Miasto
Miasto okupowane
Miasto w warunkach ekstremalnych to także miasto wojenne, okupowane.Pierwsze bombardowania opisuje Antoni Słonimski: „Uwaga! Uwaga! Przeszedł! Koma trzy!” Ktoś biegnie po schodach. Trzasnęły gdzieś drzwi. Ze zgiełku i wrzawy Dźwięk jeden wybucha i rośnie, Kołuje jękliwie, Głos syren – w oktawy Opada – i wznosi się jęk: „Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy!” (Antoni Słonimski, Alarm ) Akcentowana jest dynamika alarmu, zagrożenie i.. ogrom zniszczeń. Nieco mniej dynamicznie i bardziej...
Miasta rewolucyjne, powstańcze
Miasto w chwili rewolucji, powstania, zrywu, buntu przedstawiają też np. utwory romantyków. W Kordianie Juliusza Słowackiego odnajdziemy obraz konspirującej Warszawy. Z jednej strony stolica oddaje cześć carowi koronowanemu właśnie na króla, z drugiej zaś spiskowcy spotykają się w podziemiach warszawskiej katedry. Klimat buntu odnajdziemy też w Kwiatach polskich Juliana Tuwima, przedstawiających rewolucyjną robotniczą Łódź. Miasta rewolucyjne przedstawiają także filmy – arcydzieła...
Miasto magicznie przemienione
Warto też wspomnieć o miastach magicznie przemienionych piórem poetów i pisarzy. Do rangi magicznego urasta nocny Kraków ze znanego wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego: Zapytajcie Artura, daję słowo: nie kłamię, ale było jak ulał sześć słów w tym telegramie: ZACZAROWANA DOROŻKA ZACZAROWANY DOROŻKARZ ZACZAROWANY KOŃ. Cóż, według Ben Alego, czarnomistrza Krakowa, „to nie jest nic takiego dorożkę zaczarować (...) srebrne dachy Krakowa jak „secundum Joannem”, niżej gwiazdy i liście...
Miasto utracone
W polskich tekstach kultury, ze względu na naszą historię funkcjonują też miasta utracone, takie jak Wilno czy Lwów. O Wilnie i małej miejscowości Kolonii Wileńskiej pisze np. w Kronice wypadków miłosnych Tadeusz Konwicki. To Wilno zmitologizowane, Wilno dzieciństwa i młodości, Wilno wielu kultur (oglądamy je też w adaptacji filmowej powieści, nakręconej przez Andrzeja Wajdę). Z odmitologizowaniem Kresów mamy do czynienia w powieści Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz Boża podszewka i...
Smutek blokowiska
Samotność człowieka na anonimowym miejskim blokowisku eksponował Krzysztof Kieślowski w Dekalogu . „Wiersze mieszkalne” Stanisława Barańczaka oddają atmosferę mieszkania w bloku z wielkiej płyty, nieprzyjaznego, akustycznego, w którym „cztery kąty, a szpieg piąty” i w którym mieszka się „kątem u siebie”. Niezbyt przyjaźnie wyraża się też o blokowisku na Saskiej Kępie Miron Białoszewski, nazywający w swej prozie swoje osiedle „Chamowem”. Współczesne filmy, takie jak Cześć, Tereska , także...
Urok małych miasteczek
Niekiedy poeci zwracają też uwagę na miasteczka, o których mało kto wie,którym mało miejsca poświęca się w przewodnikach, miasteczka symbole naszego niedostrzegania, niezatrzymywania się. Takim miastem jest w wierszach Herberta Rovigo (także tytuł tomiku) czy Orvieto... O prowincjonalnym Starym Sączu pisze Zagajewski, o rodzinnej Muszynie i Krynicy Adam Ziemianin. Urok Kazimierza, który już przed wojną przyciągał artystów, opisuje Maria Kuncewiczowa w Dwóch księżycach . Sandomierz...
Miasto groteskowe
Mówi się o miastach także w groteskowej konwencji.Warszawa z Pałacem Kultury, Komitetem Centralnymi tajemniczymi podziemnymi przejściami, Warszawa transparentów i walących się budynków, przemianowanych ulic i kin, Warszawa byle jaka – cieknących kranów i niepalących się zapałek – została przedstawiona w Małej apokalipsie Tadeusza Konwickiego. To Warszawa komunistyczna, zniewolona przez wschodnich sąsiadów, prawie już włączona do ZSRR. Totalitaryzm w stołecznym mieście oddał też za pomocą...
Miasto
1. ‘miejscowość o charakterze miejskim’; 2. stpol. również ‘miejsce’.
Bieda w mieście
Biedują nie tylko chłopi, biedują też ubodzy mieszkańcy miast i rzemieślnicy opisani w utworach Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Nędzę robotników, którzy z nadzieją na łatwy zarobek przybyli do Łodzi, portretuje Władysław Stanisław Reymont w swej panoramicznej powieści Ziemia obiecana . Ubodzy giną i tracą zdrowie w strasznych wypadkach, pracują ponad siły. Rodzinom zmarłych i zranionych nikt nie zapewnia opieki. Tej bezduszności próbuje się przeciwstawiać narzeczona Karola...
Miasto moloch; przerażające wizje kopalń i fabryk
Ważną w epoce Młodej Polski kreacją jest kreacja miasta molochu. W Ludziach bezdomnych znajdziemy przerażający obraz kopalni Sykstus w Sosnowcu.Wizyta i praca doktora Tomasza Judyma w Zagłębiu utrwala jego wrażenie, iż świat ubogich od świata bogatych dzieli przepaść. Pałac dyrektora kopalni kontrastuje z biednymi domostwami robotników. Obraz miasta molochu i fabryk molochów to jednak przede wszystkim wizja Łodzi z powieści Ziemia obiecana Wład ysława Stanisława Reymonta. Tytuł jest...
Warszawa Prusa
W powieści Bolesława Prusa Lalka mowa o Warszawie II połowy XIX wieku. Książka nie tylko oddaje zawikłaną biografię głównego bohatera, kupca Stanisława Wokulskiego, ale przede wszystkim portret miasta, i to zarówno jego bogatych, reprezentacyjnych dzielnic (Krakowskie Przedmieście, Łazienki, Aleje Ujazdowskie), jak i ubogich (Powiśle, dzielnica żydowska). Pisarz, jako realista, dbał o wierne oddawanie szczegółów. Wiedzę o Warszawie miał także jako felietonista, autor Kronik , w których...
Rewolucja jako rozlew krwi
W Przedwiośniu Stefana Żeromskiego rewolucja przedstawiona zostaje mniej metaforycznie, bardziej konkretnie. Zastaje bohaterów w wielonarodowym,pięknym Baku i zamienia je w miasto spływające krwią. W powieści pokazano racje rewolucjonistów odbierających dobra dawnym panom, ale także przemawiające przeciw buntownikom, związane z rewolucją bezprawie i zbrodnie.Zafascynowany ideami komunistów młody Polak Cezary Baryka ma jednak okazję w czasie rewolucji w Baku przekonać się, jak taki przewrót...
Miasto grzeszne i zepsute
Już w Biblii grzech kojarzył się z życiem w mieście.Przeklęte przez Boga zostały zamieszkane przez rozpustnych mieszkańców Sodoma i Gomora (od nazwy jednego z nich pochodzi nazwa uważanej za grzech sodomii). Za miastami tymi wstawiał się do Boga Abraham,jednakże nie znalazło się w nich nawet dziesięciu sprawiedliwych, więc Bóg zrównał je z ziemią – ratując tylko Abrahama i jego przyjaciela Lota wraz z rodzinami. Niestety, przywiązana do swego miasta i majątku żona Lota, obejrzała się za...
Awans ze wsi do miasta
Dość często poruszanym po wojnie, w nurcie tzw. literatury wiejskiej, problemem jest awans synów chłopskich ze wsi do miasta. O takim awansie opowiadają kultowe seriale: Dom i Daleko od szosy czy komedia Kogel mogel . Literatura, np. poezja Tadeusza Nowaka, powieści Wiesława Myśliwskiego czy Juliana Kawalca, skupia się na dylematach towarzyszących synom chłopskim, odchodzeniu od tradycji, poszukiwaniu tożsamości. W groteskowym klimacie przedstawia problem Konopielka Edwarda...
Miasto
Słyszę szum nocnych nalotów. Płyną nad miastem. To nie samoloty. Płyną zburzone kościoły, Ogrody zmienione w cmentarze, Ruiny, gruzy, zwaliska, Ulice i domy znajome z dziecinnych lat, Traugutta i Świętokrzyska, Niecała i Nowy Świat. I płynie miasto na skrzydłach sławy, I spada kamieniem na serce. Do dna. Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy. Niech trwa! (Antoni Słonimski, Alarm ) Dzięcioł w czerwonej czapce przypomniał mi nagle zawiadowcę małej stacji w Starym Sączu Nad stacją...
Dzielnice biedoty
Przed obrazami biednych dzielnic nie cofnie się też Stefan Żeromski w powieści Ludzie bezdomni . Opisze tam świat ulic Ciepłej i Krochmalnej, dobrze znany przez głównego bohatera Tomasza Judyma. Judym pochodzi bowiem z tego świata,z biednej dzielnicy, jest synem ubogiego szewca i choć zdobył wykształcenie i pozycję, jest lekarzem – stara się coś zrobić dla biedoty, zresztą bezskutecznie, koledzy nie podzielają bowiem jego społecznikowskich pasji.Biedne dzielnice Warszawy sportretuje też...
Miasto zwiedzane
Oprócz miast rodzinnych artyści opisują też miasta zwiedzane, odwiedzane i wymarzone. Niekiedy poeci zwracają uwagę na to, iż w zabytkowych miastach nie sposób znaleźć śladów dawnej świetności. Już Mikołaj Sęp-Szarzyński, współczesny Kochanowskiemu, napisał Epitaphium Rzymowi , poruszający utwór o przemijaniu. W Rzymie współczesnym (Szarzyńskiemu!) trudno odkryć pośród ruin dawną świetność miasta. Z kolei współczesny poeta Ernest Bryll pisze: ... Miasto w którym zajadasz obiad jest...
Podróż... do krainy łagodności
Ucieczką od świata cywilizacji, miasta, zgiełku i codziennych problemów, jest w twórczości wielu współczesnych poetów wędrówka. Zwłaszcza Edward Stachura, którego zapewne można utożsamiać z podmiotem lirycznym większości jego wierszy, kreował się w swej poezji na banitę, w czasie swej wędrówki spotykającego bliźnich i zachwycającego się przyrodą jak św. Franciszek. Te „wędrowne” wiersze Steda (Stachury) spopularyzował zwłaszcza zespół Stare Dobre Małżeństwo. Podróż do łemkowskich i...
Praca w dobie raczkującego kapitalizmu źródłem niebezpieczeństw
Nieco inaczej zostaje przedstawiona praca w mieście. Dym Marii Konopnickiej, Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego, Ziemia obiecana Władysława Reymonta i wiele innych utworów pokazuje pracę w nieludzkich warunkach, która zagraża zdrowiu i życiu pracowników fabryk. Pracują dzieci i młode kobiety, ciężka, wielogodzinna praca urągająca zasadom bezpieczeństwa (zmniejsza się bowiem fundusze na bezpieczeństwo i higienę pracy) skutkuje wieloma wypadkami, nieporuszającymi jednak sumień...
Miasto w czasie epidemii
Na uwagę zasługują też literackie kreacje miast nawiedzonych epidemią. Jedną z takich przerażających wizji odnajdziemy w Dekameronie Boccaccia (zaraza w XIV-wiecznej Florencji). Współczesnym obrazem epidemii jest Dżuma Alberta Camusa. Miasto Oran zostaje zamknięte i odcięte od świata. Szaleje w nim dżuma – śmiertelna choroba zakaźna, dla pisarza zapewne także symbol wszelkiego zła, może totalitaryzmu. W takim mieście w obliczu zarazy odwrócone zostają wartości: zbrodniarz przestaje być...
Piekło miast molochów i fabryk
Wizję piekła przypominają też obrazy kopalń czy fabryk ukazanych w Ludziach bezdomnych Stefana Żeromskiego (Zagłębie Dąbrowskie) czy w Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta (Łódź). Pannie Izabeli – arystokratce z Lalki Bolesława Prusa, pracownicy fabryk, hutnicy, silni ludzie z ludu przypominali właśnie istoty piekielne, zdolne do nadludzkiego wysiłku i krzywdzenia tak kruchych istot jak ona...
Peiper Tadeusz
Poeta, teoretyk literatury, dramatopisarz, prozaik.Główny przedstawiciel i twórca programu Awangardy Krakowskiej. Studiował w Polsce i za granicą.Internowany podczas I wojny światowej, przebywał w obozie we Francji, potem wyjechał do Hiszpanii, gdzie nawiązał współpracę z wieloma czasopismami. Także po powrocie do Polski pracował dla „Gońca Krakowskiego” i „Nowej Reformy”. Współredagował „Nową Sztukę” oraz własne czasopismo „Zwrotnica”. Program nowej poezji przedstawił w traktacie Nowe...
Najważniejsze motywy i tematy Młodej Polski
Artysta i sztuka – moderniści głosili, że sztuka istnieje dla sztuki, a nie dla publiczności czy rozrywki. Artysta pragnie wolności i w sprawach ziemskich czuje się zniewolony. Potęgę poezji pokazuje Wesele Wyspiańskiego, a wiersz Evviva l’arte Tetmajera widzi w niej ucieczkę od spraw przyziemnych. Ludomania – epoka przeżywa fascynację folklorem. Chłopi Reymonta zostali nagrodzeni Noblem jako chłopska epopeja. Jan Kasprowicz w cyklu Z chałupy pokazuje nędzę wiejską,a w Weselu...
Pozytywizm : Najważniejsze motywy i tematy
Dziecko – po raz pierwszy staje się głównym bohaterem, a częstym motywem jest jego krzywda: • Antek, Dobra pani, Janko Muzykant, Katarynka, Nasza szkapa • wiersze i Obrazki Konopnickiej (Jaś nie doczekał, Przed sądem) • Lalka • W pustyni i w puszczy Emancypacja • Lalka • Emancypantki • Nad Niemnem Kwestia żydowska • Mendel Gdański • Lalka Miasto – nowy motyw; miasto jako wielkie skupisko ludzi;analiza reguł życia społecznego, roli pieniądza i obyczajowości...
"Ojciec Goriot" jako lustro spacerujące po ulicach Paryża w początkach XIX w.
„Ojciec Goriot” w istocie jest lustrem Paryża z lat Restauracji. Opowieść ta jest pełnym i wiarygodnym przekrojem społeczeństwa francuskiego w czasie gwałtownego bogacenia się mieszczaństwa oraz jego przenikania do kręgów arystokratycznych. Okres...
Reguła opisu zastosowana przez Honoriusza Balzaca.
Jak sądzisz, dlaczego Honoriusz Balzak opisując świat posłużył się reguła opisu, która ukazuje rzeczywistość w szczegółach.Jakie to ma przełożenie na idee pozytywistyczne:scientyzm,organicyzm i ewolucjonizm? Honoriusz Balzac jest autorem...
Ludzie w mieście i ludzie na wsi: jak żyją, czym jest dla niech wspólnota? Porównaj "Ludzi bezdomnych" i "Chłopów".
Jedyne lekarstwo dla znużonych życiem w gromadzie: życie w wielkim mieście. To jedyna pustynia, jaka jest dziś dostępna. Albert Camus (1913-1960) Problem wyboru miasta lub wsi pojawił się w Polsce dopiero w XIX wieku gdy to zaczęły się...
"Zbrodnia i kara" Fiodora Dostojewskiego.
Akcja utworu Fiodora Dostojewskiego "Zbrodnia i kara" toczy się w stolicy XIX w. Rosji - Petersburgu. W biedniejszej części miasta zamieszkałej przez głównego bohatera powieści Rodiona Raskolnikowa. Uboga część miasta jest...
Jak będą Twoim zdaniem wyglądały miasta schyłku XXI w.? Przedstaw swoją futurystyczną wizję.
Jak powiedziałam mamie, że muszę napisać wypracowanie na temat : jak będą wyglądały miasta pod koniec XXI w., to mama się uśmiechnęła i powiedziała: ? gdy ja chodziłam do szkoły, a było to w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego...
"Miasto w literaturze" - plan rozprawki
1. Część wstępna: - wyjaśnienie słowa klucza - miasto, - przywołanie tezy - miasto w literaturze, 2. Część właściwa: a) Biblia - Babilon: - największe miasto w Mezopotamii, - wielkie centrum gospodarcze i kulturalne, - wieża babilońska, b)...
Niezwykłe miasto
Od początku mojego istnienia na tym świecie zawsze bardzo interesowałam się miejscem, w którym żyję. Od kiedy zaczęłam chodzić do szkoły, dowiadywałam się o nim coraz więcej. Na początku mama powiedziała mi, że nosi ono nazwę „Lubin”, nie...
Pisarze drugiej połowy XIX w. próbują realizować zasadę typowości "wcielając to co ogólne w to co jednostkowe".
Henryk Markiewicz dowodzi, że pisarze II połowy XIV w. próbują realizować zasadę typowości "wcielając to co ogólne, w to, co jednostkowe". Na wybranych przykładach dowieź słuszności bądź niesłuszności tej opinii. Druga połowa XIX w....
Odwołując się do ideologii pozytywistycznej, zanalizuj na podstawie fragmentu "Lalki" B. Prusa poglądy Wokulskiego na temat Paryża.
W powieści ‘’Lalka’’ B. Prusa, główny bohater, którym jest warszawski kupiec, pan Wokulski, zakochuje się w arystokratce Izabeli Łęckiej. Mimo jego usilnych starań, anonimowej pomocy finansowej, ratowaniu jej domu rodzinnego, kobieta pozostaje...
Czy współczesne miasto jest wrogie, czy przyjazne człowiekowi XXI wieku?
Definicja słownikowa miasta jest bardzo prosta: „duży obszar intensywnie i planowo zabudowany, podlegający odrębnej administracji, będący skupiskiem ludności wykonującej zawody nie-rolnicze.” Tym mianem można określić Warszawę, Berlin, Paryż czy...
Zapis myśli i odczuć samotnego chłopca w wielkim mieście
Nazywam się Karol Kowalski. Pochodzę z małej wioski. W poszukiwaniu pracy postanowiłem przenieść się do wielkiego miasta. Musiałem zostawić rodzinę i wielu przyjaciół. Jadąc pociągiem czułem jak oddalam się od domu. Uczucie to tkwi we...
Miejsce magiczne, cywilizacyjna dżungla, przestrzeń destrukcji. Obraz miasta w literaturze
Co może być bardziej naturalnego i pospolitego dla człowieka XX wieku niż miasto? „Zawikłany i wieloraki zgiełk ulic i zaułków”, o którym pisze Bruno Schulz w swoich „Sklepach Cynamonowych”, człowieka współczesnego w ogóle nie zastanawia. Jest to...
"Ojciec Goriot" – lustro spacerujące po ulicach Paryża w początkach XIX w.
„Ojciec Goriot” w istocie jest „lustrem” Paryża z lat Restauracji. Książka ta jest pełnym przekrojem społeczeństwa francuskiego w dobie gwałtownego bogacenia się mieszczaństwa i jego przenikania do kręgów arystokratycznych. Jak zawsze okresy...
Dwa literackie obrazy Warszawy w "Lalce" Prusa i "Ludziach bezdomnych" Żeromskiego.
Dokonując analizy fragmentów „Lalki” Bolesława Prusa i „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego, porównaj dwa literackie obrazy Warszawy. Wykorzystaj definicję naturalizmu. „Lalka” Bolesława Prusa oraz „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego...
Wizerunek miasta w literaturze drugiej połowy XIX - "Lalka" B. Prusa.
Temat miasta rzadko pojawiał się w literaturze przed XIX wiekiem. Ostoją był wtedy dworek szlachecki oraz wieś. Pisano o nim raczej niechętnie, a nawet nieprzychylnie przedstawiając je jako zagrożenie dla ziemiańskiego życia. Idea ta przewijała...
Widok zza okna pracowni.
Za oknem pracowni widać samochody, ludzi idących w pośpiechu do pracy. W tle rozciąga się krajobraz typowy dla miasta - budynki i drzewa. W oczy rzuca się całkowicie zachmurzone niebo , które sprawia , iż można odczuć atmosferę przygnębienia....
Motywy literackie z języka polskiego.
Arcydzieła polskie 1. Jan Kochanowski – Treny 2. Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz 3. Stanisław Ignacy Witkiewicz – Szewcy 4. Witold Gombrowicz – Ferdydurke 5. Twórczość Wisławy Szymborskiej Artysta i sztuka Antyk i literatura dawna 1....
Motyw miasta w literaturze
Rozważania na temat samego miasta należy rozpocząć od samego określenia terminu. Otóż jest to skupisko ludności wyróżniające się głównie zajęciami nierolniczymi. Jednakże czymże jest miasto w literaturze, ziemia obiecana czy też otchłanią pełną...
Na podstawie "Lalki" Bolesława Prusa oceń wpływ I. Łęckiej na postępowanie Wokulskiego.
"Mądry mężczyzna potrafi zbudować miasto, mądra kobieta potrafi doprowadzić do jego upadku" - na podstawie "Lalki" Bolesława Prusa oceń wpływ I. Łęckiej na postępowanie Wokulskiego. Czymże jest miasto? Solidnymi...
Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że człowiek współczesny stracił umiejętność nawiązywania kontaktu z przyrodą i cieszenia się jej darami?
W mojej opinii ciężko jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie zawarte w temacie. Przecież każdy człowiek jest inny, nie można wrzucać wszystkich ludzi do przysłowiowego „jednego worka” i trzeba wziąć pod uwagę w jakim otoczeniu człowiek żyje....
Miasto jako przestrzeń życia człowieka. Przedstaw temat na wybranych utworach literackich.
1. Zdefiniowanie miasta jako przestrzeni Miasto jawi się przede wszystkim jako przestrzeń ludzkiego życia. Jedni uciekają od niego na wieś lub na łono natury, inni nie potrafią bez niego żyć. Miasto od stuleci zmieniało swoje oblicze,...
Ania - pierwszy dzień na wsi
Ania nie miała w mieście przyjaciółki, więc postanowiła znaleźć ją na wsi - u babci... Pierwszego dnia na wsi wybrała się na plac zabaw. Spotkała tam dziewczynę, która płakała. - Czemu płaczesz ? - zapytała Ania. - Nie mam przyjaciółki -...
Obraz miasta w literaturze XX wieku.
Miasto od najdawniejszych czasów fascynowało, a zarazem budziło przerażenie. Człowiek marzy o mieście- tu widział nowe możliwości, seanse na karierę, wzbogacenie się, samorealizację. Często jednak mieszkając w nim czuł się przytoczony jego...
Różne obrazy miast przedstawione w literaturze XX wieku. Odwołaj się do wybranych utworów
Plan prezentacji Temat: Różne obrazy miast przedstawione w literaturze XX wieku. Odwołaj się do wybranych utworów I. Literatura podmiotu: 1. B. Schultz, Sklepy cynamomowe, wyd.Greg, Kraków 2002, ISBN: 83-7327-212-7 2. W.Gombrowicz,...
W mieście czy na wsi - gdzie lepiej mieszkać?
Według mnie korzystniejsze jest mieszkanie na wsi. Pragnę udowodnić tę tezę. Na mój wybór składa się wiele czynników. Oto niektóre z nich. Życie na wsi jest zdrowsze niż w mieście. Każdy z nas powinien zdawać sobie sprawę z tego, jak...
W życiu jak w tańcu każdy krok ma znaczenie opowiadanie
Był piękny poranek. Wakacje właśnie się rozpoczynały, były czymś czego najbardziej oczekiwałam po długim, męczącym roku szkolnym. Choć muszę przyznać, że ukoronowaniem tych lat była zdana matura i indeks na wymarzoną uczelnię. Może nawet nie same...