Maryja
Chrystus orędownik
Nie zawsze twórcy pokazują Chrystusa tak bezsilnego i – martwego. Inny nurt utworów ukazuje nam Chrystusa orędownika, zbawiającego nas. To do niego – Bożyca, czyli Syna Bożego – zwracają się za pośrednictwem Maryi i Jana Chrzciciela wierni w pierwszym polskim hymnie narodowym Bogurodzica. Proszą o „zbożny pobyt” na ziemi, a po śmierci o życie wieczne w niebie, czyli „rajski przebyt”.
Maryjne motywy
Matka Boska Częstochowska ubrana perłami Cała w złocie i brylantach modli się za nami Aniołowie podtrzymują jej ciężką koronę I jej szaty co jak noc są gwiazdami znaczone Ona klęczy i swe lica gdzie są rany krwawe Obracając gdzie my wszyscy patrzy na Warszawę (Jan Lechoń, Matka Boska Częstochowska ) W Wielką Sobotę Florentynka wybrała się z jednym ze swoich psów do kościoła, żeby poświęcić jedzenie. Włożyła do koszyka słoik mleka, bo tylko to miała w domu. (...) w Jeszkotlach...
Kult dziewictwa
Kult dziewictwa w polskiej kulturze także częściowo wiąże się z postacią Maryi. Do niej – dziewicy i matki – modli się bohaterka Ogniem i mieczem , Helena Kurcewiczówna, potem Skrzetuska. Modlą się też do niej i inni bohaterowie Trylogii , między innymi w Potopie król Jan Kazimierz, Andrzej Kmicic, Kiemlicze (ojciec i synowie – wyrachowani, ale dzielni, często przywołujący imię Maryi).
Matka Boska – adresatka modlitw poetów i żołnierzy
Polska poezja utrwala wiele próśb kierowanych do Maryi.Wśród wierszy wojennych Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego znajdziemy pisaną w obozie jenieckim Matkę Boską Stalagów . W P amiętniku z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego czytamy o układanych przez ludność cywilną modlitwach i litaniach, a w Mieście niepokonanym Kazimierza Brandysa o zbieraniu się przy podwórkowych kapliczkach.
Matka Boska romantyków
Imię Maryi pojawia się też w utworach romantycznych. Echa kultu maryjnego pobrzmiewają w Inwokacji do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, w której poeta dziękuje Matce Boskiej Ostrobramskiej za cudowne uzdrowienie w dzieciństwie oraz błaga ją o „powrócenie cudem na ojczyzny łono” lub choćby przeniesienie „duszy utęsknionej/do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych”. W III części Dziadów czytamy o tym, jak Gustaw-Konrad (bluźnierca) broni imienia Maryi przed obrazą: JANKOWSKI (...)...
Deesis w poezji
W polskiej pieśni skierowanej do Matki Boskiej – Bogurodzicy , również odnajdujemy ten motyw. Jan Chrzcicieli Matka Boska wstawiają się do Syna Bożego za wiernymi. Za ich pośrednictwem modlący proszą o „zbożny pobyt” na ziemi, a po śmierci o „rajski przebyt”. Jan Chrzciciel potraktowany zostaje w Bogurodzicy zupełnie inaczej niż Maryja – jest jedynie orędownikiem, podczas gdy Maryja jest Matką Bożą. Stworzona zostaje więc swoista hierarchia: najpierw Bóg Ojciec i Jego Syn, potem niemal...
Dziewictwo jako wartość
Dziewictwo Maryi, bezdyskusyjne według Kościoła katolickiego, podawane w wątpliwość np. w apokryfach, według których Maryja po Jezusie miała jeszcze kilkoro dzieci, jest wartością podkreślaną w licznych pieśniach religijnych i utworach literackich. Już najstarszy polski hymn narodowy – średniowieczna pieśń Bogurodzica – wymienia dziewictwo jako atrybut Maryi („Bogurodzica dziewica Bogiem sławiena Maryja”). Naśladujące Maryję święte dziewice także cenią tę wartość. Żywoty świętych...
Deesis
Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja, U twego syna Gospodzina matko zwolena, Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kiryjelejson. Twego dziela Krzciciela, bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy... (Bogurodzica) Motyw deesis występuje zarówno w malarstwie, jak i poezji. Prawdopodobnie przeniknął ze sztuk plastycznych do literatury. Spotykamy go w najstarszym polskim hymnie narodowym – Bogurodzicy i na licznych ikonach.
Bogurodzica Dziewica
Kult Maryi, Matki Bożej, dziewicy głosi pierwszy polski hymn narodowy Bogurodzica . Odnajdujemy w nim motyw deesis – prośbę do syna Bożego przekazywaną, zupełnie jak na ikonach, za pośrednictwem Jana Chrzciciela i Maryi. O tym, iż polscy rycerze śpiewali pod Grunwaldem przed decydującą bitwą z Krzyżakami Bogurodzicę , pisze Henryk Sienkiewicz w Krzyżakach . Do najstarszej polskiej pieśni religijnej odwoła się kilka wieków później romantyczny wieszcz Juliusz Słowacki w powstańczym wierszu...
Przewrotne teksty z Maryją w tle
Niekiedy imię Maryi pojawia się w nieco innym kontekście,w przewrotnych tekstach kultury, będących nie tylko odbiciem kultu maryjnego, ale i refleksją na temat sztuki czy poezji.Konstanty Ildefons Gałczyński w wierszu Serwus, madonna nonszalancko traktuje świętość: Nie gardź wiankiem poety, łotra i łobuza; Znają mnie redaktorzy, zna policja konna, A tyś jest matka moja, kochanka i muza – Serwus, madonna? (Konstanty Ildefons Gałczyński, Serwus, madonna ) Czy słowo odnoszone zwykle...
Obrona Jasnej Góry
J edną z najbardziej znanych scen literatury polskiej jest obrona Jasnej Góry z Potopu Henryka Sienkiewicza. Przemiana duchowa Kmicica, bohaterska obrona klasztoru i świętego obrazu przed zbezczeszczeniem przez Szwedów, procesje na murach prowadzone przez księdza Kordeckiego,wysadzenie kolubryny przez Kmicica – te obrazy każdy chyba Polak zna bardzo dobrze. Jasna Góra ukazana w Potopie jest symbolem wciąż żywego kultu maryjnego w Polsce oraz szczególnej opieki Matki Boskiej (nazywanej...
Średniowieczny obraz Matki Boskiej cierpiącej
Obraz Matki Boskiej cierpiącej, ukazanej jako kobieta i matka umierającego syna, a nie wyniosła postać o cechach niebiańskich, znajdujemy w średniowiecznej polskiej pieśni Posłuchajcie bracia miła ( Żale Matki Boskiej pod krzyżem ), zwanej też Lamentem ( Plautem ) świętokrzyskim . Przedstawiona w tym utworze Maryja dzieli się swym bólem i cierpieniem z innymi matkami, rozpacza nad męką i śmiercią syna, nie potrafi pogodzić się z tak straszliwym niezawinionym cierpieniem własnego...
Biblijne obrazy Maryi
Najbardziej znane i najczęściej utrwalane w dziełach plastycznych sceny z życia Maryi to: zwiastowanie (moment, w którym archanioł Gabriel obwieszcza jej, że pocznie i urodzi Syna Bożego), narodzenie Chrystusa w ubogiej stajence, ucieczka przed gniewem Heroda do Egiptu, poszukiwanie zagubionego Jezusa i odnalezienie go w świątyni, wesele w Kanie Galilejskiej, spotkanie z Jezusem podczas drogi krzyżowej i pod krzyżem... We wszystkich tych rolach Maryja jawi się jako posłuszna wykonawczyni...
Nieporozumienia wokół deesis
Wielu myliło postać Jana Chrzciciela z postacią drugiego Jana, ewangelisty, stąd nieraz błędnie przedstawiano wstawiających się do Boga Maryję i Jana– pod krzyżem.
Kreacje matek w literaturze.
Niewątpliwie najważniejszą rolą, jaką może spełniać kobieta jest rola matki, która wychowuje swe dzieci na szlachetnych i uczciwych ludzi, prawych obywateli i szczerych patriotów. To matka w głównej mierze kształtuje osobowość dziecka, wpływając...
"Pasja"
Kilkanaście godzin od momentu, w którym wyszedłem z toruńskiego kina Grunwald w kwietniowe popołudnie, to, o czym chciałbym powiedzieć wciąż nie ma jeszcze określonego kształtu. Do filmu, dzięki któremu Mel Gibson zapisze się złotymi zgłoskami w...
Maria z Dzieciątkiem - Simon Vouet POPRAWIONA
Autorem obrazu "Maria z Dzieciątkiem" jest Simon Vouet. To francuski malarz żyjący na przełomie XVI i XVII wieku. Interesował się problemem światłocienia. Był nadwornym malarzem Ludwika XIII. Malował m.in. obrazy o tematyce religijnej....
Motyw Matki
Kobieta przeznaczona do tego, by być matką, staje się najważniejszą osobą w życiu człowieka. To ona je wychowuje, uczy rozróżniania dobra od zła, kształtuje jego osobowość i charakter, daje podstawy do dalszego funkcjonowania. To ona wprowadza...
O czystości i łagodności w Świętej Rodzinie
O czystości i łagodności w Świętej Rodzinie Czystość zwyczajna polega na wyrzeczeniu się wszelkich grzesznych przyjemności. Czystość nadzwyczajna polega na wyrzeczeniu się wszystkich seksualnych przyjemności, które w zwykłych warunkach są...
Tryptyk "Sąd Ostateczny".
Tryptyk „Sąd Ostateczny” pędzla Hansa Memlinga powstał w latach 1464 – 1473. Autor przelał swoje wyobrażenia Raju, Piekła i Czyśćca na płótno i stworzył zachwycające ilością barw i pełne symboliki dzieło, którego widok zapiera dech piersiach. W...
Macierzyństwo
Co dla przeciętnego szesnastolatka kryje się pod tym terminem? Macierzyństwo to fakt posiadania dziecka przez kobietę i bycia matką – tak wygląda encyklopedyczne znaczenie tego słowa. Macierzyństwo to przede wszystkim podstawowe powołanie...
Na podstawie interpretacji porównawczej "Bogurodzicy" oraz "Lamentu świętokrzyskiego" wskaż i omów najważniejsze cechy polskiej średniowiecznej pieśni maryjnej.
„Bogurodzica” oraz „Lament świętokrzyski” należą do pieśni średniowiecznych. Ukazują one nam dwie różne postawy Maryi, które spróbuję przybliżyc. „ Lament świętokrzyski” przedstawia nam wydarzenie, które miało miejsce w Wielki Piątek. Wtedy to...
Ewolucja ideału kobiety w literaturze średniowiecza i renesansu
Kobiety od najdawniejszych czasów były uznawane za istoty słabsze i wrażliwsze od mężczyzn. W związku z tym, nigdy nie były traktowane na równi z nimi. Uważano je za symbol tajemniczości, piękna i doskonałości. Przez stulecia w literaturze i...
Motyw Maryjny na przełomie różnych epok
Encyklopedia Powszechna Gutenberga podaje taką definicje wyrazu Maria :Jest to matka Jezusa. W języku kościelnym Bogarodzica, Najświętsza panna, Matka Boska. Ewangelie poza opisami narodzenia Jezusa i jego Męki mało o niej wspominają. Poza tym jej...
Jak kształtowały się relacje Bóg – człowiek w tradycji antycznej, średniowiecznej i współczesnej?
Bóg w życiu człowieka odgrywał zawsze bardzo ważną rolę, począwszy od antyku poprzez średniowiecze, aż do czasów współczesnych. W czasach antycznych główną księgą, która opowiadała o przygodach ówczesnych herosów była mitologia. Mitologia...
Recenzje filmu pt. "Pasja" Mel'a Gibson'a
Krzyż na ramionach Ks. Andrzej Luter Jest to film porażający autentyzmem, realizmem, wręcz naturalizmem. Okrucieństwo Męki Pana staje się dla widza przeżyciem traumatycznym. Ma rację ks. prof. Waldemar Chrostowski, wybitny biblista, kiedy mówi,...
Kobieta jako bohaterka literacka
KOBIETA JAKO BOHATERKA LITERACKA. PRZEDSTAW ZAGADNIENIE, ODWOŁUJĄC SIĘ DO WYBRANYCH DZIEŁ Galeria kobiet w literaturze jest niesłychanie bogata. Przez wieki wykreowane zostały różne typy kobiet i różne role oraz zadania powierzano im. Kobiety...
Wizerunki Maryi powszechne w literaturze średniowiecza
Wizerunki Maryi były bardzo powszechne w literaturze średniowiecza. Autorzy, którzy często pozostawali anonimowi nawiązywali do sceny cierpienia Matki Boskiej pod krzyżem. Zwracali się do Niej także z prośbą o wstawiennictwo u swojego Syna. W...
Święta Rodzina jako wzór jedności interpersonalnej
WSTĘP Poznawanie życia i cnót Świętej Rodziny jest zadaniem bardzo pouczającym i niezwykle pasjonującym. Ks. Jan Berthier poświęcił niemałą cześć swego kapłańskiego życia na poznawanie i opisywanie Świętej Rodziny poprzez zgłębianie jej cnót....
Obraz kobiety w literaturze
Na przestrzeni wieków w literaturze stały jest motyw kobiety. Od bezbronnej i wiernej to morderczyni lub kobiety przebiegłej. Dla każdego poety stanowi ona co innego, niekiedy jest muzą i natchnieniem, a czasem obiektem zła. Uważam, że najbardziej...
Posłuszeństwo Bogu i wypełnianie przepisów Prawa w Świętej Rodzinie
Posłuszeństwo Bogu i wypełnianie przepisów Prawa w Świętej Rodzinie Ze szczerego umiłowania Boga w przypadku Świętej Rodziny wypłynęło pragnienie pełnienia i umiłowanie woli Bożej oraz podporządkowanie się tej woli. Takie pełnienie woli Bożej...
Czy wybór to unikanie trudnych sytuacji? Odwołując się do losów wybranych bohaterów literackich, rozważ wybór, którego musieli dokonać.
Czy wybór to unikanie trudnych sytuacji? Odwołując się do losów wybranych bohaterów literackich, rozważ wybór, którego musieli dokonać. W swojej pracy postaram się, przedstawić bohaterów literackich, którzy dokonując wyboru nie unikali...
Stanisław Wyspiański "Madonna z Dzieciątkiem Caritas"
Na obrazie Stanisława Wyspiańskiego "Madonna z Dzieciątkiem Caritas", jest przedstawiona jest kobieta z dzieckiem na rękach. Z tytułu dzieła można wnioskować, że kobietą tą jest Maryja. Ma ona dugie blond włosy; ma na sobie fioletową suknię a na...
Nawiązania do Biblii w literaturze i sztuce
Biblia, czyli Pismo Święte, jest cennym darem od Boga. Dowiadujemy się z niej prawdy o Bogu- kim On jest i jakich zasad się trzyma. Biblię spisywano przez 1600 lat, poczynając od roku 1513 p.n.e., a zajmowało się tym 40 mężczyzn. Składa się z 66...
Analiza wiersza K. K. Baczyńskiego pt. "Modlitwa do Bogarodzicy".
W wierszu K. K. Baczyńskiego pt. „Modlitwa do Bogarodzicy” podmiotem lirycznym występuje w liczbie mnogiej i reprezentują go żołnierze, zaś sytuacja liryczna toczy się prawdopodobnie w przeddzień trudnej bitwy. Świadczyć mogą o tym cytaty:...
Sprawozdanie z koncertu.
Dnia 13.04.2003, o godzinie 1900, w kościele p.w. Piotra i Pawła odbył się kolejny w tym roku koncert z cyklu „IN REGENERATIONEM”. W przedstawieniu udział brał chór mieszany „Infinitum Cantamus”, działający przy Towarzystwie Muzycznym Schola...
W jaki sposób literatura kreśli postać matki. Omów problem sięgając do literatury różnych epok.
W jaki sposób literatura kreśli postać matki. Omów problem sięgając do literatury różnych epok. Swoją prezentację chciałbym rozpocząć słowami Krzysztofa Kąkolewskiego: “Matka to jedyna na świecie kobieta, której możesz dawać tyle miłości ile...
Cnota Wiary w Świętej Rodzinie
Cnota Wiary w Świętej Rodzinie Ksiądz Jan Berthier dla lepszego zobrazowania relacji, jakie zachodziły w Świętej Rodzinie porównuje Pana Jezusa do słońca, a świętego Józefa i Najświętszą Maryje Pannę do księżyca i planet, które swoje światło...
O wzajemnym miłosnym zjednoczeniu u Świętej Rodziny
O wzajemnym miłosnym zjednoczeniu u Świętej Rodziny Zjednoczenie obojga małżonków w małżeństwie jest najdoskonalszą więzią międzyludzka, jaką Bóg uczynił i przewidział dla człowieka. Im to zjednoczenie jest lepsze, czystsze, szlachetniejsze tym...
Jakie archetypy zawiera przypowieść o "Synu marnotrawnym"?
Archetyp to bardzo głęboko ugruntowany wzorzec postępowania ludzkiego. Jest ponadczasowy, dzięki czemu archetyoy zawarte w mitologii czy Biblii są wciąż aktualne. Jednym z najbardziej znanych przykładow postępowania jest archetyp matki. Możemy go...
Obraz Matki Boskiej w "Bogurodzicy" i w "Lamencie Świętokrzyskim".
?Bogurodzica? oraz ?Lament świętokrzyski? to dzieła historyczne w których głównym bohaterem jest Maryja. Powstały w epoce średniowiecza i ukazują nam przejmujące oblicza Matki Boskiej, jej cnotę, dobroć oraz żal i cierpienie jakie...
Chrześcijaństwo, Islam, Buddyzm - porównanie
Chrześcijaństwo podobnie jak Islam jest religią monoteistyczną, czyli wiarą w Jednego Boga, tylko, że chrześcijanie wierzą w Boga w Trzech osobach Boskich (Bóg Ojciec, Syn Boży, Duch Święty), a muzułmanie tylko w jednego Boga o imieniu Allach....
Na podstawie utworów średniowiecznych i znanych Ci wierszy współczesnych przedstaw różne wizerunki Maryi funkcjonujące w literaturze.
Postać Maryi i Jej różne wizerunki wzbogaciły rodzimą literaturę, zarówno poezja średniowieczna, która szczególnie angażowała się w kwestie religijne i społeczne, jak i tą współczesną, podtrzymującą świeckie tradycje. Przedstawiane w dziełach,...
Bohaterowie lektur szkolnych - przebrzmiałe czy wciąż aktualne wzory postaw i wartości? Omów problem charakteryzując postaci wybranych epok.
Pierwszymi książkami, które czytamy w naszym życiu są przede wszystkim bajki i baśnie. Postacie, których losy opisuje autor podzielić można na złych i dobrych, uczynnych i leniwych, pracowitych i zuchwałych. Każda baśń zawiera morał, który...
Wizerunki Maryjne w "Bogurodzicy" i "Lamencie Świętokrzyskim".
Kultura średniowieczna nastawiona była na Boga. Uznawano go w tym zcasie za cel życia. Epokę tę charakteryzowało głęboka wiara i intensywne praktykowanie jej.W całej Europie szeżyła się religa, nauka oraz twórczośc ludzka. W początkach państwa...
Ewolucja ideału kobiety w literaturze średniowiecza i renesansu
Kobiety od najdawniejszych czasów były uznawane za istoty słabsze i wrażliwsze od mężczyzn. W związku z tym, nigdy nie były traktowane na równi z nimi. Uważano je za symbol tajemniczości, piękna i doskonałości. Przez stulecia w literaturze i...
Wcielenie Jezusa Chrystusa jako pojednanie z Ojcem.
Wcielenie Jezusa Chrystusa jako pojednanie z Ojcem. Święta Rodzina jest rodziną idealną i najdoskonalsza ze wszystkich, jakie istniały. Jest ona doskonałym wzorem dla wszystkich rodzin. Jak powiedział papież Paweł VI: „ Związek Józefa i Maryi...
Najstarsze zabytki języka polskiego. Pojęcia i utwory literackie.
Kronika polska Anonima tzw. Galla Kronika powstała najprawdopodobniej w latach 1113-1117 na dworze Bolesława Krzywoustego. Najstarsza zachowana kopia pochodzi jednak dopiero z XIV wieku. Kronika została napisana po łacinie. Jej autorem był mnich...
