Szczęście
Wizja kobiety w poezji Anny Świrszczyńskiej
Na ogół nie wymienia się jednym tchem wśród utworów feministycznych wierszy Anny Świrszczyńskiej. A jednak kreację kobiety mówiącej w tych wierszach (którą zapewne trzeba utożsamiać z autorką) można by uznać za feministyczną. Bohaterka tych utworów realizuje się w tradycyjnych rolach społecznych, jest matką, babcią, córką, kochanką, jednakże niekonwencjonalnie, tzn. niezgodnie ze stereotypami, mówi o własnej kobiecości. Zwraca uwagę motyw obcości partnerów seksualnych, ich rywalizacji, a...
Marzenia o fabryce
Do działania mobilizują natomiast bohatera Ziemi obiecanej Władysława Reymonta– Karola Borowieckiego – jego marzenia o fabryce. Cóż z tego, kiedy realizacja tych marzeń owocuje niemoralnymi działaniami: wykorzystywaniem robotników, krzywdzeniem i zdradzaniem narzeczonej, wreszcie rozstaniem z nią. Borowiecki ostatecznie spełnia swe marzenie: staje się bogaczem i właścicielem wielkiej fabryki jako mąż Mady Müller. Gdy jednak po latach spotyka dawną narzeczoną, okazuje się człowiekiem...
Klęska Fausta
Podobnie nie mają szans na spełnienie marzenia bohaterów o życiu wiecznym, zatrzymaniu czasu, powrocie młodości albo szczęściu absolutnym, absolutnym spełnieniu. Syzyf, próbujący oszukać bogów, bo nie chce umrzeć, zostaje skazany na okrutną karę. Faust oddaje duszę diabłu i w zamian za to zostaje odmłodzony o trzydzieści lat, zyskuje miłość i wszystko to, czego pragnie. A jednak nigdy nie dostąpi całkowitego spełnienia, w dodatku grozi mu utrata duszy (taki podpisuje cyrograf). Na szczęście...
Mezalians sługi z panem
W Dolinie Issy Czesława Miłosza szlachcic Romuald Bukowski żeni się z usługującą mu chłopką Barbarką i jest bardzo szczęśliwy, choć w okolicy związek ten traktowany jest jako mezalians. Także w Bożej podszewce Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz Maria Jurewiczowa swata swoją romansującą ze wszystkimi służącą ze zubożałym starym szlachcicem – Mickiewiczem, mieszkającym w bardzo zaniedbanym gospodarstwie.
Z biedy do pałacu
Licznych ubogich bohaterów spotykamy w baśniach. Kopciuszek czy właściciel kota w butach nie mają pieniędzy, ale mają dobre serca i za to zostają wynagrodzeni szczęśliwym życiem. Skąpcy zaś zostają wystrychnięci na dudka i ukarani za swą chciwość, brak wrażliwości, złe serca... Nieco inaczej jest w dramacie Juliusza Słowackiego, którego tytułowa bohaterka Balladyna wprawdzie pochodzi z ubogiej chatki, ale grzeszy żądzą władzy i chciwością,dlatego zabija siostrę rywalizującą z nią o względy...
Ślub rozwiązaniem konfliktów
Więcej szczęścia będą mieli bohaterowie Zemsty Aleksandra Fredry: Wacław i Klara, których ślub przekreśli ostatecznie konflikt pomiędzy domem Cześnika i Rejenta. Podobnie zaręczyny i zapowiadany ślub Tadeusza i Zosi z Pana Tadeusza zlikwiduje niezgodę i spór pomiędzy domami Horeszków i Sopliców.
Wieś współczesna groteskowo
Groteskowo odważył się pokazać polską wieś Witold Gombrowicz w Ferdydurke . Komicznie pokazał relacje między panem a chłopem i prymitywizm mieszkańców wsi. W jego utworach ( Ferdydurke , Pornografia ) narasta konflikt między państwem a chłopstwem, grozi rewolucja; państwo odgradza się od chłopstwa barierą form i rytuałów – pustych, nic nieznaczących już, ale akcentujących różnice między klasami. Inny groteskowy obraz wsi, już powojennej, stworzył Edward Redliński w powieści Konopielka ....
Ogród
Zakwitały marcinki przy drewnianym płotku Tyś się temu przyglądał mój szanowny kotku Tyś widział martwą osę i dwie muchy w locie I brzozę tę co zmarła tuż przy owym płocie Ja tam dół wykopałem tyś zasnął w tym dole Krążyły nad nim osy w swoim wielkim kole (...) Brzozy żaby marcinki wszystko jest tożsame Wszystko wchodzi wychodzi przez ogromną bramę Przez bramę brzóz marcinków i gnijących jeży Może tam coś jest jeszcze – coś w co nikt nie wierzy (Jarosław Marek Rymkiewicz, Ogród...
Samotność zbrodniarza
Samotność jest także konsekwencją każdej zbrodni. Samotna jest Balladyna,bohaterka dramatu Juliusza Słowackiego, przez pewien czas tylko sprzymierzona w swych zbrodniczych działaniach z Kostrynem, samotna jest pani, która zabiła pana z ballady Mickiewicza Lilije , samotni są Makbet i jego żona winni zbrodni królobójstwa, a potem kolejnych, będących jej konsekwencją. Ich chwilowymi powiernikami bywają pustelnicy, Makbeta wspiera żona, jednakże ostatecznie każdy z bohaterów pozostaje sam ze...