo wymienia się na “o” - ból bo boleć Podobne wyrażenia : bolesność, dolegliwość, żal, cierpienie, rozpacz, gorycz, ból bul Przykłady...
na pewno czy napewno – razem czy osobno?
Znaczenie : bez wątpienia, bez wątpliwości Zasada : wyrażenie przyimkowe zapisuje się rozdzielnie. Wyjątek : łącznie piszemy “naprawdę” Pochodzenie : wyrażenie składa się z przyimka na i dawnej formy przymiotnika w r. nijakim...
świeży czy swierzy - jak piszemy?
Znaczenie : 1. niedawno przyrządzony, zebrany, wyprodukowany 2. nieprzerobiony (nieugotowany) 3. ożywczy, o przyjemnym zapachu 4. wyglądający młodo, zdrowo 5. wnoszący coś nowego 6. nieużywany Zasada : “świeży” piszemy przez “ż”...
kąplet czy komplet - jak piszemy?
Znaczenie : zestaw stanowiący całość Zasada : słowo “komplet” zostało zapożyczone z języka francuskiego “complet” i zapisujemy je w oryginalnej wersji. Podobne wyrażenia : zbiór, zestaw, pakiet, komplet kąplet Przykłady :...
obejrzeć czy obejżeć - jak piszemy?
Zasada : Po samogłosce “j” piszemy “rz” Podobne wyrażenia : oglądać, przyglądać się, zerknąć, spojrzeć obejrzeć obejżeć Przykłady : - Dzisiaj obejrzę mój ulubiony serial na Netflix. - Obejrzyj się za siebie, to chyba Justyna...
podczas czy pod czas - razem czy osobno?
Znaczenie : 1. Przyimek informujący o zdarzeniu które miało miejsce jednocześnie z innym, o którym wspominamy - “podczas gdy” 2. Spójnik w znaczeniu “kiedy” Zasada : “podczas” piszemy zawsze łącznie Podobne wyrażenia : przy, w czasie, w...
dlatego czy dla tego - razem czy osobno?
Zasada : “dlatego” jako spójnik piszemy zawsze łącznie Pochodzenie : “dlatego” to spójnik, wprowadzający wyjaśnienie w zdaniu podrzędnym okolicznikowym przyczyny Podobne wyrażenia : z tej przyczyny, z tego powodu, więc Wyjątek :...