Chłopi
Konflikt między dzieckiem a ojcem
Dość częstym tematem literatury jest konflikt między dzieckiem a ojcem. Witold i Benedykt Korczyńscy ( Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej) spierają się o sposób traktowania chłopów i ludzi z zaścianka. Witold jest przedstawicielem młodszego, Benedykt starszego pokolenia pozytywistów. W tej samej powieści pośmiertny ideologiczny spór z ojcem Andrzejem wiedzie kosmopolita Zygmunt Korczyński. Do konfliktu, bardzo poważnego, o przywództwo w domu i... kobietę dochodzi pomiędzy Antkiem i Maciejem...
Echa polskich rewolucji
W literaturze polskiej odnajdziemy też echa lokalnych przewrotów, które miały miejsce na ziemiach polskich. Za chłopską rewolucję można uznać tzw. rabację galicyjską z 1846 roku, kiedy to mieszkańcy wsi pod wodzą Jakuba Szeli zbuntowali się przeciw swym panom. Akcji patronował, a przynajmniej nie przeszkadzał, jeden z zaborców – Austria. Gdy jednak rewolta objęła niemal całą Galicję, płonęły dwory, ścinano w okrutny sposób głowy dziedziców, władze uwięziły Szelę... Echa tych wydarzeń...
Chłopi – niewykorzystana i nieuświadomiona siła w walce z zaborcą
Żeromski sugeruje, że chłopi są niewykorzystaną potężną siłą w walce z zaborcą. Ich opór i wymierzone przeciwko powstańcom działania opisuje we wspomnianych już utworach. Gdyby Odrowąż z Wiernej rzeki nie uciekł, zostałby wydany przez chłopów w ręce zaborców – czyli na pewną śmierć. Jednak pojawia się też w Wiernej rzece postać chłopa zaangażowanego w sprawę narodową – pielęgnuje on rannego powstańca pana Brynickiego, a po jego śmierci przynosi wiadomość o zgonie córce Salomei. O tym, iż...
Echa konfliktów społecznych
Znajdziemy w Weselu również echa konfliktów społecznych, takich jak rabacja galicyjska, podczas której chłopi, za akceptacją władz austriackich, atakowali dwory, wyrzynali panów. W dramacie pojawia się krwawe widmo przywódcy rabacji Jakuba Szeli, by przypomnieć niechlubne karty z dziejów chłopstwa. Echa konfliktów społecznych pobrzmiewają też w Komornikach Władysława Orkana czy utworach Stefana Żeromskiego ( O żołnierzu tułaczu , Popioły – motyw zmuszania do pańszczyzny uważających...
Praca wyznacznikiem miejsca w hierarchii społecznej; przekleństwo warstw niższych
Już w literaturze i sztuce antyku i średniowiecza praca jest wyznacznikiem pozycji społecznej. Pracują ponad siły niewolnicy ( Faraon Bolesława Prusa), nie od nich zależy ich miejsce pobytu, są jedynie sługami wykonującymi rozkazy swych panów ( Quo vadis Henryka Sienkiewicza). W tekstach kultury średniowiecza, renesan su czy sentymentalizmu praca chłopa jest czasem idealizowana (utwory Kochanowskiego), jednakże zdarzają się też utwory, w których mowa o krwi, pocie i upokorzeniach chłopów...
Ubóstwo wsi w literaturze dwudziestolecia międzywojennego
Nie waha się mówić o ubóstwie i ciemnocie wsi literatura polskiego dwudziestolecia. Na wsi pracują (w dwóch kolejnych majątkach) bohaterowie Nocy i dni Marii Dąbrowskiej, Barbara i Bogumił Niechcicowie, obserwując ciężką pracę i złe warunki życia chłopów. Dziedzic nie daje pieniędzy na poprawę bytu włościan, bo ona go nie interesuje. Chłopi panicznie boją się szpitali i lekarzy, walka z ciemnotą będzie jeszcze trwała całe lata. Zarówno Noce i dnie , jak i Granica Zofii Nałkowskiej...
Kapitalista, kapitalizm
– Pamiętasz – rzekł – ile wziąłem pieniędzy, gdym stąd wyjeżdżał? – Trzydzieści tysięcy rubli, całą gotówkę. – A jak ci się zdaje: ile przywiozłem? – Pięćdzie... ze czterdzieści tysięcy... Zgadłem?... – pyta Rzecki, niepewnie patrząc na niego. Wokulski nalał szklankę wina i wypił ją powoli. – Dwieście pięćdziesiąt tysięcy rubli, z tego dużą część w złocie – rzekł dobitnie. – A ponieważ kazałem zakupić banknoty, które po zawarciu pokoju sprzedam, więc będę miał przeszło trzysta tysięcy...
Bieda w mieście
Biedują nie tylko chłopi, biedują też ubodzy mieszkańcy miast i rzemieślnicy opisani w utworach Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Nędzę robotników, którzy z nadzieją na łatwy zarobek przybyli do Łodzi, portretuje Władysław Stanisław Reymont w swej panoramicznej powieści Ziemia obiecana . Ubodzy giną i tracą zdrowie w strasznych wypadkach, pracują ponad siły. Rodzinom zmarłych i zranionych nikt nie zapewnia opieki. Tej bezduszności próbuje się przeciwstawiać narzeczona Karola...
Praca na roli – wyrazem związku rolnika z ziemią
Docenia się w Nad Niemnem pracę na roli, związek pracującego na niej człowieka z ziemią. Ten sam związek eksponowany jest w Reymonta – prócz zaciętej rywalizacji między chłopami o ziemię ukazane jest niezwykłe przywiązanie chłopa do pracy na roli, którego symbolem jest przedśmiertny siew Boryny. Również w Nocach i dniach Marii Dąbrowskiej praca na roli zostaje dowartościowana. Bogumił doglądający chłopów i całe serce wkładający w prace rolne tłumaczy żonie, że nie poświęca się dla...
Wieś skrajnie uboga w tekstach młodopolan
Nie brakuje też obrazów skrajnie ubogiej wsi w tekstach młodopolan. W wierszu Jana Kasprowicza W chałupie i cyklu utworów Z chałupy odnajdziemy obrazy ubogich chłopskich chat. W epopei Reymonta Chłopi znajdzie odbicie dramatyczne niekiedy życie i bieda ubogich gospodarzy i komorników. Skrajne ubóstwo i morderczą pracę chłopów opisze też Stefan Żeromski w opowiadaniu Zmierzch . W naturalistycznych opowiadaniach i Wiernej rzece tego pisarza pojawią się obrazy biednych chłopów...
Ciche pochówki
Niekiedy pogrzeb jest symbolem ludzkiej nędzy i biedy – pozytywistyczne utwory, takie jak nowela Adolfa Dygasińskiego Na trumienkę , mówią nie tylko o marności ludzkiej egzystencji, ale i nędzy, ubóstwie w dosłownym tego słowa znaczeniu – są tacy chłopi,których nie stać nawet na godny pochówek. Smutne i ciche są pogrzeby samobójców, taki pogrzeb ma Franka – samobójczyni z Dziewcząt z Nowolipek Poli Gojawiczyńskiej. Skromne są także wojenne pogrzeby– jeden z nich, pogrzeb Anusi z Bożej...
Pozytywistyczne obrazki nędzy
Mimo iż obrazy ludu znajdziemy też w utworach romantycznych, najpełniej nędza chłopów i biedoty miejskiej zostanie przedstawiona w epoce pozytywizmu, np. w obrazkach i nowelach Marii Konopnickiej, nowelach i opowiadaniach Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza. W takich utworach jak Jaś nie doczekał , W piwnicznej izbie , Przed sądem , Nasza szkapa Maria Konopnicka portretuje ubóstwo ciemnych, nieogrzewanych słońcem izb, w których panuje głód, chłód, bieda i smutek,...
Renesansowe i barokowe obrazy nędzy chłopskiej
Utwory średniowieczne, a także renesansowe, takie jak Pieśń świętojańska o Sobótce czy inne teksty Jana Kochanowskiego tuszują krzywdę chłopów.Odważnym utworem poruszającym temat biedy wśród włościan jest Mikołaja Reja. Utwór ten pokazuje stosunki panujące na wsi: „Ksiądz pana wini, pan księdza,/A nam prostym zewsząd nędza”. Chłopi ukazani zostają jako warstwa ciemiężona zarówno przez duchowieństwo, jak i szlachtę. Straszliwe warunki pracy w polu opisuje Szymon Szymonowic w sielance...
Ubóstwo w średniowieczu
Choć literatura średniowiecza skupiała się na rycerzach, panach i świętych ascetach, nie ubogich chłopach, którym sytuacja społeczna nie pozwalała na rozkoszowanie się dobrami materialnymi, odnajdujemy w utworach tej epoki temat ubóstwa z wyboru. Święci wyrzekają się bogactw, by się umartwiać, stawać się ascetami i zasłużyć na życie w niebie. Tak jest w przypadku tytułowego bohatera przetłumaczonej na język polski Legendy o św. Aleksym , który mimo iż jest księciem, synem zamożnych...
Chłopi – barwna panorama życia wsi
Powieść Reymonta Chłopi ukazuje nie tylko przekrój społeczny wsi (bogaci i ubodzy gospodarze, komornicy, dziedzic), lecz także prawa rządzące gromadą. W powieści dominuje konwencja naturalistyczna. Ludźmi rządzi biologia (postać Jagny i jej namiętności), gromadzie przewodzi najsilniejszy (najbogatszy Maciej), słabsi muszą zginąć. Odczytuje się także Chłopów jako utwór mitologizujący życie wsi. Za tym, by utwór interpretować jako mit, przemawia specyficzna koncepcja czasu w dziele...
Literatura polska
• Ananke (Tadeusz Miciński) – obraz sporu dwóch koncepcji istnienia. Kłócą się gwiazdy (wytwór Boga, dowód jego doskonałości i Boskiego ładu i harmonii) z szatanem, który wyrwał się z zaczarowanego kręgu i jest wolny. Miciński umieszcza w wierszu pochwałę buntu i siły, która umie wyrwać się z ustalonych schematów, choć za swoją wolność będzie musiała zapłacić. • Chłopi (Władysław Stanisław Reymont) – epopeja nagrodzona literackim Noblem. Na pierwszym planie zostały opisane dzieje...
Wieś nie jest taka prosta, jakby się zdawało...
Wieś nie jest tematem literaturze obcym, świadczy o tym ilość poświęconych jej pośrednio lub bezpośrednio utworów; nie jest też tematem nowym, a że jest tematem żywym i różnorodnym przekonać się można patrząc na rozmaite sposoby podejścia do niej...
„Literackie portrety rodziny”. Przedstaw zagadnienie na przykładzie 4 utworów.
Na przestrzeni wieków rodzina stanowiła jeden z ważniejszych motywów literackich. Była tłem dla wydarzeń historycznych, politycznych czy też społecznych. Stanowiła oparcie dla głównych bohaterów lub była przyczyną ich klęski i niepowodzeń,...
"Bo wykonać mi trzeba dzieło wielkie, pilne, bo z tych kruszców dla siebie serce wykuć muszę [...]" (L. Staff). Czy człowiek może być kowalem swojego
WSTĘP. A. Znane przysłowie mówi, że każdy jest kowalem swojego losu. Mądrość ludowa każe wierzyć w możliwość kreowania własnego życia, nadawania mu kształtu zbliżonego do naszych marzeń i pragnień. Przekonanie to wydaje się bliskie także L....
„To, co było, może przyjść” – przedstaw „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jako próbę diagnozy niedomagań społecznych
Stanisław Wyspiański jest twórcą wszechstronnym, który pragnął i umiał w dziele swojego życia połączyć kilka dziedzin sztuki w znakomitą całość. Ojciec Wyspiańskiego był rzeźbiarzem, a osobowość artysty kształtowały Kraków i ówczesna Galicja....
Inteligent w literaturze XX wieku – jaki jest?
Po rewolucji przemysłowej, a najbardziej po powstaniu styczniowym zaczęła w Polsce wzrastać liczba mieszkańców miast oraz rola mieszczaństwa i inteligencji w społeczeństwie. Myśląc o przyszłej, niepodległej Polsce szuka się warstwy społecznej,...
Artysta w literaturze poszczególnych epok.
Artysta — Twórca lub odtwórca dzieła sztuki; człowiek obdarzony talentem wyróżniającym go spośród innych. Kuł-tura i potoczne wyobrażenia przypisują artyście nadwrażliwość, wyostrzone spojrzenie na świat i ludzi. Zwykle stosuje się do artysty...
Kiedy żyli ludzie pełniejsi i ciekawsi w epoce renesansu czy dziś.
Jednoznaczne dokonanie oceny jakiegokolwiek zdarzenia czy sytuacji, wymaga rozpatrzenia zarówno przyczyn jak i późniejszych następstw- pozytywnych i negatywnych. A także określenia i zdefiniowania jego optymalnych cech. Zatem aby podjąć dyskusję...
Zróżnicowanie bohaterów w "Chłopach" W. Reymonta.
Władysław Reymont tworzył w epoce Młodej Polski, kiedy to bardzo wielu twórców skupiało swą uwagę na społecznościach wiejskich. Panowała tzw. chłopomania. Tematem tym zainteresował się również sam pisarz, który w swym dziele pt. „Chłopi” ukazał...
Kształt relacji między inteligencją, a chłopami.
Jak przeszłość kształtowała relacje między inteligencją a chłopami? Omów to zagadnienie odwołując się do historii Polski. Stosunki między prostym ludem, chłopami a szlachtą nigdy nie układały się najlepiej. Miało to swój początek już w epoce...
Oczekiwanie na spełnienie się złudnych nadziei w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego.
Dramat „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego jest zwierciadłem w którym odbija się Polska. Tematem tego utworu jest polskie społeczeństwo- inteligencja i chłopi. Ci pierwsi postrzegają wieś (Bronowice) w której odbywa się tytułowe wesele na swój...
"Chłopi" streszczenie.
Roz. 1 Pewnego jesiennego dnia stara Agata wyruszyła na coroczną tułaczkę. Przy polnej drodze spotkała ks. dobrodzieja, który nadzorował pracę swego parobka. Wiosną i latem staruszka mieszkała u swych krewnych Kłębów, pomagając im w gospodarce,...
Epos homerycki i jego tradycje w literaturze polskiej.
Epos homerycki i jego tradycje w literaturze polskiej. Homer - twórca najstarszych dzieł epickich Iliada i Odyseja. Żył na przełomie IX i VIII w. p. n. e. i pochodził z Azji Mniejszej, a o jego ród "spierało się siedem miast". Homer to imię...
Jak przeszłość kształtuje relacje między inteligencją i chłopami w "Weselu" Wyspiańskiego.
„Wesele” Wyspiańskiego to zapis rzeczywistych wydarzeń z 21 listopada 1900 roku, a mianowicie wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Akcja dzieje się w podkrakowskiej wsi Bronowice, dzięki czemu są tam ludzie należący do wszystkich grup...
Ludzie w mieście i ludzie na wsi: jak żyją, czym jest dla niech wspólnota? Porównaj "Ludzi bezdomnych" i "Chłopów".
Jedyne lekarstwo dla znużonych życiem w gromadzie: życie w wielkim mieście. To jedyna pustynia, jaka jest dziś dostępna. Albert Camus (1913-1960) Problem wyboru miasta lub wsi pojawił się w Polsce dopiero w XIX wieku gdy to zaczęły się...
Recenzja "Chłopów" Jana Rybkowskiego
W roku 1973 powstała kinowa wersja serialu telewizyjnego, opartego na epopei z życia wsi polskiej końca XIX wieku w reżyserii Jana Rybkowskiego. Premiera odbyła się w grudniu tegoż roku W dużym skrócie treść filmu przedstawia się następująco:...
Jakie refleksje budzi w Tobie postawa doktora Judyma?
Doktor Tomasz Judym jest głównym bohaterem powieści Stefana Żeromskiego - "Ludzie bezdomni". Pochodził on z ubogiej rodziny warszawskiego szewca. Wcześnie osierocony, był wychowywany przez apodyktyczną ciotkę, która nie dała mu ciepła i poczucia...
Chłop i wieś w znanych utworach XIX i początku XX wieku.
Chłop i wieś w znanych utworach XIX i początku XX wieku. Na przełomie XIX i XX wieku we wszystkich dziedzinach życia polskiego przenikało głębokie niezadowolenie z panujących stosunków społeczno ? politycznych i kulturalnych. Niektórzy poeci i...
Chłopi - o powieści
1. Sytuacja rozgrywa się na weselu Macieja Boryny i Jagny Paczesiówny, wesele staje się okazją do spotkania sąsiadów, wesele sprzyja rozmowom na różne tematy. Wesele odbywa się późną jesienią co pozwala na podsumowanie minionego roku. 2. Cała...
"Chłopi" opracowanie.
1924r-lit Nagr Nobla, powieść pisana 10 lat. Tytuł mówi o problematyce utworu, epopeja chłopska, pisarz przedstawił warunki życia wew strukturę i hierarchię wiejskiej społeczności, prawa organizujące życie gromady wiejskiej. Msc wydarzeń- Lipce;...
Jak przeszłość kształtuje relacje między inteligencją i chłopami w Weselu Stanisława Wyspiańskiego ?
Dramat napisany został na podstawie autentycznego wesela poety, Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, młodszą siostrą żony Włodzimierza Tetmajera. Wesele urządzono w domu Tetmajerów 20 listopada 1900 roku. Ślub inteligenta z wiejską dziewczyną...
Koncepcja ludzkiego losu w "Chłopach" Reymonta.
W utworze Władysława Stanisława Reymonta ?Chłopi? została znakomicie ukazana koncepcja ludzkiego losu, którego myślą przewodnią jest życie według cech nurtu naturalistycznego. W zasadach, rządzących życiem człowieka, naturaliści dostrzegali prawa...
Różne wizerunki kobiet w literaturze. Przedstaw zagadnienie, sięgając do wybranych utworów różnych epok.
Temat: Różne wizerunki kobiet w literaturze. Przedstaw zagadnienie, sięgając do wybranych utworów różnych epok. I Literatura podmiotu 1. Kuncewiczowa Maria: Cudzoziemka. Warszawa 1936. 2. Mickiewicz Adam: Lilie. Warszawa 1998. 3. Molier:...
Władysław Reymont "Chłopi".
„Chłopi” Władysława Stanisława Reymonta Awans społeczny i kulturalny autora „Chłopów” był niesłychany. Syn wiejskiego organisty urodzony we wsi Kobiele Wielkie, po 57 latach burzliwego życia został w 1924 roku laureatem literackiej Nagrody...
Młoda polska - ściąga z prozy.
Dzieje Tomasza Judyma: 1. Spotkanie w Luwrze trzech polskich turystek (pani Niewadzka, jej wnuczki Natalia i Wanda Orszańskie oraz Joanna Podborska) 2. Miła rozmowa m.in. o posągu Wenus z Milo – symbolu piękna i miłości i obrazu Rybak w Wersalu...
Rola pracy w życiu czlowieka. Na podstawie fragmentu Chłopów i Innego Świata
Rola pracy w życiu człowieka. Omów na podstawie fragmentu powieści „Chłopi” W.S. Reymonta oraz „Innego świata” G. Herlinga-Grudzińskiego. Praca jest dla człowieka jednym z najważniejszych elementów życia. Daje ona nadzieję, może być...
Chłop i wieś w znanych utworach XIX i XX wieku
Katarzyna Z Chłop i wieś w znanych utworach XIX i początku XX wieku. Na przełomie XIX i XX wieku we wszystkich dziedzinach życia polskiego przenikało głębokie niezadowolenie z panujących stosunków społeczno – politycznych i kulturalnych....
Praca w życiu bohaterów w oparciu o "Chłopów" i "Inny Świat".
Praca jest dla człowieka jednym z najważniejszych elementów życia. Daje ona nadzieję, może być przyjemnością, ale także przekleństwem. Zarówno w „Chłopach” jak i w „Innym świecie” praca odgrywa ważną rolę w życiu bohaterów, jednakże ma ona nieco...
Polacy i Polska w "Weselu".
Genezą utworu stało się wesele Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną w pod-krakowskich Bronowicach w listopadzie 1900r. Postaci można podzielić na osoby (rzeczywiste) i osoby dramatu (zjawy). Głównymi osobami są: Pan i Panna Młoda,...
Różne ujęcia wsi w wybranych utworach literatury renesansowej.
Piękne , zielone łąki i pola ciągnące się w nieskończoność na tle lazurowego nieba. Promienie słońca zaglądają leniwie przez szpary w okiennicach ... W oddali słychać śpiew koguta... Ciepły poranek ; przy stole krząta się ubrana w kraciasty...
Mity obalone, mity zbudowane - "Wesele" Wyspiańskiego.
"Wesele" Wyspiańskiego uznawane jest za pierwszy utwór, w którym obalone zostają odwieczne mity funkcjonujące w polskim społeczeństwie. Czy tak jest naprawdę? Jeżeli tak, to jakie wyobrażenia zostają w tym dramacie zmienione? Pod...
"Chłopi" W. Reymonta.
Powieść Reymonta podzielona jest na cztery części: Jesień, Zima, Wiosna, Lato. Podział taki podkreśla związek życia ludzkiego z naturą, jego ciągłość i trwałość, a jednocześnie jego dynamiczność, jego nieustanne zmiany, które zawsze się dokonują...
Śmierć dopełnienie życia czy jego zaprzeczenie? (na podstawie fragmentu z „Chłopów”)
Problem śmierci poruszali i inspirował poetów od dawna. Już w antyku zachwycano się jej istotą. A w teraźniejszych czasach jest on nadal zagadką dla uczonych. Może dlatego właśnie poeci rożnych epok tak są nim zaoferowani? Wg wielu religii, w tym...
”Kto mi powiada, że moja ojczyzna, pola zieloność ........ i kwiaty” (C.K. Norwid). Obraz ojczyzny w przekazie twórczości minionych epok.
Ojczyzna, dom, miejsce zamieszkania każdego człowieka. To na niej człowiek stawia swoje pierwsze kroki, w niej czuje się bezpieczny. Ojczyzna jest ostoją bezpieczeństwa, spokoju. Jednak by tak mogło być nasi przodkowie musieli o nią walczyć, bić...
"Chłop potęgą jest i basta" - pisarze Młodej Polski wobec ludu.
"Zmierzch", "Zapomnienie" - chłop "zezwierzęcony", zdegenerowany przez biedę, żyje z dnia na dzień, staje się przedmiotem (tak traktuje go dziedzic - porównanie do świata zwierząt w "Zapomnieniu"). Chłopem...