Lalka
Kobieta zimna jak lalka
Inną metaforę kobiety lalki stosuje w swej mistrzowskiej powieści Lalka Bolesław Prus. Krytycy przypisywali w tej książce rolę lalki Izabeli Łęckiej – pięknej i chłodnej arystokratce, która uwodziła mężczyzn i doprowadziła niemal do szaleństwa (a być może i zguby) warszawskiego kupca Stanisława Wokulskiego. Piękna i ubrana jak lalka, nie czuła jednak nic, bawiły ją hołdy i adoracja, flirty i bywanie w towarzystwie, strojenie się – wszystko jedno: czy na bale i spacery, czy kwesty...
Ludzie – marionetki na scenie życia
Metafizyczna interpretacja Lalki eksponuje scenę, w której stary Ignacy Rzecki bawi się marionetkami dekorującymi wystawę sklepową. Zachowuje się wtedy jak dziecko, a jednocześnie snuje nie najweselsze refleksje na temat sensu ludzkiego życia, przemijania i zbędności wszelkich naszych starań i wysiłków, które i tak do niczego nie prowadzą. Ten motyw: ludzie podobni od lalek, życie podobne do teatru jest stary jak literatura. Już Kochanowski porównywał ludzi do „łątek” (czyli kukiełek)...
Kobieta zabawka
Nora, bohaterka dramatu Henryka Ibsena , traktowana jest przez męża– Torwalda jak zabawka służąca do rozweselania zajętego poważnymi sprawami małżonka, jak duża lalka, bawiąca się dziećmi – małymi lalkami, a nie matka, partnerka, dorosła kobieta. Każde wyjście z tej roli jest nieakceptowane. Dlatego Nora świetnie gra lalkę – piękną, wystrojoną, szczęśliwą, radosną, beztroską,rozszczebiotaną, której jedynym przewinieniem jest podjadanie słodyczy. Nikt nie wie, że Nora kryje wielką...
Nora – kobieta lalka
Jak dziecko, bezwolne i zdolne jedynie do beztroskiej zabawy, traktuje swą żonę bohater dramatu Henryka Ibsena Dom lalki – Torwald Helmer. Sam piastuje odpowiedzialne stanowisko, zarabia na dom, a po żonie spodziewa się, że będzie wciąż roześmianą dziewczynką, służącą rozrywkom męża. Toteż przebiera ją, obmyśla jej strój na bal kostiumowy, uczy tańczyć, traktuje z pobłażaniem, nie dopuszczając nawet do siebie myśli, że żona może mieć jakiekolwiek problemy... A Nora je ma – kiedyś...
Lalka, marionetka
Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława, Wszytko to minie jako polna trawa; Naśmiawszy się nam i naszym porządkom, Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom. (Jan Kochanowski, O żywocie ludzkim ) Niekiedy, podczas tych samotnych zajęć, w starym subiekcie budziło się dziecko. Wydobywał wtedy i ustawiał na stole wszystkie mechaniczne cacka. Był tam niedźwiedź wdrapujący się na słup, był piejący kogut, mysz, która biegała, pociąg, który toczył się po szynach, cyrkowy pajac, który cwałował...
Kosmopolici z Lalki
Kosmopolitami są niewątpliwie arystokraci z Lalki . Panna Izabela Łęcka chętnie porozumiewa się z ludźmi ze swej sfery w obcych językach, choć nie ma takiej realnej potrzeby, po prostu należy to do dobrego tonu. Chętnie wypuszcza się w zagraniczne podróże, nawet gdy ojciec nie ma na nie pieniędzy. Te wojaże są dla niej rozrywką i oznaką pozycji społecznej, podobnie jak stroje i zwracanie się do ojca: „papo”. Beli, podobnie jak Telimenie, wydaje się zapewne, że paryskie niebo jest...
Pozytywizm : Literatura polska
• Daremne żale (Adam Asnyk) – poeta przypomina, że przemijanie nie pozwoli nam wrócić do dawnych czasów, trzeba więc poszukać sobie nowego miejsca w świecie. • Do młodych (Adam Asnyk) – poeta pokazuje, że warto równoważyć postęp tradycją. Postuluje szacunek dla dawnych zwycięstw, bo przecież i te dzisiejsze już wkrótce ustąpią miejsca nowościom. • Krzyżacy (Henryk Sienkiewicz) – powieść o walce Polaków z zakonem krzyżackim. Sienkiewicz sięgnął po gwarę góralską, by...
Żydzi w twórczości pozytywistów – obcość czy odmienność?
Pozytywizm to epoka poważnych przemian niemalże we wszystkich dziedzinach. Następuje rewolucja techniczna, zmienia się spojrzenie ludzi na świat. Jednym z głównych haseł pozytywistycznych była asymilacja Żydów, czyli głębsze włączenie ludności...
„Dowodzi się, że data urodzenia w olbrzymnin stopniu determinuję los człowieka” – zaprezentuj swój sąd na ten temat odwołując się do postaw bohaterów literackich XIX i XXw.
Czym jest czas ? Nie wiem czy ktoś się głębiej nad tym zagadnieniem zastanawiał. Zapewne wiele osób odpowiedziałoby na to pytanie w bardzo prosty sposób, że czas to czwarty wymiar naszej egzystencji mierzony w dniach, niekiedy sekundach. W...
"Polska to hołota tylko im złota - czy „Polska to piękna rzecz”? Uzasadnij, wykorzystując znane Ci utwory literackie.
Od najdawniejszych lat literatura podejmowała problemy narodowe i społeczne. Wielu twórców kultury charakteryzowała troska o losy ich Ojczyzny i o przyszłość jej obywateli. Swoją twórczością pragnęli wpłynąć na ludzi, którzy mieli decydujący wpływ...
„Życia nie wolno trwonić, życiem należy dać świadectwo sensu swojego istnienia”. Jaki komentarz do tej wypowiedzi odnajdujesz w wybranych utworach literackich?
Człowiek od zawsze szukał sensu swojego istnienia. Każdy z nas jest jedyny w swoim rodzaju i w innych wartościach doszukuje się swojego spełnienia. Niektórym przychodzi to szybko, drudzy szukają przez całe życie, aż w końcu go odnajdą. Są i tacy...
Czy poświęcić się zdobywaniu pieniędzy czy idei służebnej? W jakiej mierze odpowiada na to pytanie „Lalka” a jakiej wiedzy na ten temat dostarcza współczesne życie?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Pomocna może się tu okazać postać Stanisława Wokulskiego, który został postawiony przed dokładnie takim samym wyborem. Czy gromadzić pieniądze i z ich pomocą zdobyć kobietę swoich marzeń, czy te...
Wybrane pytania na ustną maturę.
1.Wiele wątków i punktów widzenia w „Lalce” B. Prusa. „Lalka” jest utworem wielowątkowym o skomplikowanej strukturze tematycznej i narracyjnej. Daje panoramiczny ogląd społeczeństwa polskiego w końcu lat 70-tych XIX w. Przynosi szeroką wiedzę...
Według Szekspira "Świat jest teatrem, a aktorami ludzie". A kto wyznacza im rolę: Bóg, fatum, człowiek, przypadek, historia?
Literatura od swych zaczątków stała się źródłem ideałów, postaw i wzorców osobowych. W utworach powstałych po utracie przez Polskę niepodległości można odnaleźć wiele wartości, które należy cenić, gdyż prezentują idee godne naśladowania. Zarówno w...
Praca jako czynnik odradzający i umoralniający jednostkę i społeczeństwo. Czy teza jest nadal aktualna?
Nasz naród znowu przegrał powstanie. Nie utraciliśmy niepodległości, bo tej już od dawna nie było nam dane znać, ale przegraliśmy znacznie więcej - wiarę, tę którą z taką żarliwością i zapałem podtrzy-mywali w podbitym narodzie nasi wieszcze....
Obraz obcego w "Lalce" jakie są źródła antysemityzmu.
„U nas, panie niby u Żydów jak się młodzi zejdą to oni nie zajmują się jak u państwo tańcami, komplementami, ubiorami, głupstwami, ale oni albo robią rachunki, albo oglądają uczone książki, jeden przed drugim zdaje egzamin (...), U, nas ciągle...
Wynalazcy i ich wynalazki. Co na ten temat napisali Bolesław Prus (zacytowany fragment „Lalki” ) i Stefan Żeromski (znany Ci wątek szklanych domów w „Przedwiośniu” ).
W „Lalce” ukazany świat w dobie kapitalizmu, gdzie dobre materialne i własne korzyści stały na pierwszym miejscu. Hasła pracy u podstaw i pracy organicznej zamiast powszechnego dobrobuty stworzyły nowa klasę wyzyskiwaczy. W takiej epoce poznajemy...
Literatura reagująca na wydarzenia; sztuka na usługach; utylitaryzm pewnych epok.
Oświecenie i pozytywizm to dwie epoki, w których dostrzegamy ogromny wpływ literatury i sztuki na człowieka. Wartościowa stała się jedynie sztuka reagująca na wydarzenia - tzw. sztuka na usługach. Przewodnim terminem tych dwóch epok jest...
"Bo wykonać mi trzeba dzieło wielkie, pilne, bo z tych kruszców dla siebie serce wykuć muszę [...]" (L. Staff). Czy człowiek może być kowalem swojego
WSTĘP. A. Znane przysłowie mówi, że każdy jest kowalem swojego losu. Mądrość ludowa każe wierzyć w możliwość kreowania własnego życia, nadawania mu kształtu zbliżonego do naszych marzeń i pragnień. Przekonanie to wydaje się bliskie także L....
"Lalka" powieść sukcesu czy klęski?
W powieści Bolesława Prusa pt. „Lalka” autor bardzo realistycznie spogląda na ówczesny obraz społeczeństwa Warszawy. Mimo tego, że postacie występujące w utworze są fikcyjne, ich charakter i sposób bycia jest bardzo zbliżony do ludzi żyjących w...
Który z programów: polskich romantyków czy polskich pozytywistów jest ci bliższy i dlaczego? Uzasadnij wybór.
Romantyzm i pozytywizm ukształtowały odmienne modele bohatera literackiego. Było to nieuniknione, gdyż niewiele jest w historii literatury okresów, które aż tak by się między sobą różniły. Romantyzm to dominacja uczucia nad rozumem, idea...
"Lalka" jako powieść o straconych złudzeniach.
''Lalka'' jest powieścią realistyczną z drugiej połowy XIX-ego wieku. W tym utworze Bolesław Prus najpełniej wyraził swoje pozytywistyczne poglądy. Odzwierciedlały one idee epoki, między innymi kult pracy i nauki, pracę organiczną oraz pracę u...
Inteligent w literaturze XX wieku – jaki jest?
Po rewolucji przemysłowej, a najbardziej po powstaniu styczniowym zaczęła w Polsce wzrastać liczba mieszkańców miast oraz rola mieszczaństwa i inteligencji w społeczeństwie. Myśląc o przyszłej, niepodległej Polsce szuka się warstwy społecznej,...
"Lalka" - powieść o karierze czy o klęsce.
Bohaterem powieści, którego losy zostały poddane wątpliwości w temacie jest Stanisław Wokulski. Jest to człowiek, który dzięki swojej pracy i determinacji, ze zwykłego subiekta sklepowego stał się „wielkim panem”. Karierą – możemy nazwać jego...
Don Kichot na polskich drogach, czyli literackie postacie idealistów i marzycieli różnych epok literackich
Idealistów i marzycieli zawsze można było spotkać wśród „zwykłych” śmiertelni-ków. Można powiedzieć, że każdy z nas ma w sobie cząstkę z idealisty, a na pewno każdy posiada lub posiadał jakieś marzenia i cele. W związku z tym, kogo tak naprawdę...
Artysta w literaturze poszczególnych epok.
Artysta — Twórca lub odtwórca dzieła sztuki; człowiek obdarzony talentem wyróżniającym go spośród innych. Kuł-tura i potoczne wyobrażenia przypisują artyście nadwrażliwość, wyostrzone spojrzenie na świat i ludzi. Zwykle stosuje się do artysty...
Człowiek w więzieniu bez ścian - twoje refleksje na temat "Lalki" Bolesława Prusa.
Przełom 1878 roku i 1879. Warszawa, Paryż, Zasławek, Skierniewice. Arystokraci: Tomasz Łęcki, Izabela Łęcka, Prezesowa Zasławska, Julian Ochocki, Kazimierz Starski, Kazimiera Wąsowska, Książe, Baron Krzeszowski, wśród nich Stanisław Wokulski....
Cierpienie – siła niszcząca człowieka, czy kształtująca jego osobowość? Rozwiń problem na podstawie wybranych problemów literackich.
„Zachciało mu się szczęścia, zachciało mu się prawdy, zachciało mu się wieczności, patrzcie go!” pisze Wisława Szymborska w swoim wierszu pt. „Sto pociech”. To chyba jedyna prawda, jaką bez wątpienia można wygłosić o człowieku. Każdy z nas...
Motyw mieszczaństwa w literaturze na przestrzeni wieków.
Mieszczaństwo – mieszkańcy miast bez rodowodu szlacheckiego. W różnych krajach rozwój mieszczaństwa zależnie od warunków i gospodarczych przebiegał w inny sposób. Mieszczaństwo angielskie osiągnęło wysoki status już w XVII w., francuskie w wieku...
Żyć życiem innym niż większość. Twoje rozważania o wybranych bohaterach literackich idących własną drogą.
W momencie przyjścia na świat rozpoczyna się nasze życie , od tej chwili jesteśmy skazani na pobyt na Ziemi. W świecie zła i przemocy musimy odnaleźć drogę , która doprowadzi nas do dobra i pozwoli nam godnie przeżyć swoje życie. Niestety nie...
Wybrani bohaterowie "Nad Niemnem" i "Lalki". W poszukiwaniu celu i sensu życia.
„Lalka” i „Nad Niemnem” powstały w różnych okresach historycznych, przez co ich tematyka jest także nieco odmienna. Pierwsza z wymienionych powieści została napisana przez Bolesława Prusa u schyłku epoki pozytywizmu. Natomiast utwór Elizy...
„Czyż jest moją winą, że urodziłem się Żydem? […] Jakim prawem najpierw uczyniony zostałem Żydem, aby następnie być skazanym za żydostwo?”. Słowa bohatera „Początku” uczyń mottem rozważań na temat postaw nietolerancji.
Już od drugiej połowy XIX wieku nasilał się konflikt między Polakami a Żydami. Wtedy to powstały bojówki antyżydowskie, zaczęto organizować napady na Żydów, niszczyć ich domy i warsztaty pracy. Po I wojnie światowej ukształtował się stereotyp Żyda...
"Lalka" - konspekt
"Lalka" - jest jedną z trzech, obok “Faraona” i “Emancypantek”, jego najważniejszych powieści. W nich najpełniej wyraził swoje pozytywistyczne poglądy, które sprowadzają się do stwierdzenia, iż pisarz poprzez dzieło powinien prezentować postawę...
Które z poznanych koncepcji losu człowieka, modeli postaw ludzkich zabierzesz ze sobą na dalszą drogę życia? Uzasadnij wybór.
Już w czasach starożytnych literatura nie tylko kształciła i rozwijała uczucia estetyczne, ale także pełniła funkcję wychowawczą. Różni autorzy na przełomie wieków przedstawiali rozmaite wzorce moralne, czyli wzorce oparte na zasadach...
"Romantycy muszą wyginąć, to darmo; dzisiejszy świat nie dla nich..." ocena postaw bohaterów "Lalki"
Romantycy muszą wyginąć, to darmo; dzisiejszy świat nie dla nich...” - Powyższe słowa bohatera „Lalki” uczyń mottem rozważań na temat oceny postawy bohaterów „Lalki” oraz spróbuj je odnieść do czasów tobie współczesnyc Przytoczone w temacie...
"Jak żyć - spytał mnie ktoś, kogo ja miałam zapytać o to samo!" (Wisława Szymoborska) Poszukaj sposobów na życie udane w utworach różnych epok literackich.
W momencie przyjścia na świat rozpoczyna się nasze życie , od tej chwili jesteśmy skazani na pobyt na Ziemi. W świecie zła i przemocy musimy odnaleźć drogę , która doprowadzi nas do szczęśliwego życia i pozwoli nam je godnie przeżyć. Niestety nie...
Przedstaw postawy młodych wobec wyzwań historii na przykładzie wybranych utworów literackich.
Patrząc na dzieje ludzkości poprzez pryzmat minionych wieków, możemy zauważyć, iż wydarzenia historyczne wywierają znaczący wpływ na kształtowanie się postaw młodych pokoleń. Człowiek dorastający, szuka celu życia, wartości, którymi przyjdzie mu...
"Lalka" Bolesława Prusa wyrazem rozczarowania społeczeństwem polskim (idealiści polscy na tle społecznego rozkładu).
Jest to obraz trzech pokoleń Polaków, romantycznych idealistów, pozytywistycznych realistów i pokolenia przejściowego, do którego zalicza się Wokulski; rozkład społeczeństwa, jego wady pokazane zostały nam oczami idealisty, jakim jest Rzecki...
Jaki jest sens życia?
Życie cóż to takiego? Przelotna mgiełka, która trwa jedną chwilkę. Życie to coś najpiękniejszego, cudownego a zarazem to najcięższa praca, na którą każdy musi być przygotowany. Rodząc się bierzemy na swoje barki ogromną odpowiedzialność za...
Różne ujęcia motywu cierpienia w literaturze, odwołując się do przykładów z różnych epok
Trzeba sobie zadać na początku pytanie czym jest dla nas cierpienie? Cierpienie stanowi nieodłączny element ludzkiego życia. Tak jak miłość, radość, szczęście, tak i cierpienie jest jednym z wielu doznań ludzkich. Cierpimy, ponieważ mamy uczucia,...
Kobiecość - dar czy przekleństwo? Przedstaw sposoby ukazywania kobiet w literaturze.
Model płci pięknej i jej kobiecości ewoluował przez wieki, coraz śmielej ukazując naturę niewiast. Jednak pomimo upływu czasu kobiecość nadal, pozostając tajemniczą i frapującą, utrzymuje męski świat w niepewności. Literaci często podejmowali...
Miłość jako zywioł budujący lub niszczący w życiu bohaterów literackich.Omów na wybranych przykładach
„Świat bez miłości jest martwym światem” A.Camus. Miłość jest uczuciem ,o którym bardzo często pisze się w literaturze. Według Małego Słownika Języka Polskiego miłość to gorące, namiętne uczucie do...
Lalka - jako powieść o miłości, powieść o narodzinach polskiego kapitalizmu, powieść panorama społeczna
MIŁOŚĆ „Lalka” jest powieścią o obfitej zawartości zagadnień społecznych. W problematykę społeczną została też uwikłana romansowa historia Wokulskiego. Wokulski uwikłał się w miłość mieszczanina do pięknej arystokratki, zepsutej przez wychowanie...
A czymże ja jestem…? Oceń miejsce i rolę bohatera w trzech różnych światach widzianych przez niego w gmachu kościoła. Wykorzystaj znajomość całego utworu.
Gdyby wczytać się dokładniej w treść Lalki, można w niej odszukać nie tylko ‘trzy światy Wokulskiego’. Tutaj każdy bohater na swój sposób ocenia i szufladkuje to, co go otacza i samodzielnie formułuje logiczne wytłumaczenie takiego podziału....
"Wielki to grzech nie umieć spostrzec własnego szczęścia" - potraktuj myśl Rubena jako punkt wyjścia do pisemnych rozważań na temat bohaterów, którzy tak samo mogliby powiedzieć o sobie.
Szczęście – jest pozytywną emocją, związaną z jakimiś doświadczeniami. Każdy człowiek dąży do niego. Pragnie zrealizować swoje plany życiowe, chce założyć rodzinę, dąży ku stabilizacji materialnej. Jednakże szczęście to nie tylko dobra...
"Być czy mieć?" - odnośnie bohaterów "Lalki" Bolesława Prusa.
Życie przepełnione jest pytaniami, na które przychodzi nam prędzej czy później udzielić odpowiedzi. W pewnym momencie zmusza do podejmowania decyzji, które rzucają swój cień na całą jego resztę. Jednym z takich przykładowych pytań jest,...
Portret ojca w literaturze. Przedstaw i porównaj wybrane przykłady.
Wiele napisano utworów poświęconych tematyce ojcowskiej, motyw bowiem ojca wciąż budzi wiele emocji. Bogata galeria ojców: zmarłych, żyjących, idealizowanych i demonizowanych wypełnia karty literatury od wieków... Są wśród nich ojcowie surowi i...
Kobieta-istota fascynująca czy irytująca? Oceń postawy wybranych bohaterek literackich
Kobieta od zarania dziejów uważana za uosobienie piękna, wdzięku i wrażliwości, stała się wdzięcznym tematem dzieł literackich. Obok urody i zalet jej charakteru twórcy ukazywali też wady tego ?lepszego? rodzaju ludzkiego. Ich wizerunek zmieniał...
Nazywam się Wokulski, wspominam miłość do panny Łęckiej.
Nazywam się Stanisław Wokulski. Jako młody chłopak pracowałem jako pomocnik kelnera w barze u Hopfera, a tam również uczyłem się po nocach. W 1861 roku zrezygnowałem z z prac, zamieszkałem u Rześkiego, gdzie najpierw uczyłem się na kursach...
Różne obrazy miłości w literaturze polskiej. Porównaj wybrane utwory dowolnych epok.
?Gdybym... znał wszystkie tajemniece i posiadł wszelką wiedzę, i wszelką możliwą wiarę, tak iż bym góry przenosił, a miłości bym nie miał, byłbym niczym...? List św. Pawła do Koryntian Miłość bowiem niejedno ma imię: do Boga, świata, ojczyzny,...