Pozytywizm

POZYTYWIZM

Wielkie dzieła pozytywistyczne

Chora, umierająca

Smutny wizerunek schorowanej umierającej matki utrwaliła zwłaszcza literatura pozytywizmu. Sprawcą nieszczęścia kobiety nie są zwykle niewdzięczne dzieci, lecz nędza, ubóstwo i wynikające z nich zaniedbanie, złe warunki życia, brak środków na leczenie. Np. w noweli Marii Konopnickiej Nasza szkapa matka wegetuje w ubogim domu, z którego wyprzedaje się kolejne sprzęty. W końcu umiera, źle leczona, niedożywiona, osierocając dzieci. Za późno przywieziona do szpitala bohaterka jednej z...

Pozytywistka idealistka

Nauczycielka, bezinteresownie lub za skromne wynagrodzenie przekazująca wiedzę swoim uczniom, chętna do niesienia pomocy najuboższym, wcielająca w życie hasła pracy u podstaw pojawia się często w literaturze pozytywizmu. Bohaterka powieści dojrzałego realizmu Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej – Justyna Orzelska chce po ślubie osiąść w zaścianku Bohatyrowiczów i bezinteresownie uczyć wiejskie dzieci, którymi i tak od dawna się zajmuje. Niekiedy udzielanie lekcji podreperowuje nader trudną...

Polska wojenna

A jednak w momentach ważnych, momentach klęsk i zwycięstw powracają heroiczne tony. Motyw ojczyzny pojawia się nie tylko w dramatach romantycznych i całej literaturze romantyzmu i pozytywizmu, traktującej o narodowych zwycięstwach ( Trylogia , Krzyżacy ) i powstaniach. Tony patriotyczne dostrzeżemy także w poezji w przededniu II wojny światowej (tyrtejski Bagnet na broń Broniewskiego) czy poezji dokumentującej codzienność bombardowań i walki (pieśni powstania warszawskiego, tom...

Kobieta inteligentka

Pozytywizm przynosi pierwsze obrazy kobiet inteligentek. Bohaterka A...B...C... Elizy Orzeszkowej Joanna Lipska uczy za małe pieniądze dzieci sąsiadów, by wspomóc domowy budżet, ale też po to, by oświecić umysły małych uczniów. Madzia Brzeska, pogodna, naiwna, żartobliwie nazywana przez Bolesława Prusa emancypantką ( Emancypantki ), zarabia jako nauczycielka pensji i prywatna guwernantka. Postać guwernantki pojawi się też w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej (panna Terenia, która, gdy dzieci...

Pozytywizm: Ważni bohaterowie literaccy

Andrzej Kmicic – główny bohater Potopu Henryka Sienkiewicza. Początkowo jest zabijaką, lubi wypić, ale z powodu miłości do Oleńki zmienia się w żarliwego patriotę i bohatera. Stanisław Wokulski – kupiec, właściciel wielkiego domu galanteryjnego; ambitny, zdolny, odnoszący sukcesy. Kocha nieszczęśliwie Izabelę Łęcką i ta pełna idealizmu miłość upodabnia go bohaterów epoki wcześniejszej. Pełna poświęceń praca, by zdobyć kobietę, pozwala go jednak zakwalifikować jako pozytywistę....

Pozytywistyczna literatura powszechna

• Ojciec Goriot (Honoré de Balzac) – wycinek z pełnego kontrastów życia Paryża z początku XIX w. Zestawienie starego Goriota i młodego Rastignaca mieszkających w tanim pensjonacie pokazuje, że w świecie zawsze toczy się walka, a środkami są kłamstwo, podstęp i zdrada wszystkich zasad. • Opowieść wigilijna (Karol Dickens) – w atmosferze Bożego Narodzenia samotny skąpiec spotyka kilka postaci z zaświatów; przechodzi metamorfozę i zaczyna rozumieć, że w życiu trzeba dzielić się...

Pozytywizm : Zapamiętaj te pojęcia

• Bohater realistyczny – człowiek silny i aktywny; dąży uparcie do wyznaczonego celu, podejmuje walkę z tymi, którzy mu się sprzeciwiają. W jego życiu nie ma elementów mitycznych ani fantastycznych.

Oddająca życie za dzieci

Stąd już tylko krok do poświęcenia Stasi Bozowskiej – bohaterki utworu Stefana Żeromskiego Siłaczka , kontynuującego pozytywistyczne ideały. Bozowska jest nauczycielką idealistką, nie wybiera jak jej znajomi z Warszawy (np. doktor Obarecki) łatwego życia w mieście czy miasteczku, ale uczy w trudnych warunkach na zapadłej wsi. W efekcie zaraża się od swoich uczniów tyfusem i umiera; dawny kolega, lekarz, przypadkiem odnajdujący ją jako pacjentkę w wiejskiej głuszy, nie jest już w stanie jej...

Pozytywistyczne obrazki nędzy

Mimo iż obrazy ludu znajdziemy też w utworach romantycznych, najpełniej nędza chłopów i biedoty miejskiej zostanie przedstawiona w epoce pozytywizmu, np. w obrazkach i nowelach Marii Konopnickiej, nowelach i opowiadaniach Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza. W takich utworach jak Jaś nie doczekał , W piwnicznej izbie , Przed sądem , Nasza szkapa Maria Konopnicka portretuje ubóstwo ciemnych, nieogrzewanych słońcem izb, w których panuje głód, chłód, bieda i smutek,...

Pozytywizm : Zapamiętaj tych pisarzy

Adam Asnyk (1838-1897) – poeta i dramatopisarz, znany jednak głównie dzięki wierszom. Pisał pod pseudonimem El...y. Jego twórczość była dość popularna w tamtych czasach, ale już np. Wyspiański nazywa go „wypchanym orłem”. Pisał kunsztownie,stroficznie, ale przez to jego poezja ma dziś wygląd i wydźwięk staroświecki. Maria Konopnicka (1842-1910) – poetka i nowelistka,pisała pod pseudonimem Jan Sawa. W ówczesnych czasach jej poezja była bardzo popularna, podobnie jak i Obrazki – utwory...

Pozytywizm : Co nam zostało?

• Tradycja poezji realistycznej.

Kosmopolityzm

A wszystko po francusku; globus na stoliku; Buduar szklni się złotem, pełno porcelany, Stoliki marmurowe, zwierciadlane ściany. Zgoła przeszedł mój domek warszawskie pałace. (Ignacy Krasicki, Żona modna ) Kosmopolityzm, czyli bezkrytyczne zapatrzenie w obce wzorce i przenoszenie ich na grunt polski, piętnowała polska literatura, zwłaszcza oświecenia i pozytywizmu. Dziś jest to termin raczej nieużywany, zapomniany i niemodny. Czyżby ze względu na popularność idei wspólnej Europy? Do...

Pozytywizm : Literatura polska

• Daremne żale (Adam Asnyk) – poeta przypomina, że przemijanie nie pozwoli nam wrócić do dawnych czasów, trzeba więc poszukać sobie nowego miejsca w świecie. • Do młodych (Adam Asnyk) – poeta pokazuje, że warto równoważyć postęp tradycją. Postuluje szacunek dla dawnych zwycięstw, bo przecież i te dzisiejsze już wkrótce ustąpią miejsca nowościom. • Krzyżacy (Henryk Sienkiewicz) – powieść o walce Polaków z zakonem krzyżackim. Sienkiewicz sięgnął po gwarę góralską, by...

Cechy i idee literatury pozytywistycznej

Eksponowanie wątków historycznych. Literatura tendencyjna i dynamiczny rozwój publicystyki propagującej idee nowej epoki. Proza realistyczna i naturalistyczna. Utylitaryzm i dydaktyzm literatury.

Pozytywizm : Nazwa epoki i ramy czasowe

Nazwa „pozytywizm” pochodzi z książki zawierającej cały program epoki, czyli z Wykładów filozofii pozytywnej Augusta Comte’a.W XIX w. pod pojęciem „pozytywny” rozumiano: realny, praktyczny i pożyteczny. Tak też opisywano filozofię epoki. Ale nazwa ta odnosi się wyłącznie do epoki literackiej w Polsce, w Europie obowiązuje termin „realizm”. W Polsce epoka ta obejmuje okres od roku 1864 (klęska powstania styczniowego) do roku 1880 (debiuty modernistów, które umownie otwierają epokę Młodej...

motyw cierpienia

Cierpienie-odczuwanie bólu fizycznego lub moralnego, męka, męczarnia. BIBLIA Księga Hioba Hiob, z powodu zakładu między Bogiem a Szatanem , znosi liczne cierpienia-traci cały dobytek, umierają jego dzieci, zostaje dotknięty trądem. Chrystus...

Program pozytywistów

Omów założenia europejskiego pozytywizmu Według francuskiego filozofa Augusta Comte’a żyjącego w pierwszej połowie XIX wieku słowo pozytywny znaczy – realny, nie odbiegający od rzeczywistości; użyteczny, służący konkretnym celom; ścisły; pewny...

Motyw narcystyczny

· Wyjaśnienie pojęcia „narcyzmu” Narcyzm to bezkrytyczne umiłowanie siebie, zachwycanie się własną urodą Narcyz to człowiek zakochany w sobie · Przedstawienie mitologicznego Narcyza, który odrzucił miłość nimfy Echo, za co został ukarany...

Czy można pogodzić w sztuce tradycje antyczne i chrześcijańskie z problemami codziennego życia? Rozważ kwestię na przykładzie trzech epok literackich: średniowiecze, renesans, pozytywizm.

KONSPEKT Czy można pogodzić w sztuce tradycje antyczne i chrześcijańskie z problemami codziennego życia? Rozważ kwestię na przykładzie trzech epok literackich: średniowiecze, renesans, pozytywizm. Teza Przedstawienie na podstawie tekstów...

Porównaj kreacje postaci kobiecych w literaturze romantyzmu pozytywizmu i Młodej Polski. Zastanów się, co jest przyczyną zróżnicowania się wyobrażeń kobiety w kolejnych epokach XIX wieku.

Kultura europejska od samych swoich początków była kulturą patriarchalną, czyli taką, gdzie uprzywilejowaną pozycję zajmują mężczyźni. To oni władali narodami, tworzyli sztukę, kreowali historię świata. Lecz przy dokładniejszym spojrzeniu na to...

„A jeśli komu droga otwarta do nieba, tym co służą ojczyźnie...”Jaki obowiązek wobec ojczyzny pojmowali bohaterowie literaccy z epoki pozytywizmu, Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego?

Na przestrzeni dziejów widzimy, że Polacy chociaż należeli do różnych obozów patriotycznych różnili się sposobem działania, jeżeli chodziło o zagrożoną ojczyznę zawsze potrafili się zjednoczyć, wspólnie walczyć o to by była wolna. Ojczyzna jest...

Ponadczasowy charakter "Lalki".

Zapewne najdonioślejszym dziełem polskiej dziewiętnastowiecznej literatury jest powieść pt.: „Lalka” napisana przez Bolesława Prusa. Książka została wydana w 1890 roku i stopniowo, przez lata zdobywała sobie coraz to większe rzesze czytelników....

Podstawy filozoficzne Pozytywizmu.

Upadek powstania styczniowego przyniósł konsekwencje świadomościowe: przekonanie, że bez sprzyjającej sytuacji międzynarodowej nie ma szans na powodzenie powstania zbrojnego, stąd zwrot w stronę problematyki gospodarczo - społecznej i...

Naturalizm na podstawie utworu "Germinal" Emila Zoli.

Bujny rozkwit powieści okresu pozytywizmu zarówno w Polsce jak i w Europie sprawił, iż właśnie wokół niej rozgorzała około 1880 roku żywa polemika. Tematem sporu nie była twórczość rodzima, lecz obca, francuska, reprezentująca nowy kierunek...

Żydzi w twórczości pozytywistów – obcość czy odmienność?

Pozytywizm to epoka poważnych przemian niemalże we wszystkich dziedzinach. Następuje rewolucja techniczna, zmienia się spojrzenie ludzi na świat. Jednym z głównych haseł pozytywistycznych była asymilacja Żydów, czyli głębsze włączenie ludności...

Zdobywanie pieniędzy, czy poświęcenie się idei służebnej? - "Lalka".

W ostatnich czasach pieniądz zyskał niezwykle silną pozycje, Przeniknął niemalże do wszystkich sfer życia człowieka, zarówno tych materialnych, jak i duchowych. Jako kolejny wynalazek potomków Adama i Ewy zdążył nas już od siebie uzależnić i...

Socjologia w pigułce

Rodzina → przedmiot zainteresowań socjologii. Socjologia jako nauka ma 1,5 wieku, stosunkowo młoda nauka, moment narodzin socjologii 1837r. August Comte opublikował „Kurs nauki pozytywnej” 4 tom-socjologia.Różne definicje...

Sciąga z lektur epokami

Antyk: Horacy-Egzeni monumentum, O co poeta prosi Apollina; Safona-(Zazdrość, Pogarda dla nieznanej poezji); Owidiusz-Przemiany, Sztuka kochania;Homer-Iliada, Odyseja;Sofokles-Antygona; Biblia: Symonides-Lamentacje; Salomon-Pieśń...

Pytania na maturę ustną

Od antyku do pozytywizmu. 1. Ustosunkuj się do stwierdzenia: Współczesny człowiek powinien znać Biblię nie tylko ze względów religijnych. 2. Różne sposoby nawiązań do Biblii w literaturze współczesnej. 3. Gatunki literacki w Biblii. Wybrane...

Kto był twoim zdaniem - szczęśliwszy w życiu? Rzecki - naiwny, pełen złudzeń czy Wokulski - sceptyczny wobec świata, siebie?

Na pytanie postawione w hipotezie można odpowiedzieć tylko w jeden sposób, mianowicie porównując historie życia obu bohaterów. Wokulski był osobą, która reprezentuje idealistów epoki pośredniej, z pogranicza romantyzmu i pozytywizmu. Wybitnie...

Nowele pozytywistyczne.

NOWELISTYKA POZYTYWISTYCZNA NOWELA AUTOR PROBLEMATYKA „Szkice węglem” H.Sienkiewicz Jest to przykład noweli ludowej będącej krytyką sytuacji panującej na wsi w czasie zaborów. Sienkiewicz krytycznie ocenia stosunki społeczne panujące w...

Cytaty.

STAROŻYTNOŚĆ Ksiega Genesis "Uczynmy czlowieka na wyobrazenie nasze (...) i niech panuje nad wszystka ziemia" Ksiega Hioba "Czlowiek zrodzony z niewiasty dni krotkich jest pelen klopotu" Ksiega Koheleta "Marnosc nad...

Romantyzm czy pozytywizm? Serce czy rozum? Indywidualizm czy służba innym? Walka czy praca? Poezja czy proza życia? Ideały której epoki wydają Ci się bliższe i bardziej odpowiadają współczesności?

Romantyzm czy pozytywizm? Serce czy rozum? Indywidualizm czy służba innym?... Odpowiedzenie na to pytanie nie jest łatwym zadaniem. Nie tylko dlatego, że porównanie dwóch kompletnie różnych epok literackich jest trudne, tym bardziej, że obie...

„Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka - dokonaj analizy i interpretacji porównawczej tych dwóch wierszy.

„Odę do młodości” Adama Mickiewicza jak i wiersz Adama Asnyka „Do młodych” można uznać za manifesty literackie, gdyż utwory te wyrażają założenia programowe nadchodzącej epoki, zwiastują nadejście czegoś nowego, innego, a pokolenie wprowadzające...

Polskie ugrupowania socjalistyczne, narodowe i ludowe wobec idei niepodległości Polski na przełomie XIX i XX wieku – dokonaj analizy porównawczej treści programów politycznych i metod działania.

Jak wiadomo gdy Polska znalazła się pod zaborami próbowano za wszelką cenę odzyskać niepodległość i uwolnić się spod jarzma trzech zaborców. Najciężej jednak mieli Polacy mieszkający w zaborze pruskim i rosyjskim. Na nich to bowiem spływało...

Pozytywista wobec dziedzictwa przeszłości - Wokulski.

Stanisław Wokulski jest jednym z bohaterów powieści Bolesława Prusa „Lalka”. Reprezentuje osobowość na styku dwóch światów: romantycznego i pozytywistycznego. Bliska jest mu twórczość największych polskich romantyków, a przede wszystkim Adama...

Czy pozytywistyczne kryteria oceny bohaterów mogą być aktualne.

W czasach, kiedy Eliza Orzeszkowa podkreślała wartość pracy trudno było nawet przewidzieć, że kiedyś nastaną takie lata, że ludzie zapragną pracować, ale wobec bezrobocia te starania okażą się jedynie marzeniami. Dzisiaj wiele osób traci pracę z...

Moja ocena doktora Judyma.

Dr Judym jest głównym bohaterem powieści Stefana Żeromskiego pt. „Ludzie bezdomni”. Jest to postać, której cechy odzwierciedlają zarówno pozytywistę, jak i romantyka; człowieka, który pragnie zjednoczyć się z ludzmi niższej klasy oraz ma aspiracje...

Henryk Sienkiewicz.

SIENKIEWICZ HENRYK, pseud. Litwos (1846–1916), prozaik i publicysta; od 1869 publicysta „Tygodnika Ilustrowanego”, „Przeglądu Tygodniowego”, „Gazety Polskiej”, 1874–78 współwydawca „Niwy”, 1882–87 red. „Słowa”; występował przeciw antypol. polityce...

Spór pozytywistów z romantykami oraz ich stanowisko wobec Romantyzmu. Pozytywistyczny wzorzec osobowy.

Literatura w romantyzmie dążyła do roli przewodniczki narodu, natomiast poeta jego przywódcy. W pozytywizmie również miało to miejsce, aczkolwiek tej epoce podstawą poezji była wiedza, a nie natchnienie. W tamtych czasach prasa była centrum życia...

Wizerunek miasta w literaturze drugiej połowy XIX - "Lalka" B. Prusa.

Temat miasta rzadko pojawiał się w literaturze przed XIX wiekiem. Ostoją był wtedy dworek szlachecki oraz wieś. Pisano o nim raczej niechętnie, a nawet nieprzychylnie przedstawiając je jako zagrożenie dla ziemiańskiego życia. Idea ta przewijała...

Główne tematy i problemy podejmowane przez literaturę pozytywistyczną.

Zasadniczą metodą pisarzy epoki pozytywizmu był realizm, pojmowany jako zasada prawdziwego i wiernego odtwarzania rzeczywistości. Terminem realizm posługujemy się jako nazwą historyczną dominującego w sztuce europejskiej XIX w. prądu odmiana...

Według Szekspira "Świat jest teatrem, a aktorami ludzie". A kto wyznacza im rolę: Bóg, fatum, człowiek, przypadek, historia?

Literatura od swych zaczątków stała się źródłem ideałów, postaw i wzorców osobowych. W utworach powstałych po utracie przez Polskę niepodległości można odnaleźć wiele wartości, które należy cenić, gdyż prezentują idee godne naśladowania. Zarówno w...

Motyw młodości

Młodość - młodzi ludzie, których obserwujemy podczas nabywania przez nich życiowego doświadczenia, dorzewania do dorosłości. Pierwsza kategoria: dorastający zwyczajnie, w realiach swojego świata. Jest to dorastanie klasyczne, zawierające to,...

Praca jako czynnik odradzający i umoralniający jednostkę i społeczeństwo. Czy teza jest nadal aktualna?

Nasz naród znowu przegrał powstanie. Nie utraciliśmy niepodległości, bo tej już od dawna nie było nam dane znać, ale przegraliśmy znacznie więcej - wiarę, tę którą z taką żarliwością i zapałem podtrzy-mywali w podbitym narodzie nasi wieszcze....

Romantyzm w oczach twórców późniejszych epok.

Tradycja romantyczna w Polsce to element zupełnie inny niż romantyzm europejski, choćby niemiecki, w najczystszym wydaniu Goethego. Dzieje się tak dlatego, że w naszej kulturze i naszej historii romantyzm odegrał szczególną rolę. Specyfika epoki w...

Obraz obcego w "Lalce" jakie są źródła antysemityzmu.

„U nas, panie niby u Żydów jak się młodzi zejdą to oni nie zajmują się jak u państwo tańcami, komplementami, ubiorami, głupstwami, ale oni albo robią rachunki, albo oglądają uczone książki, jeden przed drugim zdaje egzamin (...), U, nas ciągle...

Literatura Pozytywizmu Warszawskiego.

Literatura tego okresu rozwijała się gł. w Warszawie (związana z liberalnym i demokr. programem tzw. młodej prasy) oraz w Krakowie. Pozytywiści, zwł. warsz. tzw. młodzi (A. Świętochowski, P. Chmielowski, także E. Orzeszkowa), przeciwstawiali...