Gady kopalne nazywane są mezozoicznymi, ponieważ występowały i dominowały w tej erze. Były w tym czasie największymi zwierzętami - tzw. dinozaurami. Era mezozoiczna zaczęła się ok. 230 mln lat temu i trwała ok. 167 milionów lat. Nazywamy ją erą...
Gady mezozoiczne Gady kopalne żyły w erze mezozoicznej (obejmowała okres 230-65 milionów lat temu). Mezozoik "erą panowania gadów". Jedną z grup mezozoicznych gadów nazywa się dinozaurami. Gady opanowały różne środowiska: - W wodzie -...
Nazwa "skorupiaki" wzięła się oczywiście od twardych, wapiennych płytek, tworzących ochronną skorupę pokrywającą ciała tych zwierząt. Skorupiaki należą do tych stawonogów, wraz z owadami i pajęczakami. Z innymi stawonogami łączy je fakt...
Teoria Pangea prawdopodobnie została wymyślona przez jednego z ewolucjonistów czy kreacjonistów starej Ziemi. Według tej teorii, Pangea była superkontynentem istniejącym na Ziemi około 300 a 180 lat temu. Teoria Pangea jest najbardziej popularną...
Na ziemi żyje wiele milionów gatunków.Każdy z nich jest inny.Uporządkowanie tej ogromnej różnorodności organizmów jest niezbędne do poznania zrozumienia praw rządzących przyrodą.Koty domowe różnią się od siebie wieloma cechami, m.in. barwą...
Choroba beri-beri - skrajna forma awitaminozy (ściślej - hipowitaminozy) na skutek niedoboru witaminy B1. Kazimierz Funk wykrył i wyodrębnił w 1911 w otrębach ryżowych substancję, której brak wywołuje beri-beri i nazwał ją witaminą, tworząc...
RÓWNIK – najdłuższy równoleżnik (0 stopni) znajdujący się w jednakowej odległości od biegunów. Jego długość wynosi 4072 km. POŁUDNIK – mają kształt półokręgów i łączą ze sobą dwa bieguny Ziemi. POŁOŻENIE PLANETY ZIEMI - trzecia w kolejności...
Dodatnie znaczenie pierwotniaków w przyrodzie Niektóre z wiciowców żyją w symbiozie (we współpracy) z termitami (mieszkają u nich i trawią drewno, które zjadają termity), Pierwotniaki orzęsków, zamieszkujące układ pokarmowy bydła,...
Jeżeli nie będziemy dbać o swoje środowisko możemy je doprowadzić do zniszczenia. Do zniszczenia środowiska możemy zaliczyć np.: zanieczyszczenia powietrza, dziura ozonowa, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany. Niektórzy z nas nawet nie zdają sobie...
Wpływ hałasu na nasze zdrowie i zapobieganie hałasowi. Uszy Uszy wychwytują różne dźwięki, po czym zamieniają je na impulsy - specjalne informacje wysyłane do mózgu. Abyśmy mogli słyszeć, potrzeba do tego trzech wyspecjalizowanych części...
Wiele się słyszy ostatnio o: - ekstremalnych zjawiskach pogodowych takich jak powodzie, fale upałów, huragany i sztormy; - globalnym ociepleniu; - efekcie cieplarnianym; - redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jaki związek mają te zjawiska...
KOMÓRKA ZWIERZĘCA Komórki zwierzęce różnią się wielkością, kształtem i funkcjami. Na przykład komórka nerwowa człowieka ma kilka krótkich i jedną długą wypustkę rozgałęzioną na końcu. Jest...
Morze Bałtyckie ze wszystkich stron otoczone jest lądem, dlatego nazwane zostało morzem wewnątrz - kontynentalnym. Jest ono częścią oceanu Atlantyckiego. Z morzem północnym łączą się 3 cieśniny: Sund, Mały Bełt i Wielki Bełt. W południowej części...
Woda jest tak samo ważna dla utrzymania życia jak tlen i pożywienie. Bez wody umiera każde żywe stworzenie - roślina, zwierzę, człowiek. Cała woda, także woda z kranu, pochodzi z obiegu hydrologicznego: z oceanów, jezior i rzek, z pól i lasów, z...
W przyrodzie: - rozkład obumarłych szczątek roślinnych i zwierzęcych - są reducentami - tworzą próchnicę - biorą udział w procesie samooczyszczania się zbiorników wodnych - biorą udział w procesie mikoryzy W gospodarstwie: - służą jako...
Krew pełni następujące funkcje - dzięki hemoglobinie erytrocytów krew może rozprowadzać po organizmie tlen, a odprowadzać do płuc dwutlenek węgla (zobacz też: wymiana gazowa), - rozprowadza substancje odżywcze oraz witaminy i hormony, -...
Człowiek dysponuje pięcioma zmysłami, które informują go o tym co się dzieje wokół niego. Są to: wzrok, słuch, dotyk, węch i smak. Obecnie w fizjologii dodaje się jeszcze zmysł równowagi, a także wszelkie czynności związane z czuciem (np....
Owady społeczne, eusocjalne - są to owady stanowiące potomstwo jednej lub kilku samic żyjące w zorganizowanych społeczeństwach (koloniach), w których wytwarza się mniej lub bardziej zorganizowany podział pracy. Niekiedy spotyka się kilkugatunkowe...
SPRAWDZENIE WIADOMOŚCI: UKŁAD ROZRODCZY 1. Na czym polega rozmnażanie? 2. Wymień sposoby rozmnażania się i krótko je omów. 3. Jakie znasz sposoby rozmnażania bezpłciowego? 4. Omów krótko budowę i funkcje narządów rozrodczych męskich oraz...
RYBY - ciało pokryte skórą posiadającą łuski, na których dodatkowo znajduje się śluz zmniejszający tarcie wodne. PŁAZY - skóra jest cienka, elastyczna, wilgotna, gładka lub chropowata (np. u ropuchy). Zawiera gruczoły śluzowe a także jadowe....
Kozice mają oczywiście odpowiednie przystosowanie do życia w trudnym terenie górskim jak, np. dłuższe tylne kończyny, które pozwalają im żerować na stromych zboczach, zwinnie wspinać się w górę stoku, oraz łatwiej przeskakiwać ze skały...
Neurony, czyli komórki nerwowe to elementy, składające się na mózg i układ nerwowy. Komórki nerwowe zaczynają obumierać z chwilą narodzenia i nie mogą być zastąpione nowymi. To jedyne komórki organizmu, które się nie odradzają, chociaż ich...
Roślinność w dorzeczu Amazonki tworzy warstwy. Najwyższe drzewa osiągają 55 m wysokości. Korony niższych drzew dochodzą do 30 m wysokości i tworzą zwarty gąszcz. Im niżej, tym drzew jest więcej. W wilgotnym lesie równikowym rośnie wiele roślin,...
Wśród tych kolorowych, wrzaskliwych ptaków jest, niestety, wiele gatunków zagrożonych wyginięciem. Znamy około 330 gatunków papug, z czego prawie wszystkie żyją w ciepłych klimatach. Odżywiają się niemal wyłącznie pokarmem roślinnym - owocami,...
Muchy i komary na ogół napawają ludzi odrazą, ponieważ roznoszą choroby i zanieczyszczają żywność. Jednak wiele gatunków muchówek odgrywa ważną rolę w przyrodzie, rozkładając martwą materie organiczną. Muchówki tworzą rząd dwuskrzydłych -...
Tajemnicze i niedostępne, pełne groźnych niespodzianek: śmiertelnie kąsających węży i owadów, trujących roślin, zarazków, tropikalnych chorób i wrogich plemion tubylców. Odpychające i fascynujące zarazem źródło niezwykłych przeżyć przyrodniczych i...
1. Zdrowa, nieuszkodzona skóra jest skuteczną barierą przed czynnikami szkodliwymi dla organizmu. Wymień najważniejsze zasady higieny, które pozwalają ochronić skórę przed chorobami. Odp. - stosowanie na przemian ciepłych i zimnych pryszniców...
Fotosynteza ma bardzo duże znaczenie dla życia na ziemi, ponieważ: - Wytwarzany jest tlen, dzięki któremu możemy oddychać, buduje on też warstwę ozonową, która chroni nas przed szkodliwym działaniem promieni UV. - Dzięki tlenowi przez miliony...
Park narodowy Yellowstone- położony w USA, na terenie trzech stanów: Idaho, Montana, Wyoming. Park obejmuje część Gór Skalistych wraz z dolinami rzek Yellowstone i Snake Park ten został utworzony ustawą Prezydenta Granta z 1 marca 1872 roku jako...
Kiedyś ,a dokładnie 1000 lat temu na powierzchni Polski występowało mnóstwo lasów. Jednak gdy tylko ludzie zaczęli uprawiać role to wycinali drzewa, żeby mieć miejsce na pola. W XV i XVI wieku drzewa sprzedawano, a w XVIII wieku i na początku XIX...
Higiena oka polega na ochronie przed nieprzyjaznymi czynnikami środowiskowymi oraz nawilżaniu narządu wzroku tak, aby zapewnić mu optymalny poziom filmu łzowego. W tym celu zalecane jest: - odpowiednie nawilżanie spojówki i rogówki, -...
Lasy -płuca ziemi, filtrują powietrze, pochłaniają dwutlenek węgla i zanieczyszczenia. W zamian dają ludziom i wszystkim zwierzętom, tlen niezbędny do życia oraz do istnienia. To ekosystem pełen bioróżnorodności, choć w ścisłym powiązaniu jak...
Parzydełkowce Stułbia: a) jest stułbio płazem b) występuje w wodach słodkich, ma postać workowatego polipa. c) jest przytwierdzona do podłoża stopą. d) ciało budują trzy warstwy: - zewnętrzna ekoderma - śrd mezoglea - wewn entoderma...
Wyżyny to obszary położone na ogół na wysokości powyżej 300 m n.p.m., choć w Polsce nazywamy tak obszary leżące powyżej 200 m n.p.m. Wyżyny znajdują się na każdym kontynencie. Mogą być równinne, faliste lub pagórkowate. Niektóre z nich są położone...
U kręgowców podobnie jak u roślin komórki łączą się w tkanki. To grupy komórek o podobnej budowie, funkcji oraz przemianie materii. Tkanki łączą się w narządy. Nabłonkowa (nabłonek) Tkanka ta może mieć następujące kształty: płaski,...
TRAWIENIE BIAŁEK Trawienie cukrów rozpoczyna się w żołądku. Polega na stopniowym ich rozkładzie do uzyskania wolnych aminokwasów, które są dobrze rozpuszczalne i łatwo się wchłaniają. Gruczoły znajdujące się w ścianach żołądka wydzielają...
KOMÓRKA - jest to podstawowa żywa jednostka. Odżywia się i oddycha, rośnie, zazwyczaj może się dzielić KOMÓRKA BEZJĄDROWE JĄDRO EUKARIOTYCZNE...
Paprotniki są to pierwsze organowce. Zasiedlają zwykle podmokłe tereny środowiska lądowego. Występują w lasach strefy umiarkowanej oraz w wilgotnych lasach równikowych. Nieliczne gatunki potrafią żyć w wodzie. Większość paprotników to rośliny...
Paprotniki są to lądowe rośliny tkankowe, rozmnażające się bezpłciowo za pomocą zarodników. Maja przemianę pokoleń z wyraźną przewagą sporofitu, ale ich gametofit, zwany przedroślem, jest zazwyczaj jest jeszcze niezależną i samodzielną rośliną. Do...
Żyją m.in. w glebie i ściółce leśnej. Ciało mają obłe lub grzbieto - brzusznie spłaszczone, segmentowane. Mają dużą zdolność regeneracji (odtwarzania) różnych części ciała. Do pierścienic żyjących wyłącznie w glebie należą...
Budowa dżdżownicy świadczy o przystosowaniu do życia w glebie. Cechy: - wydłużony kształt ciała - umożliwiają poruszanie się w szczelinach gleby - przód w kształcie klina i drążenie korytarzy. - nabłonek pokrywający ciało, który...
Dżdżownice drążą tunele, zjadając jednocześnie glebę, wraz z zawartymi w niej szczątkami organizmów roślinnych i zwierzęcych. Powoduje to przemieszanie i napowietrzenie gleby, a także użyźnienie jej wydalinami tych zwierząt, bogatymi w związki...
Podczas prac w ogródku na pewno każdy z nas widział dżdżownice. Najczęściej można je zobaczyć po ulewnych deszczach. Wówczas, chroniąc się przed utonięciem, opuszczają masowo swoje podziemne korytarze. Te niezmiernie ciekawe organizmy należą do...
Składniki odżywcze Początek drogi ku zdrowemu, pełnowartościowemu żywieniu to właściwy dobór produktów żywnościowych. Wymaga on pewnych informacji, związanych ze składem artykułów spożywczych i potrzebami ludzkiego organizmu. Poniżej...
Woda to jeden z podstawowych składników pokarmowych, który jest niezbędny do życia. Stanowi szczególnie cenny składnik diety organizmów. Jej zawartość decyduje o nasileniu lub osłabieniu procesów życiowych każdego organizmu. Woda ma bardzo...
Bakterie - grupa mikroorganizmów, stanowiących osobne królestwo. Są to jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej. Badaniem bakterii zajmuje się bakteriologia, gałąź mikrobiologii. Cechą charakterystyczną budowy komórek...
Funkcje szkieletu - dźwiganie ciężaru całego ciała - nadawanie organizmowi wielkości i kształtu - ochrona niektórych narządów przed urazami - wytwarzanie komórek krwi - gromadzenie substancji mineralnych Aparat ruchu Czynny: -...
Budowa czaszki a) mózgoczaszka: - kość czołowa - kość potyliczna - kość ciemieniowa - kość skroniowa - kość klinowa b) trzewioczaszka: - kość nosowa - kość jarzmowa - szczęka - żuchwa Budowa kręgu - trzon kręgu - łuk kręgu -...